Amniyosentez,Amniyosentez Ne Demek,Amniyosentez Kimlere Yapılır, Amniyosentez Nicin Yapılır, Amniyosentez Nasıl Yapılır, Pozitif tarama testi Nedir,Amniyosentez hakkında detaylı bilgiler
Bebeğiniz hamileliğiniz suresince amniyon kesesi adı verilen bir kese icinde gelişimini surdurur Bu kesenin ici amniyon sıvısı adı verilen bir sıvı ile doludur Amniyon sıvısı statik bir sıvı olmayıp surekli emilim ve yapım halinde bulunur Sıvının ana kaynağı bebeğin akciğerleri ve boşaltım sistemidir Bu sıvı aynı zamanda bebekten dokulen hucreleri de icerir Bu hucreler bebeğinizin tum hucreleri ile aynı genetik yapıya sahip olduklarından incelenmeleri bebeğinizin genetik durumu hakkında bilgi verir
Amniyosentez bebeğinizin icinde yuzduğu amniyon sıvısından ince bir iğne yardımıyla ornek alınması demektir En sık uygulanan anne karnında tanı yontemlerinden birisidir İlk kez 1882 yılında fazla olan amniyon sıvısının miktarını azaltmak icin uygulanmıştır Daha sonraları ise kan uyuşmazlığı olan ciftlerde bebeğin etkilenme derecesini saptamak icin ya da erken doğum tehditi olgularında bebeğin akciğer olgunlaşmasının yeterli olup olmadığını değerlendirmek amacıyla kullanım alanı bulmuştur Gunumuzde ise başta bebekteki bazı doğum defektlerini ve genetik bozuklukları saptamak olmak uzere pek cok nedenle gebeliğin ikinci trimesterında uygulanan bir testtir Tıp alanında ve gebelik takibinde pek cok modern gelişme lmasına rağmen amniyosentez hala daha en yeterli bilgiyi sağlayan altın değerinde bir testtir
Amniyosentezin en sık uygulanan prenatal test olduğunu belirtmiştik Koriyonik villus orneklemesi (CVS) gibi diğer bazı testler ise doğumsal anomalilerin pek coğunu saptamakla birlikte amniyosentez kadar etkili değillerdir CVS gebeliğin daha erken doneminde yapılmakla birlikte amniyosenteze gore daha yuksek oranda duşuk ve başka komplikasyon riskleri taşır Bazı araştırmalar CVS sonrası cok duşuk oranda el ve ayak parmaklarında doğum anomalilerine rastlanabildiğini ileri surmektedirler
Bebeklerin bir kısmı ceşitli anomaliler ile doğarlar Bunlardan bazıları yaşam ile bağdaşmazken bazıları hayati olmamakla birlikte bireyin ve cevresinin hayat kalitesini olumsuz yonde etkileyebilir Bu gruba en guzel ornek down sedromudur
Amniyosentez ve diğer tum prenatal testlerin (anne karnında teşhise yonelik testler) amacı ozellikle tedavi olanağı olmayan genetik hastalıklar başta olmak uzere bu hastalıkları ve anomalileri mumkun olduğunca erken donemde saptamak, anne baba adaylarına hastalık ve bebeğin dunyaya geldikten sonraki olası durumu hakkında bilgi vermek ve yine onların kararı ve onayıyla mumkun olduğunca erken donemde gebeliğin sonlandırılmasını sağlamaktır Bazı anne baba adayları Down sendromu gibi yaşam ile bağdaşan anomalilerin varlığında hamileliği devam ettirme yonunde karar verebilirler Bu tamemen ciftlerin secimi olup yasal ya da vicdani hicbir zorlama mevcut değildir Benzer şekilde amniyosentez yapılıp yapılmaması kararı da yine yalnizc cifte aittir Doktorunuz sizi amniyosenteze zorlamaz, sadece onerir
Amniyosentez kimlere onerilir?
Amniyosentez hem invazif bir girişim olduğu icin hem de az da olsa duşuk riski taşıdığı icin rutin olarak her hamile kadına onerilmez Kromozomal ya da genetik doğum defekti ya da bazı malformasyonlar acısından yuksek risk altında olduğu saptanan kadınlrda onerilen bir testtir Genel olarak amniyosentez onerilmesi gereken durumlar şunlarıdır:
İleri anne yaşı: Down sendromu başta olmak uzere bazı genetik hastalıkların gorulme riski kadının yaşı ile paralel olarak artış gostermektedir Eğer anne adayının yaşı beklenen doğum tarihinde 35 ya da daha fazla olacak ise amniyosentez yapılması onerilir İleri anne yaşı en sık amnyosentez onerilen durumdur
Pozitif oyku: Daha onceki bir hamilelik genetik bir sorun nedeni ile sonlandırıldıysa ya da noral tup defekti, spina bifida gibi doğum defektli bir bebek oykusu varsa sonraki hamileliklerde amniyosentez onerilir
Bilinen genetik hastalık varlığı: Anne ya da baba adayında, ya da yakın akrabalarında bilinen genetik bir hastalık varsa amniyosentez onerilir Bazı metabolik hastalıklar kalıtsal geciş gosterir Anne ya da babada hastalık olmamasına karşın bunlar taşıyıcı olabilirler ve sorunu bebeklerine aktarabililirler Her iki ebeveyneden de hastalıklı gen geldiğinde bebekte hastalık ortaya cıkar Bu gibi duruların araştırılmasında amniyosentez yararlı olabilir Akdeniz anemisi gibi hastalıklar ise bazı bolgelerde cok sık gorulur Bu gibi durumların varlığında da amniyosentez bebeğin hastalık taşıyıp taşımadığını anlamak icin yararlı olabilir Bir diğer konu da akraba evlilikleridir Akraba evliliklerinde ciftin her ikisinin de taşıyıcı olma olasılıkları normal topluma gore daha yuksek olduğundan bbekte hastalık gorulme riski yuksektir ve bu nedenle amniyosentez onerilebilir Bu grup hastalarda amniyosentez şart değildir Şart olan hamilelik oncesi ya da erken donemde genetik danışmanlıktır Genetik uzmanı sizden ve eşin
izden detaylı bir oyku alarak risk oranınızı belirler ve amniyosenteze gerek olup olmadığına karar verir
Pozitif tarama testi: Gunumuzde genetik hastalıklar ve anomaliler acısından yuksek risk taşıyan hamilelikleri saptamak amacıyla bazı testler her hamile kadında rutin olarak uygulanmaktadır Bu testlerden en sık kullanılan uclu tarama testidir Tarama testleri adından da anlaşılabileceği gibi anomali varlığını belirtmez sadece yuksek risk altındaki kişileri işaret eder Bu testlerin pozitifi cıkması durumunda kesin tanıya ulaşmak amacıyla amniyosentez onerilir
Ultrasonografide anomali saptanması: Hamilelik takibi sırasında yapılan rutin ultrason incelemelerinde anomali saptanması varlığında, anomali ile birlikte gorulebilecek genetik bozukluk riskine gore amniyosentez onerilebilir
Akciğer gelişiminin değerlendirilmesi: Erken doğum riski olan, ya da hamileliğin devamının anne ya da bebek acısından risk oluşturduğu durumlarda amnyon sıvısından ornek alınarak lesitinsfingomeyelin gibi bazı maddelere bakılarak akciğer olgunlaşmasının tamamlanıp tamamlanmadığında karar verilebilir Yenidoğan yoğun bakım şartları gunumuzde cok iyi duzeye gelmiştir Ulkemizde de iyi merkezlerde 2425 haftalık bebekler yaşatılabilmektedir Bu nedenle akciğer gelişimi değerlendirmek amacıyla amniyosentez uygulaması artık eskisi kadar populer değildir
Polihdramniyos: Amniyon sıvısının normalden fazla olması durumunda anne adayını rahatlatmak amacıyla amniyosentez yapılarak bir miktar sıvı alınabilir
Amniyosentez ne zaman yapılır?
Bebeğin amniyon sıvısından ornek almak icin en uygun zaman son adet tarihinden itibaren hamileliğin 1618 haftaları arsıdır Sonuclar genelde 12 hafta icinde bazan daha gec cıktığından bu haftalarda yapılması idealdir Son zamanlarda erken amniyosentez (15 haftdan once) uygulansa da hem laboratuvar şartları hem de işlemden kaynaklanan risklerin yuksekliği nedeniyle pek tercih edilmemektedir Bu uygulama henuz deneysel aşamadadır
Amniyosentez nasıl yapılır?
Amniyosentez işlemi esnasında cok ince bir iğne ile bebeğin icinde yuzduğu amniyon kesesine girilir ve sıvı cekilir İşlemden once detaylı bir ultrason incelemesi yapılarak bebeğin durumu ve pozisyonu değerlendirilir Daha sonra amniyosentez icin uygun bir alana karar verilerek hazırlıklara başlanır İşlem sırasında iğnenin bebeğin plasentasından gecmeyeceği bebekten uzakta bir bir alan bulmak onemlidir
İşlemden once hamile kadın ultrason masasında sırtustu uzanır İğnenin girileceği alan antiseptik solusyonlar ile temizlendikten sonra karın steril ortu ile ortulur Bir doktor ultrason ile işlemi gercekleştirecek olan doktora rehberlik eder İşlem tek kişi ile yapılacak ise ozel tasarlanmış ultrson guideları kullanılmalıdır İşlemi yapacak olan kişi ultrason goruntusu altında iğneyi karın uzerinden yerleştirir ve once karın katlarını daha sonra rahim kasını gecerek amniyon kesesine girer İğnenin ucunu ultrasonda gordukten sonra arkasına bir enjektor takarak yaklaşık 20 mililitre sıvı alırBu aşamada bebeğin tum amniyon sıvısının miktarı yaklaşık 200300 mililitredir Alınan sıvının kanlı olmaması gerekir Yeterli miktarda sıvı alındıktan sonra iğne tek bir hamlede cıkarılır ve işlem tamamlanmış olur Alınan sıvıyı bebek 12 saat icinde yeniden uretir
Daha sonra ultrasonografi ile bebek ve kalp atımları yeniden değerlendirilir Hasta 1015 dakika dinlendirildikten sonra evine gonderilebilir Alınan sıvı oda sıcaklığında muhafaza edilerek laboratuvara gonderilir Tum işlem 12 dakika kadar surer
Alınan sıvıda ne gibi işlemler yapılır?
Amniyon sıvısı bebeğe ait canlı hucreler icerir Bu hucrelerin kaynağı bebeğin solunum,sindirim, boşaltım sistemi ve cildinden dokulen hucrelerdir Alınan sıvı laboratuvarda ayrıştırıldıktan sonra hucreler kultur ortamınada coğaltılır ve elde edilen hucrelerde genetik inceleme yapılır Eğer amniyosentez bebeğin akciğer gelişimini değerlendirmek amacıyla yapılıyor ise laboratuvara gonderilmez Değerlendirme aynı anda yapılabilr
Sonuclar ne zaman alınır?
Amniyosentez sonucları iki aşamalı olarak değerlendirilebilir İlk planda florasan teknik ile (FISH) hucrelerin genetik yapısı incelenir FISH 23 gun icinde sonuclanır fakat her zaman kesin sonuc vermeyebilir Kesin sonuc icin hucre kulturlerinin beklenmesi gerekir Bu genelde 13 haftarasında zaman alır FISH yontemi her yerde uygulanmayan sadece belirli laboratuvarlarda uygulanan guncel bir yontemdir
Amniyosentez guvenli midir?
Her yıl dunyada milyonlarca kadında amniyosentez yapılmaktadır ve bu anne adaylarıın hepsinin zinhini kurcalayan temel soru budur Ultrasonun yaygın olmadığı donemlerde işlem korlemesine yapıldığından riskler daha yuksekti 1976 yılında geniş kapsamlı bir araştıma sonucu Amerikan Ulusal Sağlık Enstituleri gebeliğin ikinci trimesterında yapılan amniyosentezin guvenli olduğu yonunde goruş bildirmiştir Ancak tum invazif girişimlerde olduğu gibi amniyosentezde de bazı riskler vardır Bu riskler şunlardır:
Duşuk: Amniyosentez onerilen ciftleri en fazla endişelendiren konu olmakla birlikte amniyosenteze bağlı duşuk riski son derece azdır Amerikan Hastalık Kontrol ve Onleme Merkezinin verilerine gore amniyosenteze bağlı duşuk riski 200400 işlemde 1′dir İşlemi yapan kişinin tecrubesi ile duşuk riski arasında ilişki olduğu duşunulmektedir Duşuk riski erken amniyosentezde daha fazladır 1998 yılında Kanadada yapılan bir araştırmada erken amniyosentez sonrası duşuk riski %26 olarak bulunmuştur Bu oran ikinci trimestarda yapılan amniyosentezlerde %08′dir Gunumuzde kabul edilen goruş amniyosentezin duşuk riskini sadece %1 oranında arttırdığıdır (%1 duşuk riski taşır demek değildir)
Enfeksiyon: Amniyosentez sonrası enfeksiyon gorulme riski 1000′de birden daha azdır Steril şartların sağlandığı durumlarda son derece nadir olarak gorulur
Su gelmesi: Yaklaşık %1 olguda vajinadan az miktarda sıvı gelebilir Sıvı kacağının yeri iğnenin giriş deliğidir Amniyon zarı 12 gun icinde kendini onarır ve sıvı kacağı kaybolur
Su kesesinin acılması: Cok nadir karşılaşılır Bu durumda gebeliğin sonlandırılası gerekir
Plasenta veya kordonun zedelenmesi : Nadir gorulen bir komplikasyondur
Erken doğum eylemi: Nadir gorulen bir komplikasyondur
İşlemin başarısız olması: Uygun bir giriş alanı bulunamadığında ya da amniyon zarı rahim duvarından ayrılıp iceri doğru bombeleştiğinde iğnenin kese icine girmesi mumkun olmyabilir Bu gibi bir durumda işlem birkac gun sonra tekrarlanır
Bebeğin zarar gormesi : İşlem ultrason altında yapıldığından son derece nadir olarak karşılaşılır En sık olabilecek olan problem iğne batmasıdır Bu durum bebekte kalıcı bir zarar yaratmaz
İşlemin tekrarlanması: Alınan sıvı miktar olarak yetersiz ise ya da cok kanlı ise birkac hafta sonra işlemin tekrarlanması gerekebilir Bazı durumlarda tek bir girişte kese icine ulaşılamaz Birden fazla giriş yapıldığında tum riskler artar
Eğer kan grubunuz Rh (), eşiniz de Rh(+) ise işlem sonrasında koruyucu iğne yapılması gerekir
Coğul gebeliklerde amniyosentez yapılabilir mi?
Evet Coğul gebelikler amniyosentez icin kontraendikasyon oluşturmazlar Eğer mumkun ise tek bir iğne girişi ile tum bebeklerden ayrı ayrı sıvı almak idealdir Bir bebeğin kesesine girilip sıvı alındıktan sonra kese icine indigokarmen adı verilen renkli bir sıvı verilir Bu sıvının bebeğe herhangi bir zararı yoktur Amac sıvı alınan bebeği belirlemektir Daha sonra ultrason eşliğinde diğer bebeğin kesesine girildiğinde eğer renkli sıvı gelir ise yanlış kesede olunduğu belli olur ve bu sayede aynı bebekten iki defa sıvı alınmasının onune gecilebilir Tek bir kese icinde bulunan monoamniyotik ikizlerde ise boyle bir şans yoktur
Normal olarak bulunan bir sonuc bebeğin sağlıklı olacağını garanti eder mi?
Yuksek risk saptanan anne adaylarının %95′inde prenatal testlerin sonucu normal olarak bulunur Ancak hicbir perinatal test sağlklı bir bebek icin %100 garanti veremez cunku bazı anomaliler doğumdan once hicbir şekilde saptanamaz Bebeklerin %34′u anomalili olarak doğarlar
Amniyosentezin kromozomal anomalileri saptamadaki başarısı %994 ile %100 arasında değişir
Amniyosentez ile saptanan anomaliler tedavi edilebilir mi?
Gunumuzde pekcok defekt doğum oncesi saptanabilmekte ancak cok azı tedavi edilebilmektedir Down sendromu gibi genetik hastalıkların tedavisi ne yazık ki mumkun değildir
Amniyosentez sonrası doktorunuzu aramanız gereken acil durumlar:
Eğer;
Kasılmalarınız ya da şiddetli kramplarınız olursa
Vajinal kanamanız olursa
Vajinal sıvı kacağı fazla miktarda olur ya da 12 gunden uzun surerse
Ateşiniz 375 derecenin uzerine cıkarsa
Kotu kokulu bir akıntınız olursa
zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız
DrAlper MUMCU
Bebeğiniz hamileliğiniz suresince amniyon kesesi adı verilen bir kese icinde gelişimini surdurur Bu kesenin ici amniyon sıvısı adı verilen bir sıvı ile doludur Amniyon sıvısı statik bir sıvı olmayıp surekli emilim ve yapım halinde bulunur Sıvının ana kaynağı bebeğin akciğerleri ve boşaltım sistemidir Bu sıvı aynı zamanda bebekten dokulen hucreleri de icerir Bu hucreler bebeğinizin tum hucreleri ile aynı genetik yapıya sahip olduklarından incelenmeleri bebeğinizin genetik durumu hakkında bilgi verir
Amniyosentez bebeğinizin icinde yuzduğu amniyon sıvısından ince bir iğne yardımıyla ornek alınması demektir En sık uygulanan anne karnında tanı yontemlerinden birisidir İlk kez 1882 yılında fazla olan amniyon sıvısının miktarını azaltmak icin uygulanmıştır Daha sonraları ise kan uyuşmazlığı olan ciftlerde bebeğin etkilenme derecesini saptamak icin ya da erken doğum tehditi olgularında bebeğin akciğer olgunlaşmasının yeterli olup olmadığını değerlendirmek amacıyla kullanım alanı bulmuştur Gunumuzde ise başta bebekteki bazı doğum defektlerini ve genetik bozuklukları saptamak olmak uzere pek cok nedenle gebeliğin ikinci trimesterında uygulanan bir testtir Tıp alanında ve gebelik takibinde pek cok modern gelişme lmasına rağmen amniyosentez hala daha en yeterli bilgiyi sağlayan altın değerinde bir testtir
Amniyosentezin en sık uygulanan prenatal test olduğunu belirtmiştik Koriyonik villus orneklemesi (CVS) gibi diğer bazı testler ise doğumsal anomalilerin pek coğunu saptamakla birlikte amniyosentez kadar etkili değillerdir CVS gebeliğin daha erken doneminde yapılmakla birlikte amniyosenteze gore daha yuksek oranda duşuk ve başka komplikasyon riskleri taşır Bazı araştırmalar CVS sonrası cok duşuk oranda el ve ayak parmaklarında doğum anomalilerine rastlanabildiğini ileri surmektedirler
Bebeklerin bir kısmı ceşitli anomaliler ile doğarlar Bunlardan bazıları yaşam ile bağdaşmazken bazıları hayati olmamakla birlikte bireyin ve cevresinin hayat kalitesini olumsuz yonde etkileyebilir Bu gruba en guzel ornek down sedromudur
Amniyosentez ve diğer tum prenatal testlerin (anne karnında teşhise yonelik testler) amacı ozellikle tedavi olanağı olmayan genetik hastalıklar başta olmak uzere bu hastalıkları ve anomalileri mumkun olduğunca erken donemde saptamak, anne baba adaylarına hastalık ve bebeğin dunyaya geldikten sonraki olası durumu hakkında bilgi vermek ve yine onların kararı ve onayıyla mumkun olduğunca erken donemde gebeliğin sonlandırılmasını sağlamaktır Bazı anne baba adayları Down sendromu gibi yaşam ile bağdaşan anomalilerin varlığında hamileliği devam ettirme yonunde karar verebilirler Bu tamemen ciftlerin secimi olup yasal ya da vicdani hicbir zorlama mevcut değildir Benzer şekilde amniyosentez yapılıp yapılmaması kararı da yine yalnizc cifte aittir Doktorunuz sizi amniyosenteze zorlamaz, sadece onerir
Amniyosentez kimlere onerilir?
Amniyosentez hem invazif bir girişim olduğu icin hem de az da olsa duşuk riski taşıdığı icin rutin olarak her hamile kadına onerilmez Kromozomal ya da genetik doğum defekti ya da bazı malformasyonlar acısından yuksek risk altında olduğu saptanan kadınlrda onerilen bir testtir Genel olarak amniyosentez onerilmesi gereken durumlar şunlarıdır:
İleri anne yaşı: Down sendromu başta olmak uzere bazı genetik hastalıkların gorulme riski kadının yaşı ile paralel olarak artış gostermektedir Eğer anne adayının yaşı beklenen doğum tarihinde 35 ya da daha fazla olacak ise amniyosentez yapılması onerilir İleri anne yaşı en sık amnyosentez onerilen durumdur
Pozitif oyku: Daha onceki bir hamilelik genetik bir sorun nedeni ile sonlandırıldıysa ya da noral tup defekti, spina bifida gibi doğum defektli bir bebek oykusu varsa sonraki hamileliklerde amniyosentez onerilir
Bilinen genetik hastalık varlığı: Anne ya da baba adayında, ya da yakın akrabalarında bilinen genetik bir hastalık varsa amniyosentez onerilir Bazı metabolik hastalıklar kalıtsal geciş gosterir Anne ya da babada hastalık olmamasına karşın bunlar taşıyıcı olabilirler ve sorunu bebeklerine aktarabililirler Her iki ebeveyneden de hastalıklı gen geldiğinde bebekte hastalık ortaya cıkar Bu gibi duruların araştırılmasında amniyosentez yararlı olabilir Akdeniz anemisi gibi hastalıklar ise bazı bolgelerde cok sık gorulur Bu gibi durumların varlığında da amniyosentez bebeğin hastalık taşıyıp taşımadığını anlamak icin yararlı olabilir Bir diğer konu da akraba evlilikleridir Akraba evliliklerinde ciftin her ikisinin de taşıyıcı olma olasılıkları normal topluma gore daha yuksek olduğundan bbekte hastalık gorulme riski yuksektir ve bu nedenle amniyosentez onerilebilir Bu grup hastalarda amniyosentez şart değildir Şart olan hamilelik oncesi ya da erken donemde genetik danışmanlıktır Genetik uzmanı sizden ve eşin
izden detaylı bir oyku alarak risk oranınızı belirler ve amniyosenteze gerek olup olmadığına karar verir
Pozitif tarama testi: Gunumuzde genetik hastalıklar ve anomaliler acısından yuksek risk taşıyan hamilelikleri saptamak amacıyla bazı testler her hamile kadında rutin olarak uygulanmaktadır Bu testlerden en sık kullanılan uclu tarama testidir Tarama testleri adından da anlaşılabileceği gibi anomali varlığını belirtmez sadece yuksek risk altındaki kişileri işaret eder Bu testlerin pozitifi cıkması durumunda kesin tanıya ulaşmak amacıyla amniyosentez onerilir
Ultrasonografide anomali saptanması: Hamilelik takibi sırasında yapılan rutin ultrason incelemelerinde anomali saptanması varlığında, anomali ile birlikte gorulebilecek genetik bozukluk riskine gore amniyosentez onerilebilir
Akciğer gelişiminin değerlendirilmesi: Erken doğum riski olan, ya da hamileliğin devamının anne ya da bebek acısından risk oluşturduğu durumlarda amnyon sıvısından ornek alınarak lesitinsfingomeyelin gibi bazı maddelere bakılarak akciğer olgunlaşmasının tamamlanıp tamamlanmadığında karar verilebilir Yenidoğan yoğun bakım şartları gunumuzde cok iyi duzeye gelmiştir Ulkemizde de iyi merkezlerde 2425 haftalık bebekler yaşatılabilmektedir Bu nedenle akciğer gelişimi değerlendirmek amacıyla amniyosentez uygulaması artık eskisi kadar populer değildir
Polihdramniyos: Amniyon sıvısının normalden fazla olması durumunda anne adayını rahatlatmak amacıyla amniyosentez yapılarak bir miktar sıvı alınabilir
Amniyosentez ne zaman yapılır?
Bebeğin amniyon sıvısından ornek almak icin en uygun zaman son adet tarihinden itibaren hamileliğin 1618 haftaları arsıdır Sonuclar genelde 12 hafta icinde bazan daha gec cıktığından bu haftalarda yapılması idealdir Son zamanlarda erken amniyosentez (15 haftdan once) uygulansa da hem laboratuvar şartları hem de işlemden kaynaklanan risklerin yuksekliği nedeniyle pek tercih edilmemektedir Bu uygulama henuz deneysel aşamadadır
Amniyosentez nasıl yapılır?
Amniyosentez işlemi esnasında cok ince bir iğne ile bebeğin icinde yuzduğu amniyon kesesine girilir ve sıvı cekilir İşlemden once detaylı bir ultrason incelemesi yapılarak bebeğin durumu ve pozisyonu değerlendirilir Daha sonra amniyosentez icin uygun bir alana karar verilerek hazırlıklara başlanır İşlem sırasında iğnenin bebeğin plasentasından gecmeyeceği bebekten uzakta bir bir alan bulmak onemlidir
İşlemden once hamile kadın ultrason masasında sırtustu uzanır İğnenin girileceği alan antiseptik solusyonlar ile temizlendikten sonra karın steril ortu ile ortulur Bir doktor ultrason ile işlemi gercekleştirecek olan doktora rehberlik eder İşlem tek kişi ile yapılacak ise ozel tasarlanmış ultrson guideları kullanılmalıdır İşlemi yapacak olan kişi ultrason goruntusu altında iğneyi karın uzerinden yerleştirir ve once karın katlarını daha sonra rahim kasını gecerek amniyon kesesine girer İğnenin ucunu ultrasonda gordukten sonra arkasına bir enjektor takarak yaklaşık 20 mililitre sıvı alırBu aşamada bebeğin tum amniyon sıvısının miktarı yaklaşık 200300 mililitredir Alınan sıvının kanlı olmaması gerekir Yeterli miktarda sıvı alındıktan sonra iğne tek bir hamlede cıkarılır ve işlem tamamlanmış olur Alınan sıvıyı bebek 12 saat icinde yeniden uretir
Daha sonra ultrasonografi ile bebek ve kalp atımları yeniden değerlendirilir Hasta 1015 dakika dinlendirildikten sonra evine gonderilebilir Alınan sıvı oda sıcaklığında muhafaza edilerek laboratuvara gonderilir Tum işlem 12 dakika kadar surer
Alınan sıvıda ne gibi işlemler yapılır?
Amniyon sıvısı bebeğe ait canlı hucreler icerir Bu hucrelerin kaynağı bebeğin solunum,sindirim, boşaltım sistemi ve cildinden dokulen hucrelerdir Alınan sıvı laboratuvarda ayrıştırıldıktan sonra hucreler kultur ortamınada coğaltılır ve elde edilen hucrelerde genetik inceleme yapılır Eğer amniyosentez bebeğin akciğer gelişimini değerlendirmek amacıyla yapılıyor ise laboratuvara gonderilmez Değerlendirme aynı anda yapılabilr
Sonuclar ne zaman alınır?
Amniyosentez sonucları iki aşamalı olarak değerlendirilebilir İlk planda florasan teknik ile (FISH) hucrelerin genetik yapısı incelenir FISH 23 gun icinde sonuclanır fakat her zaman kesin sonuc vermeyebilir Kesin sonuc icin hucre kulturlerinin beklenmesi gerekir Bu genelde 13 haftarasında zaman alır FISH yontemi her yerde uygulanmayan sadece belirli laboratuvarlarda uygulanan guncel bir yontemdir
Amniyosentez guvenli midir?
Her yıl dunyada milyonlarca kadında amniyosentez yapılmaktadır ve bu anne adaylarıın hepsinin zinhini kurcalayan temel soru budur Ultrasonun yaygın olmadığı donemlerde işlem korlemesine yapıldığından riskler daha yuksekti 1976 yılında geniş kapsamlı bir araştıma sonucu Amerikan Ulusal Sağlık Enstituleri gebeliğin ikinci trimesterında yapılan amniyosentezin guvenli olduğu yonunde goruş bildirmiştir Ancak tum invazif girişimlerde olduğu gibi amniyosentezde de bazı riskler vardır Bu riskler şunlardır:
Duşuk: Amniyosentez onerilen ciftleri en fazla endişelendiren konu olmakla birlikte amniyosenteze bağlı duşuk riski son derece azdır Amerikan Hastalık Kontrol ve Onleme Merkezinin verilerine gore amniyosenteze bağlı duşuk riski 200400 işlemde 1′dir İşlemi yapan kişinin tecrubesi ile duşuk riski arasında ilişki olduğu duşunulmektedir Duşuk riski erken amniyosentezde daha fazladır 1998 yılında Kanadada yapılan bir araştırmada erken amniyosentez sonrası duşuk riski %26 olarak bulunmuştur Bu oran ikinci trimestarda yapılan amniyosentezlerde %08′dir Gunumuzde kabul edilen goruş amniyosentezin duşuk riskini sadece %1 oranında arttırdığıdır (%1 duşuk riski taşır demek değildir)
Enfeksiyon: Amniyosentez sonrası enfeksiyon gorulme riski 1000′de birden daha azdır Steril şartların sağlandığı durumlarda son derece nadir olarak gorulur
Su gelmesi: Yaklaşık %1 olguda vajinadan az miktarda sıvı gelebilir Sıvı kacağının yeri iğnenin giriş deliğidir Amniyon zarı 12 gun icinde kendini onarır ve sıvı kacağı kaybolur
Su kesesinin acılması: Cok nadir karşılaşılır Bu durumda gebeliğin sonlandırılası gerekir
Plasenta veya kordonun zedelenmesi : Nadir gorulen bir komplikasyondur
Erken doğum eylemi: Nadir gorulen bir komplikasyondur
İşlemin başarısız olması: Uygun bir giriş alanı bulunamadığında ya da amniyon zarı rahim duvarından ayrılıp iceri doğru bombeleştiğinde iğnenin kese icine girmesi mumkun olmyabilir Bu gibi bir durumda işlem birkac gun sonra tekrarlanır
Bebeğin zarar gormesi : İşlem ultrason altında yapıldığından son derece nadir olarak karşılaşılır En sık olabilecek olan problem iğne batmasıdır Bu durum bebekte kalıcı bir zarar yaratmaz
İşlemin tekrarlanması: Alınan sıvı miktar olarak yetersiz ise ya da cok kanlı ise birkac hafta sonra işlemin tekrarlanması gerekebilir Bazı durumlarda tek bir girişte kese icine ulaşılamaz Birden fazla giriş yapıldığında tum riskler artar
Eğer kan grubunuz Rh (), eşiniz de Rh(+) ise işlem sonrasında koruyucu iğne yapılması gerekir
Coğul gebeliklerde amniyosentez yapılabilir mi?
Evet Coğul gebelikler amniyosentez icin kontraendikasyon oluşturmazlar Eğer mumkun ise tek bir iğne girişi ile tum bebeklerden ayrı ayrı sıvı almak idealdir Bir bebeğin kesesine girilip sıvı alındıktan sonra kese icine indigokarmen adı verilen renkli bir sıvı verilir Bu sıvının bebeğe herhangi bir zararı yoktur Amac sıvı alınan bebeği belirlemektir Daha sonra ultrason eşliğinde diğer bebeğin kesesine girildiğinde eğer renkli sıvı gelir ise yanlış kesede olunduğu belli olur ve bu sayede aynı bebekten iki defa sıvı alınmasının onune gecilebilir Tek bir kese icinde bulunan monoamniyotik ikizlerde ise boyle bir şans yoktur
Normal olarak bulunan bir sonuc bebeğin sağlıklı olacağını garanti eder mi?
Yuksek risk saptanan anne adaylarının %95′inde prenatal testlerin sonucu normal olarak bulunur Ancak hicbir perinatal test sağlklı bir bebek icin %100 garanti veremez cunku bazı anomaliler doğumdan once hicbir şekilde saptanamaz Bebeklerin %34′u anomalili olarak doğarlar
Amniyosentezin kromozomal anomalileri saptamadaki başarısı %994 ile %100 arasında değişir
Amniyosentez ile saptanan anomaliler tedavi edilebilir mi?
Gunumuzde pekcok defekt doğum oncesi saptanabilmekte ancak cok azı tedavi edilebilmektedir Down sendromu gibi genetik hastalıkların tedavisi ne yazık ki mumkun değildir
Amniyosentez sonrası doktorunuzu aramanız gereken acil durumlar:
Eğer;
Kasılmalarınız ya da şiddetli kramplarınız olursa
Vajinal kanamanız olursa
Vajinal sıvı kacağı fazla miktarda olur ya da 12 gunden uzun surerse
Ateşiniz 375 derecenin uzerine cıkarsa
Kotu kokulu bir akıntınız olursa
zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız
DrAlper MUMCU