Ünlü halk ozanı Aşık Veysel’in eserlerini bilmeyen duymayan yoktur “Uzun ince bir yoldayım ve “Dostlar beni hatırlasın gibi eserleriyle Anadolu aşık geleneğinin son temsilcilerinden biri olan Aşık Veysel Şatıroğlu yaşadığı hayat ile de etkileyici bir isimdir Yazımızda, Aşık Veysel’in hayatı en çok bilinen şiirleri ve eserleri ile ilgili bilgileri sizlerle paylaşacağız İşte, detaylar;
Aşık Veysel, 1894 yılında Sivas Şarkışla’da Sivrialan köyünde doğmuş, 7 yaşına geldiğinde ise her iki gözünü birden kaybetmiştir Aşık Veysel’in kendi anlattıklarına göre, gözlerini iki kız kardeşinin de hayatına mal olan çiçek hastalığı nedeniyle kaybetmiş Bütün Türkiye’de bilinen türkülerini çok küçük yaşlarda eline almış olduğu ve hayatının sonuna kadar bırakmadığı bağlamasıyla söyledi
Eserlerini Fikret Kızılok’tan Selda Bağcan’a, Hümeyra’dan Esin Afşar’a kadar pek çok isim onun eserlerini seslendirmiştir Ancak o sadece türküleri ile değil, aynı zamanda hayat hikayesi ile de çok saygı duyulacak bir isim olmuştur
Aşık Veysel Şatıroğlu kimdir?
Anadolu’nun yetiştirdiği en ünlü halk ozanı kimdir diye bir soru sorulursa, hemen akla gelecek ilk isimlerden biri Aşık Veysel’dir Halk edebiyatının ustası durumuna gelen Aşık Veysel, ustalığına ve ününe yaşadığı üzücü olaylardan sonra erişebilmiştir Eserlerinin ölümsüzlüğü onun hayat hikayesindeki etkileyici olaylardan dolayıdır Çünkü hemen hemen bütün yaşantısı üzüntü içinde geçmiş, hayatla olan imtihanı ise henüz çok küçük yaşlardan itibaren başlamıştır
Hayattaki en yakın dostu olacak olan bağlaması ile tanışması fazla sürmemiş ve içinde büyüttüğü tüm dertlerini ona anlatmış ve bu sayede de büyük bir halk ozanı olmayı başarmıştır
Aşık Veysel’in hayatı:
Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde 1894 yılında hayata gelen Aşık Veysel’in annesi Gülizar Ana ve babası da lakabı Karaca olan Ahmet Efendi adında bir çiftçidir Aşık Veysel’in doğduğu dönemde Sivas ve çevresinde çiçek hastalığı salgını vardır ve bu sebepten iki kız kardeşini yitirmiştir Bu hastalık Aşık Veysel’in de iki gözünü kaybetmesine ve hayatının geri kalan kısmını bu şekilde yaşamasına neden olmuştur
Yaşadığı bu travma daha sonra yaşayacağı talihsizliklerin de sanki habercisi gibidir Kendisi 1901 yılında yaşadığı olayı şu şekilde anlatmaktadır; “ Çiçeğe yatmadan önce anam güzel bir entari dikmişti Entariyi giyip beni seven Muhsine kadına göstermeye gittim O da beni sevdi Çamurlu bir gündü ve eve döndüğüm sırada kayarak yere düştüm Bir daha da kalkamadım Çiçek hastalığına yakalanmıştım Çiçek çok zorlu çıktı ve sol gözüme çiçek beyi çıktı Sağ gözüme de sol gözümün zorundan olacak, bir perde indi O gün bu gündür dünya başıma zindan
Bu acı olayın sonrasında, büyük bir talihsizlik daha yaşayacaktı Aşık Veysel… Görme ihtimali bulunan sağ gözü de bir kaza neticesinde tümüyle kapanmıştır Bu kaza, babasının elindeki değneğin ucu sağ gözüne girmiş ve görme olasılığı bulunan gözün bu imkanı da artık kalmamıştır
Bu talihsiz olaydan sonra Veysel kendisini iyice içine kapadı ve tüm ailesiyle birlikte büyük bir üzüntüye gark oldular Veysel’in Elif ve Ali adında iki kardeşi daha vardı ve artık onların desteğiyle ihtiyaçlarını karşılayabiliyordu Babası ona oyalanması için bir bağlama alır ve Veysel bu sayede müzikle tanışır İlk bağlama dersini Çarmışıhlı Ali Ağa’dan alan Veysel, dönemin bilinen ozanların türkülerini çalmaya başlar ve kendisini de kısa sürede geliştirir
Hocası Çarmışıhlı Ali Ağa’nın desteğiyle Pir Sultan Abdal, Dertli, Karacaoğlan ve Ruhsati gibi ozanların türküleri ve eserleriyle tanışır Veysel, birinci Dünya Savaşı seferberliği nedeniyle köydeki tüm arkadaşları ve kardeşi de dahil olmak üzere savaşa gider ve bir kez daha büyük bir çöküntü yaşar
Anne ve babası Veysel’i Esma adlı bir kızla evlendirir Ama Veysel’in çilesi hala bitmemiştir Bir oğlu olur, ancak henüz 10 günlük iken hayatını kaybeder 1921 yılında annesi, ondan kısa süre sonra da babası hayatını kaybeder Bu olaylardan sonra hiçbir şey durulmamıştır Evlerine aldıkları bir hizmetli ile Veysel’in karısı Esma kaçar ve evi terk eder Geride de 6 aylık bir kız çocuğu kalmıştır Ancak yaklaşık iki sene sonra da kızını yitirir
Gülizar adında bir kadınla ikinci kez evlenen Veysel, 1931 senesinde Sivas Lisesinde edebiyat öğretmeni olan Ahmet Kutsi Tecer ile tanışır Onun sayesinde aynı sene Halk Şairleri Bayramına katılır 1933 yılında diğer halk ozanları gibi, Gazi Mustafa Kemal ile ilgili şiir yazar ve adı da “Atatürk’tür Türkiye’nin ihyasıdır
Ahmet Kutsi Tecer’in teşviki ile yazdığı bu şiir beğenilir ve Ankara’ya yollanmak istendi zaman, kendisi götürmek ister İbrahim adlı arkadaşıyla beraber Ankara’ya yola çıkar Yolculuğu üç ay sürer ve buradaki akrabalarının yanında 45 gün süreyle misafir olur Aşamadığı engeller sebebiyle Atatürk’ün huzuruna çıkamaz, ancak yazdığı şiir Hakimiyeti Milliye gazetesinde üç gün süreyle yayınlanır
Bu sırada Halkevinde konser verme imkanı bulan Aşık Veysel, bu konserden kazandıkları para sayesinde arkadaşıyla birlikte köyüne dönebildi Döndükten sonra Ahmet Kutsi Tecer’in desteği sürdü ve köy enstitülerinde saz eğitmenliği yapmaya başladı Bu süreçte de şiirlerini devamlı olarak geliştirmeye çalıştı 1965 yılına gelindiğinde, Aşık Veysel’e anadiline ve milli birliğe sapladığı katkılardan dolayı 500 lira tutarında maaş bağlandı
Bağlamasını bir an bile elinden düşürmeyen ünlü halk ozanı Aşık Veysel, 21 Mart 1973 tarihinde sabaha karşı doğduğu köy Sivrialan’da hayata gözlerini yumdu Geride şaheserler bırakan büyük ozanın evi daha sonra müzeye dönüştürüldü Her sene adına Şarkışla’da Aşık Veysel Kültür ve Sanat Festivali de düzenlenmeye başladı
Aşık Veysel’in eserleri:
Çok sade ve büyük bir ustalıkla kullandığı diliyle tüm insanların hafızasında önemli bir yer tutan Aşık Veysel’in şiirleri;
Deyişler (1944)
Sazımdan Sesler (1950)
Dostlar Beni Hatırlasın (1970)
Ölümünden Sonra Bütün Şiirleri (1984) adlı kitaplarda toplanmıştır
Ölümünün onuncu yılında Aşık Veysel’e Deyişler adlı kitap da diğer ozanların Aşık Veysel için söylediği sözleri bir araya getirmiştir
Bilinen ünlü şiirlerinden bazısı şöyledir;
Ala gözlü benli dilber,
Bir küçük dünyam var içimde,
Aşkın beni elden ele gezdirdi,
Bir derd ehli bulsam derdim söylesem,
Dostlar beni hatırlasın,
Derdimi dökersem derin dereye,
Hepimiz bu yurdun evlatlarıyız,
Kara toprak,
Gönül bir güzeli sevmiş,
Sen bir ceylan olsan ben bir avcı,
Memlekete destan oldum,
Uzun ince bir yoldayım
Aşık Veysel’in hayatı kısaca (Belgesel)
Aşık Veysel Kara Toprak eseri
Aşık Veysel uzun ince bir yoldayım eseri
Aşık Veysel – Güzelliğin On Par’etmez (Para) bu bendeki aşk olmasa
Aşık Veysel – Anlatamam Derdimi Dertsiz İnsana
Aşık Veysel – Dostlar beni hatırlasın eseri
Halk ozanı Aşık Veysel’in TRT sunucusu ile yaptığı kısa röportaj
Aşık Veysel ve TRT radyosunda yaptığı sohbet
Aşık Veysel’in sazını 100 bin dolara satmayan saz ustası
Aşık Veysel’in hanımına yazdığı mektup
Aşık Veysel, 1894 yılında Sivas Şarkışla’da Sivrialan köyünde doğmuş, 7 yaşına geldiğinde ise her iki gözünü birden kaybetmiştir Aşık Veysel’in kendi anlattıklarına göre, gözlerini iki kız kardeşinin de hayatına mal olan çiçek hastalığı nedeniyle kaybetmiş Bütün Türkiye’de bilinen türkülerini çok küçük yaşlarda eline almış olduğu ve hayatının sonuna kadar bırakmadığı bağlamasıyla söyledi
Eserlerini Fikret Kızılok’tan Selda Bağcan’a, Hümeyra’dan Esin Afşar’a kadar pek çok isim onun eserlerini seslendirmiştir Ancak o sadece türküleri ile değil, aynı zamanda hayat hikayesi ile de çok saygı duyulacak bir isim olmuştur
Aşık Veysel Şatıroğlu kimdir?
Anadolu’nun yetiştirdiği en ünlü halk ozanı kimdir diye bir soru sorulursa, hemen akla gelecek ilk isimlerden biri Aşık Veysel’dir Halk edebiyatının ustası durumuna gelen Aşık Veysel, ustalığına ve ününe yaşadığı üzücü olaylardan sonra erişebilmiştir Eserlerinin ölümsüzlüğü onun hayat hikayesindeki etkileyici olaylardan dolayıdır Çünkü hemen hemen bütün yaşantısı üzüntü içinde geçmiş, hayatla olan imtihanı ise henüz çok küçük yaşlardan itibaren başlamıştır
Hayattaki en yakın dostu olacak olan bağlaması ile tanışması fazla sürmemiş ve içinde büyüttüğü tüm dertlerini ona anlatmış ve bu sayede de büyük bir halk ozanı olmayı başarmıştır
Aşık Veysel’in hayatı:
Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde 1894 yılında hayata gelen Aşık Veysel’in annesi Gülizar Ana ve babası da lakabı Karaca olan Ahmet Efendi adında bir çiftçidir Aşık Veysel’in doğduğu dönemde Sivas ve çevresinde çiçek hastalığı salgını vardır ve bu sebepten iki kız kardeşini yitirmiştir Bu hastalık Aşık Veysel’in de iki gözünü kaybetmesine ve hayatının geri kalan kısmını bu şekilde yaşamasına neden olmuştur
Yaşadığı bu travma daha sonra yaşayacağı talihsizliklerin de sanki habercisi gibidir Kendisi 1901 yılında yaşadığı olayı şu şekilde anlatmaktadır; “ Çiçeğe yatmadan önce anam güzel bir entari dikmişti Entariyi giyip beni seven Muhsine kadına göstermeye gittim O da beni sevdi Çamurlu bir gündü ve eve döndüğüm sırada kayarak yere düştüm Bir daha da kalkamadım Çiçek hastalığına yakalanmıştım Çiçek çok zorlu çıktı ve sol gözüme çiçek beyi çıktı Sağ gözüme de sol gözümün zorundan olacak, bir perde indi O gün bu gündür dünya başıma zindan
Bu acı olayın sonrasında, büyük bir talihsizlik daha yaşayacaktı Aşık Veysel… Görme ihtimali bulunan sağ gözü de bir kaza neticesinde tümüyle kapanmıştır Bu kaza, babasının elindeki değneğin ucu sağ gözüne girmiş ve görme olasılığı bulunan gözün bu imkanı da artık kalmamıştır
Bu talihsiz olaydan sonra Veysel kendisini iyice içine kapadı ve tüm ailesiyle birlikte büyük bir üzüntüye gark oldular Veysel’in Elif ve Ali adında iki kardeşi daha vardı ve artık onların desteğiyle ihtiyaçlarını karşılayabiliyordu Babası ona oyalanması için bir bağlama alır ve Veysel bu sayede müzikle tanışır İlk bağlama dersini Çarmışıhlı Ali Ağa’dan alan Veysel, dönemin bilinen ozanların türkülerini çalmaya başlar ve kendisini de kısa sürede geliştirir
Hocası Çarmışıhlı Ali Ağa’nın desteğiyle Pir Sultan Abdal, Dertli, Karacaoğlan ve Ruhsati gibi ozanların türküleri ve eserleriyle tanışır Veysel, birinci Dünya Savaşı seferberliği nedeniyle köydeki tüm arkadaşları ve kardeşi de dahil olmak üzere savaşa gider ve bir kez daha büyük bir çöküntü yaşar
Anne ve babası Veysel’i Esma adlı bir kızla evlendirir Ama Veysel’in çilesi hala bitmemiştir Bir oğlu olur, ancak henüz 10 günlük iken hayatını kaybeder 1921 yılında annesi, ondan kısa süre sonra da babası hayatını kaybeder Bu olaylardan sonra hiçbir şey durulmamıştır Evlerine aldıkları bir hizmetli ile Veysel’in karısı Esma kaçar ve evi terk eder Geride de 6 aylık bir kız çocuğu kalmıştır Ancak yaklaşık iki sene sonra da kızını yitirir
Gülizar adında bir kadınla ikinci kez evlenen Veysel, 1931 senesinde Sivas Lisesinde edebiyat öğretmeni olan Ahmet Kutsi Tecer ile tanışır Onun sayesinde aynı sene Halk Şairleri Bayramına katılır 1933 yılında diğer halk ozanları gibi, Gazi Mustafa Kemal ile ilgili şiir yazar ve adı da “Atatürk’tür Türkiye’nin ihyasıdır
Ahmet Kutsi Tecer’in teşviki ile yazdığı bu şiir beğenilir ve Ankara’ya yollanmak istendi zaman, kendisi götürmek ister İbrahim adlı arkadaşıyla beraber Ankara’ya yola çıkar Yolculuğu üç ay sürer ve buradaki akrabalarının yanında 45 gün süreyle misafir olur Aşamadığı engeller sebebiyle Atatürk’ün huzuruna çıkamaz, ancak yazdığı şiir Hakimiyeti Milliye gazetesinde üç gün süreyle yayınlanır
Bu sırada Halkevinde konser verme imkanı bulan Aşık Veysel, bu konserden kazandıkları para sayesinde arkadaşıyla birlikte köyüne dönebildi Döndükten sonra Ahmet Kutsi Tecer’in desteği sürdü ve köy enstitülerinde saz eğitmenliği yapmaya başladı Bu süreçte de şiirlerini devamlı olarak geliştirmeye çalıştı 1965 yılına gelindiğinde, Aşık Veysel’e anadiline ve milli birliğe sapladığı katkılardan dolayı 500 lira tutarında maaş bağlandı
Bağlamasını bir an bile elinden düşürmeyen ünlü halk ozanı Aşık Veysel, 21 Mart 1973 tarihinde sabaha karşı doğduğu köy Sivrialan’da hayata gözlerini yumdu Geride şaheserler bırakan büyük ozanın evi daha sonra müzeye dönüştürüldü Her sene adına Şarkışla’da Aşık Veysel Kültür ve Sanat Festivali de düzenlenmeye başladı
Aşık Veysel’in eserleri:
Çok sade ve büyük bir ustalıkla kullandığı diliyle tüm insanların hafızasında önemli bir yer tutan Aşık Veysel’in şiirleri;
Deyişler (1944)
Sazımdan Sesler (1950)
Dostlar Beni Hatırlasın (1970)
Ölümünden Sonra Bütün Şiirleri (1984) adlı kitaplarda toplanmıştır
Ölümünün onuncu yılında Aşık Veysel’e Deyişler adlı kitap da diğer ozanların Aşık Veysel için söylediği sözleri bir araya getirmiştir
Bilinen ünlü şiirlerinden bazısı şöyledir;
Ala gözlü benli dilber,
Bir küçük dünyam var içimde,
Aşkın beni elden ele gezdirdi,
Bir derd ehli bulsam derdim söylesem,
Dostlar beni hatırlasın,
Derdimi dökersem derin dereye,
Hepimiz bu yurdun evlatlarıyız,
Kara toprak,
Gönül bir güzeli sevmiş,
Sen bir ceylan olsan ben bir avcı,
Memlekete destan oldum,
Uzun ince bir yoldayım
Aşık Veysel’in hayatı kısaca (Belgesel)
Aşık Veysel Kara Toprak eseri
Aşık Veysel uzun ince bir yoldayım eseri
Aşık Veysel – Güzelliğin On Par’etmez (Para) bu bendeki aşk olmasa
Aşık Veysel – Anlatamam Derdimi Dertsiz İnsana
Aşık Veysel – Dostlar beni hatırlasın eseri
Halk ozanı Aşık Veysel’in TRT sunucusu ile yaptığı kısa röportaj
Aşık Veysel ve TRT radyosunda yaptığı sohbet
Aşık Veysel’in sazını 100 bin dolara satmayan saz ustası
Aşık Veysel’in hanımına yazdığı mektup