altınordu devleti hakkında bilgi
altın orda devleti
altınordu hukumdarı
Altınorda 12271502
Altınordu Devleti
imagesaltinordadevleti122715025ad688308f00c
Altın Orda, Altın Ordu Devleti (Moğolca: Алтан Орд Altan Ord, Tatarca: Алтын Урда Altın Urda), Moğol İmparatoru Cengiz Han olmeden once topraklarını oğulları arasında paylaştırmıştı Seyhun Irmağı ile Balkaş Golu'nun batısındaki yerleri buyuk oğlu Cuci Han'a vermişti Cuci Han'ın kucuk oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı Balkaş ile Aral golleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın guneyindeki yerler Orda'ya verildi Harezm ve yeni alınan topraklar Batu'nun yonetimine bırakıldı Orda'nın yonetimindeki doğu bolgesine Ak Orda, Batu'nun yonetimindeki batı bolgesine de Gok Orda adı verildi Gok Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı
1242'de Altın Orda Devleti'ni kuran Batu Han, İdil Nehri'nin aşağı havzasındaki Saray kentini kendine başkent edindi ve topraklarını genişletti 1256’da Batu Han olduğunde devletin sınırları Kıpcak Bozkırı'nı (Deşti Kıpcak), İdil'in aşağı ve orta havzasını, Seyhun ve İdil ırmakları arasındaki Aral Golu yoresini, Kafkaslar'ın Azerbaycan'a kadar olan kesimini kapsıyordu Altın Orda Devleti, Lehistan (Polonya) ve Litvanya'yı vergiye bağlamıştı
Batu Han'ın yerine Berke Han gecti Berke Han, İslam dinini benimsedi ve Moğolların bir başka kolu olan İlhanlılarla savaştı Bulgaristan'da Bizans ordusunu yendi 1260'ta, ortacağın en buyuk kentlerinden biri sayılan Saray Berke kentini kurdu
Berke Han'ın olumunden sonra Mengu Timur Han, Ozbek Han ve Canıbek Han Altın Orda Devleti’nin gucunu korudular Canıbek Han'ın olumunden sonra taht kavgaları başladı Toktamış Han 1380'de Timur'un desteğiyle tahta cıkarak bu catışmalara son verdi Daha sonra Timur’un Altın Orda topraklarına sefer duzenlemesi ve taht kavgalarının yeniden başlaması Altın Orda Devleti'ni gucsuz duşurdu Bu kavgalarla parcalanan Altın Orda Devleti topraklarında Kazan Hanlığı, Kırım Hanlığı, Astrahan Hanlığı, Nogay Hanlığı, Sibir Hanlığı kuruldu ve daha sonra Rusya Carlığı olacak Moskova Knezliği bağımsız kaldı1 Moskova Knezliği dışında kalan toprakları Kırım Hanlığı ele gecirdi ve 1502'de Altın Orda Devleti tarihten silindi
Altın Orda Devleti'de yonetsel konular soyluların oluşturduğu Kurultay'da goruşulur ve karara bağlanırdı Topraklar ve otlaklar Moğol soylularının elindeydi Halk bu toprakları işler, urunlerin belirli bir bolumunu bağlı oldukları beye verirdi Gocebe bir toplumdan gelen Altın Orda hukumdarları, gocebeleri yerleşik duzene gecirmeye calıştılar Aşağı İdil'de 20'den cok kent kurdular Bu kentlerin en buyuğu olan Saray Berke’nin nufusunun 100 binden daha fazla olduğu sanılır
Egemenlik alanı
Gunumuz Avrupa Rusyası, Karadenizin kuzeyi, Gurcistan
Siyasi tarih
Cengiz Han'ın 1227'de olumunden sonra buyuk hanlık makamını Ogedey işgal etti Onun hakimiyeti, Moğol Hanlığı'nın teşkilatlandırılması bakımından muhimdir Bu maksatla kurultaylar toplanmış ve bazı umumi kurallar konulmuş, Cengiz'in yasası tatbik edilmekle beraber, şehirli ve koylu ahalinin ihtiyacına gore bir idare kurulmuştu 1235'te devlet işlerini alakadar eden yeni meseleler munasebetiyle toplanan buyuk kurultayda Batı Seferi, yani Doğu Avrupa'nın istilası kararlaştırıldı
Bu muazzam ordunun başında Cengiz'in torunu, Batu (Coci Oğlu) bulunuyordu Aslında Harezm, Kafkasya ve İrtiş'in batısı buyuk oğlu Cuci'ye duşmuştu (1224) Fakat Cuci, Cengiz Han'dan az once oldu ve ona ayrılan yerler oğlu Batu Han'a verildi Ona verilen bolgede kurulan devletin adı Altınordu, asıl kurucusu da Batu Han'dırHanların ordugahında han cadırının uzeri altın kaplama olduğu icin, bu cadıra Altınordadeniliyordu Zamanla bu kelime Turkce'de Altınorduşeklinde yazılır
Hem Altınordalılar, hem de kral sarayıve ordugahanlamlarında kullanılır Batu Han'a ait olan yerlere, babasının adından dolayı Cuci Ulusudeniyordu Ulus, Birleşik İlleranlamında, yani yer adı olarak kullanıyordu Sefere, ondan başka bircok Cingiz oğulları (prensleri) de iştirak edeceklerdi On kıtaların kumandanı olarak da en meşhur generallerden biri olan Subedey gorulmektedir İlk darbe Bulgarlar uzerine oldu Bu hareket 1224'de Bulgarlar'ın Don boyundan donen Moğol kıtalarına hucumların ocunu almak icin yapılmıştı
Bulgarlar az bir zaman icinde yenildiler; başta Bulgar olmak uzere şehirleri tahrip edildi Şehirlerden ve buyuk yollardan uzakta kalan halkın, bu istiladan zarar gormediği muhakkaktır; şehirli ve koylu ahaliden bircoğunun da kacarak, ormanlarda saklandığı anlaşılmaktadır Bu suretle Moğol istilasından sonra Orta İdil sahasındaki Bulgar unsuru ortadan kaldırılmış olmadı; yok olan şey: mustakil bir Bulgar devletiydi Nitekim, cok gecmeden bu bolgede Bulgar beylerinin yeniden faaliyette bulunduklarını goruyoruz
1237 sonunda kış mevsimi olmasına rağmen, Moğol ordusu Rus bolgesinin istilasına başladı Bu sıralarda Rus yurdu bircok knezliklere bolunmuştu Ryurik sulalesine mensup olmak uzere, muhtelif mıntıkalarda, knezleri, mustakil birer beylik halinde hukumet etmekte idiler; artık Kiyef merkez olmaktan cıkmıştı; onun yerine Suzdal Rusyası (Merkezi Vladimir) yukselmişti; batıda da Halic knezleri kuvvet bulmuşlardı