Lamba nasıl calışır
imagesampulnasilcalisir5b00ff7862d80
ışık sistemlerinin icadından once, guneş battıktan sonraki ışık ihtiyacıinsanlar icin buyuk bir sorun olsa gerekti Tabi ki mumlar, meşaleler,gaz lambaları gibi ilkel ışık sistemleri kullanılıyordu Ama sizi oyıllara goturseler herhalde ampulsuz bir dunyaya pek desabredemezdiniz Ampulun icat edilmesinden bugune ışık sistemleri cokdeğişti Desem ki size ampuller pek değişmedi
Bu yazımda en basit ışık sistemi olan ampulleri anlatmaya calışacağımFakat benim anlatacağım, hepimizin evinde bulunan klasik akkor telliampuller Ampullere cok daha yakından bakmak isterseniz devam edin
NASIL CALIŞIR?
Aslında ampullerin cok basit bir ışık sistemi yapısıvardır Hepimiz biliriz ki uzerinden elektrik akımı gecen bir metaldirenc gosterir Bu direnc karşısında ısınır Bunu en yakın elektriksobalarında ve elektrik ocaklarında gorebilirsiniz İşte ampulde buprensibe gore calışır Ampulun icinde bulunan cok ince filamandediğimiz (coğunlukla tungsten metalinden yapılmış) bir tel bulunur Butelden gecen elektrik akımı sonucunda tel aşırı derecede ısınarak(yaklaşık 3000 C) ışık yaymaya başlar
Ampulun yapısına bakacak olursak, ici argon gazıyla dolu armut şeklindebir camdan yapıldığını goruruz İcinde elektrik akımının gectiği kalıniki tane tel vardır Bu tellerin ucunda iki tel arasında ise filamanbulunur Filamanı tutan ayrıca iki veya daha fazla destek tellerivardır Akım ve destek telleri cam bir kaideye tutturulmuştur
Akım tellerinin birisi ampulun altındaki noktaya,diğeri ise vidalı kısmın yan tarafına bağlıdır Elektrik bu noktalardantemin edilir
Filamanlar tungsten metalinden yapılırlar 60 Watt 'lık bir ampuldebulunan filamanın boyu yaklaşık iki metredir Cift sarmallı olarakyapıldıkları icin boyu size kısa gelebilir Bunu aşağıdaki filamanınbuyultulmuş resminden daha iyi anlayabilirsiniz
NEDEN TUNGSTEN METAL?
Ampulun icindeki filamanın yuksek sıcaklığa ulaşarakışık yaydığını artık biliyoruz Bir filamanın bu denli yuksek birsıcaklıkta erimemesi lazımdır
İlk ampullerde kullanılan karbon filamanlar 2100 Cuzerindeki sıcaklıklarda buharlaşarak inceliyor ve kopuyordu Dahaduşuk bir sıcaklık loş bir ışık; daha yuksek bir sıcaklık ise filamanınerimesi demekti
Tungsten filamanlar ise yuksek erime derecesiyle(3410 C) ampullerde kullanılabilecek en iyi metaldir Yuksek ısıderecesinde parlak ışık verebilmektedir Bununla beraber tungstenfilaman da bir gun incelecek ve kopacaktır
NEDEN ARGON GAZI?
Yanmanın gercekleşebilmesi icin ısınan bir cisim veoksijen gazı gereklidir Oksijen gazı yoksa yanma gercekleşmez Buyuzden ilk ampullerde, ampulun icindeki hava vakum ediliyor ve nerdeyseoksijen gazı olmuyordu Boylece icerdeki filaman yanıp kul olmuyordu
Tungsten filamanlı ampullerde şu problem ortayacıktı: Tungsten filaman yuksek sıcaklıkta buharlaşmaya başlıyordu Bubuhar vakumsuz, havasız bir ortamdan dolayı ampulun ic yuzeyinde bir istabakası oluşturuyordu Bu da zamanla ampulum kararması ve ışığıhapsetmesi demekti
Bu yuzden kullandığımız modern ampullerin icerisineargon gazı doldurulmaktadır Argon gazı ampulun zamanla kararmasınıonlemektedir
imagesampulnasilcalisir5b00ff7862d80
ışık sistemlerinin icadından once, guneş battıktan sonraki ışık ihtiyacıinsanlar icin buyuk bir sorun olsa gerekti Tabi ki mumlar, meşaleler,gaz lambaları gibi ilkel ışık sistemleri kullanılıyordu Ama sizi oyıllara goturseler herhalde ampulsuz bir dunyaya pek desabredemezdiniz Ampulun icat edilmesinden bugune ışık sistemleri cokdeğişti Desem ki size ampuller pek değişmedi
Bu yazımda en basit ışık sistemi olan ampulleri anlatmaya calışacağımFakat benim anlatacağım, hepimizin evinde bulunan klasik akkor telliampuller Ampullere cok daha yakından bakmak isterseniz devam edin
NASIL CALIŞIR?
Aslında ampullerin cok basit bir ışık sistemi yapısıvardır Hepimiz biliriz ki uzerinden elektrik akımı gecen bir metaldirenc gosterir Bu direnc karşısında ısınır Bunu en yakın elektriksobalarında ve elektrik ocaklarında gorebilirsiniz İşte ampulde buprensibe gore calışır Ampulun icinde bulunan cok ince filamandediğimiz (coğunlukla tungsten metalinden yapılmış) bir tel bulunur Butelden gecen elektrik akımı sonucunda tel aşırı derecede ısınarak(yaklaşık 3000 C) ışık yaymaya başlar
Ampulun yapısına bakacak olursak, ici argon gazıyla dolu armut şeklindebir camdan yapıldığını goruruz İcinde elektrik akımının gectiği kalıniki tane tel vardır Bu tellerin ucunda iki tel arasında ise filamanbulunur Filamanı tutan ayrıca iki veya daha fazla destek tellerivardır Akım ve destek telleri cam bir kaideye tutturulmuştur
Akım tellerinin birisi ampulun altındaki noktaya,diğeri ise vidalı kısmın yan tarafına bağlıdır Elektrik bu noktalardantemin edilir
Filamanlar tungsten metalinden yapılırlar 60 Watt 'lık bir ampuldebulunan filamanın boyu yaklaşık iki metredir Cift sarmallı olarakyapıldıkları icin boyu size kısa gelebilir Bunu aşağıdaki filamanınbuyultulmuş resminden daha iyi anlayabilirsiniz
NEDEN TUNGSTEN METAL?
Ampulun icindeki filamanın yuksek sıcaklığa ulaşarakışık yaydığını artık biliyoruz Bir filamanın bu denli yuksek birsıcaklıkta erimemesi lazımdır
İlk ampullerde kullanılan karbon filamanlar 2100 Cuzerindeki sıcaklıklarda buharlaşarak inceliyor ve kopuyordu Dahaduşuk bir sıcaklık loş bir ışık; daha yuksek bir sıcaklık ise filamanınerimesi demekti
Tungsten filamanlar ise yuksek erime derecesiyle(3410 C) ampullerde kullanılabilecek en iyi metaldir Yuksek ısıderecesinde parlak ışık verebilmektedir Bununla beraber tungstenfilaman da bir gun incelecek ve kopacaktır
NEDEN ARGON GAZI?
Yanmanın gercekleşebilmesi icin ısınan bir cisim veoksijen gazı gereklidir Oksijen gazı yoksa yanma gercekleşmez Buyuzden ilk ampullerde, ampulun icindeki hava vakum ediliyor ve nerdeyseoksijen gazı olmuyordu Boylece icerdeki filaman yanıp kul olmuyordu
Tungsten filamanlı ampullerde şu problem ortayacıktı: Tungsten filaman yuksek sıcaklıkta buharlaşmaya başlıyordu Bubuhar vakumsuz, havasız bir ortamdan dolayı ampulun ic yuzeyinde bir istabakası oluşturuyordu Bu da zamanla ampulum kararması ve ışığıhapsetmesi demekti
Bu yuzden kullandığımız modern ampullerin icerisineargon gazı doldurulmaktadır Argon gazı ampulun zamanla kararmasınıonlemektedir
