ilk olarak 960 ’lı yıllarda Abdül Rahman elSufi semada zincire vurulmuş bayan takımyıldızı yanına bitik bir ceset fark etti Ne dek önemli olduğunu bilmeden bu cisme “ufak bulut adını verdi O zamandan bu zamana, silik bulutu gözlemleyen bir fazla birey oldu Kimisi ona bambaşka türde bir yıldız dedi, kimisi gaz bulutu Hatta Fransız kuyruklu yıldız avcısı Charles Messier diğer kuyruklu yıldızlarla karıştırmamak için yaptığı listede bu cisme 31 numara dedi Gelişen teknoloji sayesinde bugün biz bu silik buluta M31, Messier 31, NGC224 veya en tanıdık adıyla Büyük Andromeda Galaksisi diyoruz Ufak bir anekdot düşeyim buraya: Gezegenimizin geleceği bu dev galaksinin davranışına bağlı
Peki nedir bu Andromeda?
Andromeda, tıpkı Samanyolu gibi sarmal bir galaksi lakin görüntüler halka galaksiye dönüştüğünü gösteriyor Yaklaşık Olarak bir trilyon yıldıza sahip olmasına(bu rakam Samanyolu ’nda yer alan yıldız sayısının 4 katı) rağmen orantısız bir şekilde , parlak yıldız sayısı az olduğundan, Samanyolu ’dan dörtte birı daha az aydınlık Ayrıca büyük miktarda gaz,toz ve karanlık madde bulunduruyor* ElSufi ’nin Andromeda ’yı gördüğünde ona “silik bulut demesinin ve gerçekten de çıplak gözle pek görünmesinin nedeni Samanyoluyla arasındaki mesafe Hem Samanyolu ’ndan çıplak gözle görünen en uzakta gök cismi olma özelliğini de taşıyor Samanyolu ve Andromed arasındaki en büyük farksa, Andromeda ’nın çift çekirdeğe sahip olması
Andromeda gördüğümüz yıldızlardan binlerce kat daha uzakta Pek oysa ışık Andromeda ’dan yeryüzünde 25 milyon yılda ulaşıyor Yani bugün gördüğümüz görüş çağdaş insanın atasının zamanında yola çıkmış ve bize yeni ulaşmış olan görüntüdür Peki, madem bu dek uzaktan biz bu galaksiyi nasıl oluyor da görebiliyoruz, ışığı nasıl bize ulaşabiliyor? Andromeda, mutlak parlaklığı 21m1 kadir olan yani Güneş ’deri takriben 24 kadir* değin daha aydınlık olan bir gökcismidir Bunun olabilmesi için M31 ’in içinde güneş değin aydınlık olan, minimum 1010 adet yıldızın olası gerekir Keza güneşten daha sönük olan yıldızların saptanmalarının güç olması ve bize gözüken ışımaya fazla eksik katkıda yeralma olasılıkları nedeniyle hesaplanan yıldız sayısı yalnızca bir alt limittir bu nedenle, Messier 31 ’deki yıldızların sayısı, içinde 1011 güneş kütlesi yer alan Samanyolu ’nun içindeki yıldızların sayısından en azından iki kat daha pozitif olmalıdır
Kütleler oranlandığındaysa Samanyolu daha yoğun ve daha ağır bir galaksi Bu Andromeda ’nın ölümcül rotasının bir sonucu Ölümcül derken, sahiden ölümcül! Andromeda ’nın geçmişte diğer bir galaksiyle çarpışıp onu bütünüyle sindirdiğini düşündürecek bir çok delil var İki çekirdeğe sahip olması bunun en başında geliyor Andromeda ’nın bu ikinci çekirdeğinin oluşumu hakkında iki bambaşka teori var Birincisi, ölümcül olanı; diğer bir galaksiyi yutmuş olması ve diğer galaksinin çekirdeğinin* Andromeda ’nın çekirdeğinin çekim gücü doğruca çekildiği Bizim için daha hayırlı olan ikinci teoriye göreyse Andromeda gerçekten bir çekirdeğe sahip Lakin yıldızlararası ortam çekirdeğin bir kısmını örtmüş ve bu yüzden Andromeda ’nın çekirdeği bize iki ayrı çekirdekmiş gibi görünüyor
Andromeda ’nın rotası ve gezenimizin geleceği demiştik Andromeda saniyede 300km ’lik bir çabuk galaksimize yaklaşmakta Eğer birinci teori doğruysa bir kaç milyon yıl sonra insanlık için hiç güzel bir bakış çizmeyecek olan bu karşılaşmada iki gökada birbirine girecek ve Andromeda galaksimizi yutacak
Kısa Tarihçesi
964 – Abdülrahman elSufi: Ilk gözlem
1612 – Simon Marius: Teleskopla ilk gözlem
1716 – Edmund Halley (gözlem)
1755 – Immanuel Kant: Öbür bir galaksi olduğunu savundu
1764 – Charles Messier(gözlem)
1785 – William Herschel(gözlem)
1864 – William Huggins: Birincil tayf gözlemi
1885 – S Andromeda süpernovası
1888 – Isaac Roberts: Birincil resim
1912 – Westo Slipher: Andromeda ’nın hızı gözlemlendi
1920 – Curtis: Uzak bir galaksi olduğu iddiası ortaya atıldı
1923 – Edwin Hubble: Samanyolu ’nun dışarıya olduğu bulundu
19401453 – Walter Baade: Samanyolu ve Andromeda ’nın iki bambaşka türde yıldızdan oluştuğu gözlemlendi
1988 – Alan Dressler: Merkezinde karadelik olduğu gözlemlendi
1989 – John Kormendy, Bölge Dressler: Çift çekirdeğe sahip olduğu bulundu
2005 – Ignasi Ribas: Samanyolu ’yla arasındaki mesafenin 2,52 milyon ışık yılı olduğu hesaplandı
2005 – Scott Chapman: 220000 ışıkyılı çapında olduğu hesaplandı
2006 – Pauline Barmby: 1 trilyon yıldıza sahip olduğu bulundu
– Bölge McConnachie: Çevresindeki galaksileri yutarak ilerlediği bulundu
Başka galaksiler hakkında kısa bilgiler öğrenmek ve resimlerini görmek için tıklayın
Kadir: Parlaklık ölçüsü birimi kadir olarak adlandırılır Kadir değeri negatif ,0 ve artı değerler alabilir Parlaklık, pozitiften negatife doğru kaydıkça artmaktadır
İki cins parlaklık vardır;
Görünen Parlaklık ( m ) : Göz dürbün teleskop gibi ışık alıcısına ulaşan ışığın parlaklık değerine görünen parlaklık(m) denirBunun için yelken direği yıldızının görünen parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın parlaklığı kutup yıldızıyla karşılaştırılarak görünen parlaklık tesbit edilir
Güneşin görünen parlaklığı** :* m 26,84 kadir
Aldebaran görünen parlaklığı** :* m 1,06 kadir
Antares görünen parlaklığı*** :* m +1,22 kadir
Sirius görünen parlaklığı** :* m 1,58 kadir
Mutlak Parlaklık ( M ) : Yıldızların uzaklığına tarafından değişmez parlaklık birimidir Bir yıldızın 10 parsek uzaklıkta düşünüldüğü zaman sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın mutlak parlaklığı denir
Güneş ’in mutlak parlaklığı**** : M +4,85 kadir
Aldebaran yıldızının mutlak parlaklığı** : M 0,1 kadir
Sirius A yıldızının mutlak parlaklığı*** : M +1,3 kadir
Peki nedir bu Andromeda?
Andromeda, tıpkı Samanyolu gibi sarmal bir galaksi lakin görüntüler halka galaksiye dönüştüğünü gösteriyor Yaklaşık Olarak bir trilyon yıldıza sahip olmasına(bu rakam Samanyolu ’nda yer alan yıldız sayısının 4 katı) rağmen orantısız bir şekilde , parlak yıldız sayısı az olduğundan, Samanyolu ’dan dörtte birı daha az aydınlık Ayrıca büyük miktarda gaz,toz ve karanlık madde bulunduruyor* ElSufi ’nin Andromeda ’yı gördüğünde ona “silik bulut demesinin ve gerçekten de çıplak gözle pek görünmesinin nedeni Samanyoluyla arasındaki mesafe Hem Samanyolu ’ndan çıplak gözle görünen en uzakta gök cismi olma özelliğini de taşıyor Samanyolu ve Andromed arasındaki en büyük farksa, Andromeda ’nın çift çekirdeğe sahip olması
Andromeda gördüğümüz yıldızlardan binlerce kat daha uzakta Pek oysa ışık Andromeda ’dan yeryüzünde 25 milyon yılda ulaşıyor Yani bugün gördüğümüz görüş çağdaş insanın atasının zamanında yola çıkmış ve bize yeni ulaşmış olan görüntüdür Peki, madem bu dek uzaktan biz bu galaksiyi nasıl oluyor da görebiliyoruz, ışığı nasıl bize ulaşabiliyor? Andromeda, mutlak parlaklığı 21m1 kadir olan yani Güneş ’deri takriben 24 kadir* değin daha aydınlık olan bir gökcismidir Bunun olabilmesi için M31 ’in içinde güneş değin aydınlık olan, minimum 1010 adet yıldızın olası gerekir Keza güneşten daha sönük olan yıldızların saptanmalarının güç olması ve bize gözüken ışımaya fazla eksik katkıda yeralma olasılıkları nedeniyle hesaplanan yıldız sayısı yalnızca bir alt limittir bu nedenle, Messier 31 ’deki yıldızların sayısı, içinde 1011 güneş kütlesi yer alan Samanyolu ’nun içindeki yıldızların sayısından en azından iki kat daha pozitif olmalıdır
Kütleler oranlandığındaysa Samanyolu daha yoğun ve daha ağır bir galaksi Bu Andromeda ’nın ölümcül rotasının bir sonucu Ölümcül derken, sahiden ölümcül! Andromeda ’nın geçmişte diğer bir galaksiyle çarpışıp onu bütünüyle sindirdiğini düşündürecek bir çok delil var İki çekirdeğe sahip olması bunun en başında geliyor Andromeda ’nın bu ikinci çekirdeğinin oluşumu hakkında iki bambaşka teori var Birincisi, ölümcül olanı; diğer bir galaksiyi yutmuş olması ve diğer galaksinin çekirdeğinin* Andromeda ’nın çekirdeğinin çekim gücü doğruca çekildiği Bizim için daha hayırlı olan ikinci teoriye göreyse Andromeda gerçekten bir çekirdeğe sahip Lakin yıldızlararası ortam çekirdeğin bir kısmını örtmüş ve bu yüzden Andromeda ’nın çekirdeği bize iki ayrı çekirdekmiş gibi görünüyor
Andromeda ’nın rotası ve gezenimizin geleceği demiştik Andromeda saniyede 300km ’lik bir çabuk galaksimize yaklaşmakta Eğer birinci teori doğruysa bir kaç milyon yıl sonra insanlık için hiç güzel bir bakış çizmeyecek olan bu karşılaşmada iki gökada birbirine girecek ve Andromeda galaksimizi yutacak
Kısa Tarihçesi
964 – Abdülrahman elSufi: Ilk gözlem
1612 – Simon Marius: Teleskopla ilk gözlem
1716 – Edmund Halley (gözlem)
1755 – Immanuel Kant: Öbür bir galaksi olduğunu savundu
1764 – Charles Messier(gözlem)
1785 – William Herschel(gözlem)
1864 – William Huggins: Birincil tayf gözlemi
1885 – S Andromeda süpernovası
1888 – Isaac Roberts: Birincil resim
1912 – Westo Slipher: Andromeda ’nın hızı gözlemlendi
1920 – Curtis: Uzak bir galaksi olduğu iddiası ortaya atıldı
1923 – Edwin Hubble: Samanyolu ’nun dışarıya olduğu bulundu
19401453 – Walter Baade: Samanyolu ve Andromeda ’nın iki bambaşka türde yıldızdan oluştuğu gözlemlendi
1988 – Alan Dressler: Merkezinde karadelik olduğu gözlemlendi
1989 – John Kormendy, Bölge Dressler: Çift çekirdeğe sahip olduğu bulundu
2005 – Ignasi Ribas: Samanyolu ’yla arasındaki mesafenin 2,52 milyon ışık yılı olduğu hesaplandı
2005 – Scott Chapman: 220000 ışıkyılı çapında olduğu hesaplandı
2006 – Pauline Barmby: 1 trilyon yıldıza sahip olduğu bulundu
– Bölge McConnachie: Çevresindeki galaksileri yutarak ilerlediği bulundu
Başka galaksiler hakkında kısa bilgiler öğrenmek ve resimlerini görmek için tıklayın
Kadir: Parlaklık ölçüsü birimi kadir olarak adlandırılır Kadir değeri negatif ,0 ve artı değerler alabilir Parlaklık, pozitiften negatife doğru kaydıkça artmaktadır
İki cins parlaklık vardır;
Görünen Parlaklık ( m ) : Göz dürbün teleskop gibi ışık alıcısına ulaşan ışığın parlaklık değerine görünen parlaklık(m) denirBunun için yelken direği yıldızının görünen parlaklığı +2,12 kadir kabul edilerek yıldızın parlaklığı kutup yıldızıyla karşılaştırılarak görünen parlaklık tesbit edilir
Güneşin görünen parlaklığı** :* m 26,84 kadir
Aldebaran görünen parlaklığı** :* m 1,06 kadir
Antares görünen parlaklığı*** :* m +1,22 kadir
Sirius görünen parlaklığı** :* m 1,58 kadir
Mutlak Parlaklık ( M ) : Yıldızların uzaklığına tarafından değişmez parlaklık birimidir Bir yıldızın 10 parsek uzaklıkta düşünüldüğü zaman sahip olduğu parlaklık değerine o yıldızın mutlak parlaklığı denir
Güneş ’in mutlak parlaklığı**** : M +4,85 kadir
Aldebaran yıldızının mutlak parlaklığı** : M 0,1 kadir
Sirius A yıldızının mutlak parlaklığı*** : M +1,3 kadir