Bebeklik döneminde sıklıkla karşılaşılan sağlık problemlerinden birisi de kabızlıktır. Bağırsakların normalden daha yavaş çalışması ve tüketilen besinlerin sindirilememesiyle ortaya çıkan kabızlık, doğru yöntemlerle uygulanabilecek bazı bitkisel yöntemlerle hafifletilebilir. Bebeklerde kabızlık belirtileri! Kabız bebeğe ne yapılmalı, Bebeklerde kabızlık nasıl anlaşılır? Bebeklerde kabızlığa bitkisel çareler
Günümüzde yetişkin kimseler arasında yaygın olarak görülebilen sağlık problemlerinden birisi de kabızlık sorunudur. Biz yetişkinlerde bile oldukça sıkıntılı bir durum olan kabızlık, ne yazık ki cildi daha hassas yapıda olan bebeklik ve çocukluk döneminde de görülebiliyor. Genelde sindirim sorunlarına bağlı olarak gelişen kabızlığın bebeklik döneminde ortaya çıkmasının bir veya birden fazla sebebi olabiliyor. Prof. Dr. İbrahim Saraçoğlu, özellikle de ilk 4 aydan sonra görülen kabızlık problemlerine karşı 1 çay kaşığı miktarındaki keçiboynuzu pekmezinin sabah ve akşam verilmesinin kabızlığı önleme konusunda oldukça etkili olduğunu öne sürüyor. Özellikle de yeni doğan döneminde görülen kabızlık probleminde boşaltım sistemi gerektiği kadar gelişmediği için düzensiz kaka yapımı görülebilir. Burada dikkat edilmesi gereken asıl nokta, annenin bebeğinin gün içerisinde ne kadar sıklıkta kaka yaptığı ve kaka rengine göre bazı tespitlerin ortaya çıkabileceğini bilmesidir. Peki kabız olan bebeğe ne yapılmalı? Hangi bebeklerde kabızlık daha çok görülür? Bebeklerde kabızlık nasıl anlaşılır? Kabız olan bebeklere yapılması gerekenler...
DIŞKININ GECİKMESİ KABIZLIK DEĞİLDİR!
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzm. Dr. Ayşegül Parlak, "Konstipasyon yani kabızlığın hem çocuk hem de ailesinin yaşam kalitesini bozan büyük bir sorun. Okul öncesi çocukların yaklaşık yüzde 3'ünde, okul çağındaki çocukların ise yüzde 1 ile 2'sinde kabızlık görülüyor. Dışkılamada zorluk veya gecikme kabızlık olarak ifade edilse de tanı kriteri olarak; haftada 3'ten daha az sayıda dışkılaması, dışkının sert ve parça parça olması, dışkılama sırasında zorlanarak ve ağrı çekme şikayetlerinin olması gerekiyor. Kabız bebeklerde huzursuzluk, karında şişlik, sürekli ağlama, sert kakaya bağlı makatta çatlak görülürken daha büyük çocuklarda karın ağrısı, makattan kan gelmesi, dışkı kaçırma, idrar yolu enfeksiyonları ve iştahsızlık görülür. Çocukluk döneminde ise yanlış beslenme, hormonal ve metabolik bozukluklar, tuvalet alışkanlığı kazandırma, tuvaleti erteleme, bağırsakta veya onu uyaran sinirlerde bozukluk, kullanılan ilaçlar ve psikolojik nedenlere bağlı kabızlık görülüyor" açıklamasında bulundu.
Kabızlığın en sık ek gıda sürecinde ve tuvalet eğitimi döneminde görüldüğüne vurgu yapan Dr. Parlak, sözlerine şu şekilde devam etti:
"Bebeklerde en sık nedenler arasında annenin kabız olması ve az su tüketimi, ek gıdaya başlandığı dönem, tuvalet alışkanlığı kazandırılması aşamasında, fazla inek sütü tüketmesi, kan ilacı kullandığı dönemde görebiliyoruz. Çocuklarda az su tüketimi, lifli besinler yerine abur cubur, bol karbonhidratlı ve fastfood tarzı beslenme bozukluklarında kabızlık görebiliyoruz. Özellikle pilav, makarna, pirinç lapası, patates, muz, fazla süt tüketimi de kabızlığa neden olabiliyor. Bağırsakta darlık veya tıkanıklık gibi anatomik bozukluklar ile serebral palsi, omurilik tümörü gibi bağırsağı uyaran sinirlerde hasar durumunda görebiliyoruz. Makatta yırtık ya da darlık hastanın dışkılamayı ertelemesine o da kabızlığa neden olmaktadır. Tiroit bezinin az çalışması gibi hormonal bozukluklarda kabızlık artabiliyor. Oyun veya çizgi film izleyen çocuklar tuvalet ihtiyacını ertelemektedir. Aile içinde sorunlar, anne ile babası boşanması aşamasında, yeni kardeş veya yeni okula başlama gibi nedenler psikolojik sebepleri oluşturuyor."
Bebeğin gün içerisinde kaka yapma miktarı tüketilen besinlerle beraber günden güne değişebiliyor iken 3-4 günde çok zor bir şekilde kakasını yapıyorsa, kabızlık kendini gösteriyor demektir. Yeni doğan bebeğin dışkısı başlangıçta yeşilimsi ile siyahımsı bir renk arası iken sadece anne sütü alan bu bebeklerde haftada 1 defa kaka yapması normal karşılanabilir. Ek gıda dönemine geçmeyip sadece anne sütü alan bebeklerin dışkısı çoğunlukla sarı rengin hakimiyetinde olur. Peki bebeklerdeki kabızlığın nedeni nedir? İşte cevabı...
BEBEKLERDE KABIZLIK NEDEN OLUR? KABIZLIK NEDENLERİ
Kabızlığın ortaya çıkmasındaki en büyük sebep hiç kuşkusuz ki vücudun günlük alması gereken sıvı miktarının aşağı değerlerinde yer alması ile direkt bağlantılıdır. Belirli bir dönemlerinden sonra gün içerisinde yeteri kadar su tüketmeyen bebeklerde annelerin fark ettiği en büyük değişkenlik, kaka yaparken zorlanmaları ya da çok az dışkı çıkartabilmeleridir. Kusma, ishal ve huzursuz davranışlar bebeklere kabızlığı ele veren ilk işaretlerdir. Yine de katı gıdaya başlayanlara göre daha az yaşanılan anne sütü ile beslenen bebeklerde kabızlık daha seyrek görülür.
Bunun en temel sebebi ise ek gıda sürecinde bebeğin yeni yeni tatlara alışıyor olması ve beraberinde vücudun birçok farklı besini sindirmeye yeni yeni adapte olması ile ilgilidir. Bebeklerde kabızlık nedenlerini en temel haliyle sıralayacak olursak bunlar da şu şekildedir:
- Bağırsakta oluşan yapısal rahatsızlıklar,
- Genetiksel bağırsak yavaşlığı durumu,
- Çok fazla süt tüketen bebeklerde,
- Anne sütü alan bebeklerde hareket eksikliği ya da annenin yediği şeyler,
- Bebeğin devamlı katı yiyeceklerle beslenmesi gibi etkenler kabızlığa neden olabilir.
BEBEKLERDE KABIZLIK NASIL ANLAŞILIR? BEBEKLERDE KABIZLIK BELİRTİSİ
Bebeğin kabız olup olmadığını fark edebilmenin en kolay yolu bebeğin tuvalet alışkanlıklarını takip etmekle gerçekleşir. Normalde her gün dışkı yapan bir bebek kakasını 2-3 günde yapmaya başladıysa, tuvaletini yaparken ıkınır gibi zorlanıyorsa ve ağlıyorsa kabızlık durumundan bahsedilebilir. Bebeğin dışkısını çıkartması sırasında annenin kan görmesi evde büyük bir paniğe neden olabilir.
- Bebeğin karın kısmının gergin ve sert olması,
- Sürekli huzursuzluk halinde olması,
- Tanecik şeklinde dışkı,
- Siyah veya gri renkteki koyu dışkılar, bebeklerde bilinen kabızlık belirtileridir. Böyle durumlarda vakit kaybetmeden bebeğin doktor kontrolüne getirilmesi gerekir.
Bebeğiniz dünyaya geldikten sonraki haftalar içerisinde karşılaşacağı kabızlığın geçmesi için evde uygulayabileceğiniz bazı yöntemler mevcut. Müdahale edilmeyen kabızlık sorunu bebekte ameliyat gerektiren bağırsak tıkanmasına neden olabilir.
BEBEK KABIZ OLURSA NE YAPILMALI? BEBEKLERDE KABIZLIK NASIL GEÇER?
Beslenmesine bağlı olarak değişen kaka sayısı miktarında azalma olan bebekler kabızlık sorunuyla karşı karşıya olabilir. Eğer bebeğinizde kabızlık belirtilerine rastlamış ve kabız olduğundan şüpheleniyorsanız doktorunuza sorarak bebeklerde kabızlığa iyi gelecek bu yöntemleri uygulayabilirsiniz. Kabız olan bir bebeği rahatlatmak için bir çay kaşığı miktarında zeytinyağı içirebilir ya da mamasını yedirdikten sonra armudu güzelce rendeleyip 1 yaşından büyük bebeğinize verebilirsiniz.
Elmanın suyunu çıkartıp bebeğe vermenin de kabızlığı rahatlatacağına yönelik görüşler vardır. Elmanın içerisindeki zengin lifler bağırsakları hareketlendirecektir. Kabızlığın geçmesi için doktor onayı alarak kabızlık fitili kullanabilirsiniz. Kabızlığın geçmesi için bebeklere fitil şeklinde verilen bazı ilaçlar anüsten uygulanır. Eğer bebekte ciddi bir ateşlenme varsa ve şurup içmeyi kabul etmiyorsa fitil verilebilir. Anüs kaslarının uyarılmasında etkili olan fitiller uygulanmadan önce bölge ya kremle ya da zeytinyağı ile yumuşatılır. Dik bir şekilde anüs kanalından itilen fitil bebeklerde kendiliğinden içeri girer.
KABIZ BEBEKLERDE FİTİL KULLANMAK ZARARLI MI? FİTİL NASIL UYGULANIR?
Bebeklerdeki kabızlık durumunun geçmesi için uygulanabilecek ilk tedavi seçeneği fitil olmamalıdır. Çünkü bebeklerde fitil kullanımı bazı riskleri beraberinde getirebilir. Özellikle de vaktinden erken doğan bebeklerde kalbin yavaşlamasına ve solunumun durmasına yol açabilir. Bebeklere fitil verirken bunu sert hareketlerle uygulamak anüs çatlaklığına neden olabilir. Bu esnada bebek büyük bir ağrı hissedebilir ve kakasını yapamaz duruma gelebilir.
BEBEKLERE FİTİL NEDEN VERİLİR?
Ağızdan şurup içmeyi reddeden ateşli bebeklerde ya da kabızlığın geçmesi için dışkıyı yumuşatmak amacıyla verilen fitilde amaç bebeği rahatlatmaktır. Fitil şeklindeki ilaçlar kana karışarak kısa zamanda etkisini gösterme özelliğine sahiptir. Oldukça hassas ve narin yapıda olan anüs bölgesi kesinlikle zorlanmamalıdır.
Fitil vermeden önce krem ya da zeytinyağı sürüp yumuşatıldıktan sonra bacakları dikkatlice kaldırıp fitil yavaşça ileri itilmelidir. Fitilin geri çıkmaması için yine nazikçe poposunun iki yanında bastırılarak fitilin geri çıkması engellenmelidir. Doktor onayıyla 4-6 saatte bir kabızlık fitili kullanılabilmektedir.
BEBEKLERDE KABIZLIĞA KARŞI BİTKİSEL ÇÖZÜMLER
1- ANNE SÜTÜ
Kabızlığı geçiren en ideal ve sağlıklı yöntemlerden birisi de, bebeğin anne sütü ile beslenmesidir. Sert olan dışkının yumuşamasını sağlayan anne sütü, bağırsakları canlandırarak bebeklerdeki kabızlığın önüne geçecektir. Bu nedenle bebeğinizin anne sütü ile beslenmesini sağlayarak kabızlığa karşı önlemini alabilirsiniz.
2- ZEYTİNYAĞI
Temiz bir kulak çubuğunu zeytin yağına batırıp, kabız olan bölgeye çubukla ileri-geri ve dairesel hareketler yaparak zeytin yağının kabızlık önleyici etkisinden yararlanabilirsiniz. Fakat bu durum yeni doğan bebekler için tehlikeli olabileceğinden dolayı muhakkak uzman onayı alarak uygulanması önerilir.
3- MASAJ UYGULAMASI
Bebeği sırt üstü pozisyonda yatırıp göbek deliğinin olduğu yere, saat yönünde masaj uygulamak ağlayan bebeğinizin sakinleşmesini ve rahatlamasını sağlayacaktır. Ardından aynı işlemi zıt yönde uygularsanız etkisini kısa zamanda görebilirsiniz. Tıpkı kabızlıkta olduğu gibi çeşitli nedenlere bağlı olarak görülebilen kolik yani gaz sancısını da giderebilirsiniz. Fizyoterapist ve Ebe Ferda Saraçoğlu'ndan kabız bebeklere iyi gelen masaj uygulaması...
4- BİSİKLET EGZERSİZİ
Sırtı yere yatacak şekilde duran bebeğin dizlerini hafifçe kıvırtıp, bisiklet pedalı çevirir gibi hareketler uygulamak bebeğinizi sakinleştirecektir. Rahatsızlığından dolayı ağlama nöbetine giren bebeğinizi hem susturabilir hem de rahatsızlığını giderebilirsiniz.
5- ILIK DUŞ ALDIRMA
Dışkı kanalının gevşemesine yardımcı olacak ılık duş yöntemi ile epey ölçüde bebeğinizin rahatlamasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca bebeğinizin uyku problemleri varsa gece uyutmadan önce aldıracağınız ılık duş ile mayışmasını, böylelikle de daha kolay bir uykuya geçiş evresi sağlayabilirsiniz.
6- SU TÜKETİMİ
Su tüketiminin ek gıdaya geçiş dönemindeki bebeklere yavaş yavaş verilebileceğini belirten uzmanlar, bunun katı besinlerdeki sıvı ihtiyacını karşılayacağına dikkat çekmiştir. Buradan yola çıkarak sıvı tüketerek bebeklerde kabızlık sorununun önüne geçebilirsiniz..
BEBEKLER İÇİN KABIZLIK ÖNLEYİCİ MASAJ YÖNTEMİ:
Bebekleri yatıştırma ve sakinleştirmede etkili olan masaj yöntemini sizde bebeğinizde uygulayabilir ve aynı zamanda kabızlık sorunu çözebilirsiniz. Avuç içlerinizi ısıtıp bebeğinizin karnına koyun ve yarım ay şekli vererek hareket ettirin. Bu işlem yavaşlayan bağırsak hareketlerini arttırarak kabızlığın önüne geçecektir.
BEBEKLERDE KABIZLIĞA İYİ GELEN MASAJ TEKNİĞİ