Uzman olmaya gerek yok; şöyle dikkatli bir gözle doğaya baktığımız zaman bazı şeylerden bol bol, bazılarından ise epey az olduğunu görürüz. Az olan her şey kıymetlidir ve bu nedenle bazı madenler, yaygın görülen madenlere göre çok daha önemli kabul edilir. Altın ve gümüş, bunlardan bazıları. İnsanlığın var olduğu ilk günlerden beri altın, her zaman değer verilen bir maden olmuştur.
Altının değişmez değeri nedeniyle ABD doları altına ve dünya paraları da dolara endekslenmiştir. Yani altın, düğünde çeyrek mi taksak gram mı taksak sorusundan çok daha büyük öneme sahiptir. Peki, bu maden nasıl ortaya çıkıyor? Gelin altın nasıl oluşur, nerede bulunur, en çok altın üreten ülkeler hangileri gibi merak edilen soruları yanıtlayalım ve ülkemizdeki altıncılık hakkında biraz detaylı bilgi görelim.
Altın nasıl oluşur?
Dünyamızın çekirdeğinin biraz üstünde magma adı verilen çok sıcak ve eriyik halde bir alan bulunur. İşte bu alanda eriyik halde bulunan onlarca farklı bileşenden biri de altındır. Magmada patlamalar olur, basınç düşmeleri yaşanır, depremler olur ve o eriyik maddeler zaman zaman yüzeye yaklaşır. Yüzeye yaklaştıkça da soğur ve katı hale gelir.
İşte tam bu noktada insanlar devreye giriyor. Muhtemelen bazı altınlar o kadar yukarı çıkmıştı ki gözle görülür yerlerde geziniyorlardı. Bunu fark eden insanlar, biraz da şurayı kazayım diye düşünerek kayaçların arasında bulunan altınları fark ettiler. İşte bu noktadan sonra altına hücum başladı.
Altın madenleri bazen yerin epey altında olabilir. Ancak bazı dış etkenler ve deprem gibi doğa olayları nedeniyle yüzeye oldukça yakın altın madenleri de vardır. Elbette yüzlerce yıldır altın kovaladığımız için artık yüzeyde pek altın bulunmaz. Bu nedenle son teknoloji kullanılarak özel altın madenleri oluşturulur ve kayaçlar arasına gizlenmiş altınlar keşfedilir.
Altın nerelerde bulunur?
Dünyanın hemen her yerinde altın vardır ancak bazılarında milyonlarca ton, bazılarında birkaç gram. Doğanın takdiri. Uzmanlar; toprak değerlerine, toprak rengine, çevredeki bitki örtüsüne ve pek çok farklı bilgiye göre değerlendirme yaparak altın yoğunluğunu keşfederler. Demiri çok olan toprakta, altın da çok olur. Bu çalışmalar eskiden çok daha zorlu süreçlerden oluşuyordu ancak artık teknoloji sayesinde nokta atışı keşifler yapılabiliyor.
Altın yaygın olarak, içinde pek çok mineral bulunan kara kum toprak türünün olduğu bölgelerde ve kuvars kayaların arasında bulunur. Altın madeni çoğu zaman büyük kütleler halinde bulunmaz. Toprak arasında ince pullar şeklinde ya da kayaçlar arasında şeritler halinde bulunur.
Altın tespit edildikten sonra kazı yapılarak tonlarca toprak çıkarılır. Maden yoğunluğuna göre değişse de 1 ton topraktan 10 grama kadar altın çıktığı görülmüştür. Çıkarılan altın, karbon ve siyanür gibi kimyasallar kullanılarak saf hale getirilir. Özel ocaklarda erilir ve sonra artık kaynınızın düğününde geline takmak için hazır hale gelir.
Altın nasıl yapılır?
Altın nasıl yapılır sorusu pek doğru değil çünkü anlattığımız gibi altın yapılmaz, bulunur. Ancak bu soruyu sarı altın, beyaz altın ve hatta pembe altın nasıl yapılır şeklinde sormak mümkün. Altının doğal rengi sarıdır. Altını sarartmak için herhangi bir işlem yapılmaz. Altını beyazlatmak için nikel ve platin ile, altını pembe yapmak için ise bakır ile karıştırmak gereklidir. Elbette bu karışımların oldukça hassas değerleri vardır.
Dünyada en çok altın üreten ülkeler hangileri?
Türkiye Altın Madencileri Derneği internet sitesini incelediğimiz zaman karşımıza dünyada en çok altın üreten ilk 20 ülkenin listesi çıkıyor. Listedeki rakamlar 2018 yılına ait. Ancak bunlar zaten ortalama değerler oldukları için güncel rakamlar olarak kabul etmek de mümkün. İşte dünyanın en çok altın üreten ülkeleri;
Çin - 399 ton
Avustralya - 312 ton
Rusya - 281 ton
Amerika Birleşik Devletleri - 253 ton
Kanada - 193 ton
Endonezya -190 ton
Peru - 155 ton
Güney Afrika - 123 ton
Meksika - 121 ton
Gana - 101 ton
Özbekistan - 83 ton
Brezilya - 82 ton
Papua Yeni Gine - 70 ton
Kazakistan - 69 ton
Kongo Demokratik Cumhuriyeti - 64 ton
Arjantin - 63 ton
Mali - 57 ton
Burkina Faso - 55 ton
Kolombiya - 51 ton
Filipinler - 46 ton
Türkiye’deki altın yatakları:
10 milyon onstan fazla altın bulunan dünya klasmanındaki yataklar; Kışladağ
Çöpler
[*]1 - 5 milyon ons arası altın bulunan orta büyüklükteki yataklar;
Ağrı Dağı
Cerattepe
Çukuralan
Efemçukur
Eymir
Hot
Karadere
Kaymaz
Kızıltepe
Ovacık
Öksüt
Söğüt
Taç - Çorak
İvrindi
Lapseki - Kestanelik
[*]1 milyon onstan az altın bulunan küçük yataklar;
Altıntepe
Akarca
Bakırtepe
Bolkardağı
Çoraklıtepe
Gediktepe
Himmetdede
İnlice
Kirazlı
Kubaslar
Mastra
Midi
Mollakara
Salinbas
Sart
Sisorta
TV Tower
Karaağaç
Türkiye’de işletilmekte olan altın madenleri:
İzmir - Ovacık altın madeni
Manisa - Sart altın madeni
Uşak - Kışladağ altın madeni
Gümüşhane - Mastra altın madeni
İzmir - Çukuralan altın madeni
Erzincan - Çöpler altın madeni
İzmir - Efemçukur altın madeni
Eskişehir - Kaymaz altın madeni
Niğde - Bolkardağ altın madeni
Gümüşhane - Midi altın madeni
Kayseri - Himmetdede altın madeni
Fatsa- Altıntepe altın madeni
Sivas - Bakırtepe altın madeni
Konya - İnlice altın madeni
Balıkesir - Kızıltepe altın madeni
Çanakkale - Lapseki altın madeni
Balıkesir - İvrindi altın madeni
Kayseri - Öksüt altın madeni
Yüzlerce yıldır dünya ekonomisini şekillendiren altın nasıl oluşur, nerede bulunur, dünyanın en çok altın üreten ülkeleri hangileri gibi merak edilen soruları yanıtladık ve bu kıymetli maden hakkında bilmeniz gereken bazı önemli detaylardan bahsettik.