Esas babanın seksen hakkı
Bedenle olan hakları
Dil ile olan hakları
Kalb ile olan hakları
Mülk, para ile olan hakları
Vefatlarından sonraki 40 adalet
İslam alimlerinden İmamı Nesefî hazretleri buyuruyor fakat:
Belli Başlıbabanın evladı üzerinde seksen dek hakkı vardır Kırkı sağlığında, kırkı vefatından sonradır Sağlığında olan kırk haktan onu bedenle, onu dil ile, onu kalble, onu da para iledir
Bedenle olan hakları
1 Hizmet ederek rızalarını elde etmek Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Asılbabasına hizmet edenin ömrü verimli ve uzun olur) İslam Ahlakı
(Asılbabasını dine uygun hizmetleriyle razı eden, Allahü teâlâyı razı etmiş olur, onları gazaplandıran, Allahü teâlâyı gazaplandırmış olur) İbni Neccar
(Asılbabası, yanında ihtiyarladığı halde, rızalarını alamayıp Cenneti kazanamayanın burnu sürtsün) Tirmizi
Hasanı Basri hazretleri, Kâbe ’yi tavaf ederken sırtında tartı olan bir zat görüp der ancak:
Neden yükle tavaf ediyorsun?
Bu önem değil, babamdır Bunu Şam ’dan yedi kere getirip tavaf ettim Çünkü, bana dinimi, imanımı öğretti Beni İslam ahlakı ile yetiştirdi
Kıyamete değin böyle arkanda taşısan, bir defa kalbini kırmakla bu yaptığın hizmet boşuna gider bir defa da gönlünü yapsan, bu dek hizmete karşılık olur
Asılbabaya hizmette hata etmemelidir Hazreti İbni Abbas, “Anababana karşı, kusurlu, çelimsiz, aşağı bir kölenin, sert, barbar efendisine karşı bulunduğu hâl üzere ol! buyurdu
Anneye hürmet ve hizmet, babadan önce gelir Hadisi şeriflerde buyuruldu ancak:
(Anneye yapılan iyiliğin ecri iki mislidir) İ Gazali
(Önce annene, daha sonra babana, kız kardeşine, erkek kardeşine ve sırası ile diğer yakınlarına iyilik et!) Nesai
(Veysel Karani ’nin kavuştuğu bütün ihsan ve dereceler, anasına yaptığı iyilik sebebiyledir) RNasıhin
(Ya Resulallah, annem müşriktir Ona iyilik etmem caiz midir?) diye sorana, (Evet, annene iyilik ve ihsanda bulun!) buyuruldu (Ebu Davud)
Her Peygamber, kendi annesinden de üstündür Buna karşın, Peygamberler de annelerine derin saygı ve hizmet etmişlerdir
Kâfir olan belli başlıbabaya hizmet vermek, nafakalarını atamak, ziyaretlerine gitmek gerekir Küfre sebep olan şeyleri yaptıracaklarından korkulursa, ziyaretlerine gidilmez (Bezzâziyye)
Hazreti Musa, Cennetteki komşusunun kim olduğunu Yargı teâlâdan sorup öğrendikten daha sonra yanında gider Bu bir kasaptır Kasap, bir parça et pişirir Asılı zenbili aşağı alır, fazla çelimsiz bir kadına et ve su verir Üstünü başını temizleyip, zenbile koyar Kasap, (Bu annemdir Yaşlanıp bu ayla girdi; sabahakşam böyle bakarım) der Kasabın annesinin, (Ya Rabbi oğlumu Cennette Musa aleyhisselama komşu eyle) dediğini Hazreti Musa da işitir Kasaba, (Müjde, Allahü teâlâ, seni Musa aleyhisselama komşu etti) buyurur (Şir ’a)
2 Iyilik Etmek Asılbabaya iyilik ve ihsan, evlada farzdır Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Esasbabasına iyilik eden evlat, Peygamberlerle beraber Cennete girer) İ Rafii
(Başlıcababasına iyilik edenin ömrü uzun, rızkı bereketli olur) İ Ahmed
(En erdemli amel, vaktinde kılınan namazdan sonra anababaya iyiliktir) Müslim
(Başlıcababaya ihsan, bedbahtlığı saadete çevirir, ömrü uzatır ve insanı fena ölümden korur) Ebu Nuaym
(Esasbabanıza ihsan ederseniz, çocuklarınız da size ihsan eder) Taberani
(Sen de malın da babana aittir) İbni Mace
3 Asi olmamak, aleyhinde gelmemek Hadisi şeriflerde buyuruldu fakat:
(Esasbabaya aykırı olmak büyük günahtır) Buhari
(Asılbabasına asi olan Cennete giremez) Nesai
(Asılbabasına karşısında gelenin ömrü bereketsiz ve kısa olur) İslam Ahlakı
İmanı olanlardan Cehennemden en sonradan çıkacak olanlar, Allahü teâlânın yolunda olan başlıcababasının İslamiyet ’e uygun olan emirlerine asi olanlardır
Anababanın ve hiç kimsenin, dine uymayan emri yapılmaz Lakin, başlıcababaya, yeniden tatlı bildirmek, onları incitmemek gerekir
Esasbaba kâfir ise, onları kiliseden, meyhaneden, sırtta taşıyarak bile, geri getirmek gerekir Lakin, oralara götürmek gerekmez
Esasbaba acımasız de olsa, onlara karşı olmak, onlarla sert konuşmak caiz değildir
(Anambabam çok şefkatsiz, onlara nasıl itaat edeyim) diyen bir kimseye, Resulullah efendimiz buyurdu ki:
(Annen seni 9 ay karnında gezdirdi 2 yıl emzirdi Seni büyütünceye değin koynunda besledi ve kucağında gezdirdi Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmete katlandı Yöneticilik ve maişetini tedarik etti Sana dinini, imanını öğretti Seni islam terbiyesi ile büyüttü Derhal nasıl olur da, şefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve değerli şefkat olur mu?) Ey Oğul İlmihali
(Ya Resulallah, yaşlı anama elimle yedirip içiririm Abdestini aldırır, sırtımda taşırım Hakkını ödemiş olur muyum?) diye soran kişiye buyurdu ki:
(Hayır, yüzde birini bile ödemiş olamazsın O sana, yaşaman için hizmet ediyordu, sen ise, ölümünü bekleyerek hizmet ediyorsun Ama Allahü teâlâ, bu eksik iyiliğine karşılık çok sevap ihsan eder) R Nasıhin
Bir zat, (Ya Resulallah, belli başlıbaba, evladına zulmetse de rızalarını almayan Cehenneme girer mi?) diye sorunca, cevaben 3 kez (Evet zulmetseler de rızalarını almayan Cehenneme girer) buyurdu (Beyheki)
Şu halde esasbaba zalim olup, evlada zulmetseler de, günah işlemeyi emretseler de, yine onları üzmemeye, küstürmemeye çalışmalıdır! Günah olan emirleri yapılmaz lakin, yine de onları can sıkıcı söz bildirmek caiz olmaz
Başlıcababa fena bile olsa, yeniden onlarla iyi geçinmelidir! Ziyaretlerini terk etmek büyük günahtır bari, selamlama göndererek, tatlı mektup yazarak, telefon ederek, bu günahtan kurtulmalıdır!
Kur ’anı kerimde 3 şey, 3 şeyle beraber bildirildi Biri yapılmazsa, ikincisi kabul olmaz Peygambere itaat edilmezse, Allah ’a itaat edilmiş olmaz Başlıcababaya şükredilmedikçe, Allahü teâlâya şükredilmiş olmaz Malın zekatı verilmedikçe, namazlar kabul olmaz (Tefsiri Mugni)
4 Itaat Etmek, karşı gelmemek, günah olmayan emirlerini yapmak
Hazreti Musa, Allahü teâlâdan 9 kez nasihat istedi Hepsinde de, belli başlıbabaya itaat etmesi emrolundu Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Anababaya itaat, Allah ’a itaattir, onlara asi olmak, Allah ’a asi olmaktır) Taberani
Babasına asi gelen, çocuğundan mürüvvet göremez, muradına kavuşamaz, ailesi ile geçinemez, evinin tadı bozulur (Şir ’a)
5 Sert bakmamak, şefkatle, sevgi ile görmek Esasbabasına şefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmiş bir hac sevabına kavuşur
Peygamber efendimiz (Anababanın yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabı yazılır) buyurunca, (Günde bin kere bakarsa da böyle midir?) denildi Cevaben buyurdu ancak:
(Günde yüzbin kere baksa da) R Nasıhin
Yine buyurdu ama:
(Anababanın yüzüne sevgi ile görmek ibadettir) Ebu Nuaym
6 Üzmemek, incitmemek, rızalarını galip gelmek Hadisi şeriflerde buyuruldu ancak:
(Rabbin rızası, asılbabanın rızasında, gazabı da, asılbabanın gazabındadır) Buhari
(Esasbabasının rızasını bölge mümine Cennetten iki kapı, üzene de Cehennemden iki kapı açılır) Beyheki
(Başlıcababasını razı eden mümin, ne yaparsa yapsın Cehenneme girmez, inciten de Cennete girmez) Şir ’a
(Adalet teâlâ, bazı günahların cezasını kıyamete dek geciktirir Anababaya ayaklanma bundan müstesnadır) Hakim
Başlıcababayı üzmek, onlara eziyet etmek büyük günahtır Başlıcababanın veya hiç kimsenin günah olan emirleri yapılmaz Asılbabanın yemeklerinde haram karışığı olduğu kesin olmayan olsa, başlıcababa bu yemekten yemesi için evladını zorlasa, evladın o yemekten yemesi gerekir Çünkü kesin olmayan şeylerden sakınmak vera, belli başlıbabanın rızasını olmak ise vaciptir Lakin gayrı meşru emirleri dinlenmez Mesela onlar, (Alkol iç, namaz kılma, yoksa senden razı olmayız) deseler de, haram olan şeyler yapılmaz Çünkü (Halıka isyan olan işte, kula itaat edilmez) emri vardır Adalet teâlâ buyuruyor ki:
(Biz, insana, anababasına iyi davranmasını öğüt ettik Eğer onlar, seni, hakkında alim olmayan bir şeyi bana iki taraflı koşman için zorlarlarsa, onlara itaat etme) Ankebut 8
Anababası günah işleyen çocuk, bunlara bir kere öğüt eder Kabul etmezlerse, susar Onlara dua eder
7 İzinsiz sefere gitmemek
Hacca sırası gelmişken, fakir olmayan başlıcababadan izin almak sünnettir
Belli Başlıbaba fakir ise, izinsiz gitmek haramdır Esasbabası muhtaç olmayan, onlardan izinsiz farz olan hacca gidebilir Fakat nafile olan hacca izinsiz gidemez (Reddül Muhtar)
Cihad için müsade isteyen birine Peygamber efendimiz, anababasının sağ olduğunu öğrenince, (Burada kal, onlara hizmet et, onlara hizmet cihaddır) (Buhari)
Cihada gitmek için gelen başka birisine de buyurdu ama:
(Annenin yanından ayrılma! Cennet onun ayağı altındadır) Nesai
Biri de, hicret etmek için gelip, (Ya Resulallah, anababamı ağlatarak geldim) dedi Peygamber efendimiz bu duruma üzülerek buyurdu fakat:
(Derhal git, onları ağlattığın gibi güldür!) Ebu Davud
Başlıcababayı ziyaret etmemek büyük günahtır bari, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır
8 Saygıda, hürmette hata etmemek Hadisi şerifte buyuruldu fakat:
(Büyüğünü saymayan bizden değildir) Tirmizi
Onları görünce ayağa kalkmak, yanlarına gitmek, onlar oturuncaya dek ayakta durmak, izinsiz oturmamak gerekir Otururken edepli oturmalı, ayağını uzatarak oturmamalı, but üçgenin taban olmayan kenarı üzerine atmamalıdır Onlar bana bir şey demiyor diye bunları dikkatsizlik etmemelidir
9 Onlarla yolda bu vesileyle, arkalarından gitmek Zaruretsiz önlerinde yürümemek
10 Çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun çağırmak Anababa çağırınca, farz namazı karışıklığa itmek caiz olur ise de, gereksinim yoksa, bozmamalıdır Sünnetler bozulur Hak teâlâ buyurdu ama:
(Ya Musa, benim indimde fazla ağır ve büyük bir günah vardır ancak, o da, asılbaba evladını çağırınca, emrine uymamasıdır) *
Bedenle olan hakları
Dil ile olan hakları
Kalb ile olan hakları
Mülk, para ile olan hakları
Vefatlarından sonraki 40 adalet
İslam alimlerinden İmamı Nesefî hazretleri buyuruyor fakat:
Belli Başlıbabanın evladı üzerinde seksen dek hakkı vardır Kırkı sağlığında, kırkı vefatından sonradır Sağlığında olan kırk haktan onu bedenle, onu dil ile, onu kalble, onu da para iledir
Bedenle olan hakları
1 Hizmet ederek rızalarını elde etmek Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Asılbabasına hizmet edenin ömrü verimli ve uzun olur) İslam Ahlakı
(Asılbabasını dine uygun hizmetleriyle razı eden, Allahü teâlâyı razı etmiş olur, onları gazaplandıran, Allahü teâlâyı gazaplandırmış olur) İbni Neccar
(Asılbabası, yanında ihtiyarladığı halde, rızalarını alamayıp Cenneti kazanamayanın burnu sürtsün) Tirmizi
Hasanı Basri hazretleri, Kâbe ’yi tavaf ederken sırtında tartı olan bir zat görüp der ancak:
Neden yükle tavaf ediyorsun?
Bu önem değil, babamdır Bunu Şam ’dan yedi kere getirip tavaf ettim Çünkü, bana dinimi, imanımı öğretti Beni İslam ahlakı ile yetiştirdi
Kıyamete değin böyle arkanda taşısan, bir defa kalbini kırmakla bu yaptığın hizmet boşuna gider bir defa da gönlünü yapsan, bu dek hizmete karşılık olur
Asılbabaya hizmette hata etmemelidir Hazreti İbni Abbas, “Anababana karşı, kusurlu, çelimsiz, aşağı bir kölenin, sert, barbar efendisine karşı bulunduğu hâl üzere ol! buyurdu
Anneye hürmet ve hizmet, babadan önce gelir Hadisi şeriflerde buyuruldu ancak:
(Anneye yapılan iyiliğin ecri iki mislidir) İ Gazali
(Önce annene, daha sonra babana, kız kardeşine, erkek kardeşine ve sırası ile diğer yakınlarına iyilik et!) Nesai
(Veysel Karani ’nin kavuştuğu bütün ihsan ve dereceler, anasına yaptığı iyilik sebebiyledir) RNasıhin
(Ya Resulallah, annem müşriktir Ona iyilik etmem caiz midir?) diye sorana, (Evet, annene iyilik ve ihsanda bulun!) buyuruldu (Ebu Davud)
Her Peygamber, kendi annesinden de üstündür Buna karşın, Peygamberler de annelerine derin saygı ve hizmet etmişlerdir
Kâfir olan belli başlıbabaya hizmet vermek, nafakalarını atamak, ziyaretlerine gitmek gerekir Küfre sebep olan şeyleri yaptıracaklarından korkulursa, ziyaretlerine gidilmez (Bezzâziyye)
Hazreti Musa, Cennetteki komşusunun kim olduğunu Yargı teâlâdan sorup öğrendikten daha sonra yanında gider Bu bir kasaptır Kasap, bir parça et pişirir Asılı zenbili aşağı alır, fazla çelimsiz bir kadına et ve su verir Üstünü başını temizleyip, zenbile koyar Kasap, (Bu annemdir Yaşlanıp bu ayla girdi; sabahakşam böyle bakarım) der Kasabın annesinin, (Ya Rabbi oğlumu Cennette Musa aleyhisselama komşu eyle) dediğini Hazreti Musa da işitir Kasaba, (Müjde, Allahü teâlâ, seni Musa aleyhisselama komşu etti) buyurur (Şir ’a)
2 Iyilik Etmek Asılbabaya iyilik ve ihsan, evlada farzdır Hadisi şeriflerde buyuruldu ki:
(Esasbabasına iyilik eden evlat, Peygamberlerle beraber Cennete girer) İ Rafii
(Başlıcababasına iyilik edenin ömrü uzun, rızkı bereketli olur) İ Ahmed
(En erdemli amel, vaktinde kılınan namazdan sonra anababaya iyiliktir) Müslim
(Başlıcababaya ihsan, bedbahtlığı saadete çevirir, ömrü uzatır ve insanı fena ölümden korur) Ebu Nuaym
(Esasbabanıza ihsan ederseniz, çocuklarınız da size ihsan eder) Taberani
(Sen de malın da babana aittir) İbni Mace
3 Asi olmamak, aleyhinde gelmemek Hadisi şeriflerde buyuruldu fakat:
(Esasbabaya aykırı olmak büyük günahtır) Buhari
(Asılbabasına asi olan Cennete giremez) Nesai
(Asılbabasına karşısında gelenin ömrü bereketsiz ve kısa olur) İslam Ahlakı
İmanı olanlardan Cehennemden en sonradan çıkacak olanlar, Allahü teâlânın yolunda olan başlıcababasının İslamiyet ’e uygun olan emirlerine asi olanlardır
Anababanın ve hiç kimsenin, dine uymayan emri yapılmaz Lakin, başlıcababaya, yeniden tatlı bildirmek, onları incitmemek gerekir
Esasbaba kâfir ise, onları kiliseden, meyhaneden, sırtta taşıyarak bile, geri getirmek gerekir Lakin, oralara götürmek gerekmez
Esasbaba acımasız de olsa, onlara karşı olmak, onlarla sert konuşmak caiz değildir
(Anambabam çok şefkatsiz, onlara nasıl itaat edeyim) diyen bir kimseye, Resulullah efendimiz buyurdu ki:
(Annen seni 9 ay karnında gezdirdi 2 yıl emzirdi Seni büyütünceye değin koynunda besledi ve kucağında gezdirdi Baban da seni büyütünceye kadar birçok zahmete katlandı Yöneticilik ve maişetini tedarik etti Sana dinini, imanını öğretti Seni islam terbiyesi ile büyüttü Derhal nasıl olur da, şefkatsiz olurlar? Bundan daha büyük ve değerli şefkat olur mu?) Ey Oğul İlmihali
(Ya Resulallah, yaşlı anama elimle yedirip içiririm Abdestini aldırır, sırtımda taşırım Hakkını ödemiş olur muyum?) diye soran kişiye buyurdu ki:
(Hayır, yüzde birini bile ödemiş olamazsın O sana, yaşaman için hizmet ediyordu, sen ise, ölümünü bekleyerek hizmet ediyorsun Ama Allahü teâlâ, bu eksik iyiliğine karşılık çok sevap ihsan eder) R Nasıhin
Bir zat, (Ya Resulallah, belli başlıbaba, evladına zulmetse de rızalarını almayan Cehenneme girer mi?) diye sorunca, cevaben 3 kez (Evet zulmetseler de rızalarını almayan Cehenneme girer) buyurdu (Beyheki)
Şu halde esasbaba zalim olup, evlada zulmetseler de, günah işlemeyi emretseler de, yine onları üzmemeye, küstürmemeye çalışmalıdır! Günah olan emirleri yapılmaz lakin, yine de onları can sıkıcı söz bildirmek caiz olmaz
Başlıcababa fena bile olsa, yeniden onlarla iyi geçinmelidir! Ziyaretlerini terk etmek büyük günahtır bari, selamlama göndererek, tatlı mektup yazarak, telefon ederek, bu günahtan kurtulmalıdır!
Kur ’anı kerimde 3 şey, 3 şeyle beraber bildirildi Biri yapılmazsa, ikincisi kabul olmaz Peygambere itaat edilmezse, Allah ’a itaat edilmiş olmaz Başlıcababaya şükredilmedikçe, Allahü teâlâya şükredilmiş olmaz Malın zekatı verilmedikçe, namazlar kabul olmaz (Tefsiri Mugni)
4 Itaat Etmek, karşı gelmemek, günah olmayan emirlerini yapmak
Hazreti Musa, Allahü teâlâdan 9 kez nasihat istedi Hepsinde de, belli başlıbabaya itaat etmesi emrolundu Hadisi şerifte buyuruldu ki:
(Anababaya itaat, Allah ’a itaattir, onlara asi olmak, Allah ’a asi olmaktır) Taberani
Babasına asi gelen, çocuğundan mürüvvet göremez, muradına kavuşamaz, ailesi ile geçinemez, evinin tadı bozulur (Şir ’a)
5 Sert bakmamak, şefkatle, sevgi ile görmek Esasbabasına şefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmiş bir hac sevabına kavuşur
Peygamber efendimiz (Anababanın yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabı yazılır) buyurunca, (Günde bin kere bakarsa da böyle midir?) denildi Cevaben buyurdu ancak:
(Günde yüzbin kere baksa da) R Nasıhin
Yine buyurdu ama:
(Anababanın yüzüne sevgi ile görmek ibadettir) Ebu Nuaym
6 Üzmemek, incitmemek, rızalarını galip gelmek Hadisi şeriflerde buyuruldu ancak:
(Rabbin rızası, asılbabanın rızasında, gazabı da, asılbabanın gazabındadır) Buhari
(Esasbabasının rızasını bölge mümine Cennetten iki kapı, üzene de Cehennemden iki kapı açılır) Beyheki
(Başlıcababasını razı eden mümin, ne yaparsa yapsın Cehenneme girmez, inciten de Cennete girmez) Şir ’a
(Adalet teâlâ, bazı günahların cezasını kıyamete dek geciktirir Anababaya ayaklanma bundan müstesnadır) Hakim
Başlıcababayı üzmek, onlara eziyet etmek büyük günahtır Başlıcababanın veya hiç kimsenin günah olan emirleri yapılmaz Asılbabanın yemeklerinde haram karışığı olduğu kesin olmayan olsa, başlıcababa bu yemekten yemesi için evladını zorlasa, evladın o yemekten yemesi gerekir Çünkü kesin olmayan şeylerden sakınmak vera, belli başlıbabanın rızasını olmak ise vaciptir Lakin gayrı meşru emirleri dinlenmez Mesela onlar, (Alkol iç, namaz kılma, yoksa senden razı olmayız) deseler de, haram olan şeyler yapılmaz Çünkü (Halıka isyan olan işte, kula itaat edilmez) emri vardır Adalet teâlâ buyuruyor ki:
(Biz, insana, anababasına iyi davranmasını öğüt ettik Eğer onlar, seni, hakkında alim olmayan bir şeyi bana iki taraflı koşman için zorlarlarsa, onlara itaat etme) Ankebut 8
Anababası günah işleyen çocuk, bunlara bir kere öğüt eder Kabul etmezlerse, susar Onlara dua eder
7 İzinsiz sefere gitmemek
Hacca sırası gelmişken, fakir olmayan başlıcababadan izin almak sünnettir
Belli Başlıbaba fakir ise, izinsiz gitmek haramdır Esasbabası muhtaç olmayan, onlardan izinsiz farz olan hacca gidebilir Fakat nafile olan hacca izinsiz gidemez (Reddül Muhtar)
Cihad için müsade isteyen birine Peygamber efendimiz, anababasının sağ olduğunu öğrenince, (Burada kal, onlara hizmet et, onlara hizmet cihaddır) (Buhari)
Cihada gitmek için gelen başka birisine de buyurdu ama:
(Annenin yanından ayrılma! Cennet onun ayağı altındadır) Nesai
Biri de, hicret etmek için gelip, (Ya Resulallah, anababamı ağlatarak geldim) dedi Peygamber efendimiz bu duruma üzülerek buyurdu fakat:
(Derhal git, onları ağlattığın gibi güldür!) Ebu Davud
Başlıcababayı ziyaret etmemek büyük günahtır bari, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır
8 Saygıda, hürmette hata etmemek Hadisi şerifte buyuruldu fakat:
(Büyüğünü saymayan bizden değildir) Tirmizi
Onları görünce ayağa kalkmak, yanlarına gitmek, onlar oturuncaya dek ayakta durmak, izinsiz oturmamak gerekir Otururken edepli oturmalı, ayağını uzatarak oturmamalı, but üçgenin taban olmayan kenarı üzerine atmamalıdır Onlar bana bir şey demiyor diye bunları dikkatsizlik etmemelidir
9 Onlarla yolda bu vesileyle, arkalarından gitmek Zaruretsiz önlerinde yürümemek
10 Çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun çağırmak Anababa çağırınca, farz namazı karışıklığa itmek caiz olur ise de, gereksinim yoksa, bozmamalıdır Sünnetler bozulur Hak teâlâ buyurdu ama:
(Ya Musa, benim indimde fazla ağır ve büyük bir günah vardır ancak, o da, asılbaba evladını çağırınca, emrine uymamasıdır) *