Anlamlarına Gore Cumlelere Ornekler

Anlamlarına Gore Cumle Ornekleri,



Anlamlarına Gore Cumleler ve Ornekleri,





Yuklemin bildirdiği eylemin yapıldığını, gercekleştiğini ya da gercekleşebileceğini belirten cumleler olumludurDilimizdeki isim ve fiil soylu sozcuklerin hepsi olumludurBunlar bazı eklerle ya da sozcuklerle olumsuz bicime sokulur

Ornekler:
*O gunler cok guzeldi (olumlu isim )
*Hep seni bekledim (olumlu fiil cumlesi)
*Kalbimi calan buydu (olumlu isim cumlesi)


b)Olumsuz Cumle:
Yuklemin bildirdiği işin gercekleşmediğini anlatan cumleler olumsuzdur
Olumlu isim cumlesi yok, değil, ya da sız ekiyle olumsuz yapılır

Ornekler:
* Kapını calan bendim (olumlu isim cumlesi)
* Kapını calan ben değildim (olumsuz isim cumlesi)
* Dışarıda birkac kişi vardı (olumlu isim cumlesi)
* Dışarıda hic kimse yoktu (olumsuz isim cumlesi)
* O, cok gucluydu (olumlu isim cumlesi)
* O, cok gucsuzdu (olumsuz isim cumlesi)
* Eve gelmiş (olumlu fiil cumlesi)
* Eve gelmemiş (olumsuz fiil cumlesi)

Bir cumlenin yukleminde olumsuzluk bildiren ek ya da sozcuk yoksa cumle bicimce olumludurBir cumlenin yukleminde olumsuzluk bildiren ek ya da sozcuk varsa cumle bicimce olumsuzdur

Ornekleri:
* Yarın size geliyoruz (Biciminde ve anlamca olumlu)
* Yarın size gelmiyoruz (Biciminde ve anlamca olumsuz)

Bicimde olumlu her cumle, anlamca olumlu olmayabilir

Ornekleri:
* Haydi bu işi yapabilirsen yap (yapamazsın ) (Bicimce olumlu, anlamca olumsuz cumle)
* Gel de bu işin icinden cık (Cıkamazsın) (Bicimce olumlu, anlamca olumsuz)
* Ne arayanım var ne de soranım (yok) (Bicimce olumlu, anlamca olumsuz)

Bir cumlede olumsuzluk bildiren ek ya da sozcuk tekse, o cumle bicimce de anlamca da olumsuzdur Bir cumlede olumsuzluk bildiren ek ya da sozcuk iki tane ise o cumle bicimce olumsuz, anlamca olumludur

Ornekleri:
* Hala yanıma gelmiş değil (gelmemiş) (Bicimce ve anlamca olumsuz cumle)
* Boyle yapmayın (Bicimce ve anlamca olumsuz cumle)
* Seni sevmiyor değilim (seviyorum) (Bicimce olumsuz, anlamla olumlu)


C)Soru Cumlesi :
Bir duygu veya duşunceyi soru yoluyla acıklayan cumlelere soru cumlesi denir
Dilimizde soru anlamı soru sıfatıyla, soru zamiriyle, soru zarfıyla veya soru edatıyla sağlanabilir

Ornekleri:
* Dun beni arayan sen miydin? (soru anlamı soru edatıyla sağlanmış)
* Bize ne zaman geleceksin?(soru anlamı soru zarfıyla sağlanmış)
* Bana ne aldın?(soru anlamı soru zamiriyle sağlanmış)
* Hangi okulda calışıyorsun? (soru anlamı soru sıfatıyla sağlanmış)

Soru cumleleri gercek ve sozde soru cumlesi olmak uzere iki gurupta incelenebilir
Gercek soru cumleleri mutlaka cevap gerektirirken sozde soru cumleleri gerektirmez

Ornekleri:
* Okula neden gelmedin? (Gercek soru cumlesi )
* Dersi anlıyormusunuz?(Gercek soru cumlesi)
* Beni soran kim? (Gercek soru cumlesi)
* Hic uzulmez olur muyum? (sozde soru cumlesi)
* Onu ben mi dovmuşum? (sozde soru cumlesi)
* Şu kitabı bana verir misin? (sozde soru cumlesi)


Unlem cumlesi :
Ozlem, sevinc, heyecan, korku, uzuntu, onaylama gibi değişik duygular anlatan cumlelere denir

Ornekleri:
* Eyvah, ne yer ne yar kaldı!
* Neydi o guzellik oyle!
* Super bir iş buldum!



e)Emir (Buyruk) Cumlesi:
Yuklemi emir kipiyle cekimlenmiş cumlelere emir cumlesi denir

Emir kipinin 1tekil ve 2 coğul cekimleri yoktur Emir kipinin cekimi şoyledir

(Ben) (biz)
(sen) yap (siz) yapın, yapınız
(o) yapsın (onlar) yapsınlar


Ornekleri:
* Oraya gitme
* Derse zamanında giriniz
* Buraya gelsinler
* Şuraya otur

– acak, ecek ekiyle cekimlenmiş bazı fiiller emir anlamı taşıyabilir

Ornekleri:
* Bu kitabı okuyacaksın (oku)
* Hemen yanıma geleceksin(gel)

Yuklemi emir kipiyle cekimlenmiş cumlelerden bazıları emir anlamını yitirerek rica, hatırlatma, dilek anlamları taşıyabilir

Ornekleri:
* Sağlık olsun
* Allah kazadan korusun
* Kusurumuzu hoşgorun
* Sen ona bakma


f)Gereklilik Cumlesi :
Yuklemi gereklilik kipiyle (malımeli )cekimlenmiş cumlelere gereklilik cumlesi denir Eylemin yapılması gerektiğini anlatır

Ornekleri:
* Bu sınavı kazanmalısınız
* Soruları hızlı cozmelisiniz

Bazı cumlelerde yuklem gereklilik kipiyle cekimlenmediği halde, gereklilik anlamı bulunabilir

Ornekleri:
* Bol bol paragraf cozmeniz gerek (cozmelisiniz)
* Bir care bulmam lazım (bulmalıyım)
* Onu gormem icap ediyor (gormeliyim)


g)İstek Cumlesi :
Yuklemi istek kipiyle (eaayımalım) cekimlenmiş cumlelere denir

Ornekleri:
* Biraz meyve alayım
* Kapıyı acık bırakmayasın
* Haydi biraz gezelim


h)Dilek Cumlesi :
Yuklemi dilek –şart kipiyle (sesa)cekimlenmiş cumlelere denir

Ornekleri:
* Oraları da gorsem
* Şu okul bir bitse

Şart Cumlesi:
Yan cumlesi dilek – şart kipiyle cekimlenmiş cumlelerdir

Ornekleri:
* Kitabı alırsam okurum
* Evden cıkabilirsem size de uğrarım
* Okursan iyi bir yere gelirsin