Akut eklem romatizması (romatizmal ateş de denir) A grubu beta hemolitik
streptokok adı verilen mikropların yol açtığı boğaz enfeksiyonu veya kızıl hastalığı gibi
hastalıkların komplikasyonu olarak ortaya çıkan bir iltihabi eklem hastalığıdır. En çok 5-15
yaş arası çocuklarda görülse de daha küçük çocuklar ile yetişkinlerde de görülebilir. Gelişmiş
ülkelerde bu tür mikropların sebep olduğu boğaz enfeksiyonu veya kızıl hastalığı genellikle
akut eklem romatizması gelişmeden tedavi edilir, gelişmekte olan ülkelerde ise bu
komplikasyon sık görülür. Beta streptokok mikrobu akut eklem romatizması dışında kalıcı
kalp hastalıklarına veya beyin hastalığına da neden olabilir.
A grubu beta hemolitik streptokok mikrobu sıklıkla boğaz enfeksiyonu daha az olarak
kızıl hastalığına seyrek olarak da deri enfeksiyonuna sebep olur. Bu mikrobun nasıl olup da
romatizmal ateşe yol açtığı henüz çok net değil fakat hastanın bağışıklık sisteminde bir
bozulmaya yol açtığı da biliniyor. Bakterinin içindeki bir protein hastanın eklemi-kalbi-cildi
veya beyin dokusundaki bir protein ile benzerlik gösteriyor. Bu benzerlik yüzünden
bağışıklık sisteminin mikrobu hedef alarak insan vücudundan atmaya çalışması sırasında
hedef şaşırma olur. Mikroba karşı verilen mücadele vücudun kendi dokusuna karşı verilmeye
başlanır. Sonuç olarak da organizmanın dengesi sarsılır ve eklem-kalp-beyin bu mücadeleden
zarar görür. Eğer hasta çocuk iyi tedavi edilir ve beta mikrobundan yeterince arındırılırsa bu
komplikasyonlardan da kurtulur. Değerli okuyucular bu yazımda ağırlıklı olarak
komplikasyonların en fazla görüleni olan akut eklem romatizmasını konu edeceğim.
Romaztimal ateş (veya diğer adı ile akut eklem romatizması) beta hemolitik
streptokoksik boğaz enfeksiyonunun ikinci ve dördüncü haftaları sonrasında görülür.
Hastalarda en çok görülen bulguları özetle aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Ateş, halsizlik vardır.
Eklemlerde şişme, kızarıklık, ısı artımı, ağrı ve hassasiyet mevcuttur. En çok
diz, dirsek, ayak ve el bileği tutulur, bir eklem iyileşirken diğerinde şikayetler başlar.
Cilt altında ağrısız küçük noduller (yumrular) ortaya çıkar. ,
AkuCiltte bazıları deriden kabarık, bazıları deri seviyesinde düzensiz kenarlı
kızarıklıklar meydana gelir.
Bazı hastalarda göğüs ağrısı şikayeti olur. Kalp kasında hastalanma ve kalp
yetmezliği, kalp kapağı aralığında daralma veya kalp kapağından geçen kanın geri kaçması,
kalpte ritm bozukluğu olası kalp komplikasyonlarıdır.
Seyrek de olsa hastaların bir kısmında istek dışı, amaçsız ve kontrol
edilemeyen hareketler ortaya çıkar. Bu hareketler adeta dans eder gibidir ve en çok ellerde
ayaklarda bazen de yüzde görülür. Bu hareketlere kimi zaman anlamsız davranış bozuklukları
da eklenebilir örneğin hasta münasebetsiz bir ortamda patlayıcı tarzda şiddetle gülmeye
başlayabilir. Sebebi merkezi sinir sistemi ( beyin ) tutulmasıdır. Buna Sidenham Koresi denir.
Ne zaman doktora başvurmalı? Eğer çocuğunuzda soğuk algınlığı olmadan boğaz
ağrısı, burun akıntısı, boğaz ve boyun lenf bezlerinde şişme, burun kanaması ve burun
ifrazatının koyu gelmesi, tükrüğünü ve gıdaları yutmakta zorlanma, baş-boyun bölgesi ile
gövdede kızarıklık, dilde çilek gibi kırmızı bir renk olması gibi şikayetler olursa lütfen
doktora başvurun. Doktorunuz kan testleri, boğaz kültürü, elektrokardiyografi,
ekokardiyografi isteyebilir. Gerekmesi halinde nöroloji uzmanından görüş alabilir.
Tedavide uygun antibiyotik, iltihap önleyici ilaçlar, gerekirse (Sidenham Koresi varsa)
istemsiz hareketleri önleyici ilaçlar, duruma göre ilave tedavi şekilleri uygulanır. Genel eğilim
komplikasyonları önlemek için uzun süreli koruyucu antibiyotik tedavisi verilmesi
yönündedir. Bu tedavi uygulamaları yanı sıra doktor önerisine göre yatak istirihatini de ihmal
etmemek gerekir.
Değerli okuyucular, bir başka yazımda görüşmek dileğiyle hoşça kalın diyor ve
sağlıklı günler diliyorum.