Yakıt tasarrufu, sadece bütçeyi ilgilendiren önemli bir konu değil bir toplumsal duyarlılıktır. Yakıt tasarrufu ile hem ekonomik anlamda rahatlayabilir hem çevrenin korunmasına yardımcı olabilir hem de gürültü kirliliği, egzoz dumanı ve karbon salınımı gibi çevreye zarar verici etkileri en aza indirebilmek mümkündür.
Motorlu taşıtların daha az yakıt kullanarak daha uzun mesafe kat etmesi, yakıt tasarrufu olarak adlandırılır. Birçoğu sürücü davranışlarına bağlı olarak gerçekleşen yakıt tasarrufu için çok sayıda teknik bulunmaktadır. Ülkemizdeki yakıt fiyatlarının yüksekliği yakıt tasarrufunu daha da önemli kılmaktadır.
Yakıt tasarrufu sağlamak için başlıca altın kurallar, püf noktaları ve öneriler şunlardır:
1. Aşırı Hız Yapmak
Yakıt tasarrufunda en önemli nokta budur. Yakıt sarfiyatı aracın hızıyla orantılı olarak artmaktadır. Özellikle 100 kilometre hızdan sonra sarfiyat katlanarak artar. Bazı durumlarda hız, yakıt tüketimini %50 arttırır. Özellikle uzun yolda hız merakımız tutar. Bunun ciddi bir ekonomik maliyetinin olduğunu hesap ederek hareket etmeliyiz.
Saatte 120 km hız ile trafikte seyreden bir aracın yakıt tüketimi, 90 km ile giden araçtan %25 daha fazladır. Bu durum hız artıkça çok daha yüksek seviyelere çıkar. Uzun yolda saatte 90 kilometre hızla aracı kullanmak yakıt tasarrufu için oldukça idealdir. Yeni nesil araçların çoğunda bulunan hız sabitleyiciyi kullanmak yakıt masrafını azaltacaktır. Virajlarda, ışıklardan önce ani fren yapmak zorunda kalmamak için araç hızı düşürülmelidir.
2. Ani Fren Yapmak
Aracı ne kadar sakin kullanırsak o kadar tasarruf etmiş oluruz. Aracın hızını ayarlamayıp sürekli ani fren yapmak zorunda kalmak aracı yorar. Kalkışların yavaş olmasının aracın yakıt verimliliği üzerinde ciddi olumlu etkisi vardır. Aracın yakıt tüketimini ideal ölçülerde tutmak için araç kullanım kılavuzunda yazıldığı gibi aracı yormadan kullanmak ve ani fren yapmaktan kaçınmak gerekir. Bu durum, % 20-25 oranında bir yakıt tasarrufu sağlayacaktır.
3. Araç Bakımı
Aracın bakımını düzenli olarak ve yetkili servislerde yapmak önemli oranda yakıt tasarrufu sağlar. Yollarımızın durumundan dolayı hava filtreleri çabuk tıkanır. Bu da ciddi yakıt sarfiyatı anlamına gelir. Aracın yağının işlevini yitirmesi, bujilerin durumu, yakıt filtresinin işlevsiz hale gelmesi doğrudan veya dolaylı olarak ciddi yakıt tüketimine neden olur.
4. Klima Kullanma Kültürü
Aracın sıcaklığını ayarlayan klima konfor açısından önemli rahatlıklar sağlar. Klima, motora extra bir güç yüklediği için motorun daha çok yakıt tüketmesine neden olur. Klimayı olabildiği kadar düşük düzeyde çalıştırmak ve ihtiyaç olduğu zamanlarda kullanmak aracın yakıt tüketimine olumlu etki edecektir.
5. Aracı Rölantide Çalıştırmak
Yeni nesil araçların çoğunda var olan start-stop özelliği araçta ciddi bir yakıt tasarrufu sağlar. Bazı kullanıcılar aracın bu özelliğini sevmedikleri için start-stop'u kapatır. Bu, çok yanlış bir uygulamadır. Özellikle trafiğin yoğun olduğu ve trafik ışıklarında çok durulması gereken yerlerde bu özellik yakıt tasarrufu anlamında can simididir. Eski nesil araçlarda bu özellik olmadığı için sürekli olarak arabanın ışıklarda vb. yerlerde uzun süre durması ciddi bir tüketime neden olmaktadır. Bunun için uzun süre beklemek zorunda olduğumuz yerlerde aracı stop edip beklemek gerekir.
Araç rölantideyken ısıtma yapmayın veya bu durumda çok beklemeyin. Motoru bu şekilde 1-2 dakikadan fazla ısıtmak hem gereksiz hem de yakıt tüketimini artıran önemli bir nedendir. Kış aylarında dizel araçlar için belki biraz beklemek gerekse de diğer yakıt türlerindeki araçlar için bu bekleyiş gereksizdir. Aracı ilk kalkış esnasında yavaş yavaş sürerek motorun ısınmasını beklemek en doğru kullanım şeklidir.
6. Vites (Şanzıman) Kullanma Alışkanlıkları
Aracı dolayısıyla motoru yormayan viteste kullanmak, uzun yolda mümkün olan yüksek viteste araç sürmek yakıt tasarrufuna olumlu etki edecektir. Yüksek vites, az gaz kuralı oldukça önemlidir. Vites değişimi esnasında gazı üst devirlere çıkarmak daima fazla yakıt tüketimine yol açar. Bunun yerine motorun en verimli çalıştığı devir sayısı ve devir aralığını iyice tutturmak gerekir. Aracınız eğer otomatik şanzımanlı bir araç ise böyle bir sorununuz olmayacaktır.
7. Araç Lastikleri
Lastiklerin yola sürtünme esnasında basınçlarının yüksek veya düşük olması motor gücünü etkileyeceğinden aracın yakıtı üzerinde önemli sonuçlar doğuracaktır. Doğru lastik basıncı, aracın kullanım kılavuzunda yazılan basınçtır. Lastiklerin basınçları, farklı nedenlerden dolayı çoğu zaman düşer. Bu durumda yapmamız gereken lastiğin hava basıncını artırmak ve ideal ölçülerde tutmaktır. Bu da araçta ciddi bir yakıt tasarrufu sağlayacaktır. Aynı zamanda lastiklerin ömrünü uzatacaktır.
Mevsimsel özelliklere göre lastik seçimi de önemlidir. Havanın soğuması ve belirli bir derecenin altına düşmesi yazlık lastiklerin işlevini yerine getirmemesine, sertleşmesine neden olacaktır. Bu da hem ciddi bir güvenlik sorunu hem de ciddi bir yakıt sarfiyatı demektir. Aynı zamanda kış lastiklerini dişlerinden dolayı diğer mevsimlerde kullanmak sürtünmeden dolayı motorun daha fazla enerji tüketmesine neden olmakta bu da daha fazla yakıt tüketimi anlamına gelmektedir.
Lastik ölçüleri de yakıt tüketimini etkiler. 14 inçlik lastikle 18 inçlik lastiğin yakıt tüketimi ortalama %15 fark etmektedir. Bu sarfiyat, geniş tabanlı lastiklerin yola sürtünmeleri daha fazla olduğu için motora fazladan bindirdikleri yükten kaynaklanır.
8. Gaz Pedalı Kullanımı
Halk arasında ''Tasarruf gaz pedalından başlar.'' diye bir söz vardır. Gaz pedalını olabildiği kadar yumuşak kullanmak, aracı fazla zorlamadan aracın kalkışını yapmak, yani fazla gaza basmadan hızlandırmak yakıt konusunda ciddi bir tasarruf sağlayacaktır. Gaz pedalına her zaman ayağın altında yumurta varmış gibi çok yumuşak basmak gerekir. Yokuş çıkarken de gaza mümkün olduğunca az yüklenmek yakıt tüketimini azaltacaktır.
9. Camlar ve Sunroof
Uzun yolculuklarda camları veya tavanı (sunroof) açık tutmak arabanın rüzgâra karşı direnç göstermesine dolayısıyla daha fazla zorlanmasına neden olacaktır. Bu da daha fazla yakıt tüketimi anlamına gelir. Camları ve tavanı kapalı tutup klimayı uygun derecede kullanmak aracın daha az yakıt tüketmesini sağlayacaktır.
Kısacası özetlersek;
Motorlu taşıtların daha az yakıt kullanarak daha uzun mesafe kat etmesi, yakıt tasarrufu olarak adlandırılır. Birçoğu sürücü davranışlarına bağlı olarak gerçekleşen yakıt tasarrufu için çok sayıda teknik bulunmaktadır. Ülkemizdeki yakıt fiyatlarının yüksekliği yakıt tasarrufunu daha da önemli kılmaktadır.
Yakıt tasarrufu sağlamak için başlıca altın kurallar, püf noktaları ve öneriler şunlardır:
1. Aşırı Hız Yapmak
Yakıt tasarrufunda en önemli nokta budur. Yakıt sarfiyatı aracın hızıyla orantılı olarak artmaktadır. Özellikle 100 kilometre hızdan sonra sarfiyat katlanarak artar. Bazı durumlarda hız, yakıt tüketimini %50 arttırır. Özellikle uzun yolda hız merakımız tutar. Bunun ciddi bir ekonomik maliyetinin olduğunu hesap ederek hareket etmeliyiz.
Saatte 120 km hız ile trafikte seyreden bir aracın yakıt tüketimi, 90 km ile giden araçtan %25 daha fazladır. Bu durum hız artıkça çok daha yüksek seviyelere çıkar. Uzun yolda saatte 90 kilometre hızla aracı kullanmak yakıt tasarrufu için oldukça idealdir. Yeni nesil araçların çoğunda bulunan hız sabitleyiciyi kullanmak yakıt masrafını azaltacaktır. Virajlarda, ışıklardan önce ani fren yapmak zorunda kalmamak için araç hızı düşürülmelidir.
2. Ani Fren Yapmak
Aracı ne kadar sakin kullanırsak o kadar tasarruf etmiş oluruz. Aracın hızını ayarlamayıp sürekli ani fren yapmak zorunda kalmak aracı yorar. Kalkışların yavaş olmasının aracın yakıt verimliliği üzerinde ciddi olumlu etkisi vardır. Aracın yakıt tüketimini ideal ölçülerde tutmak için araç kullanım kılavuzunda yazıldığı gibi aracı yormadan kullanmak ve ani fren yapmaktan kaçınmak gerekir. Bu durum, % 20-25 oranında bir yakıt tasarrufu sağlayacaktır.
3. Araç Bakımı
Aracın bakımını düzenli olarak ve yetkili servislerde yapmak önemli oranda yakıt tasarrufu sağlar. Yollarımızın durumundan dolayı hava filtreleri çabuk tıkanır. Bu da ciddi yakıt sarfiyatı anlamına gelir. Aracın yağının işlevini yitirmesi, bujilerin durumu, yakıt filtresinin işlevsiz hale gelmesi doğrudan veya dolaylı olarak ciddi yakıt tüketimine neden olur.
4. Klima Kullanma Kültürü
Aracın sıcaklığını ayarlayan klima konfor açısından önemli rahatlıklar sağlar. Klima, motora extra bir güç yüklediği için motorun daha çok yakıt tüketmesine neden olur. Klimayı olabildiği kadar düşük düzeyde çalıştırmak ve ihtiyaç olduğu zamanlarda kullanmak aracın yakıt tüketimine olumlu etki edecektir.
5. Aracı Rölantide Çalıştırmak
Yeni nesil araçların çoğunda var olan start-stop özelliği araçta ciddi bir yakıt tasarrufu sağlar. Bazı kullanıcılar aracın bu özelliğini sevmedikleri için start-stop'u kapatır. Bu, çok yanlış bir uygulamadır. Özellikle trafiğin yoğun olduğu ve trafik ışıklarında çok durulması gereken yerlerde bu özellik yakıt tasarrufu anlamında can simididir. Eski nesil araçlarda bu özellik olmadığı için sürekli olarak arabanın ışıklarda vb. yerlerde uzun süre durması ciddi bir tüketime neden olmaktadır. Bunun için uzun süre beklemek zorunda olduğumuz yerlerde aracı stop edip beklemek gerekir.
Araç rölantideyken ısıtma yapmayın veya bu durumda çok beklemeyin. Motoru bu şekilde 1-2 dakikadan fazla ısıtmak hem gereksiz hem de yakıt tüketimini artıran önemli bir nedendir. Kış aylarında dizel araçlar için belki biraz beklemek gerekse de diğer yakıt türlerindeki araçlar için bu bekleyiş gereksizdir. Aracı ilk kalkış esnasında yavaş yavaş sürerek motorun ısınmasını beklemek en doğru kullanım şeklidir.
6. Vites (Şanzıman) Kullanma Alışkanlıkları
Aracı dolayısıyla motoru yormayan viteste kullanmak, uzun yolda mümkün olan yüksek viteste araç sürmek yakıt tasarrufuna olumlu etki edecektir. Yüksek vites, az gaz kuralı oldukça önemlidir. Vites değişimi esnasında gazı üst devirlere çıkarmak daima fazla yakıt tüketimine yol açar. Bunun yerine motorun en verimli çalıştığı devir sayısı ve devir aralığını iyice tutturmak gerekir. Aracınız eğer otomatik şanzımanlı bir araç ise böyle bir sorununuz olmayacaktır.
7. Araç Lastikleri
Lastiklerin yola sürtünme esnasında basınçlarının yüksek veya düşük olması motor gücünü etkileyeceğinden aracın yakıtı üzerinde önemli sonuçlar doğuracaktır. Doğru lastik basıncı, aracın kullanım kılavuzunda yazılan basınçtır. Lastiklerin basınçları, farklı nedenlerden dolayı çoğu zaman düşer. Bu durumda yapmamız gereken lastiğin hava basıncını artırmak ve ideal ölçülerde tutmaktır. Bu da araçta ciddi bir yakıt tasarrufu sağlayacaktır. Aynı zamanda lastiklerin ömrünü uzatacaktır.
Mevsimsel özelliklere göre lastik seçimi de önemlidir. Havanın soğuması ve belirli bir derecenin altına düşmesi yazlık lastiklerin işlevini yerine getirmemesine, sertleşmesine neden olacaktır. Bu da hem ciddi bir güvenlik sorunu hem de ciddi bir yakıt sarfiyatı demektir. Aynı zamanda kış lastiklerini dişlerinden dolayı diğer mevsimlerde kullanmak sürtünmeden dolayı motorun daha fazla enerji tüketmesine neden olmakta bu da daha fazla yakıt tüketimi anlamına gelmektedir.
Lastik ölçüleri de yakıt tüketimini etkiler. 14 inçlik lastikle 18 inçlik lastiğin yakıt tüketimi ortalama %15 fark etmektedir. Bu sarfiyat, geniş tabanlı lastiklerin yola sürtünmeleri daha fazla olduğu için motora fazladan bindirdikleri yükten kaynaklanır.
8. Gaz Pedalı Kullanımı
Halk arasında ''Tasarruf gaz pedalından başlar.'' diye bir söz vardır. Gaz pedalını olabildiği kadar yumuşak kullanmak, aracı fazla zorlamadan aracın kalkışını yapmak, yani fazla gaza basmadan hızlandırmak yakıt konusunda ciddi bir tasarruf sağlayacaktır. Gaz pedalına her zaman ayağın altında yumurta varmış gibi çok yumuşak basmak gerekir. Yokuş çıkarken de gaza mümkün olduğunca az yüklenmek yakıt tüketimini azaltacaktır.
9. Camlar ve Sunroof
Uzun yolculuklarda camları veya tavanı (sunroof) açık tutmak arabanın rüzgâra karşı direnç göstermesine dolayısıyla daha fazla zorlanmasına neden olacaktır. Bu da daha fazla yakıt tüketimi anlamına gelir. Camları ve tavanı kapalı tutup klimayı uygun derecede kullanmak aracın daha az yakıt tüketmesini sağlayacaktır.
Kısacası özetlersek;
- Fazla ağırlıklardan kurtulun. Ağırlık, fazla yakıt tüketimi anlamına gelir. Bagaja kar zinciri, ağır yükler bırakmak veya arabaya çok kişi bindirmek ciddi bir yakıt sarfiyatı demektir.
- Aracı sürerken sık sık şerit değiştirmek yakıt sarfiyatını artırır.
- Araçtaki lastiklerin orijinal olmaması aracın fazla yakıt tüketmesine neden olur.
- Aracı uzun süre boşta çalıştırmak yakıt tüketimini artırır.
- Güvenilir ve bilinen yerlerden temiz yakıt almayı tercih edin. Kalitesiz yakıt, doğrudan aracın birçok aksamına zarar verdiği için aracın daha fazla yakıt tüketmesine neden olur.
- Araç seçimi de yakıt tüketimine etki eder. Dizel veya LPG'li araçlar benzinli araçlara göre daha az yakıt tüketir.
- Dur-kalk yapmak, aracın yakıt tüketimini artıran en önemli nedenler arasında yer alır. Bunun için alternatif yollar ve varsa çevre yolu tercih edilmelidir.
- Aracın yeni olması veya çok eski olmaması da yakıt tasarrufu sağlayacaktır.
- Aracın motor devrini dakikada 2.000 ile 3.000 arasında tutmaya özen göstermek gerekir.
- Bozuk yolda araç sürmek yakıt tüketimini artırır. Alternatif yol varsa tercih edilmelidir.
- Benzinli araçlarda yakıt alımında sabah saatlerini tercih etmek buharlaşmayı önlediği için yakıt tüketimine olumlu etki edecektir. Soğuk havalarda benzin sıkıştığı için buharlaşma olmaz.
