Birbirleriyle ilintili olsalar da, bu sefer ana hususumuz logomania değil! Pekala logoyu ortadan kaldırdığınızda elde ne kalıyor? Tüketicinin zihninde yer edinmek için illa ki büyük bir grafik dizayna muhtaçlık var mı?
Markayı akılda kalıcı kılan birkaç kavramın var olduğu düşünülüyordu bugüne kadar. 21. yüzyılın marketing taktikleri tekrar ezberleri yıkmanın peşinde lakin. Kavramlardan biri on yıllar uzunluğu bağlı kalınacak bir tipografiyle oluşturulmuş logolardı. Diğer ikisi markaların kendileriyle özdeşleşmiş renkler yahut marka yüzleri. Son ikisi özellikle moda dünyası için elzem kriterlerden. Harry Styles ve Billie Eilish Gucci’yle anılıyor yalnızca. Kristen Stewart ya da Lily Rose Depp birer Chanel kızı, Anya Taylor Joy Dior’un, Lea Seydoux Louis Vuitton’un ruhunu yansıtıyor. Renklere gelecek olursak... Tiffany&Co.’nun mavisi, Hermès ve toprak tonlarındaki turuncusu tekrar zihnimizde anında renk ve marka ortasında bağlantıyı kurabilecek kadar yer edinenlerden.
Görsel odaklı iletişim araçları hayatlarımızda dominant bir şekilde var oldukça markalar logoların yerine renkler üzerinde iletişimlerini kurmaya devam edecekler.
Sinemadaki her kırmızıda gözümüzün Pedro Almodovar’ı ya da pastel tonların ardında Wes Anderson’ı görmek istemesi üzere. Sonbahar/ Kış 2022-23 koleksiyonu için Pierpaolo Piccioli renk konusunu bir adım daha öteye taşıyarak Pantone ile işbirliği yaptı ve kendi imza rengini seçti. Koleksiyondaki kı- yafetlerin neredeyse tamamı, davetiye, şov alanı ve Zendaya bu özel renk tonuna büründüler. Kimse V harfini, Valenti- no’yu aramadı. Markanın yeni sembolü nevi şahsına mün- hasır pembeydi artık! Logolar bir başlarına artık yalnızca markayı görünür kılmıyor elhasıl. Logoların bir kulübe ilişkin hissettirme maksadı da birkaç sene öncede kaldı üzere. Özel işbirliklerini yok sayacak olursak natürel ki, mesela Fendi x SKIMS, Fendace ve Gucci x adidas ya da Gucciaga gibi! Burada amaç zati bu özel koleksiyonlara sahip olunduğunu göstermek.
BOTTEGA YEŞİLİ, PRADA ÜÇGENİ
Bottega Veneta geçtiğimiz sene toplumsal medyadan elini eteğini çekince herkes bu atılımla markanın ayakta durmasının güçleşeceğini konuşmaya başlamıştı. Meğer dediğim üzere kurallar değişiyordu. Bottega yeşilin gölgesine sığınarak devleşti. Bir logonun ardına sığınmadı.Hızla iki yıl ileriye geldiğimizde marketing konusunda da benzeri bir atılımda bulundu. 70’lerde orjinal fikrin Andy Warhol’a ilişkin olan kampanya fikrini 2022’ye taşıdı. Slogan şuydu: “Sadece baş harflerim kâfi.”
Bottega Veneta, 70’lerde Andy Warhol’un yarattığı kampanyayı bu dönem tekrar yorumluyor. Özgününde beyaz taban üzerinde “When Your Own Initials are Enough” yazıyordu yalnızca.
New York’taki Fashion Institute of Technology’nin profesörlerinden Albert Romanini kaleme aldığı bir makalede şöyle diyor. “Tüketici artık daha küçük logo istiyor, hatta açıkça gözümüze sokulan logolardan kaçınıyorlar.” Bu önermenin en yeterli örneği Prada’dan geldi. İtalyan modaevi sembollerinden olan üçgenin içinde yer alan Prada logosunu kaldırarak içi boş geometrik bir şekil bırakmaya başladı son koleksiyonlarında. Lakin Prada’nın tek atağı bu olmadı. Miuccia ve Raf podyuma gönderdikleri çabucak her kıyafetin üzerine bir adet içi boş üçgen eklemeyi unutmadılar. Lyst’e göre bu imzanın her yerde oluşu, sadece markanın internette aranma oranını üçe katlamış. Üstelik Prada bunu adım adım yapıyor. Marka 1919 yılında birinci kurulduğunda ihtişamlı bir logosu vardı. Vakit içinde logodaki şatafatlı amblemlerden kurtuldular ve gittikçe minimal bir çizgide ilerlediler. Üçgenin içinde en son Prada kalmıştı. Şimdi vakit zaman o bile yok. Elbette bugün gelinen noktada alınan karar tüzel açıdan da önemli. Prada, üzerinde markanın üçgeni olan ürünler üzerinden telif konusunda dava açabilecek.
MONOMASS: SEN TEK BİZ HEPİMİZ!
Tek olan kim? Herkes nasıl birlikte ilerleyebiliyor? 2018 civarında Burberry, Celine, Berluti, Balmain ve Saint Lau- rent üzere markaların art geriye klasik tipografilerini geride bırakıp tek bir font ve boyuttaki harflerle sıradan birer logo üretmeleri moda dünyasındaki tekdüzeliğin yalnızca bir örneği olarak sayılmaya başlanmıştı. Fakat vakit geçtikçe tek sorunun bu olmadığını ve aslında gayenin daha minimal bir yaklaşıma hitap ettiğini bu yüzden logoya verilen önemin art plana atıldığını gördük.
Dijital tüketici trendlerine göre, sanal gerçeklikte var olmanın geçerliliği logoda kapalı değil. Anlattığınız kıssa, etik ve siyaset üzere bahislerdeki duruşunuz fark yaratıyor. Bu yüzden kullandığınız fontun ya da logo dizaynının pek de önemi kalmıyor. Bu sebeple tüm o görkemli ya da şık karakterler yerini tekdüze logolara bıraktı.
Fendi x Skims ya da Fendace üzere koleksiyonlar Gucci x adidas üzere işbirlikleri ise varlıklarını yalnızca logolar üzerine kuruyorlar. Tüketici için bu çift logolar tam bir cazibe!
Pandeminin hayatımıza girişini, toplumu etkileyen ve değişimi körükleyen Black Lives Matter üzere politik olaylarla şekil değiştiren toplum ve kültür dünyasını İngiliz medya araştırmacıları “Monomass dönemi” olarak isimlendiriyor. Biraz 2020’lerin tarifi olacak üzere yani. Aslında bu terim var olan farklı iki yaklaşımın da yan yana gidebileceğini gösteriyor. Bir tarafta yükselişe geçen kişisellik ve herkesin fikrinin önem kazanması ve bireyleri, fikirlerini paylaşmaya teşvik etmeyi görüyoruz. Diğer tarafta da bu tekil seslerin bir çığ üzere büyüyerek trend oluşturması geliyor. Hepimiz kendi sesimizi çıkardığımızda volüm yükselerek gerçek bir tesir yaratabiliriz. Bunu moda ve markaların lisanına uyarlayacak olursak... Logoları aynılaştırarak isimlerinin silinmelerine yol açmıyorlar. Bilakis trend yaratarak bir akımın parçası olmayı tercih ediyorlar. Çünkü bugün büyük çoğunlukla marka ve büyük logoları göze sokmaktan kaçınıyor tüketici. Üstelik logolarının misal olması anlattıkları öykülerin, tasarladıkları ürünlerin de tıpkı olduğu manasına gelmiyor. Yaptıkları ya da anlattıklarıyla bağırmayı tercih edip, iş logoya geldiğinde sessizliği tercih ediyorlar.
PRADA
Markaların tekdüze logo seçmelerindeki sebeplerden bir diğeri, karmaşık yapılarla tüketiciyi yormamak. Tek bir renkle anılmak, kolay logolarla tüketicinin aklında daha kalıcı olmayı hedeflemek. Spotify’dan Google’a dünyanın birçok önemli ve büyük teknoloji markaları da bu yüzden hafiflemeye gidiyor. Gelecek dönemin it bag’i olmaya aday Coperni’nin camdan üretilen çantalarının hiçbir yerinde logo göze çarpmıyor mesela.
Bottega’nın logosunu kaldırarak marka ismine duyduğu özgüvenli duruşun bir benzerini Prada da sergiledi. Geçtiğimiz kış kampanyasını “Feels Like Prada - Prada üzere hissettiriyor” cümlesinin üzerine kurmuştu. Prada bu reklam kampanyasını Shanghai’daki pazar tezgahlarına, Paris’teki kafelere kadar birçok yere taşıdı. Marka daha sonra bunun moda dünyasından uzaklaşarak nostaljik bir his yakalama isteğinden kaynaklandığını söyledi. İşte amaç isminden fazla bir ruh halini tanıtmak.
SADECE BİR RENK KÂFİ Mİ?
Instagram ve TikTok’un hayatımıza girişinden bu yana büsbütün görsel odaklı yaşamaya başladık. Bu yüzden markaların logolardan çok akılda kalıcı renklere yatırım yapmasına şaşmamalı. Ki bu aslında pek de yeni sayılmaz, Supreme, Hermès ve Tiffany&Co. kuruldukları günden bu yana varlıklarını logo değil, renk odaklı inşa ettiler. Bottega yeşili ve Valentino pembesi de oyuna yeni dahil olanlardan! Valentino’nun pembesi lügata Valentino Pink PP olarak geçti, Valentino Garavani’nin kırmızı sevdasının bilakis, Pierpaolo Piccioli’nin pembe renginin patentlemesi, Hedi Slimane’in gittiği her markada bir yenilik yapması üzere. Gerçi en azından Piccioli bunun için neredeyse 10 yıl bekledi fakat.
Valentino’nun dizayncısı Pierpaolo Piccioli, Pantone yardımıyla kendi rengini yarattı bu dönem. Renk skalasında Valentino Pink PP olarak geçiyor.
Tüm bu renkler markaların daha net bir iletişim kurmak isteme çabasından kaynaklanıyor. Sadece logoyla bir bağlılık hissetmeyebilirsiniz, lakin sevdiğiniz bir rengin dünyasıyla gönlünüzü yeni bir markaya kaptırabilirsiniz. Hatta Bottega Veneta fikri genişleterek toplumsal medyanın yokluğunda geliştirdiği özel aplikasyonunu bile bu yeşil tonunun üzerinde kurdu. Trend analist şirketi Wunderman Thompson’a göre moda dünyası, ağırlıklı olarak varlığını internet aleminde kurmaya devam ettikçe renkler logoların önüne geçecek. “Renkler dijital dünyada daha kolay transfer edilebilir, daha kolay adapte edilebilir, yarın öbür gün metaverse’te işler büyüyünce bir marka kendi renkleriyle metaverse bir dünya bile kurabilir Wunderman Thompson’ın raporuna göre.
İkinci Dünya Savaşı sırasında zorunluluktan doğan Hermès koyu narenciye tonları ve Tiffany&Co.’nun mavisi hafızalarımızda çoktan yer edindi. Rivayet bu ya! Beyonce ve Jay Z’nin yer aldığı Tiffany kampanyasında gördüğümüz Michael Basquiat’ın yapıtındaki renk bile Tiffany’den gelen bir sipariş üzerine kullanılmış. 2000’li yıllarda Pantone renk kodları ortasına Tiffany mavisini de ekledi hatta. Geçtiğimiz sene marka 1 Nisan şakası yaparak renginin artık sarı olduğunu duyurmuştu, internette kopan yaygara Zara’nın yalnızca değiştirdiği fontlardan çok büyük dalga yaratmıştı. Çünkü böyle bir atak tüketiciyi bir anda yabancılaştırıyor.
HERMÈS
LOGOLAR HÂLÂ GEÇERLİ Mİ?
Sosyal medya kullanan insanların Şubat ayında kaçırmayacağı bir kampanya vardı! BOSS, üzerinde logosunun basılı olduğu tişört ve sweatshirt’leri Hailey Bieber, Kendall Jenner ve Lee Minho üzere ünlülerin olduğu fotoğraflarla ve #BeYourOwnBoss etiketiyle duyurdu. Düz bir tabanın önünde çekilen bu fotoğraflar natürel ki bir hayal ya da yeni bir dünya satmıyordu. Lakin markanın isminin değiştiğini, logonun değiştiğinin alarmını veriyordu. BOSS özellikle Z kuşağının logo sevdasını cezbetme peşindeydi. Bu atak logosuz bir yaklaşımın yanında katiyen daha değersiz değil. Toplumsal medyada aldığı etkileşim BOSS’u yine en güçlüler ligine sokmaya başardı çünkü.
İMZA HALİNE GELMEK
Birkaç yıl önce internette bir espri üzere dolaşan ve Cha- nel tarafından paylaşıldığı varsayılan bir ültimatom vardı. “Chanel bir tasarımcının soyadı, bir çantanın ismi, bir parfümün ismi. Lakin tüvit kumaştan gördüğünüz her ceket için Chanelvari yorumu yapmamanızı rica ederiz” yazıyordu. Kışın karşımıza çıkan her montun Moncler, her yüksek tabanlı beyaz sneaker’ın Alexander McQueen olmaması üzere. Markaların imza tarzları ya da imza ürünleri de genelde logo yerine geçiyor. Rakipler ya da geçersiz ürünleri pazarlayanlar bu yanılgıyı kuruyor. İmza bir tarz oluşturmak en önemlisi. Bottega Veneta’nın yeşil Küçük Jodie çantası geçtiğimiz yıl internette en çok aranan ürünlerde üçüncü sıradaydı. Çantanın üzerinde markanın logosu dahi yok. Lakin Bottega’nın kendine has tarzı, örgü dokulu modeli markanın bilinirliğini artırıyor.
Nispeten yeni bir marka. Lakin Jacquemus logosu kaçınızın aklına direkt geliyor? Bunun yerine markanın ismini duyduğunuz o birinci anda kendinizi Güney Fransa kıyılarında, Hawaii’de ya da lavanta bahçelerinde hayal ediyorsunuz. Önemli olan bir logonun büyüklüğü ya da görünürlüğü değil! İmza bir tarz yaratmak, hayal kurdurmak asla eskimeyecek bir marketing taktiği olmaya devam edecek.
TIFFANY&CO.
Yazı: Aykun Taşdöner
Fotoğraflar: Imaxtree.com
ELLE Türkiye Mayıs 2022 sayısından alınmıştır.