Amasya Genelgesi Nedir
Amasya Genelgesi Ulusal egemenliğe dayanan, tam bağımsız Turkiye Cumhuriyeti' nin temellerini oluşturan ilk kuruluş belgesi olması nedeniyle de Amasya Genelgesi' nin Turk tarihinde ayrı bir yeri ve onemi vardır
İlk kez ulusal egemenlikten bahsedilmiştir Bir ihtilal bildirisi niteliği taşımaktadır Cunku İstanbul Hukumeti'ni hice saymakta, hukumetin duşman devletlerin esiri olduğunu soylemekte ve milleti yine milletin kendisinin azmi ve kararlılığının kurtaracağını soylemektedir Maddenin yorumu Kurtuluş Savaşı'nın amacı ve yonetim şeklinin halk tarafından yapılması ve secilmesidir Mustafa Kemal kendisinin hazırladığı Amasya Tamimi'ni, 9 Ordu Mufettişi sıfatı ile imzalamıştır
Sivas'ta bir kongre toplanacağı, Amasya Genelgesinde belirtilmiştir
Esaslar, Mustafa Kemal tarafından yaveri Cevat Abbas Bey'e 2122 Haziran 1919 gecesi Amasya'da dikte edilmiştir
Mustafa Kemal tarafından Cevat Abbas Beye dikte edilen temel esaslar şunlardır:
1 Vatanın butunluğu milletin bağımsızlığı tehlikededir
2 İstanbul hukumeti aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir Bu durum milletimizi yok olmuş gosteriyor
3 Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır
4 Milletin icinde bulunduğu durum ve şartların gereğini yerine getirmek ve haklarını gur sesle cihana duyurmak icin, her turlu baskı ve kontrolden uzak milli bir heyetin varlığı zaruridir
5 Anadolunun her bakımdan en guvenilir yeri olan Sivasta hemen milli bir kongre toplanması kararlaştırılmıştır
6 Bunun icin butun illerin her sancağından milletin guvenini kazanmış uc temsilcinin mumkun olan en kısa zamanda yetişmek uzere yola cıkılması gerekmektedir
7 Her ihtimale karşı bu mesele milli bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler gereğinde yolculuklarını kendilerini tanıtmadan yapmalıdırlar
8 Doğu illeri adına 23 Temmuzda Erzurumda bir kongre toplanacaktır O tarihe kadar oteki illerin temsilcileri de Sivasa gelebilirlerse Erzurum Kongresi'nin uyeleri de Sivas genel kongresine katılmak uzere hareket ederler
Nutuk'un aynı bolumunde ifade edilir ki, aslında bu taslak, dort maddelik bir musvedde olarak dikte edilmiştir Amasya genelgesinin sonuc bildirgesi bu taslak doğrultusunda gercekleşmiştir Bu taslak metnin sonunda, Mustafa Kemal'in, Kurmay Başkanı Albay Kazım Bey'in, kurmay heyetinden tebliğ işlerinden sorumlu memur Husrev Bey'in, askeri makamlara şifre yayan diğer bir yaver Muzaffer Bey'in ve sivil makamlara şivreleyen fakat Nutuk'ta adı acıklanmayan bir sivil memurun imzaları vardır, ve Nutuk'ta ifade edildiğine gore bunlardan başka imzalar da vardır
Hazırlanan bildirideki bu diğer imzalar, bahsi gecen ilk imzalardan sonra musveddede yerini almıştır Ataturk'un Nutuk'ta, isimlerinden bahsetmediği bu imzaların sahipleri; İstiklal Savaşı'nı başlatan diğer komutanlar olan ve fakat Milli Mucadele sonrasında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası adlı muhalefet partisi kurmak istedikleri icin gozden duşenHuseyin Rauf Orbay, Refet Bele ve Ali Fuat Paşa'dır
Bildiri, Erzurum'da 15 Kolordu Komutanı Kazım Karabekir'e ve Cemal (Mersinli) Paşalara da sunuldu Onların onayının alınmasından sonra, bildiri, 22 Haziran 1919'da ulkenin en batısındakinden en doğusundakine kadar tum mulki amir ve askeri komutanlara telgrafla Abdurrahman Rahmi Efendi tarafından ulaştırıldı
Amasya Genelgesi Ulusal egemenliğe dayanan, tam bağımsız Turkiye Cumhuriyeti' nin temellerini oluşturan ilk kuruluş belgesi olması nedeniyle de Amasya Genelgesi' nin Turk tarihinde ayrı bir yeri ve onemi vardır
İlk kez ulusal egemenlikten bahsedilmiştir Bir ihtilal bildirisi niteliği taşımaktadır Cunku İstanbul Hukumeti'ni hice saymakta, hukumetin duşman devletlerin esiri olduğunu soylemekte ve milleti yine milletin kendisinin azmi ve kararlılığının kurtaracağını soylemektedir Maddenin yorumu Kurtuluş Savaşı'nın amacı ve yonetim şeklinin halk tarafından yapılması ve secilmesidir Mustafa Kemal kendisinin hazırladığı Amasya Tamimi'ni, 9 Ordu Mufettişi sıfatı ile imzalamıştır
Sivas'ta bir kongre toplanacağı, Amasya Genelgesinde belirtilmiştir
Esaslar, Mustafa Kemal tarafından yaveri Cevat Abbas Bey'e 2122 Haziran 1919 gecesi Amasya'da dikte edilmiştir
Mustafa Kemal tarafından Cevat Abbas Beye dikte edilen temel esaslar şunlardır:
1 Vatanın butunluğu milletin bağımsızlığı tehlikededir
2 İstanbul hukumeti aldığı sorumluluğun gereğini yerine getirememektedir Bu durum milletimizi yok olmuş gosteriyor
3 Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır
4 Milletin icinde bulunduğu durum ve şartların gereğini yerine getirmek ve haklarını gur sesle cihana duyurmak icin, her turlu baskı ve kontrolden uzak milli bir heyetin varlığı zaruridir
5 Anadolunun her bakımdan en guvenilir yeri olan Sivasta hemen milli bir kongre toplanması kararlaştırılmıştır
6 Bunun icin butun illerin her sancağından milletin guvenini kazanmış uc temsilcinin mumkun olan en kısa zamanda yetişmek uzere yola cıkılması gerekmektedir
7 Her ihtimale karşı bu mesele milli bir sır olarak tutulmalı ve temsilciler gereğinde yolculuklarını kendilerini tanıtmadan yapmalıdırlar
8 Doğu illeri adına 23 Temmuzda Erzurumda bir kongre toplanacaktır O tarihe kadar oteki illerin temsilcileri de Sivasa gelebilirlerse Erzurum Kongresi'nin uyeleri de Sivas genel kongresine katılmak uzere hareket ederler
Nutuk'un aynı bolumunde ifade edilir ki, aslında bu taslak, dort maddelik bir musvedde olarak dikte edilmiştir Amasya genelgesinin sonuc bildirgesi bu taslak doğrultusunda gercekleşmiştir Bu taslak metnin sonunda, Mustafa Kemal'in, Kurmay Başkanı Albay Kazım Bey'in, kurmay heyetinden tebliğ işlerinden sorumlu memur Husrev Bey'in, askeri makamlara şifre yayan diğer bir yaver Muzaffer Bey'in ve sivil makamlara şivreleyen fakat Nutuk'ta adı acıklanmayan bir sivil memurun imzaları vardır, ve Nutuk'ta ifade edildiğine gore bunlardan başka imzalar da vardır
Hazırlanan bildirideki bu diğer imzalar, bahsi gecen ilk imzalardan sonra musveddede yerini almıştır Ataturk'un Nutuk'ta, isimlerinden bahsetmediği bu imzaların sahipleri; İstiklal Savaşı'nı başlatan diğer komutanlar olan ve fakat Milli Mucadele sonrasında Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası adlı muhalefet partisi kurmak istedikleri icin gozden duşenHuseyin Rauf Orbay, Refet Bele ve Ali Fuat Paşa'dır
Bildiri, Erzurum'da 15 Kolordu Komutanı Kazım Karabekir'e ve Cemal (Mersinli) Paşalara da sunuldu Onların onayının alınmasından sonra, bildiri, 22 Haziran 1919'da ulkenin en batısındakinden en doğusundakine kadar tum mulki amir ve askeri komutanlara telgrafla Abdurrahman Rahmi Efendi tarafından ulaştırıldı