Anıtkabir'in genel mimarisi
Anıtkabir mimarı
Anıtkabirin mimari ozellikleri Anıtkabir
ANITKABİR'İN MİMARİ OZELLİKLERİ
Turk mimarlığında 19401950 yılları arası II Ulusal Mimarlık Donemiolarak adlandırılır Bu donemde daha cok anıtsal yonu ağır basan simetriye onem veren kesme taş malzemenin kullanıldığı binalar yapılmıştır Anıtkabir bu donemin ozelliklerini taşımaktadır
Bu donem ozellikleri ile birlikte Anıtkabir'de Selcuklu ve Osmanlı mimari ozelliklerine ve susleme oğelerine sıkca rastlanır
Orneğin dış cephelerde duvarların catı ile birleştiği yerde kuleleri dort yandan saran Selcuklu taş işciliğinde testere dişi olarak adlandırılan bordur bulunmaktadır Ayrıca Anıtkabir'in bazı yerlerinde (Mehmetcik Kulesi Muze Mudurluğu) kullanılan carkıfelek ve rozet denilen taş suslemeler Selcuklu ve Osmanlı sanatında da goze carpmaktadır
Butun bu ozellikleriyle yapıldığı donemin en iyi orneklerinden biri olan Anıtkabir yaklaşık 750000 m² lik bir alanı kaplamakta olup Barış Parkı ve Anıt Bloku olarak iki kısma ayrılır
A BARIŞ PARKI
Anıtkabir; Ataturk'un Yurtta Sulh Cihanda Sulhozdeyişinden ilham alınarak ceşitli yabancı ulkelerden ve Turkiye'nin bazı bolgelerinden getirilen fidanlarla oluşturulan Barış Parkı icinde yukselmektedir
Afganistan ABD Almanya Avusturya Belcika Cin Danimarka Finlandiya Fransa Hindistan Irak İngiltere İspanya İsrail İsvec İtalya Japonya Kanada Kıbrıs Mısır Norvec Portekiz Yugoslavya ve Yunanistan'dan ceşitli ağac ve fidanlar getirilmiştir Bugun Barış Parkı'nda 104 ayrı turden yaklaşık 48500 adet sus ağacı ağaccık ve sus bitkisi bulunmaktadır
B ANIT BLOKU
Anıtkabir Anıt Bloku uc bolumden oluşmaktadır
1 Aslanlı Yol
2 Toren Meydanı
3 Mozole
Anıtkabir'e Tandoğan kapısından girildiğinde Barış Parkı icerisinde uzanan yoldan Aslanlı Yol başındaki 26 basamaklı geniş merenlere ulaşılır Merenin hemen başında karşılıklı olarak istiklal ve hurriyet kuleleri yer alır
Anıtkabir yapı topluluğu icinde simetri gozetilerek yerleştirilmiş olan on adet kule vardır Bu kulelere ulusumuzun ve devletimizin oluşumunda buyuk tesirleri olan yuce kavramları temsil eden isimler verilmiştir Kuleler plan ve yapı bakımından birbirinin benzeridir Kareye yakın 12 x14 x720 m boyutlarında dikdortgen plan uzerine kurulmuş olan kulelerin uzeri piramit biciminde catılarla ortuludur Catıların tepelerinde eski Turk cadırlarında gorulen tunc mızrak ucu vardır Eski Turk kilim desenlerinden alınmış geometrik suslemeler fresk tekniğinde uygulanmıştır
Ayrıca kulelerin ic duvarlarında o kulenin ismiyle ilgili bir kompozisyon ve Ataturk'un ozlu sozleri bulunmaktadır
İSTİKLAL KULESİ
Aslanlı yolun sağ başındaki İstiklal Kulesi'nin ic duvarlarında bulunan kabartmada ayakta duran ve iki eliyle kılıc tutan bir gencin yanında bir kaya uzerine konmuş kartal figuru gorulmektedir Kartal mitolojide ve Selcuklu sanatında gucun istiklal ve bağımsızlığın sembolu olarak tasvir edilmiştir Kılıc tutan genc ise istiklali savunan Turk milletini temsil etmektedir Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
Ayrıca kule duvarlarında yazı borduru olarak Ataturk'un istiklalle ilgili şu sozleri yer almaktadır:
Ulusumuz en korkunc yok oluşla son buluyor gibi gorunmuşken tutsak edilmesine karşı evladını ayaklanmaya davet eden atalarının sesi kalplerimiz icinde yukseldi ve bizi son Kurtuluş Savaşı'na cağırdı(1921)
Hayat demek savaşma carpışma demektir Hayatta başarı kesinlikle savaşta başarı kazanmakla mumkundur(1927)
Biz hayat ve bağımsızlık isteyen ulusuz ve yalnız ve ancak bunun icin hayatımızı hice sayarız(1921)
İnsaf ve merhamet dilenmek gibi bir prensip yoktur Turk ulusu Turkiye'nin gelecekteki cocukları bunu bir an hatırdan cıkarmamalıdırlar(1927)
Bu ulus bağımsızlıktan yoksun olarak yaşamamıştır yaşıyamaz ve yaşamıyacaktır ya istiklal ya olum(1919)
Kulenin icinde ise Anıtkabir maketi ile Anıtkabir'i tanıtıcı ışıklı panolar bulunmaktadır
HURRİYET KULESİ
Aslanlı Yol'un sol başında bulunan Hurriyet Kulesi icindeki kabartmada; elinde kağıt tutan melek figuru ile meleğin yanında şaha kalkmış bir at tasvir edilmiştir Melek figuru bağımsızlığın kutsallığını elindeki kağıt Hurriyet Beyannamesini sembolize etmektedir At figuru ise hurriyet ve bağımsızlık semboludur Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
Kule duvarlarında Ataturk'un hurriyet ile ilgili şu sozleri yazılıdır
Esas Turk ulusunun saygın ve onurlu bir ulus olarak yaşamasıdır Bu esas ancak tam bağımsızlığa sahip olmakla sağlanabilir Ne kadar zengin ve bolluk icinde olursa olsun bağımsızlıktan yoksun bir ulus uygar insanlık karşısında uşak olmak durumundan yuksek bir işleme hak kazanamaz(1927)
Bence bir ulusta şerefin onurun namusun ve insanlığın surekli olarak bulunabilmesi kesinlikle o ulusun ozgurluk ve bağımsızlığına sahip olabilmesiyle mumkundur
Ozgurluğun de eşitliğin de adaletin de dayandığı ulusal egemenliktir
Butun tarihsel yaşantımızda ozgurluk ve bağımsızlığa sembol olmuş bir ulusuz
Kule icinde Anıtkabir'in inşaat calışmalarını gosteren fotoğraf sergisi ve inşaatta kullanılan taş ornekleri bulunmaktadır
KADIN HEYKEL GRUBU
İstiklal kulesinin onunde ulusal giysiler giymiş uc kadından oluşan bir heykel grubu vardır Bu kadınlardan kenarlardaki ikisi yere kadar uzanan kalın bir celenk tutmaktadır Başak demetlerinin meydana getirdiği celenk bereketli yurdumuzu temsil etmektedir Soldaki kadın ileri uzattığı elindeki kapla Ataturk'e tanrıdan rahmet dilemekte ortadaki kadın eliyle yuzunu kapamış ağlamaktadır
Bu uclu grup Turk kadınlarının Ataturk'un olumunun derin acısı icinde bile gururlu ağırbaşlı ve azimli oluşunu dile getirmektedir Heykel grubu Huseyin Ozkan'ın eseridir
ERKEK HEYKEL GRUBU
Hurriyet Kulesi'nin onunde uc erkekten oluşan heykel grubu vardır Sağdaki erkek başında miğferi ve kalın kaputu ile Turk askerini temsil ederken onun yanında elinde kitabı ile Turk gencliğini ve aydın insanı biraz gerisinde ise yerel kıyafetlerle Turk koylusu temsil edilmiştir Her uc heykelin yuzunde derin acı ile Turk milletinin kendine ozgu ağırbaşlılığı ve yuksek irade gucu dile getirilmiştir Heykel grubu Huseyin Ozkan'ın eseridir
ASLANLI YOL
Ziyaretcileri Ataturk'un yuce huzuruna hazırlamak icin yapılmış olan 262 m uzunluğundaki yolun iki yanında oturmuş pozisyonda 24 aslan heykeli bulunmaktadır Ataturk'un Turk ve Anadolu tarihine verdiği onem sebebiyle Anadolu'da uygarlık kuran Hititlerin sanat uslubu ile yapılan aslan heykelleri kuvvet ve sukuneti temsil etmektedir Heykeller Huseyin Ozkan'ın eseridir
TOREN MEYDANI
Aslanlı yolun sonunda yer alan toren meydanı 129 x8425 m boyutlarındadır 15000 kişi kapasiteli bu alanın zemini; siyah kırmızı sarı ve beyaz renkte traverten taşlardan oluşan 373 adet halı ve kilim deseniyle bezenmiştir
MEHMETCİK KULESİ
Aslanlı yolun bitiminde sağda Mehmetcik Kulesi yer almaktadır Kulenin dış yuzeyinde yer alan kabartmada; cepheye gitmekte olan Mehmetciğin evinden ayrılışı ifade edilmektedir Bu komposizyonda elini asker oğlunun omuzuna atmış onu vatan icin savaşa gonderen huzunlu fakat gururlu anne tasvir edilmiştir Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
Kulenin duvarlarında Ataturk'un Mehmetcik ve Turk kadınları hakkında soylediği ozlu sozler yer almaktadır:
Kahraman Turk eri Anadolu savaşlarının anlamını kavramış yeni bir ulke ile savaşmıştır(1921)
Dunyanın hicbir yerinde hicbir ulusunda Anadolu koylu kadının ustunde kadın calışmasından soz etmek imkanı yoktur(1923)
Bu ulusun cocuklarının ozverileri kahramanlıkları icin olcu birimi bulunamaz
Kulenin icinde; Anıtkabir ve Ataturk ile ilgili ceşitli kitaplar ve hediyelik eşyalar ziyaretcilere sunulmaktadır
ATATURK VE TURK DEVRİMİ KUTUPHANESİ
Mehmetcik ve Zafer kuleleri arasında yer alan; muze kitaplık ve Kulturel Faaliyetler Mudurluğu'nun icindeki birimde Ataturk ve Turk Devrimi Kutuphanesibulunmaktadır Ataturk milli mucadele ve inkılaplar konulu Turkce ve yabancı dillerde kitapların bulunduğu bir İhtisas Kutuphanesiolarak her kesimden araştırmacı ve okuyucuya hafta ici 09001230 13301700 saatleri arasında hizmet vermektedir
ZAFER KULESİ
Kulenin duvarlarında Ataturk'un en onemli uc zaferinin tarihi ve zaferle ilgili ozlu sozleri yazılıdır
Kule icinde Ataturk'un naaşını 19 Kasım 1938'de İstanbul Dolmabahce Sarayı'ndan alarak Sarayburnu'nda donanmaya teslim eden top arabası sergilenmektedir
İSMET İNONU'NUN LAHTİ
Barış ve Zafer Kuleleri arasında yanları acık sutunların oluşturduğu galerinin ortasında 25 Aralık 1973 yılında vefat eden Ataturk'un en yakın silah arkadaşı Turk Milli Mucadelesinin Batı Cephesi komutanı ve ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnonu'nun sembolik lahdi bulunmaktadır Mezar odası alt kattadır
İsmet İnonu Anıtkabir'e 28 Aralık 1973'te Bakanlar Kurulu Kararı ile defnedilmiştir
BARIŞ KULESİ
Kulenin ic duvarında Ataturk'un Yurtta Barış Dunyada Barışilkesini dile getiren bir kabartma kompozisyonu yer almaktadır Bu kabartmada ciftcilik yapan koyluler ve yanlarında kılıcını uzatarak onları koruyan bir asker figur tasvir edilmiştir Bu asker barışın sağlam ve guvenli kaynağı olan Turk ordusunu sembolize etmektedir Bu şekilde insanlar Turk ordusunun sağladığı huzur ortamı icinde gunluk hayatlarını devam ettirmektedirler Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kule duvarlarında Ataturk'un barış ile ilgili şu sozleri yer almaktadır
Dunya vatandaşları kıskanclık acgozluluk ve kinden uzaklaşacak şekilde terbiye edilmelidir(1935)
Yurtta Barış Cihanda Barış
Ulusun hayatı tehlikeyle karşı karşıya kalmadıkca savaş bir cinayettir(1923)
Kulenin icinde ise Ataturk'un 19351938 yılları arasında kullandığı Lincoln marka toren ve makam otomobilleri sergilenmektedir
23 NİSAN KULESİ
Kulenin ic duvarında 23 Nisan 1920'de Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin acılışını temsil eden bir kabartma yer almaktadır Bu kabartmada ayakta duran kadının tuttuğu kağıdın uzerinde 23 Nisan 1920 yazılıdır Kadının diğer elinde Millet Meclisimizin acılışını simgeleyen bir anahtar bulunmaktadır Kabartma Hakkı Atamulu'nun eseridir
Kule duvarlarında meclisin acılışıyla ilgili Ataturk'un ozlu sozleri yer almaktadır:
Bir tek karar vardı: O da ulusal egemenliğe dayalı hicbir koşula bağlı olmayan bağımsız yeni bir Turk Devleti kurmak(1919)
Turkiye Devletinin tek ve gercek temsilcisi yalnız ve ancak Turkiye Buyuk Millet Meclisi'dir
Bizim bakış acılarımız kuvvetin gucun egemenliğin yonetimin doğrudan doğruya halka verilmesidir halkın elinde bulundurulmasıdır
Kulede Ataturk'un 19361938 yılları arasında kullandığı Cadillac marka ozel otomobili sergilenmektedir
BAYRAK DİREĞİ
Anıtkabir'in Cankaya yonundeki 28 basamaklı toren meydanına giriş merenlerinin ortasında tek parcalı yuksek bir direk uzerinde Turk bayrağı dalgalanır Amerika'da ozel olarak yaptırılan 3353 m yuksekliğindeki bu direk Avrupa'daki tek parca celik bayrak direklerinin en yukseğidir Direğin 4 metresi kaidenin altında kalmaktadır Amerika'da yaşayan Turk asıllı Amerika vatandaşı Nazmi Cemal tarafından kendi bayrak direği fabrikasında imal edilerek 1946 yılında Anıtkabir'e hediye edilmiştir Bayrak direğinin kaidesinde yer alan kabartmada; meşale Turk medeniyetini kılıc taarruz gucunu miğfer savunma gucunu meşe dalı zaferi zeytin dalı ise barışı simgelemektedir Turk bayrağı ulusumuzun yurdunu savunma zafer kazanma barışı koruma ve uygarlık kurma gibi yuce değerleri uzerinde dalgalanmaktadır Kabartma Kenan Yontuc'un eseridir
MİSAKI MİLLİ KULESİ
Muzenin girişindeki bu kulenin icinde bulunan kabartma tek vucut olarak kenetlenmemizi sembolize etmektedir Kabartma bir kılıc kabzası uzerinde ust uste konmuş dort elden ibarettir Bu komposizyon Turk vatanının kurtarılması icin icilen millet andını ifade etmektedir Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kulenin duvarlarında Ataturk'un Milli Misak ile ilgili şu sozleri yazılıdır:
Kurtuluşumuzun genel kuralı olan ulusal andı tarih safhasına yazan ulusun demir elidir(1923)
Ulusal sınırlarımız icinde ozgur ve bağımsız yaşamak istiyoruz(1921)
Ulusal benliği bulamayan uluslar başka ulusların avıdır(1923)
Kulenin ortasında Anıtkabir'de icra edilen torenlere katılan heyetlerin ozel defteri imzalamaları icin imza kursusu yer almaktadır Muzenin girişi olan bu kulede bulunan aktualite panolarında Anıtkabir'de yapılan onemli torenlere ait fotoğraflar da sergilenmektedir
ANITKABİR ATATURK MUZESİ
Anıtkabir Proje Yarışması şartlarına uygun olarak Misakı Milli ve İnkılap kuleleri arasındaki bolum muze olarak belirlenmiştir Bu amacla 21 Haziran 1960'ta Anıtkabir Ataturk Muzesi acılmıştır Burada Ataturk'un kullandığı eşyalar ve kendisine hediye edilen armağanlar ve giysileri teşhir edilmektedir
Muzede ayrıca Ataturk'un madalya ve nişanları ile manevi evlatlarından A Afet İnan Rukiye Erkin Sabiha Gokcen'in muzeye armağan ettikleri Ataturk'e ait eşyalar sergilenmektedir
İNKILAP KULESİ
Muzenin devamı olan bu kulede Ataturk'un giydiği elbiseler sergilenmektedir Kulenin ic duvarında yer alan kabartmada zayıf gucsuz bir elin tuttuğu sonmek uzere olan bir meşale cokmekte olan Osmanlı İmparatorluğu'nu simgelemektedir Guclu bir elin goklere doğru kaldırdığı ışıklar sacan diğer bir meşale ise yeni Turkiye Cumhuriyeti ve Ataturk'un Turk ulusunu cağdaş uygarlık duzeyine ulaştırmak icin yaptığı inkılapları simgelemektedir Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kule duvarlarında Ataturk'un inkılaplarla ilgili şu sozleri yazılıdır:
Bir toplum aynı amaca butun kadınları ve erkekleriyle beraber yurumezse ilerlemesine uygarlaşmasına teknik imkan ve bilimsel ihtimal yoktur
Biz ilhamlarımızı gokten ve bilinmeyen alemden değil doğrudan doğruya hayattan almış bulunuyoruz
Muzenin giysi bolumu olarak kullanılan bu kulede; Anadolu Universitesi eski rektoru Prof DrYılmaz Buyukerşen'in yaptığı Ataturk'un gercek boyutlarında balmumu heykeli bulunmaktadır
CUMHURİYET KULESİ
Sanat Galerisi'nin girişi olan bu kulenin duvarlarında Ataturk'un Cumhuriyet ile ilgili şu ozlu sozu bulunmaktadır
En buyuk gucumuz en guvenilir dayanağımız ulusal egemenliğimizi kavramış ve onu eylemli olarak halkın eline vermiş ve halkın elinde tutabileceğimizi gercekten kanıtlamış olduğumuzdur
Kulenin icinde Ataturk'un oğrenim gorduğu Manastır Askeri İdadisi ile Sivas ve Erzurum Kongre binaları ve I TBMM binalarının maketleri ve o donemlere ait fotoğraflar sergilenmektedir
SANAT GALERİSİ
Cumhuriyet Kulesi ve Mudafaai Hukuk Kuleleri arasında yer alan bu bolumde Ataturk'un ozel kitaplığı teşhir edilmektedir
Duvarlarda Ataturk'u ziyaret etmiş olan yabancı devlet adamları ile Ataturk'u birlikte tasvir eden yağlı boya tablolar bulunmaktadır Bu tablolar ressam Rahmi Pehlivanlı'nın eseridir
Galeride ayrıca Ataturk Milli Mucadele ve Anıtkabir konulu belgesel filmlerin gosterildiği sinevizyon bolumu yer almaktadır
MUDAFAAİ HUKUK KULESİ
Bu kule duvarının dış yuzeyinde yer alan kabartmada Kurtuluş Savaşımızda ulusal birliğimizin temeli olan Mudafaai Hukuk dile getirilmektedir Kabartmada bir elinde kılıc tutarken diğer elini ileri uzatmış sınırlarımızı gecen duşmana Dur!diyen bir erkek figur tasvir edilmiştir İleri uzatılan elin altında bulunan ulu ağac yurdumuzu onu koruyan erkek figuru ise kurtuluş amacıyla birleşmiş olan milletimizi temsil etmektedir Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kulenin duvarlarında Ataturk'un Mudafaai Hukuk konusunda soylediği sozler yer almaktadır:
Ulusal gucu etken ve ulusal iradeyi egemen kılmak esastır(1919)
Ulus bundan sonra hayatına bağımsızlığına ve butun varlığına şahsen kendisi sahip cıkacaktır(1923)
Tarih; bir ulusun kanını hakkını varlığını hicbir zaman inkar edemez(1919)
Turk ulusunun kalbinden vicdanından doğan ve onu esinlendiren en esaslı en belirgin istek ve iman belli olmuştu: Kurtuluş(1927)
Kulenin icinde Ataturk ve Milli Mucadelekonulu periyodik sergiler duzenlenmektedir Ayrıca Ataturk'un oğrenim gorduğu Harbiye Mektebi'nin maketi bulunmaktadır
SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ KONULU KABARTMA
Komposizyonun sağında bir genc iki at bir kadın ve bir erkek bulunmaktadırBunlar savaşın ilk doneminde duşman saldırıları karşısında evlerini bırakıp yurt savunması icin yollara duşmuştur Sağdaki delikanlı arkaya donmuş sol elini kaldırıp yumruğunu sıkarak duşmanlara; Bir gun doneceğiz ve sizden ocumuzu alacağızdemektedir
Bu uclu grubun onunde camura batmış bir araba cabalayan atlar tekerleği dondurmeye calışan bir erkek ve iki kadın ile ayakta bir yiğit ve ona bir kılıc sunan diz cokmuş bir kadın vardır Bu grup figurleri Sakarya Muharebesi başlamadan onceki donemi temsil etmektedir Bu grubun solunda yere oturmuş iki kadın ve bir cocuk duşman istilası altında Turk ordusunu bekleyen halkımızı simgelemektedir Bu halkın uzerinden ucarak Başkomutan Mustafa Kemal'e celenk sunan bir zafer meleği vardır
Komposizyonun sonunda yere oturan kadın vatan anayı diz coken genc Sakarya Meydan Muharebesi'ni kazanan Turk ordusunu meşe ağacı ise zaferi simgelemektedir Vatan ana Turk ordusunun zaferinin simgesi olan meşe ağacını gostermektedir Kabartma İlhan Koman'ın eseridir
BAŞKOMUTAN MEYDAN MUHAREBESİ KONULU KABARTMA
Komposizyonun solunda yer alan ve bir koylu kadın bir erkek cocuk ve bir attan oluşan grup milletce savaşa hazırlık donemini temsil etmektedir Sonraki bolumde; Ataturk bir elini ileri uzatmış ve Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileri!diyerek ordularımıza hedefi gostermektedir Ondeki melek Ata'nın emrini borusu ile uzak ufuklara iletmektedir Bundan sonraki bolumude Ataturk'un emrini yerine getiren Turk ordusunun fedakarlıklarını ve kahramanlıklarını temsil eden kabartmada vurulup duşen bir erin elindeki bayrağı kavrayan bir yiğit ile siperde ellerinde kalkan ve kılıclı bir asker Turk ordusunun taarruzunu sembolize etmektedir Onde ise elinde Turk bayrağı ile Turk ordusunu cağıran zafer meleği bulunmaktadır Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
MOZOLE
Anıtkabir'in en onemli bolumu olan mozoleye cıkan 42 basamaklı merenlerin ortasında hitabet kursusuyer almaktadır Mermer kursunun toren meydanı cephesi dairesel geometrik motiflerle suslu olup ortasında Ataturk'un Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindirsozu yazılıdır Kursu Kenan Yontuc'un eseridir
Mozole 72x52x17 m boyutlarında uzunca dikdortgen bir plan uzerine kurulmuş olup on ve arka sekiz yan cepheler ise 1440 m yuksekliğinde ondort kolonatla cevrelenmiştir Mozole cephesinde solda Ataturk'un Turk gencliğine hitabı sağda ise Cumhuriyet'in kuruluşunun 10 yıldonumunde soylediği nutku yer almaktadır Harfler taş kabartma uzerine altın yaldızlarla yazılmıştır
ŞEREF HOLU
Şeref holune bronz kapılardan girilir Girişte sağda Ataturk'un 29 Ekim 1938 tarihli Turk ordusuna son mesajı solda ise 2 Cumhurbaşkanı İsmet İnonu'nun Ataturk'un olumu uzerine yayınladığı 21 Kasım 1938 tarihli Turk milletine taziye mesajı yer almaktadır Bu iki yazıt Ataturk'un doğumunun 100 yılı olan 1981'de yazılmıştır
Girişin tam karşısında buyuk pencerenin yer aldığı nişin icinde Ataturk'un sembolik lahdi bulunmaktadır Lahit taşı tek parca kırmızı mermer olup 40 ton ağırlığındadır Lahit taşının yer aldığı bolum ise beyaz Afyon mermeri ile kaplıdır Şeref holunun zemini Adana ve Hatay'dan yan duvarları ise Afyon ve Bilecik'ten getirilen kırmızı siyah yeşil ve kaplan postu mermerlerle kaplanmıştır
Şeref holunun 27 kirişten oluşan tavanı ile yan galeri tavanları mozaik ile suslenmiştir Şeref holunun yuksekliği 17 m olup yan duvarlarında altışardan 12 adet bronz meşale bulunmaktadır Mozole yapısının ustu duz kurşun catı ile ortuludur
MEZAR ODASI
Ataturk'un aziz naaşı mozolenin zemin katında doğrudan doğruya toprağa kazılmış bir mezarda bulunmaktadır Mozolenin birinci katı olan şeref holundeki sembolik lahit taşının tam altında bulunan mezar odası Selcuklu ve Osmanlı mimari stilinde sekizgen planlı olup piramidal kulahlı tavanı geometrik motifli mozaiklerle suslenmiştir Zemin ve duvarlar siyah beyaz kırmızı mermerlerle kaplanmıştır Mezar odasının ortasında kıble yonunde kırmızı mermer sanduka yer almaktadır Mermer sandukanın cevresinde butun illerden ve Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti'nden gonderilen toprakların konulduğu pirinc vazolar bulunmaktadır
ALAGOZ KARARGAH MUZESİ
Sakarya Savaşı'nda duşmanın Polatlı yakınlarına kadar ilerlemesi uzerine Batı Cephesi Komutanlığı AnkaraPolatlı arasındaki Alagoz Koyu'nu Cephe Karargahı olarak secmiştir Bu koyun halkından Turkoğlu Ali Ağa'ya ait ciftlik evi karargah olarak kullanılmıştır
Sakarya Savaşı'nın bitiminde bina sahipleri olan Ali Turkoğlu ve oğulları tarafından 1965 yılına kadar ev olarak kullanılmıştır 1965 yılında varisleri tarafından Milli Eğitim Bakanlığı'na devredilmiştir 1967 yılında Eski Eserler ve Muzeler Genel Mudurluğu'ne bağlı olan Anıtkabir Muze Mudurluğu'ne devredilen binanın restorasyonu yapılarak muze haline getirilmiştir
10 Kasım 1968 tarihinde sadece ust katı tanzim edilerek teşhire acılmış alt kat odaları ise 1983 yılında yapılan yeni bir duzenlemeyle teşhire acılmıştır
Bina iki katlıdır ve Giysi Odası Kitaplık ve Hatıra Eşya Odası Zabitan Yemek Odası Mutfak Muhabere Odası Başkumandanlık Odası Kurmay Heyeti Odası Dinlenme Odası Yaveler Odası Ataturk'un Yatak Odası Ataturk'un Yemek Odası ve Hizmet Eri Odası olmak uzere 12 odadan oluşmaktadır
alıntı
Anıtkabir mimarı
Anıtkabirin mimari ozellikleri Anıtkabir
ANITKABİR'İN MİMARİ OZELLİKLERİ
Turk mimarlığında 19401950 yılları arası II Ulusal Mimarlık Donemiolarak adlandırılır Bu donemde daha cok anıtsal yonu ağır basan simetriye onem veren kesme taş malzemenin kullanıldığı binalar yapılmıştır Anıtkabir bu donemin ozelliklerini taşımaktadır
Bu donem ozellikleri ile birlikte Anıtkabir'de Selcuklu ve Osmanlı mimari ozelliklerine ve susleme oğelerine sıkca rastlanır
Orneğin dış cephelerde duvarların catı ile birleştiği yerde kuleleri dort yandan saran Selcuklu taş işciliğinde testere dişi olarak adlandırılan bordur bulunmaktadır Ayrıca Anıtkabir'in bazı yerlerinde (Mehmetcik Kulesi Muze Mudurluğu) kullanılan carkıfelek ve rozet denilen taş suslemeler Selcuklu ve Osmanlı sanatında da goze carpmaktadır
Butun bu ozellikleriyle yapıldığı donemin en iyi orneklerinden biri olan Anıtkabir yaklaşık 750000 m² lik bir alanı kaplamakta olup Barış Parkı ve Anıt Bloku olarak iki kısma ayrılır
A BARIŞ PARKI
Anıtkabir; Ataturk'un Yurtta Sulh Cihanda Sulhozdeyişinden ilham alınarak ceşitli yabancı ulkelerden ve Turkiye'nin bazı bolgelerinden getirilen fidanlarla oluşturulan Barış Parkı icinde yukselmektedir
Afganistan ABD Almanya Avusturya Belcika Cin Danimarka Finlandiya Fransa Hindistan Irak İngiltere İspanya İsrail İsvec İtalya Japonya Kanada Kıbrıs Mısır Norvec Portekiz Yugoslavya ve Yunanistan'dan ceşitli ağac ve fidanlar getirilmiştir Bugun Barış Parkı'nda 104 ayrı turden yaklaşık 48500 adet sus ağacı ağaccık ve sus bitkisi bulunmaktadır
B ANIT BLOKU
Anıtkabir Anıt Bloku uc bolumden oluşmaktadır
1 Aslanlı Yol
2 Toren Meydanı
3 Mozole
Anıtkabir'e Tandoğan kapısından girildiğinde Barış Parkı icerisinde uzanan yoldan Aslanlı Yol başındaki 26 basamaklı geniş merenlere ulaşılır Merenin hemen başında karşılıklı olarak istiklal ve hurriyet kuleleri yer alır
Anıtkabir yapı topluluğu icinde simetri gozetilerek yerleştirilmiş olan on adet kule vardır Bu kulelere ulusumuzun ve devletimizin oluşumunda buyuk tesirleri olan yuce kavramları temsil eden isimler verilmiştir Kuleler plan ve yapı bakımından birbirinin benzeridir Kareye yakın 12 x14 x720 m boyutlarında dikdortgen plan uzerine kurulmuş olan kulelerin uzeri piramit biciminde catılarla ortuludur Catıların tepelerinde eski Turk cadırlarında gorulen tunc mızrak ucu vardır Eski Turk kilim desenlerinden alınmış geometrik suslemeler fresk tekniğinde uygulanmıştır
Ayrıca kulelerin ic duvarlarında o kulenin ismiyle ilgili bir kompozisyon ve Ataturk'un ozlu sozleri bulunmaktadır
İSTİKLAL KULESİ
Aslanlı yolun sağ başındaki İstiklal Kulesi'nin ic duvarlarında bulunan kabartmada ayakta duran ve iki eliyle kılıc tutan bir gencin yanında bir kaya uzerine konmuş kartal figuru gorulmektedir Kartal mitolojide ve Selcuklu sanatında gucun istiklal ve bağımsızlığın sembolu olarak tasvir edilmiştir Kılıc tutan genc ise istiklali savunan Turk milletini temsil etmektedir Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
Ayrıca kule duvarlarında yazı borduru olarak Ataturk'un istiklalle ilgili şu sozleri yer almaktadır:
Ulusumuz en korkunc yok oluşla son buluyor gibi gorunmuşken tutsak edilmesine karşı evladını ayaklanmaya davet eden atalarının sesi kalplerimiz icinde yukseldi ve bizi son Kurtuluş Savaşı'na cağırdı(1921)
Hayat demek savaşma carpışma demektir Hayatta başarı kesinlikle savaşta başarı kazanmakla mumkundur(1927)
Biz hayat ve bağımsızlık isteyen ulusuz ve yalnız ve ancak bunun icin hayatımızı hice sayarız(1921)
İnsaf ve merhamet dilenmek gibi bir prensip yoktur Turk ulusu Turkiye'nin gelecekteki cocukları bunu bir an hatırdan cıkarmamalıdırlar(1927)
Bu ulus bağımsızlıktan yoksun olarak yaşamamıştır yaşıyamaz ve yaşamıyacaktır ya istiklal ya olum(1919)
Kulenin icinde ise Anıtkabir maketi ile Anıtkabir'i tanıtıcı ışıklı panolar bulunmaktadır
HURRİYET KULESİ
Aslanlı Yol'un sol başında bulunan Hurriyet Kulesi icindeki kabartmada; elinde kağıt tutan melek figuru ile meleğin yanında şaha kalkmış bir at tasvir edilmiştir Melek figuru bağımsızlığın kutsallığını elindeki kağıt Hurriyet Beyannamesini sembolize etmektedir At figuru ise hurriyet ve bağımsızlık semboludur Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
Kule duvarlarında Ataturk'un hurriyet ile ilgili şu sozleri yazılıdır
Esas Turk ulusunun saygın ve onurlu bir ulus olarak yaşamasıdır Bu esas ancak tam bağımsızlığa sahip olmakla sağlanabilir Ne kadar zengin ve bolluk icinde olursa olsun bağımsızlıktan yoksun bir ulus uygar insanlık karşısında uşak olmak durumundan yuksek bir işleme hak kazanamaz(1927)
Bence bir ulusta şerefin onurun namusun ve insanlığın surekli olarak bulunabilmesi kesinlikle o ulusun ozgurluk ve bağımsızlığına sahip olabilmesiyle mumkundur
Ozgurluğun de eşitliğin de adaletin de dayandığı ulusal egemenliktir
Butun tarihsel yaşantımızda ozgurluk ve bağımsızlığa sembol olmuş bir ulusuz
Kule icinde Anıtkabir'in inşaat calışmalarını gosteren fotoğraf sergisi ve inşaatta kullanılan taş ornekleri bulunmaktadır
KADIN HEYKEL GRUBU
İstiklal kulesinin onunde ulusal giysiler giymiş uc kadından oluşan bir heykel grubu vardır Bu kadınlardan kenarlardaki ikisi yere kadar uzanan kalın bir celenk tutmaktadır Başak demetlerinin meydana getirdiği celenk bereketli yurdumuzu temsil etmektedir Soldaki kadın ileri uzattığı elindeki kapla Ataturk'e tanrıdan rahmet dilemekte ortadaki kadın eliyle yuzunu kapamış ağlamaktadır
Bu uclu grup Turk kadınlarının Ataturk'un olumunun derin acısı icinde bile gururlu ağırbaşlı ve azimli oluşunu dile getirmektedir Heykel grubu Huseyin Ozkan'ın eseridir
ERKEK HEYKEL GRUBU
Hurriyet Kulesi'nin onunde uc erkekten oluşan heykel grubu vardır Sağdaki erkek başında miğferi ve kalın kaputu ile Turk askerini temsil ederken onun yanında elinde kitabı ile Turk gencliğini ve aydın insanı biraz gerisinde ise yerel kıyafetlerle Turk koylusu temsil edilmiştir Her uc heykelin yuzunde derin acı ile Turk milletinin kendine ozgu ağırbaşlılığı ve yuksek irade gucu dile getirilmiştir Heykel grubu Huseyin Ozkan'ın eseridir
ASLANLI YOL
Ziyaretcileri Ataturk'un yuce huzuruna hazırlamak icin yapılmış olan 262 m uzunluğundaki yolun iki yanında oturmuş pozisyonda 24 aslan heykeli bulunmaktadır Ataturk'un Turk ve Anadolu tarihine verdiği onem sebebiyle Anadolu'da uygarlık kuran Hititlerin sanat uslubu ile yapılan aslan heykelleri kuvvet ve sukuneti temsil etmektedir Heykeller Huseyin Ozkan'ın eseridir
TOREN MEYDANI
Aslanlı yolun sonunda yer alan toren meydanı 129 x8425 m boyutlarındadır 15000 kişi kapasiteli bu alanın zemini; siyah kırmızı sarı ve beyaz renkte traverten taşlardan oluşan 373 adet halı ve kilim deseniyle bezenmiştir
MEHMETCİK KULESİ
Aslanlı yolun bitiminde sağda Mehmetcik Kulesi yer almaktadır Kulenin dış yuzeyinde yer alan kabartmada; cepheye gitmekte olan Mehmetciğin evinden ayrılışı ifade edilmektedir Bu komposizyonda elini asker oğlunun omuzuna atmış onu vatan icin savaşa gonderen huzunlu fakat gururlu anne tasvir edilmiştir Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
Kulenin duvarlarında Ataturk'un Mehmetcik ve Turk kadınları hakkında soylediği ozlu sozler yer almaktadır:
Kahraman Turk eri Anadolu savaşlarının anlamını kavramış yeni bir ulke ile savaşmıştır(1921)
Dunyanın hicbir yerinde hicbir ulusunda Anadolu koylu kadının ustunde kadın calışmasından soz etmek imkanı yoktur(1923)
Bu ulusun cocuklarının ozverileri kahramanlıkları icin olcu birimi bulunamaz
Kulenin icinde; Anıtkabir ve Ataturk ile ilgili ceşitli kitaplar ve hediyelik eşyalar ziyaretcilere sunulmaktadır
ATATURK VE TURK DEVRİMİ KUTUPHANESİ
Mehmetcik ve Zafer kuleleri arasında yer alan; muze kitaplık ve Kulturel Faaliyetler Mudurluğu'nun icindeki birimde Ataturk ve Turk Devrimi Kutuphanesibulunmaktadır Ataturk milli mucadele ve inkılaplar konulu Turkce ve yabancı dillerde kitapların bulunduğu bir İhtisas Kutuphanesiolarak her kesimden araştırmacı ve okuyucuya hafta ici 09001230 13301700 saatleri arasında hizmet vermektedir
ZAFER KULESİ
Kulenin duvarlarında Ataturk'un en onemli uc zaferinin tarihi ve zaferle ilgili ozlu sozleri yazılıdır
Kule icinde Ataturk'un naaşını 19 Kasım 1938'de İstanbul Dolmabahce Sarayı'ndan alarak Sarayburnu'nda donanmaya teslim eden top arabası sergilenmektedir
İSMET İNONU'NUN LAHTİ
Barış ve Zafer Kuleleri arasında yanları acık sutunların oluşturduğu galerinin ortasında 25 Aralık 1973 yılında vefat eden Ataturk'un en yakın silah arkadaşı Turk Milli Mucadelesinin Batı Cephesi komutanı ve ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnonu'nun sembolik lahdi bulunmaktadır Mezar odası alt kattadır
İsmet İnonu Anıtkabir'e 28 Aralık 1973'te Bakanlar Kurulu Kararı ile defnedilmiştir
BARIŞ KULESİ
Kulenin ic duvarında Ataturk'un Yurtta Barış Dunyada Barışilkesini dile getiren bir kabartma kompozisyonu yer almaktadır Bu kabartmada ciftcilik yapan koyluler ve yanlarında kılıcını uzatarak onları koruyan bir asker figur tasvir edilmiştir Bu asker barışın sağlam ve guvenli kaynağı olan Turk ordusunu sembolize etmektedir Bu şekilde insanlar Turk ordusunun sağladığı huzur ortamı icinde gunluk hayatlarını devam ettirmektedirler Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kule duvarlarında Ataturk'un barış ile ilgili şu sozleri yer almaktadır
Dunya vatandaşları kıskanclık acgozluluk ve kinden uzaklaşacak şekilde terbiye edilmelidir(1935)
Yurtta Barış Cihanda Barış
Ulusun hayatı tehlikeyle karşı karşıya kalmadıkca savaş bir cinayettir(1923)
Kulenin icinde ise Ataturk'un 19351938 yılları arasında kullandığı Lincoln marka toren ve makam otomobilleri sergilenmektedir
23 NİSAN KULESİ
Kulenin ic duvarında 23 Nisan 1920'de Turkiye Buyuk Millet Meclisi'nin acılışını temsil eden bir kabartma yer almaktadır Bu kabartmada ayakta duran kadının tuttuğu kağıdın uzerinde 23 Nisan 1920 yazılıdır Kadının diğer elinde Millet Meclisimizin acılışını simgeleyen bir anahtar bulunmaktadır Kabartma Hakkı Atamulu'nun eseridir
Kule duvarlarında meclisin acılışıyla ilgili Ataturk'un ozlu sozleri yer almaktadır:
Bir tek karar vardı: O da ulusal egemenliğe dayalı hicbir koşula bağlı olmayan bağımsız yeni bir Turk Devleti kurmak(1919)
Turkiye Devletinin tek ve gercek temsilcisi yalnız ve ancak Turkiye Buyuk Millet Meclisi'dir
Bizim bakış acılarımız kuvvetin gucun egemenliğin yonetimin doğrudan doğruya halka verilmesidir halkın elinde bulundurulmasıdır
Kulede Ataturk'un 19361938 yılları arasında kullandığı Cadillac marka ozel otomobili sergilenmektedir
BAYRAK DİREĞİ
Anıtkabir'in Cankaya yonundeki 28 basamaklı toren meydanına giriş merenlerinin ortasında tek parcalı yuksek bir direk uzerinde Turk bayrağı dalgalanır Amerika'da ozel olarak yaptırılan 3353 m yuksekliğindeki bu direk Avrupa'daki tek parca celik bayrak direklerinin en yukseğidir Direğin 4 metresi kaidenin altında kalmaktadır Amerika'da yaşayan Turk asıllı Amerika vatandaşı Nazmi Cemal tarafından kendi bayrak direği fabrikasında imal edilerek 1946 yılında Anıtkabir'e hediye edilmiştir Bayrak direğinin kaidesinde yer alan kabartmada; meşale Turk medeniyetini kılıc taarruz gucunu miğfer savunma gucunu meşe dalı zaferi zeytin dalı ise barışı simgelemektedir Turk bayrağı ulusumuzun yurdunu savunma zafer kazanma barışı koruma ve uygarlık kurma gibi yuce değerleri uzerinde dalgalanmaktadır Kabartma Kenan Yontuc'un eseridir
MİSAKI MİLLİ KULESİ
Muzenin girişindeki bu kulenin icinde bulunan kabartma tek vucut olarak kenetlenmemizi sembolize etmektedir Kabartma bir kılıc kabzası uzerinde ust uste konmuş dort elden ibarettir Bu komposizyon Turk vatanının kurtarılması icin icilen millet andını ifade etmektedir Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kulenin duvarlarında Ataturk'un Milli Misak ile ilgili şu sozleri yazılıdır:
Kurtuluşumuzun genel kuralı olan ulusal andı tarih safhasına yazan ulusun demir elidir(1923)
Ulusal sınırlarımız icinde ozgur ve bağımsız yaşamak istiyoruz(1921)
Ulusal benliği bulamayan uluslar başka ulusların avıdır(1923)
Kulenin ortasında Anıtkabir'de icra edilen torenlere katılan heyetlerin ozel defteri imzalamaları icin imza kursusu yer almaktadır Muzenin girişi olan bu kulede bulunan aktualite panolarında Anıtkabir'de yapılan onemli torenlere ait fotoğraflar da sergilenmektedir
ANITKABİR ATATURK MUZESİ
Anıtkabir Proje Yarışması şartlarına uygun olarak Misakı Milli ve İnkılap kuleleri arasındaki bolum muze olarak belirlenmiştir Bu amacla 21 Haziran 1960'ta Anıtkabir Ataturk Muzesi acılmıştır Burada Ataturk'un kullandığı eşyalar ve kendisine hediye edilen armağanlar ve giysileri teşhir edilmektedir
Muzede ayrıca Ataturk'un madalya ve nişanları ile manevi evlatlarından A Afet İnan Rukiye Erkin Sabiha Gokcen'in muzeye armağan ettikleri Ataturk'e ait eşyalar sergilenmektedir
İNKILAP KULESİ
Muzenin devamı olan bu kulede Ataturk'un giydiği elbiseler sergilenmektedir Kulenin ic duvarında yer alan kabartmada zayıf gucsuz bir elin tuttuğu sonmek uzere olan bir meşale cokmekte olan Osmanlı İmparatorluğu'nu simgelemektedir Guclu bir elin goklere doğru kaldırdığı ışıklar sacan diğer bir meşale ise yeni Turkiye Cumhuriyeti ve Ataturk'un Turk ulusunu cağdaş uygarlık duzeyine ulaştırmak icin yaptığı inkılapları simgelemektedir Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kule duvarlarında Ataturk'un inkılaplarla ilgili şu sozleri yazılıdır:
Bir toplum aynı amaca butun kadınları ve erkekleriyle beraber yurumezse ilerlemesine uygarlaşmasına teknik imkan ve bilimsel ihtimal yoktur
Biz ilhamlarımızı gokten ve bilinmeyen alemden değil doğrudan doğruya hayattan almış bulunuyoruz
Muzenin giysi bolumu olarak kullanılan bu kulede; Anadolu Universitesi eski rektoru Prof DrYılmaz Buyukerşen'in yaptığı Ataturk'un gercek boyutlarında balmumu heykeli bulunmaktadır
CUMHURİYET KULESİ
Sanat Galerisi'nin girişi olan bu kulenin duvarlarında Ataturk'un Cumhuriyet ile ilgili şu ozlu sozu bulunmaktadır
En buyuk gucumuz en guvenilir dayanağımız ulusal egemenliğimizi kavramış ve onu eylemli olarak halkın eline vermiş ve halkın elinde tutabileceğimizi gercekten kanıtlamış olduğumuzdur
Kulenin icinde Ataturk'un oğrenim gorduğu Manastır Askeri İdadisi ile Sivas ve Erzurum Kongre binaları ve I TBMM binalarının maketleri ve o donemlere ait fotoğraflar sergilenmektedir
SANAT GALERİSİ
Cumhuriyet Kulesi ve Mudafaai Hukuk Kuleleri arasında yer alan bu bolumde Ataturk'un ozel kitaplığı teşhir edilmektedir
Duvarlarda Ataturk'u ziyaret etmiş olan yabancı devlet adamları ile Ataturk'u birlikte tasvir eden yağlı boya tablolar bulunmaktadır Bu tablolar ressam Rahmi Pehlivanlı'nın eseridir
Galeride ayrıca Ataturk Milli Mucadele ve Anıtkabir konulu belgesel filmlerin gosterildiği sinevizyon bolumu yer almaktadır
MUDAFAAİ HUKUK KULESİ
Bu kule duvarının dış yuzeyinde yer alan kabartmada Kurtuluş Savaşımızda ulusal birliğimizin temeli olan Mudafaai Hukuk dile getirilmektedir Kabartmada bir elinde kılıc tutarken diğer elini ileri uzatmış sınırlarımızı gecen duşmana Dur!diyen bir erkek figur tasvir edilmiştir İleri uzatılan elin altında bulunan ulu ağac yurdumuzu onu koruyan erkek figuru ise kurtuluş amacıyla birleşmiş olan milletimizi temsil etmektedir Kabartma Nusret Suman'ın eseridir
Kulenin duvarlarında Ataturk'un Mudafaai Hukuk konusunda soylediği sozler yer almaktadır:
Ulusal gucu etken ve ulusal iradeyi egemen kılmak esastır(1919)
Ulus bundan sonra hayatına bağımsızlığına ve butun varlığına şahsen kendisi sahip cıkacaktır(1923)
Tarih; bir ulusun kanını hakkını varlığını hicbir zaman inkar edemez(1919)
Turk ulusunun kalbinden vicdanından doğan ve onu esinlendiren en esaslı en belirgin istek ve iman belli olmuştu: Kurtuluş(1927)
Kulenin icinde Ataturk ve Milli Mucadelekonulu periyodik sergiler duzenlenmektedir Ayrıca Ataturk'un oğrenim gorduğu Harbiye Mektebi'nin maketi bulunmaktadır
SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ KONULU KABARTMA
Komposizyonun sağında bir genc iki at bir kadın ve bir erkek bulunmaktadırBunlar savaşın ilk doneminde duşman saldırıları karşısında evlerini bırakıp yurt savunması icin yollara duşmuştur Sağdaki delikanlı arkaya donmuş sol elini kaldırıp yumruğunu sıkarak duşmanlara; Bir gun doneceğiz ve sizden ocumuzu alacağızdemektedir
Bu uclu grubun onunde camura batmış bir araba cabalayan atlar tekerleği dondurmeye calışan bir erkek ve iki kadın ile ayakta bir yiğit ve ona bir kılıc sunan diz cokmuş bir kadın vardır Bu grup figurleri Sakarya Muharebesi başlamadan onceki donemi temsil etmektedir Bu grubun solunda yere oturmuş iki kadın ve bir cocuk duşman istilası altında Turk ordusunu bekleyen halkımızı simgelemektedir Bu halkın uzerinden ucarak Başkomutan Mustafa Kemal'e celenk sunan bir zafer meleği vardır
Komposizyonun sonunda yere oturan kadın vatan anayı diz coken genc Sakarya Meydan Muharebesi'ni kazanan Turk ordusunu meşe ağacı ise zaferi simgelemektedir Vatan ana Turk ordusunun zaferinin simgesi olan meşe ağacını gostermektedir Kabartma İlhan Koman'ın eseridir
BAŞKOMUTAN MEYDAN MUHAREBESİ KONULU KABARTMA
Komposizyonun solunda yer alan ve bir koylu kadın bir erkek cocuk ve bir attan oluşan grup milletce savaşa hazırlık donemini temsil etmektedir Sonraki bolumde; Ataturk bir elini ileri uzatmış ve Ordular ilk hedefiniz Akdeniz'dir ileri!diyerek ordularımıza hedefi gostermektedir Ondeki melek Ata'nın emrini borusu ile uzak ufuklara iletmektedir Bundan sonraki bolumude Ataturk'un emrini yerine getiren Turk ordusunun fedakarlıklarını ve kahramanlıklarını temsil eden kabartmada vurulup duşen bir erin elindeki bayrağı kavrayan bir yiğit ile siperde ellerinde kalkan ve kılıclı bir asker Turk ordusunun taarruzunu sembolize etmektedir Onde ise elinde Turk bayrağı ile Turk ordusunu cağıran zafer meleği bulunmaktadır Kabartma Zuhtu Muridoğlu'nun eseridir
MOZOLE
Anıtkabir'in en onemli bolumu olan mozoleye cıkan 42 basamaklı merenlerin ortasında hitabet kursusuyer almaktadır Mermer kursunun toren meydanı cephesi dairesel geometrik motiflerle suslu olup ortasında Ataturk'un Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindirsozu yazılıdır Kursu Kenan Yontuc'un eseridir
Mozole 72x52x17 m boyutlarında uzunca dikdortgen bir plan uzerine kurulmuş olup on ve arka sekiz yan cepheler ise 1440 m yuksekliğinde ondort kolonatla cevrelenmiştir Mozole cephesinde solda Ataturk'un Turk gencliğine hitabı sağda ise Cumhuriyet'in kuruluşunun 10 yıldonumunde soylediği nutku yer almaktadır Harfler taş kabartma uzerine altın yaldızlarla yazılmıştır
ŞEREF HOLU
Şeref holune bronz kapılardan girilir Girişte sağda Ataturk'un 29 Ekim 1938 tarihli Turk ordusuna son mesajı solda ise 2 Cumhurbaşkanı İsmet İnonu'nun Ataturk'un olumu uzerine yayınladığı 21 Kasım 1938 tarihli Turk milletine taziye mesajı yer almaktadır Bu iki yazıt Ataturk'un doğumunun 100 yılı olan 1981'de yazılmıştır
Girişin tam karşısında buyuk pencerenin yer aldığı nişin icinde Ataturk'un sembolik lahdi bulunmaktadır Lahit taşı tek parca kırmızı mermer olup 40 ton ağırlığındadır Lahit taşının yer aldığı bolum ise beyaz Afyon mermeri ile kaplıdır Şeref holunun zemini Adana ve Hatay'dan yan duvarları ise Afyon ve Bilecik'ten getirilen kırmızı siyah yeşil ve kaplan postu mermerlerle kaplanmıştır
Şeref holunun 27 kirişten oluşan tavanı ile yan galeri tavanları mozaik ile suslenmiştir Şeref holunun yuksekliği 17 m olup yan duvarlarında altışardan 12 adet bronz meşale bulunmaktadır Mozole yapısının ustu duz kurşun catı ile ortuludur
MEZAR ODASI
Ataturk'un aziz naaşı mozolenin zemin katında doğrudan doğruya toprağa kazılmış bir mezarda bulunmaktadır Mozolenin birinci katı olan şeref holundeki sembolik lahit taşının tam altında bulunan mezar odası Selcuklu ve Osmanlı mimari stilinde sekizgen planlı olup piramidal kulahlı tavanı geometrik motifli mozaiklerle suslenmiştir Zemin ve duvarlar siyah beyaz kırmızı mermerlerle kaplanmıştır Mezar odasının ortasında kıble yonunde kırmızı mermer sanduka yer almaktadır Mermer sandukanın cevresinde butun illerden ve Kuzey Kıbrıs Turk Cumhuriyeti'nden gonderilen toprakların konulduğu pirinc vazolar bulunmaktadır
ALAGOZ KARARGAH MUZESİ
Sakarya Savaşı'nda duşmanın Polatlı yakınlarına kadar ilerlemesi uzerine Batı Cephesi Komutanlığı AnkaraPolatlı arasındaki Alagoz Koyu'nu Cephe Karargahı olarak secmiştir Bu koyun halkından Turkoğlu Ali Ağa'ya ait ciftlik evi karargah olarak kullanılmıştır
Sakarya Savaşı'nın bitiminde bina sahipleri olan Ali Turkoğlu ve oğulları tarafından 1965 yılına kadar ev olarak kullanılmıştır 1965 yılında varisleri tarafından Milli Eğitim Bakanlığı'na devredilmiştir 1967 yılında Eski Eserler ve Muzeler Genel Mudurluğu'ne bağlı olan Anıtkabir Muze Mudurluğu'ne devredilen binanın restorasyonu yapılarak muze haline getirilmiştir
10 Kasım 1968 tarihinde sadece ust katı tanzim edilerek teşhire acılmış alt kat odaları ise 1983 yılında yapılan yeni bir duzenlemeyle teşhire acılmıştır
Bina iki katlıdır ve Giysi Odası Kitaplık ve Hatıra Eşya Odası Zabitan Yemek Odası Mutfak Muhabere Odası Başkumandanlık Odası Kurmay Heyeti Odası Dinlenme Odası Yaveler Odası Ataturk'un Yatak Odası Ataturk'un Yemek Odası ve Hizmet Eri Odası olmak uzere 12 odadan oluşmaktadır
alıntı