Anlatım biçimleri nelerdir,
Anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları nelerdir,
Anlatım biçimleri örnekleri
ANLATIM BİÇİMLERİ ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Değişik amaçlara karşın olarak gerçekleştirilen anlatımın güzel olması için dağıtılmış yöntemlere başvurulurİşte,anlatımı gerçekleştirirken başvurulan bu yöntemlere anlatım biçimleri diyoruz
Anlatım biçimlerini şöyle sıralayabiliriz:
1)Açıklayıcı Anlatım,
2)Öyküleyici Anlatım (Öykü Etme)
3)Betimleyici Anlatım (Tarif Etme)
4)Tartışmacı Anlatım
A)AÇIKLAYICI ANLATIM:
Herhangi bir konu hakkında bilgiler atamak,bir şeyler bilgi vermek amacına karşın anlatım biçimidir
ÖRNEK:Memduh Şevket Esendal öykülerini sade ve temiz bir Türkçeyle yazmış,öykücülükte Çehov tarzını benimsemiştirOnun öykülerini okuyanlar eserin içinde kendilerini,çevrelerini ve hayatta karşılaştıkları kişileri bulur gibi olurlarEsendal,günlük hayatı iyimser bir hava içinde verirÖykülerindeki olaylar son derece basittir
B)TARTIŞMACI ANLATIM:
Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen tutum ve us biçimine yöneltmek nedeniyle başvurulan bir anlatım biçimidirBu anlatım biçimiyle okuyucunun sahip olduğu düşüncenin
değiştirilmesi amaçlanırYani hedef akıl ve konularda değiştirme yapmaktır
MISAL:Edebiyat metninin dili jurnal iletişim dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizdeİstiareli, aktarmalı, doğallıktan uzaktan bir dil olarak düşünülmüştür hepEdebiyat sözcüğü;süslü püslü, özentili, abartmalı ve manâsız sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzdenBunu da,edebiyat dilini günlük dilden apayrı görebilen bir anlayışa bağlayabilirizOysa edebiyat dili jurnal dilden bütünüyle kopuk bir dil değildirGündelik dilin güzel, hissi bir doku içinde baştan düzenlenimidir bir bakıma
C)ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM:
Bu anlatımda kasıt;olayı okuyucunun gözü önünde yeniden can vermek,anlatmak istenileni bir olay içerisinde vermektirÖyküleyici anlatımda olaylar oluş haline uygun olarak bir dizi halinde verilirse birbirine bağlanırÖyküleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın anlatımıdırRoman, öykü ve masalların anlatımı öyküleyici anlatım biçimindedir
MISAL:Ağır adamlarla kahveye girdi HasanOlanları düşündü bir süreOtursam mı oturmasam mı diye bir bocalama geçirdiSonra oturdu bir köşeye isteksizBabadan kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardıÖyle dalmıştı ancak masasına konan akarsu bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti
D)BETİMLEYİCİ ANLATIM (BETIMLEME ETME):
Tarif en yalın biçimiyle sözcüklerle resim çizme işidirVarlıkların niteliklerini,bu varlıkların duyularımız üstünde uyandırdıkları izlenimleri belirtmektirBetimleme nesnelerin, varlıkların, bariz özelliklerini tanıtıp göz önünde canlandırmaktırBu anlatımda okuyucunun dağıtılmış duyularına seslenilerek anlatılan varlıkla ilgili intiba kazanılması amaçlanırBu amacın gerçekleşmesi için titiz bir gözlem gerekirGözlem esnasında ayırt edici özelliklerin anlatılmasına itina gösterilir
ÖRNEK:Eski bir taş köprü geçildikten daha sonra yoksul mahallelere giriliyor ve sefalet,bütün dehşeti ve çirkinliğiyle başlıyorduOrtalarından akıcı çirkin sularında yarı çıplak çocuklarla çamurdan köpekler, eğri büğrü sokaklar Tezekten, çamurdan üretilmiş sanki yarıya toprağa gömülmüş penceresiz kulübeler
DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Bir yazıda ileriye sürülen görüş ve düşüncenin inandırıcılığını temin etmek nedeniyle yazar çeşitli yollara başvururDüşünceyi için başvurulan yöntemler şunlardır:
1)TANIMLAMA:
Bir idrak veya olayın bariz özellikleriyle tanıtılmasına açıklama denirTanım özet olarak nedir sorusuna verilen cevaptır
ÖRNEK:İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücresel denir(Tarafsız)
*Cesaret, mertlik, savaş temalarını işleyen şiirlere epik şiir denir(Tarafsız)
*Yaşam, güçlükleri yenebilme sanatıdır(Öznel)
*Toros dağlarının etekleri Akdenizden başlar(Değil)
2)ÖRNEKLENDİRME:
İleriye sürülen görünmeyen düşüncenin somutlaştırılması yöntemidirSöylenmek istenilenin okuyucunun kafasında canlandırılmasını sağlayan bir yöntemdir
ÖRNEK:
Genç Kalemler hareketi,edebiyatımıza bilhassa dil konusunda yepyeni bir anlayışı getirmiştirTürkçe kendi benliğine yavaşça dönmeye başlamış;insanlar,aydınların yazdıklarını anlar duruma gelmiştir1911li yıllarda yazan Ömer Seyfettini, Ziya Gökalpi açıp okuyun, severek, anlayarak okursunuz yazdıklarınıSözcükler, tamlamalarhep anlayacağınız biçimdedir
3)KARŞILAŞTIRMA:
Karşılaştırmada iki varlık, iki kavram ya da iki şey arasındaki benzerlik ve karşıtlıklardan faydalanma söz konusudurBenzerliklerin ya da karşıtlıkların ortaya konması karşılaştırma ile olur
ÖRNEK:Özge Aliye kadar daha çalışkandır
*En fazla sevdiğim arkadaşım sensin
*Eski şiir gerçek dışı öğeleri yeni şiir ise maddesel öğeleri içerir
4)TANIK GÖRÜNTÜ(ALINTI YAPMA):
Anlatılmak istenilen düşüncenin başkalarının görüşlerinden,sözlerinden yararlanarak açıklanması yoludurBaşkalarının benzer konuda söylediği sözler yazı içerisinde özel baskı olarak gösterilirTanık olarak düşüncesine başvurulan kişinin, konusunda bilirkişi güvenilir olması gerekir
ÖRNEK:Mutluluk, fiilen herkesin çok yakınındaİsteyen cümbür cemaat, her an mutlu olabilirFizolof Sokrates: Bir kitap, bir çiçek, bir kuşne büyük saadet! derken bunu anlatmıyor mu?
5)SAYISAL VERİLERDEN YARARLANMAüşünceyi inandırıcı kılmanın yollarından biri de sayısal verilerden yararlanmadırİnsanlar okuduklarının sayılarla desteklendiğini görürlerse yazıyı daha da inandırıcı bulurlar
MISAL:Ada pazarı Şeker Fabrikası 1953te işletmeye açıldı Kuruluşta günde 1800 ton olan pancar işleme kapasitesi 1980de 6000 tona çıkarıldı Bu büyük bir gelişme *
Anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yolları nelerdir,
Anlatım biçimleri örnekleri
ANLATIM BİÇİMLERİ ve DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Değişik amaçlara karşın olarak gerçekleştirilen anlatımın güzel olması için dağıtılmış yöntemlere başvurulurİşte,anlatımı gerçekleştirirken başvurulan bu yöntemlere anlatım biçimleri diyoruz
Anlatım biçimlerini şöyle sıralayabiliriz:
1)Açıklayıcı Anlatım,
2)Öyküleyici Anlatım (Öykü Etme)
3)Betimleyici Anlatım (Tarif Etme)
4)Tartışmacı Anlatım
A)AÇIKLAYICI ANLATIM:
Herhangi bir konu hakkında bilgiler atamak,bir şeyler bilgi vermek amacına karşın anlatım biçimidir
ÖRNEK:Memduh Şevket Esendal öykülerini sade ve temiz bir Türkçeyle yazmış,öykücülükte Çehov tarzını benimsemiştirOnun öykülerini okuyanlar eserin içinde kendilerini,çevrelerini ve hayatta karşılaştıkları kişileri bulur gibi olurlarEsendal,günlük hayatı iyimser bir hava içinde verirÖykülerindeki olaylar son derece basittir
B)TARTIŞMACI ANLATIM:
Okuyucuyu veya dinleyiciyi istenilen tutum ve us biçimine yöneltmek nedeniyle başvurulan bir anlatım biçimidirBu anlatım biçimiyle okuyucunun sahip olduğu düşüncenin
değiştirilmesi amaçlanırYani hedef akıl ve konularda değiştirme yapmaktır
MISAL:Edebiyat metninin dili jurnal iletişim dilinden bütün bütüne ayrıymış gibi görülegelmiştir bizdeİstiareli, aktarmalı, doğallıktan uzaktan bir dil olarak düşünülmüştür hepEdebiyat sözcüğü;süslü püslü, özentili, abartmalı ve manâsız sözler yığını gibi bir anlam kazanmıştır bu yüzdenBunu da,edebiyat dilini günlük dilden apayrı görebilen bir anlayışa bağlayabilirizOysa edebiyat dili jurnal dilden bütünüyle kopuk bir dil değildirGündelik dilin güzel, hissi bir doku içinde baştan düzenlenimidir bir bakıma
C)ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM:
Bu anlatımda kasıt;olayı okuyucunun gözü önünde yeniden can vermek,anlatmak istenileni bir olay içerisinde vermektirÖyküleyici anlatımda olaylar oluş haline uygun olarak bir dizi halinde verilirse birbirine bağlanırÖyküleme, tasarlanan ya da yaşanan bir olayın anlatımıdırRoman, öykü ve masalların anlatımı öyküleyici anlatım biçimindedir
MISAL:Ağır adamlarla kahveye girdi HasanOlanları düşündü bir süreOtursam mı oturmasam mı diye bir bocalama geçirdiSonra oturdu bir köşeye isteksizBabadan kalma tütün tabakasını çıkardı,kalınca bir sigara sardıÖyle dalmıştı ancak masasına konan akarsu bardağının sesi bile dikkatini çekmemişti
D)BETİMLEYİCİ ANLATIM (BETIMLEME ETME):
Tarif en yalın biçimiyle sözcüklerle resim çizme işidirVarlıkların niteliklerini,bu varlıkların duyularımız üstünde uyandırdıkları izlenimleri belirtmektirBetimleme nesnelerin, varlıkların, bariz özelliklerini tanıtıp göz önünde canlandırmaktırBu anlatımda okuyucunun dağıtılmış duyularına seslenilerek anlatılan varlıkla ilgili intiba kazanılması amaçlanırBu amacın gerçekleşmesi için titiz bir gözlem gerekirGözlem esnasında ayırt edici özelliklerin anlatılmasına itina gösterilir
ÖRNEK:Eski bir taş köprü geçildikten daha sonra yoksul mahallelere giriliyor ve sefalet,bütün dehşeti ve çirkinliğiyle başlıyorduOrtalarından akıcı çirkin sularında yarı çıplak çocuklarla çamurdan köpekler, eğri büğrü sokaklar Tezekten, çamurdan üretilmiş sanki yarıya toprağa gömülmüş penceresiz kulübeler
DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
Bir yazıda ileriye sürülen görüş ve düşüncenin inandırıcılığını temin etmek nedeniyle yazar çeşitli yollara başvururDüşünceyi için başvurulan yöntemler şunlardır:
1)TANIMLAMA:
Bir idrak veya olayın bariz özellikleriyle tanıtılmasına açıklama denirTanım özet olarak nedir sorusuna verilen cevaptır
ÖRNEK:İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücresel denir(Tarafsız)
*Cesaret, mertlik, savaş temalarını işleyen şiirlere epik şiir denir(Tarafsız)
*Yaşam, güçlükleri yenebilme sanatıdır(Öznel)
*Toros dağlarının etekleri Akdenizden başlar(Değil)
2)ÖRNEKLENDİRME:
İleriye sürülen görünmeyen düşüncenin somutlaştırılması yöntemidirSöylenmek istenilenin okuyucunun kafasında canlandırılmasını sağlayan bir yöntemdir
ÖRNEK:
Genç Kalemler hareketi,edebiyatımıza bilhassa dil konusunda yepyeni bir anlayışı getirmiştirTürkçe kendi benliğine yavaşça dönmeye başlamış;insanlar,aydınların yazdıklarını anlar duruma gelmiştir1911li yıllarda yazan Ömer Seyfettini, Ziya Gökalpi açıp okuyun, severek, anlayarak okursunuz yazdıklarınıSözcükler, tamlamalarhep anlayacağınız biçimdedir
3)KARŞILAŞTIRMA:
Karşılaştırmada iki varlık, iki kavram ya da iki şey arasındaki benzerlik ve karşıtlıklardan faydalanma söz konusudurBenzerliklerin ya da karşıtlıkların ortaya konması karşılaştırma ile olur
ÖRNEK:Özge Aliye kadar daha çalışkandır
*En fazla sevdiğim arkadaşım sensin
*Eski şiir gerçek dışı öğeleri yeni şiir ise maddesel öğeleri içerir
4)TANIK GÖRÜNTÜ(ALINTI YAPMA):
Anlatılmak istenilen düşüncenin başkalarının görüşlerinden,sözlerinden yararlanarak açıklanması yoludurBaşkalarının benzer konuda söylediği sözler yazı içerisinde özel baskı olarak gösterilirTanık olarak düşüncesine başvurulan kişinin, konusunda bilirkişi güvenilir olması gerekir
ÖRNEK:Mutluluk, fiilen herkesin çok yakınındaİsteyen cümbür cemaat, her an mutlu olabilirFizolof Sokrates: Bir kitap, bir çiçek, bir kuşne büyük saadet! derken bunu anlatmıyor mu?
5)SAYISAL VERİLERDEN YARARLANMAüşünceyi inandırıcı kılmanın yollarından biri de sayısal verilerden yararlanmadırİnsanlar okuduklarının sayılarla desteklendiğini görürlerse yazıyı daha da inandırıcı bulurlar
MISAL:Ada pazarı Şeker Fabrikası 1953te işletmeye açıldı Kuruluşta günde 1800 ton olan pancar işleme kapasitesi 1980de 6000 tona çıkarıldı Bu büyük bir gelişme *