Genç yaşlı demeden bir anda kalbi durup ölenleri duyuyoruz Halı sahada futbol oynarken, balkonda nehir içerken, işyerinde çalışırken, hatta uyurken… Ani kardiyak ölüm kalbin aniden, bilinmedik bir şekilde durmasıyla ilişkili 30 ’lu ve 40 ’lı yaşlarda daha yaygın; erkeklerde kadınlara oranla daha sık gözlemleniyor 30 yaşın altı ani ölümlerin çoğunluğu aritmi ya da genetik kardiyomiyopati yüzünden gerçekleşiyor Kalıtımsal nedenlerin katkısı da önemli
Ani kardiyak ölümle yürek krizinin farkı ne?
Doğrusu benzerlikleri yok Ani kardiyak vefat yürek krizinden bambaşka bir şart Fakat yürek krizi esnasında da oluşabiliyor*
Yürek krizinin temel nedeni kan pıhtıları Damarlardan biri veya daha fazlası tıkanıyor Yürek kaslarına tatmin edici temiz kan gidemiyor Oksijenli kan kalbe ulaşamayınca kalp zarar görüyor Sonuç: yürek krizi*
Ani kardiyak vefat bunun tam tersi Kalpteki elektriksel sistem arızalanıyor, aniden baştan savma çalışmaya başlıyor Kalp atışları gittikçe hızlanıyor Karıncıklar öyle hızlı çarpıyor ki vücuda kan pompalayamıyor Birincil birkaç dakika en büyük risk beyne kan gitmemesi ve kişinin bilincini kaybetmesi Acil müdahale yapılsa bile ölümcül riski var
Ani kardiyak ölüm neden oluyor?
Ani kardiyak ölümlerin büyük çoğunluğu kalpteki ritim bozukluğuyla, aritmiyle ilişkili En tehlikeli aritmi türü karıncık fibrilasyonu* Karıncık fibrilasyonu esnasında yürek kan pompalayamıyor Vefat sadece birkaç dakika içerisinde gerçekleşiyor*
Risk faktörleriAni kardiyak vefat riskini arttıran bir sürü etken var:
•*** Daha önce bir yürek krizi geçirmiş olup kalbinin büyük bölümü zarar görenler Ani kardiyak ölümlerin %75 ’inde önceden yaşanmış yürek krizine rastlanıyor
•*** Kalp krizini izleyen birincil altı ay da epey riskli
•*** Koroner arter hastalığı bulunanlar
•*** Koroner arter hastalığının tehlike faktörleri sigara, ailenin sağlık durumu geçmişinde kardiyovasküler sorunlar ve
kolesterol
•*** Taşikardiyle benzer %40 ’tan eksik ejeksiyon fraksiyonu olanlar
•*** Daha önce ani yürek durması yaşayan olanlar
•*** Aile geçmişinde ani yürek durması ya da ani ölüm olanlar
•*** Ailenin sağlık geçmişinde aritmi olanlar
•*** Yürek krizi sonrası taşikardi ya da karıncık fibrilasyonu yaşamış olanlar
•*** Daha önce damar anormallikleri ya da doğumsal yürek sorunları yaşayan olanlar
•*** Yürek yetmezliği yaşayanlar
•*** Dilate kardiyomiyopati sorunu olanlar (Kalbin büyüdüğü, kasılma gücünün azaldığı bir hastalık)
•*** Hipertrofik kardiyomiyopati olanlar (Karıncıkları etkileyen zayıflamış bir yürek kası)
•*** Kandaki potasyum ve magnezyum seviyesinde bariz düşüş olanlar
•*** Obezite
•*** Diyabet
•*** Uyuşturucu bağımlılığı
•*** Kalbin ritmine hasar verebilen proaritmi ilaçları kullananlar
Ani kardiyak vefat önlenebilir mi?Ani kardiyak ölümü önlemenin belli yolu yok Alacağınız bir takım önlemlerle riski en aza indirmeniz muhtemel Özellikle de yukarıda saydığımız risk faktörlerinden sizde de varsa harekete geçmeniz gerekiyor Tedavi sonrası takip için doktorunuzla konuşmak Doktorunuz onu ne çoğunlukla ziyaret etmeniz gerektiğini söyleyecektir Sizin yapmanız gerekense randevuların hiçbirini atlamamak Bu randevularda doktorunuz birkaç testle kalbinizin durumuna bakacak*
Ejeksiyon fraksiyonu Kalbin atışı sırasında pompaladığı kan miktarına ejeksiyon fraksiyonu deniyor Dinç kalpteki oranı %55 – %65 aralarında Bu seviyenin düşmesi ya da yükselmesi sorun aramak Düzenli olarak EF testine girmeniz riskleri de azaltacaktır*
Tehlike faktörlerini imha etmek Kilo verin, sigarayı bırakın, uyumlu çalışma yapın, düşük kalorili diyete uyun, diyabetinizi dengede tutun, başka sıhhat sorununuz varsa onları da yoklama altına alın
Hap kullanmak Yürek krizi, yürek yetmezliği ya da aritmi gibi sorunlar için hap göstermek ani kardiyak vefat riskini de azaltacaktır İlaçları kuşkusuz hekim önerisine tarafından kullanmanız gerektiğini hatırlatalım
Kardiyak defibrilatör göstermek Bu vasıta yürek ritimlerinizin normale dönmesi için kalbinize küçük elektrik uyarıları gönderiyor Böylece kalbin bir anda durması riski de azalıyor
Müdahaleli yöntemler ya da ameliyat Koroner arter hastalığı ya da aritmi gibi sorunlar için uygulanan tedaviler gelecekte ortaya çıkabilecek sorunları da azaltabilir
Aile üyelerini bilgilendirmek Ani kardiyak ölüm risk faktörlerinden bazıları sizde de varsa aile üyelerinizi de hem sorun hakkında keza de yapılması gerekenler hakkında bilgilendirmelisiniz
Ani kardiyak ölümle yürek krizinin farkı ne?
Doğrusu benzerlikleri yok Ani kardiyak vefat yürek krizinden bambaşka bir şart Fakat yürek krizi esnasında da oluşabiliyor*
Yürek krizinin temel nedeni kan pıhtıları Damarlardan biri veya daha fazlası tıkanıyor Yürek kaslarına tatmin edici temiz kan gidemiyor Oksijenli kan kalbe ulaşamayınca kalp zarar görüyor Sonuç: yürek krizi*
Ani kardiyak vefat bunun tam tersi Kalpteki elektriksel sistem arızalanıyor, aniden baştan savma çalışmaya başlıyor Kalp atışları gittikçe hızlanıyor Karıncıklar öyle hızlı çarpıyor ki vücuda kan pompalayamıyor Birincil birkaç dakika en büyük risk beyne kan gitmemesi ve kişinin bilincini kaybetmesi Acil müdahale yapılsa bile ölümcül riski var
Ani kardiyak ölüm neden oluyor?
Ani kardiyak ölümlerin büyük çoğunluğu kalpteki ritim bozukluğuyla, aritmiyle ilişkili En tehlikeli aritmi türü karıncık fibrilasyonu* Karıncık fibrilasyonu esnasında yürek kan pompalayamıyor Vefat sadece birkaç dakika içerisinde gerçekleşiyor*
Risk faktörleriAni kardiyak vefat riskini arttıran bir sürü etken var:
•*** Daha önce bir yürek krizi geçirmiş olup kalbinin büyük bölümü zarar görenler Ani kardiyak ölümlerin %75 ’inde önceden yaşanmış yürek krizine rastlanıyor
•*** Kalp krizini izleyen birincil altı ay da epey riskli
•*** Koroner arter hastalığı bulunanlar
•*** Koroner arter hastalığının tehlike faktörleri sigara, ailenin sağlık durumu geçmişinde kardiyovasküler sorunlar ve
kolesterol
•*** Taşikardiyle benzer %40 ’tan eksik ejeksiyon fraksiyonu olanlar
•*** Daha önce ani yürek durması yaşayan olanlar
•*** Aile geçmişinde ani yürek durması ya da ani ölüm olanlar
•*** Ailenin sağlık geçmişinde aritmi olanlar
•*** Yürek krizi sonrası taşikardi ya da karıncık fibrilasyonu yaşamış olanlar
•*** Daha önce damar anormallikleri ya da doğumsal yürek sorunları yaşayan olanlar
•*** Yürek yetmezliği yaşayanlar
•*** Dilate kardiyomiyopati sorunu olanlar (Kalbin büyüdüğü, kasılma gücünün azaldığı bir hastalık)
•*** Hipertrofik kardiyomiyopati olanlar (Karıncıkları etkileyen zayıflamış bir yürek kası)
•*** Kandaki potasyum ve magnezyum seviyesinde bariz düşüş olanlar
•*** Obezite
•*** Diyabet
•*** Uyuşturucu bağımlılığı
•*** Kalbin ritmine hasar verebilen proaritmi ilaçları kullananlar
Ani kardiyak vefat önlenebilir mi?Ani kardiyak ölümü önlemenin belli yolu yok Alacağınız bir takım önlemlerle riski en aza indirmeniz muhtemel Özellikle de yukarıda saydığımız risk faktörlerinden sizde de varsa harekete geçmeniz gerekiyor Tedavi sonrası takip için doktorunuzla konuşmak Doktorunuz onu ne çoğunlukla ziyaret etmeniz gerektiğini söyleyecektir Sizin yapmanız gerekense randevuların hiçbirini atlamamak Bu randevularda doktorunuz birkaç testle kalbinizin durumuna bakacak*
Ejeksiyon fraksiyonu Kalbin atışı sırasında pompaladığı kan miktarına ejeksiyon fraksiyonu deniyor Dinç kalpteki oranı %55 – %65 aralarında Bu seviyenin düşmesi ya da yükselmesi sorun aramak Düzenli olarak EF testine girmeniz riskleri de azaltacaktır*
Tehlike faktörlerini imha etmek Kilo verin, sigarayı bırakın, uyumlu çalışma yapın, düşük kalorili diyete uyun, diyabetinizi dengede tutun, başka sıhhat sorununuz varsa onları da yoklama altına alın
Hap kullanmak Yürek krizi, yürek yetmezliği ya da aritmi gibi sorunlar için hap göstermek ani kardiyak vefat riskini de azaltacaktır İlaçları kuşkusuz hekim önerisine tarafından kullanmanız gerektiğini hatırlatalım
Kardiyak defibrilatör göstermek Bu vasıta yürek ritimlerinizin normale dönmesi için kalbinize küçük elektrik uyarıları gönderiyor Böylece kalbin bir anda durması riski de azalıyor
Müdahaleli yöntemler ya da ameliyat Koroner arter hastalığı ya da aritmi gibi sorunlar için uygulanan tedaviler gelecekte ortaya çıkabilecek sorunları da azaltabilir
Aile üyelerini bilgilendirmek Ani kardiyak ölüm risk faktörlerinden bazıları sizde de varsa aile üyelerinizi de hem sorun hakkında keza de yapılması gerekenler hakkında bilgilendirmelisiniz