Bebek Emzirmenin Yararları
Bebek Emzirmenin Önemi
Bebek Emzirmenin Anneye Faydaları
EMZİRMENİN BEBEK VE ANNEYE YARARLARI
* Anne sütü bebeğin büyüme ve gelişmesi için zorunlu olan bütün gıda ihtiyacını karşılar
* Annesi kadar emzirilen bebeklerde orta kulak iltihapları, allerjik hastalıklar, kusma, ishal, menenjit ve akciğer enfeksiyonlarına daha eksik rastlanır Ayrıca beşik ölümünden de koruyucu etkisi olduğu tespit edilmiştir Bebekler için sindirimi kolaydır
* her zaman hazırdır Yapımı için hiçbir şeye gereksinim yoktur
* Anne ve bebek aralarında duygusal ve fiziksel olarak özel bir bağın kurulmasını sağlar
* Anneden emzirme esnasında kalori harcanarak doğum sonrası pozitif kilolarını atmasını sağlar
* Yumurtalık ve meme kanseri riski emziren annelerde daha azdır
* Annenin kemik yapısını sağlamlaştırıp ileri yaştaki kemik kırıklarını önler
* Annenin alışılagelmiş adet düzenine dönüşünü geciktirir Bu, bir sonraki hamileliği geciktirmekle beraber bir doğum yoklama yöntemi değildir
* Emzirme anne rahminin olağan boyutlara dönmesini hızlandırır
DOĞUM ÖNCESİ EMZİRMEYE HAZIRLIK
Anne adaylarının vücudu süt üretimine doğal olarak hazırlanmaya başlar Hamilelikte meme bakımında özel bir şey yapmaya gerek yoktur Gebeliğin dördüncü ve beşinci aylarından itibaren prolaktin ismindeki süt üretiminden sorumlu hormonun salgılanmaya başlaması ile memeler süt üretme yeteneğine sahip olur
Meme bakımı için özel bir şey yapılması gerekmez Lakin meme dokusu büyüdükçe memeye zorunlu desteği karşılayan ve sıkmayan, daha büyük numara sutyen kullanılması yerinde olur Meme temizliği için sabun, losyon ve alkol gibi irritan maddeler kullanılmamalıdır Yalnızca ılık su ile temizlik yapılmalıdır
Gerçekten içe dönük meme başı ile sık karşılaşılmamasına rağmen meme başlarında bu sorun olan anneler doğum uzmanınca değerlendirilip gerektiği durumlarda gebeliğin son üç ayında tedaviye alınır
ILK GÜNLERDE ANNELERİN SÜTLERİ KONUSUNDAKİ ENDİŞELERİ
Doğumun hemen ertesinde memeler boştur Memelerin birincil günlerde boş olmasını birçok anne endişe ile karşılar Neden emzirmediği sorulduğunda “Daha sütüm gelmedi cevabını verir Halbuki ilk günlerde eksik da olsa süt yapımı olur Birincil gün oluşan süte ağız adı verilir
Bu sütün bebeğe mutlaka verilmesi gerekir Bebek emmeye devam ettiği sürece hayatın 34 gününden itibaren süt bollaşmaya başlar
Ilk günlerde süt gelmiyor diye bebekler emzirilmezse süt gelişi gecikir Bu duruma meydan vermemek için doğumdan hemen daha sonra açılmak üzere bebekler sıkça emzirilmelidir Böylece süt yapımı artar ve memeler gerginleşir
Memelerin gerginleşmesi anne tarafından hissedilir ve sütün tatmin edici yapıldığını anne anlar Fakat ilerleyen haftalarda bebeklerin mükemmel emmesinden nedeniyle memeler boşaltıldığı için yumuşama ve gerginliğin kaybolması durumu ortaya çıkar Bu şart normal bir olaydır
Sahiden süt yapımı halen yeterli bir düzeydedir fakat memelerin bu şekilde yumuşamasını anneler hatalı algılayıp sütünün azaldığından yakınırlar Bu hatalı inanış sonucunda düşünmeden ilave gıdaya başlarlar
Sonuçta anne sütü kaybedilir Aslında ise aylar ilerledikçe memede yapılan süt miktarı artan bir şekilde artar Bu çoğalma hayatın 46 ayına kadar devam eder, bebeğin su dahil tüm gereksinimini karşılar Anneler memedeki yumuşamanın adi olduğunu bilmelidirler
BIRINCIL GÜNLERDE YAPILAN YANLIŞLIKLAR
Emzirmede bebeğin ağız içerisine ayrıca meme başı keza de koyu renkli kısmı tamamen girmelidir En etkin emzirme şekli budur
Böyle bir emzirmede areola ağız içine girdiği için dil ile areola sıvazlanmış olur Areolanın hemen aşağı süt gölcükleri bulunduğundan sıvazlanma sonucunda sütler meme başından bebeğin ağız boşluğuna gelir Yapılan en kayda değer hatalı bebeğin ağız içine yalnızca meme ucunun verilmesidir Meme ucunun emilmesi ile tatmin edici süt bebeğin ağzına gelemez, meme ucunda ağrı olur Çatlamalar kendisini gösterir Bu emzirme ile tatmin edici dikkat yapılamadığından hormonların yapımı istenilen düzeye ulaşmaz Bebek tatmin edici süt gelmediği için memeyi bırakır Anne de yeterli sütün olmadığını düşünür
UYGUN EMZİRME TEKNİĞİ
Uygun emzirme için anne en kuytu pozisyonu seçmelidir Annenin bebeği tutuş pozisyonu başarılı bir emzirmede en kayda değer faktörlerden birisidir Bebeğin başı ve vücudu tamamen anneye dönük olmalıdır Anne bir eli ile bebeği altından ve sırtından desteklemelidir Bebeğin başından desteklenmesi yanlış bir uygulamadır
Bebek başından tutulduğunda refleks ile başını geriye doğru atar Bu da memeyi tutmasını zorlaştırır ve bebeği öfkelendirir Sonuçta emzirme daha baştan başarısızlığa hükümlü olur Sırtından omuzları iyi bir şekilde tutulan bebeğin yanağına meme başı sürülür Bu işlem arama refleksini uyandırarak bebeğin memeye yönelmesi sağlar Yönelme sırasında bebek ağzını açar Ağız en geniş şekilde açıldığında bebeğin alt dudağı üstüne areolanın tabanı oturtulur Bebek omuzlarından tez memeye yaklaştırılır Böylece areolanın büyük kısmı da ağız içine sokulmuş olur
Meme ucunda kısa sürede sancı olmuşsa, tatmin edici sütün gelmediği saptanıyorsa ve bebek memeyi almada zorlanıyorsa emzirme tekniğinde bir yanlışlık yapılıyor diye düşünmek gerekir Içten bir emzirme pozisyonunda annenin memesinde merhamet ve sancı şehvetli olmamalıdır
ILK HAFTALARDA GÖZLENEBİLEN SORUNLAR
Özellikle ilk çocuğu olan birincil annelerde görülen bu sorunlar ilk haftalarda ortaya çıkar
Memelerin şişmesi ve hastalık yaratması: Doğumdan daha sonra süt yapımının başlamasına tabi olarak memelerde en çok ikinci ve yedinci günler arası şişlik ve stres oluşur Bu his anneler göre bir rahatsızlıkmış gibi algılansa da gerçekte süt üretiminin bir belirtisidir Memeye kan ve lenf akımının artmasına bağlıdır Bu şişkinlik ve gerginliğin ileride problemlere yol açmaması için bebek çoğu kez emzirilmelidir
Hastane doğumlarında anneler dağıtılmış nedenlerle bebeklerini daha eksik emzirdiklerinden memeleri yeterli derecede boşalmaz Sonucunda memede süt birikimi oluşur Memenin biriken süt ile gerginleşmesi sonucu bebeğin memeyi tutması zorlaşır Daha fazla süt birikimi olur Memeler ayrıntılarıyla sertleşir ve ağrımaya başlar Ağrı duyusu nedeni ile anneler bebeği daha az emzirme yoluna giderler Bu durum memeleri daha kötü ayla getirir Bu nesil memelerde mastit ve apse gelişme ihtimali oldukça fazladır
Başta memelerin bu derece şişmesi önlenmelidir Bunun tek yolu da sık emzirmekten geçer Bu yüzden emzirmeye doğumdan sonradan muhtemel olduğu kadar erken başlanmalıdır çoğu kez emzirilerek memelerin ileri derecede şişmesi önlenmelidir
Tedavide en iyi yol emzirme sıklığının artırılmasıdır Memelerin aşırı derecede sertleşmesi sonucu bebek memeyi tutamıyorsa ya da tutmasına karşın yeterli şekilde boşalma sağlanamıyorsa memeler elle veya pompa ile sıkılarak boşaltılır Bu yöntemle memeler yumuşatılabiliyor ise geri kalan işleme bebek devam etmelidir Sıkılarak ya da pompa ile çekilerek bebeğin tutabileceği yumuşaklığa erişebiliyorsa bebek sağılan süt ile beslenmelidir Bu tür beslenmede biberon kuşkusuz kullanılmamalıdır Sağılan süt fincan ya da kaşıkla bebeğe verilmelidir Sağma işlemine memeler yumuşayıncaya dek devam edilir
Hem emzirmeden önce ılık, ıslak kompres yapılması ve tekrar ılık bir duş alınması süt akışını kolaylaştırır
Süt ateşi: Memeleri gerginleşen annelerde gözlenebilir Biriken sütün anne karnına karışması sonucu ortaya çıkar Genelde 24 saat kadar devam eder Ateş kendiliğinden geçer 48 saatten uzun sürmesi durumunda enfeksiyon yönünden tahlil gereği doğar
Meme uçlarında ağrı: Tek nedeni bebeğin meme tutuşunun hatalı olmasıdır Ağrıdan nedeniyle anne bebeğini daha eksik çoğunlukla veya daha kısa süreli emzirir Sonuçta süt yapımı azalır Memeler sabun ile temizlenmemelidir Bebeğin memeyi kendiliğinden bırakması beklenmelidir Tedavide memenin doğru tutulması esastır Meme usulüne yerinde tutulursa sancı kısa sürede geçer Memenin dinlendirilmesi yanlış bir uygulamadır Krem veya başka ilaçların kullanılmasının yararı olmadığı gibi ara sıra ağrıyı daha da arttırabilir
Meme uçlarındaki çatlak: En manâlı nedeni bebeğin emzirilme tekniğinin hatalı olmasıdır Öncelikle tutuş tekniği düzeltilmelidir Bebek emzirilmeye ağrıyan memeden başlanılmalıdır Memenin mümkün olduğu kadar artı süre hava ile teması sağlanmalıdır Emzirilme sonunda gelen sütün bir kısmı meme üstünde bırakılmalıdır Çatlak olan taraftan emzirilme mümkün olmuyorsa sütün sağılması yoluna gidilmelidir Emzirmeye daha az hassas olan memeden başlanmalıdır Emzirme sonrası memeler su ile durulanmalı, havalandırılarak kurulanmalıdır Meme başı kuruduktan daha sonra elle sıkılarak memeden damlaması sağlanan birkaç damla süt hafifçe meme başına sürülüp kendiliğinden kuruması sağlanmalıdır Meme ucunda çatlak ve sızı olmasında bir diğer nedende memenin ıslak bırakılmasıdır böylece emzirme sonrası memenin kuru tutulmasına özen gösterilmelidir Sızıntıların memeyi ıslatmaması için sık ped değiştirilmeli ve emzirme aralarında hava ile bağlantı sağlanmalıdır Üstünkörü bir cerahat için antibiyotikli krem kullanılması icabında emzirme öncesi meme durulanmalıdır Bir aydan sonraki meme ucu enfeksiyonlarının en manâlı nedeni ise mantar enfeksiyonlarıdır
Meme ucu kısalığı: Anneler meme ucu kısalığı nedeni ile bebeklerini emziremeyeceklerini düşünür Doğrusu emzirme için meme başının uzun olmasına gerek yoktur Emzirme meme başından yapılmadığı için meme başının uzun olması bir menfaat sağlamaz Ağız içine sadece meme başı değil areolanın büyük bir kısmı girmesi gerektiğinden emzirme için meme başına fazla gereksinim yoktur Bebeğe meme verilmeden önce meme ucu etrafındaki areola iki parmakla yandan hafifçe tutularak çekildiğinde bebeğin ağzına girecek bir şekil aldığı görülür Areolanın bebek ağız içerisinde bu şekilde tutularak sokulması başarılı bir emzirme sağlayacaktır
Meme kanallarının tıkanması: Memede üretilen süt meme başına ince kanallarla taşınır Bu kanalların tıkanması sonucunda o bölgelerde ağrı ve sertlikle birlikte olan topaklanmalar ortaya çıkar Çare memelerin çoğu kez boşaltılması ile sağlanır Bu işlemi bebeğin yapması tercih edilir böylece bebeğin sıkça anneyi emmesine müsade verilir Emzirmeye kanalların tıkalı olduğu meme göre başlanmalıdır Yeterli boşalma sağlanamıyorsa elle veya pompa ile boşaltma işlemi çoğu kez yapılmalıdır Tıkanmanın olduğu yere yukarıdan meme başına doğru nazikce sıvazlama yapılmalı ve bu işlem çoğu kez tekrarlanmalıdır Annenin istirahat etmesi sağlanmalıdır Ilık duş alınması da işe yarar
Mastit: Kanalların tıkanması uygulanan yöntemlere karşın giderilememişse meme dokusunda enfeksiyon gelişebilir, iki haftadan önce arada bir görülür Mastit oluştuğunda meme dokusunda şişkinlik, hassasiyet ve kızarıklık olur Alev görülebilir Mastit emzirmeye engel oluşturmaz Mastitli anne emzirmeye devam etmelidir Mastitli memeden emme bebeğe ek risk getirmez Emzirmeye sağlam memeden başlanıp öteki tarafa kendiliğinden süt gelince geçilmelidir Emzirme mümkün olmuyorsa uygun bir şekilde sağma işlemi uygulanmalıdır Bu işlemler yapılmadığı takdirde yani süt memede kaldığı sürece enfeksiyon yaygınlaşır ve süt üretimi azalarak kesilir Uygun antibiyotik tedavisi gereklidir Sızı ve hassasiyeti eksilmek için parasetamol veya ibuprofen verilebilir Enfekte meme üstüne ıslak sıcak havlu belirlemek yararlıdır Bu işlem sıkça tekrarlanır
Anne sütünün yetip yetmediği nasıl anlaşılır?
Annelerin en büyük korkusu sütlerinin bebeklerine yetmediği düşüncesidir Bebekler sebepli ve nedensiz böylece çok nedenden ağlarlar Her ağlamada meme verildiğinde bebeğin sıkça sakinleştiği görülür Bu yüzden bebeğin aç kaldığı fikri anneye yerleşir Çevreden de bebeğin aç kaldığı söylenince anne hemencecik ek yiyecek başlangıç ihtiyacı duyar Bunun sonucunda da bebek anneyi daha az emmeye başlar ve süt yapımı azalarak tez kesilmeye dürüst yol alınır Bebekler tok olduklarında bile kuvvetli emme reflekslerinden nedeniyle kesintisiz emme ihtiyacı duyarlar Amaç gıda olmasa bile bu emme ihtiyacı tamamen emme hazzı duymaya karşın olduğundun her emme ricası bebeğin aç olduğuna göze çarpan etmez Oysa bu duygu bir uçtan bir uca bebekler annelerini çoğu kez emerek anne sütünün çoğalmasına ve devamına katkıda bulunurlar Bir yandan sütün devamını sağlarken bir yanlamasına da emme zevklerini hoşnutluk ederler Burada yapılan yanlışlar nedeni ile çoğu vakit gereği olmadığı halde ilave gıdalara başlanır Bebeğin olağan gelişimi esnasında hayatın ilk 5 gününde fizyolojik ağırlık kaybının olabileceği bilinmelidir Bu kayıptan sonra bebekler cisim ağırlıklarını arttırmaya başlarlar Hayatın 10 günü civarı her tarafta doğum ağırlıklarına erişirler 10 günden sonra ağırlıkları sürekli olarak artma gösterir Bu özelliklerin bilinmemesi nedeni ile bebeklerin fizyolojik tartma kayıpları hatalı yorumlanıp ilave gıdalara başlanmaktadır
Ilk değer biçme 1 ayın sonunda yapılır Sağlıklı bir büyümede ayda 600 gr Ve üstünde bir siklet artışı yeterlidir bunun dışında hiçbir ölçüt bebeğin yetersiz beslendiğini göstermez Fakat anne sütü alan bebek ilk ay baştan başa, 1 haftadan itibaren, günlük şartların değişmesi olabileceği de akılda tutularak bezini asgari 6 defa idrarı ile 23 kere da dışkısı ile ıslatıyorsa telaşa gerek yoktur bu nedenle sabırla ilk ayın sonu beklenmelidir
İştah atakları: Bebeğin ağlayıp bir türlü yatıştırılamadığı bir durumdur Daha sık ve daha uzun emme isteğine karşı bebek daima aç gibidir Tipik olarak 812 gün, 34 hafta ve 3 ayda ve sonradan ise öbür zamanlarda görülür Bu ataklar annede bebeğin gereksinimini yeterince sağlayamıyorum duygusu verdiklerinden gerginliğe yol açarlar Gaz sancısından yukarıda belirtilmiş zamanlarda olmaları ile ayırt edilirler Mama verilmesi sorunu artırabilir 35 gün içinde annenin sütünün artacağı ve duruma adapte olacağı bilinmelidir Gıda sıklığı arttırılmalıdır
EMZİREN ANNENİN BESLENMESİ
Annenin sütü yediği besinlerle yapılır Anne sütü de bebeğin tüm gereksinimini bütünüyle karşıladığından, emziren annenin beslenmesi bebeğin beslenmesi için de gereklidir Annenin gebeliği sırasında aldığı kiloların önemli bir kısmı da yağ dokusu şeklinde ileride süt yapımı için depolanır Anne sütünün miktarı ve protein içeriği aldığı besinlerle fazla değiştirme göstermez Emzirme boyunca anne ve bebeğin enerji protein ve kalsiyum gereksinimini yerine getirmek için günlük diyetini iki su bardağı yoğurt veya süt ile bir yumurta ve bir kibrit kutusu dek peynir eklenmesi yeterlidir Süt miktarının değişmemesi için annenin aldığı akışkan miktarını arttırılması gerekir Günde alınan akıcı miktarı 3 litre değin olmalıdır Bunu yerine getirmek için su, süt, ayran, hoşaf, limonata, şerbet, meyve suyu gibi içeceklerden 1416 su bardağı alınması tatmin edici olur Protein gereksinimini yerine getirmek için kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller, et, tavuk gibi besinler ve bol meyve, sebze yenmelidir Bazı bebekler annelerin aldığı bir takım gıdalara reaksiyon gösterir Acı, yağlı gıdalar alındığında bebekte kolik ile karışan ağıt nöbetleri olabilir
Kolik, genel olarak bebeğin ahenkli aralıklarla emin bir süre aileyi rahatsız edecek değin ağlaması olarak tanımlanır Bu matem nöbetleri ve huzursuzluk çoğunlukla akşam saatleri ile gece yarısı aralarında olsa da gün içinde herhangi bir saatte de görülebilir Tedirginlik dönemlerinin süresi 6 haftada 3 saat olarak pik yapar ve 3 ayda gitgide artarak 12 saat arasına iner Bebeklerin kolik sancıları genellikle 23 haftalarda başlar Bebekler memnun etme edilemez şekilde ağlar, çığlık atar ve ayaklarını karnına dürüst çeker Kolik sancılarının aşina emin bir nedeni yoktur *
Bebek Emzirmenin Önemi
Bebek Emzirmenin Anneye Faydaları
EMZİRMENİN BEBEK VE ANNEYE YARARLARI
* Anne sütü bebeğin büyüme ve gelişmesi için zorunlu olan bütün gıda ihtiyacını karşılar
* Annesi kadar emzirilen bebeklerde orta kulak iltihapları, allerjik hastalıklar, kusma, ishal, menenjit ve akciğer enfeksiyonlarına daha eksik rastlanır Ayrıca beşik ölümünden de koruyucu etkisi olduğu tespit edilmiştir Bebekler için sindirimi kolaydır
* her zaman hazırdır Yapımı için hiçbir şeye gereksinim yoktur
* Anne ve bebek aralarında duygusal ve fiziksel olarak özel bir bağın kurulmasını sağlar
* Anneden emzirme esnasında kalori harcanarak doğum sonrası pozitif kilolarını atmasını sağlar
* Yumurtalık ve meme kanseri riski emziren annelerde daha azdır
* Annenin kemik yapısını sağlamlaştırıp ileri yaştaki kemik kırıklarını önler
* Annenin alışılagelmiş adet düzenine dönüşünü geciktirir Bu, bir sonraki hamileliği geciktirmekle beraber bir doğum yoklama yöntemi değildir
* Emzirme anne rahminin olağan boyutlara dönmesini hızlandırır
DOĞUM ÖNCESİ EMZİRMEYE HAZIRLIK
Anne adaylarının vücudu süt üretimine doğal olarak hazırlanmaya başlar Hamilelikte meme bakımında özel bir şey yapmaya gerek yoktur Gebeliğin dördüncü ve beşinci aylarından itibaren prolaktin ismindeki süt üretiminden sorumlu hormonun salgılanmaya başlaması ile memeler süt üretme yeteneğine sahip olur
Meme bakımı için özel bir şey yapılması gerekmez Lakin meme dokusu büyüdükçe memeye zorunlu desteği karşılayan ve sıkmayan, daha büyük numara sutyen kullanılması yerinde olur Meme temizliği için sabun, losyon ve alkol gibi irritan maddeler kullanılmamalıdır Yalnızca ılık su ile temizlik yapılmalıdır
Gerçekten içe dönük meme başı ile sık karşılaşılmamasına rağmen meme başlarında bu sorun olan anneler doğum uzmanınca değerlendirilip gerektiği durumlarda gebeliğin son üç ayında tedaviye alınır
ILK GÜNLERDE ANNELERİN SÜTLERİ KONUSUNDAKİ ENDİŞELERİ
Doğumun hemen ertesinde memeler boştur Memelerin birincil günlerde boş olmasını birçok anne endişe ile karşılar Neden emzirmediği sorulduğunda “Daha sütüm gelmedi cevabını verir Halbuki ilk günlerde eksik da olsa süt yapımı olur Birincil gün oluşan süte ağız adı verilir
Bu sütün bebeğe mutlaka verilmesi gerekir Bebek emmeye devam ettiği sürece hayatın 34 gününden itibaren süt bollaşmaya başlar
Ilk günlerde süt gelmiyor diye bebekler emzirilmezse süt gelişi gecikir Bu duruma meydan vermemek için doğumdan hemen daha sonra açılmak üzere bebekler sıkça emzirilmelidir Böylece süt yapımı artar ve memeler gerginleşir
Memelerin gerginleşmesi anne tarafından hissedilir ve sütün tatmin edici yapıldığını anne anlar Fakat ilerleyen haftalarda bebeklerin mükemmel emmesinden nedeniyle memeler boşaltıldığı için yumuşama ve gerginliğin kaybolması durumu ortaya çıkar Bu şart normal bir olaydır
Sahiden süt yapımı halen yeterli bir düzeydedir fakat memelerin bu şekilde yumuşamasını anneler hatalı algılayıp sütünün azaldığından yakınırlar Bu hatalı inanış sonucunda düşünmeden ilave gıdaya başlarlar
Sonuçta anne sütü kaybedilir Aslında ise aylar ilerledikçe memede yapılan süt miktarı artan bir şekilde artar Bu çoğalma hayatın 46 ayına kadar devam eder, bebeğin su dahil tüm gereksinimini karşılar Anneler memedeki yumuşamanın adi olduğunu bilmelidirler
BIRINCIL GÜNLERDE YAPILAN YANLIŞLIKLAR
Emzirmede bebeğin ağız içerisine ayrıca meme başı keza de koyu renkli kısmı tamamen girmelidir En etkin emzirme şekli budur
Böyle bir emzirmede areola ağız içine girdiği için dil ile areola sıvazlanmış olur Areolanın hemen aşağı süt gölcükleri bulunduğundan sıvazlanma sonucunda sütler meme başından bebeğin ağız boşluğuna gelir Yapılan en kayda değer hatalı bebeğin ağız içine yalnızca meme ucunun verilmesidir Meme ucunun emilmesi ile tatmin edici süt bebeğin ağzına gelemez, meme ucunda ağrı olur Çatlamalar kendisini gösterir Bu emzirme ile tatmin edici dikkat yapılamadığından hormonların yapımı istenilen düzeye ulaşmaz Bebek tatmin edici süt gelmediği için memeyi bırakır Anne de yeterli sütün olmadığını düşünür
UYGUN EMZİRME TEKNİĞİ
Uygun emzirme için anne en kuytu pozisyonu seçmelidir Annenin bebeği tutuş pozisyonu başarılı bir emzirmede en kayda değer faktörlerden birisidir Bebeğin başı ve vücudu tamamen anneye dönük olmalıdır Anne bir eli ile bebeği altından ve sırtından desteklemelidir Bebeğin başından desteklenmesi yanlış bir uygulamadır
Bebek başından tutulduğunda refleks ile başını geriye doğru atar Bu da memeyi tutmasını zorlaştırır ve bebeği öfkelendirir Sonuçta emzirme daha baştan başarısızlığa hükümlü olur Sırtından omuzları iyi bir şekilde tutulan bebeğin yanağına meme başı sürülür Bu işlem arama refleksini uyandırarak bebeğin memeye yönelmesi sağlar Yönelme sırasında bebek ağzını açar Ağız en geniş şekilde açıldığında bebeğin alt dudağı üstüne areolanın tabanı oturtulur Bebek omuzlarından tez memeye yaklaştırılır Böylece areolanın büyük kısmı da ağız içine sokulmuş olur
Meme ucunda kısa sürede sancı olmuşsa, tatmin edici sütün gelmediği saptanıyorsa ve bebek memeyi almada zorlanıyorsa emzirme tekniğinde bir yanlışlık yapılıyor diye düşünmek gerekir Içten bir emzirme pozisyonunda annenin memesinde merhamet ve sancı şehvetli olmamalıdır
ILK HAFTALARDA GÖZLENEBİLEN SORUNLAR
Özellikle ilk çocuğu olan birincil annelerde görülen bu sorunlar ilk haftalarda ortaya çıkar
Memelerin şişmesi ve hastalık yaratması: Doğumdan daha sonra süt yapımının başlamasına tabi olarak memelerde en çok ikinci ve yedinci günler arası şişlik ve stres oluşur Bu his anneler göre bir rahatsızlıkmış gibi algılansa da gerçekte süt üretiminin bir belirtisidir Memeye kan ve lenf akımının artmasına bağlıdır Bu şişkinlik ve gerginliğin ileride problemlere yol açmaması için bebek çoğu kez emzirilmelidir
Hastane doğumlarında anneler dağıtılmış nedenlerle bebeklerini daha eksik emzirdiklerinden memeleri yeterli derecede boşalmaz Sonucunda memede süt birikimi oluşur Memenin biriken süt ile gerginleşmesi sonucu bebeğin memeyi tutması zorlaşır Daha fazla süt birikimi olur Memeler ayrıntılarıyla sertleşir ve ağrımaya başlar Ağrı duyusu nedeni ile anneler bebeği daha az emzirme yoluna giderler Bu durum memeleri daha kötü ayla getirir Bu nesil memelerde mastit ve apse gelişme ihtimali oldukça fazladır
Başta memelerin bu derece şişmesi önlenmelidir Bunun tek yolu da sık emzirmekten geçer Bu yüzden emzirmeye doğumdan sonradan muhtemel olduğu kadar erken başlanmalıdır çoğu kez emzirilerek memelerin ileri derecede şişmesi önlenmelidir
Tedavide en iyi yol emzirme sıklığının artırılmasıdır Memelerin aşırı derecede sertleşmesi sonucu bebek memeyi tutamıyorsa ya da tutmasına karşın yeterli şekilde boşalma sağlanamıyorsa memeler elle veya pompa ile sıkılarak boşaltılır Bu yöntemle memeler yumuşatılabiliyor ise geri kalan işleme bebek devam etmelidir Sıkılarak ya da pompa ile çekilerek bebeğin tutabileceği yumuşaklığa erişebiliyorsa bebek sağılan süt ile beslenmelidir Bu tür beslenmede biberon kuşkusuz kullanılmamalıdır Sağılan süt fincan ya da kaşıkla bebeğe verilmelidir Sağma işlemine memeler yumuşayıncaya dek devam edilir
Hem emzirmeden önce ılık, ıslak kompres yapılması ve tekrar ılık bir duş alınması süt akışını kolaylaştırır
Süt ateşi: Memeleri gerginleşen annelerde gözlenebilir Biriken sütün anne karnına karışması sonucu ortaya çıkar Genelde 24 saat kadar devam eder Ateş kendiliğinden geçer 48 saatten uzun sürmesi durumunda enfeksiyon yönünden tahlil gereği doğar
Meme uçlarında ağrı: Tek nedeni bebeğin meme tutuşunun hatalı olmasıdır Ağrıdan nedeniyle anne bebeğini daha eksik çoğunlukla veya daha kısa süreli emzirir Sonuçta süt yapımı azalır Memeler sabun ile temizlenmemelidir Bebeğin memeyi kendiliğinden bırakması beklenmelidir Tedavide memenin doğru tutulması esastır Meme usulüne yerinde tutulursa sancı kısa sürede geçer Memenin dinlendirilmesi yanlış bir uygulamadır Krem veya başka ilaçların kullanılmasının yararı olmadığı gibi ara sıra ağrıyı daha da arttırabilir
Meme uçlarındaki çatlak: En manâlı nedeni bebeğin emzirilme tekniğinin hatalı olmasıdır Öncelikle tutuş tekniği düzeltilmelidir Bebek emzirilmeye ağrıyan memeden başlanılmalıdır Memenin mümkün olduğu kadar artı süre hava ile teması sağlanmalıdır Emzirilme sonunda gelen sütün bir kısmı meme üstünde bırakılmalıdır Çatlak olan taraftan emzirilme mümkün olmuyorsa sütün sağılması yoluna gidilmelidir Emzirmeye daha az hassas olan memeden başlanmalıdır Emzirme sonrası memeler su ile durulanmalı, havalandırılarak kurulanmalıdır Meme başı kuruduktan daha sonra elle sıkılarak memeden damlaması sağlanan birkaç damla süt hafifçe meme başına sürülüp kendiliğinden kuruması sağlanmalıdır Meme ucunda çatlak ve sızı olmasında bir diğer nedende memenin ıslak bırakılmasıdır böylece emzirme sonrası memenin kuru tutulmasına özen gösterilmelidir Sızıntıların memeyi ıslatmaması için sık ped değiştirilmeli ve emzirme aralarında hava ile bağlantı sağlanmalıdır Üstünkörü bir cerahat için antibiyotikli krem kullanılması icabında emzirme öncesi meme durulanmalıdır Bir aydan sonraki meme ucu enfeksiyonlarının en manâlı nedeni ise mantar enfeksiyonlarıdır
Meme ucu kısalığı: Anneler meme ucu kısalığı nedeni ile bebeklerini emziremeyeceklerini düşünür Doğrusu emzirme için meme başının uzun olmasına gerek yoktur Emzirme meme başından yapılmadığı için meme başının uzun olması bir menfaat sağlamaz Ağız içine sadece meme başı değil areolanın büyük bir kısmı girmesi gerektiğinden emzirme için meme başına fazla gereksinim yoktur Bebeğe meme verilmeden önce meme ucu etrafındaki areola iki parmakla yandan hafifçe tutularak çekildiğinde bebeğin ağzına girecek bir şekil aldığı görülür Areolanın bebek ağız içerisinde bu şekilde tutularak sokulması başarılı bir emzirme sağlayacaktır
Meme kanallarının tıkanması: Memede üretilen süt meme başına ince kanallarla taşınır Bu kanalların tıkanması sonucunda o bölgelerde ağrı ve sertlikle birlikte olan topaklanmalar ortaya çıkar Çare memelerin çoğu kez boşaltılması ile sağlanır Bu işlemi bebeğin yapması tercih edilir böylece bebeğin sıkça anneyi emmesine müsade verilir Emzirmeye kanalların tıkalı olduğu meme göre başlanmalıdır Yeterli boşalma sağlanamıyorsa elle veya pompa ile boşaltma işlemi çoğu kez yapılmalıdır Tıkanmanın olduğu yere yukarıdan meme başına doğru nazikce sıvazlama yapılmalı ve bu işlem çoğu kez tekrarlanmalıdır Annenin istirahat etmesi sağlanmalıdır Ilık duş alınması da işe yarar
Mastit: Kanalların tıkanması uygulanan yöntemlere karşın giderilememişse meme dokusunda enfeksiyon gelişebilir, iki haftadan önce arada bir görülür Mastit oluştuğunda meme dokusunda şişkinlik, hassasiyet ve kızarıklık olur Alev görülebilir Mastit emzirmeye engel oluşturmaz Mastitli anne emzirmeye devam etmelidir Mastitli memeden emme bebeğe ek risk getirmez Emzirmeye sağlam memeden başlanıp öteki tarafa kendiliğinden süt gelince geçilmelidir Emzirme mümkün olmuyorsa uygun bir şekilde sağma işlemi uygulanmalıdır Bu işlemler yapılmadığı takdirde yani süt memede kaldığı sürece enfeksiyon yaygınlaşır ve süt üretimi azalarak kesilir Uygun antibiyotik tedavisi gereklidir Sızı ve hassasiyeti eksilmek için parasetamol veya ibuprofen verilebilir Enfekte meme üstüne ıslak sıcak havlu belirlemek yararlıdır Bu işlem sıkça tekrarlanır
Anne sütünün yetip yetmediği nasıl anlaşılır?
Annelerin en büyük korkusu sütlerinin bebeklerine yetmediği düşüncesidir Bebekler sebepli ve nedensiz böylece çok nedenden ağlarlar Her ağlamada meme verildiğinde bebeğin sıkça sakinleştiği görülür Bu yüzden bebeğin aç kaldığı fikri anneye yerleşir Çevreden de bebeğin aç kaldığı söylenince anne hemencecik ek yiyecek başlangıç ihtiyacı duyar Bunun sonucunda da bebek anneyi daha az emmeye başlar ve süt yapımı azalarak tez kesilmeye dürüst yol alınır Bebekler tok olduklarında bile kuvvetli emme reflekslerinden nedeniyle kesintisiz emme ihtiyacı duyarlar Amaç gıda olmasa bile bu emme ihtiyacı tamamen emme hazzı duymaya karşın olduğundun her emme ricası bebeğin aç olduğuna göze çarpan etmez Oysa bu duygu bir uçtan bir uca bebekler annelerini çoğu kez emerek anne sütünün çoğalmasına ve devamına katkıda bulunurlar Bir yandan sütün devamını sağlarken bir yanlamasına da emme zevklerini hoşnutluk ederler Burada yapılan yanlışlar nedeni ile çoğu vakit gereği olmadığı halde ilave gıdalara başlanır Bebeğin olağan gelişimi esnasında hayatın ilk 5 gününde fizyolojik ağırlık kaybının olabileceği bilinmelidir Bu kayıptan sonra bebekler cisim ağırlıklarını arttırmaya başlarlar Hayatın 10 günü civarı her tarafta doğum ağırlıklarına erişirler 10 günden sonra ağırlıkları sürekli olarak artma gösterir Bu özelliklerin bilinmemesi nedeni ile bebeklerin fizyolojik tartma kayıpları hatalı yorumlanıp ilave gıdalara başlanmaktadır
Ilk değer biçme 1 ayın sonunda yapılır Sağlıklı bir büyümede ayda 600 gr Ve üstünde bir siklet artışı yeterlidir bunun dışında hiçbir ölçüt bebeğin yetersiz beslendiğini göstermez Fakat anne sütü alan bebek ilk ay baştan başa, 1 haftadan itibaren, günlük şartların değişmesi olabileceği de akılda tutularak bezini asgari 6 defa idrarı ile 23 kere da dışkısı ile ıslatıyorsa telaşa gerek yoktur bu nedenle sabırla ilk ayın sonu beklenmelidir
İştah atakları: Bebeğin ağlayıp bir türlü yatıştırılamadığı bir durumdur Daha sık ve daha uzun emme isteğine karşı bebek daima aç gibidir Tipik olarak 812 gün, 34 hafta ve 3 ayda ve sonradan ise öbür zamanlarda görülür Bu ataklar annede bebeğin gereksinimini yeterince sağlayamıyorum duygusu verdiklerinden gerginliğe yol açarlar Gaz sancısından yukarıda belirtilmiş zamanlarda olmaları ile ayırt edilirler Mama verilmesi sorunu artırabilir 35 gün içinde annenin sütünün artacağı ve duruma adapte olacağı bilinmelidir Gıda sıklığı arttırılmalıdır
EMZİREN ANNENİN BESLENMESİ
Annenin sütü yediği besinlerle yapılır Anne sütü de bebeğin tüm gereksinimini bütünüyle karşıladığından, emziren annenin beslenmesi bebeğin beslenmesi için de gereklidir Annenin gebeliği sırasında aldığı kiloların önemli bir kısmı da yağ dokusu şeklinde ileride süt yapımı için depolanır Anne sütünün miktarı ve protein içeriği aldığı besinlerle fazla değiştirme göstermez Emzirme boyunca anne ve bebeğin enerji protein ve kalsiyum gereksinimini yerine getirmek için günlük diyetini iki su bardağı yoğurt veya süt ile bir yumurta ve bir kibrit kutusu dek peynir eklenmesi yeterlidir Süt miktarının değişmemesi için annenin aldığı akışkan miktarını arttırılması gerekir Günde alınan akıcı miktarı 3 litre değin olmalıdır Bunu yerine getirmek için su, süt, ayran, hoşaf, limonata, şerbet, meyve suyu gibi içeceklerden 1416 su bardağı alınması tatmin edici olur Protein gereksinimini yerine getirmek için kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagiller, et, tavuk gibi besinler ve bol meyve, sebze yenmelidir Bazı bebekler annelerin aldığı bir takım gıdalara reaksiyon gösterir Acı, yağlı gıdalar alındığında bebekte kolik ile karışan ağıt nöbetleri olabilir
Kolik, genel olarak bebeğin ahenkli aralıklarla emin bir süre aileyi rahatsız edecek değin ağlaması olarak tanımlanır Bu matem nöbetleri ve huzursuzluk çoğunlukla akşam saatleri ile gece yarısı aralarında olsa da gün içinde herhangi bir saatte de görülebilir Tedirginlik dönemlerinin süresi 6 haftada 3 saat olarak pik yapar ve 3 ayda gitgide artarak 12 saat arasına iner Bebeklerin kolik sancıları genellikle 23 haftalarda başlar Bebekler memnun etme edilemez şekilde ağlar, çığlık atar ve ayaklarını karnına dürüst çeker Kolik sancılarının aşina emin bir nedeni yoktur *