Hiperhidrozis Aşırı Terleme Bozukluğu
Terleme: alıştırma esnasında, sıcak veya soğuk havalarda cisim sıcaklığını hazırlamak için gerekli fizyolojik bir mekanizmadır Bunların dışında stres ve heyecan nedeniyle terlemede artma olabilir
İnsan vücudunda bulunan iki sinir sisteminden biri olan somatik (istemli) asap sistemi bize sancı, ısı ve dokunma gibi duyuları hissetmemizi ve vücudun öbür bölümlerinin hareketlerini sağlayan kaslarımızı teftiş etmemizi sağlar
Otonom (istemsiz) asap sistemi ise solunum hızı, kalp atışı ve ceset ısısının ayarlanmasında kayda değer olan ter üretimi gibi maddesel fonksiyonların şuur dışı yoklama edilmesini sağlar Otonom asap sistemi sempatik ve parasempatik sistem adı verilen iki bölümden oluşur
Sempatik sinir sistemi vücudun her uygun ter salgılanmasını kontrol eden sistemdir Bu sistemin bazen hiçbir nedene ast olmadan kendiliğinden çok yüksek seviyede çalışması açıklanmış bölgelerde aşırı terlemeye neden olur
Günlük hayatı etkileyen aşırı terleme durumuna hiperhidrozis adı verilmektedir
Nedenleri
Hiperhidrozis insanların %1 ’inde görülen bir rahatsızlıktır
Birkaç özel durum dışarıya aşırı terlemenin nedeni bilinmemektedir
Fazla terleme genellikle adolesan (ergenlik) döneminde başlar ve hayat boyu sürer
Geçici bir şart değildir, ama kesik kesik veya aralıksız olabilir
Küplere Binme ve endişe terlemeyi artırır
Hipertiroidi, psikiyatrik hastalıklar, menapoz ve şişmanlık, diyabet, böbreküstü bezi hastalıkları ve vücutta oluşan enfeksiyonlar kendini fazla terleme ile gösterebilir
TEDAVI ZAMANLAMASI
Fazla terleme normalde sağlığa zarar vermeyen bir rahatsızlıktır
Ama kişilerin sosyal yaşantısını, öğrenimini, iş hayatını, psikolojik durumunu etkiliyorsa çare edilmelidir
Nasıl hareket etmeliyim?
Aşırı terleme olan kişiler başta Pratisyen Hekime başvurmalıdır
Pratisyen doktor fazla terlemeye neden olabilecek sistemik rahatsızlık düşünürse ilgili uzmana yönlendirmeli ve başta bu rahatsızlık tedavi edilmelidir
Anksiyete bozukluğu gibi psikiyatrik hastalık varsa bu durum düzeltilmelidir
Fazla terlemeye niçin olabilecek bir hastalık yoksa hasta Cildiye Uzmanına yönlendirilmelidir Dermatoloji uzmanı hafif ve orta derecede şikayeti olan hastalara başta terlemeyi önleyen pomad ve spreyler önerebilir
Bu tedaviden fayda görmeyen ve ileri derecede şikayeti olan hastalarda diğer çare yöntemleri uygulanmalıdır
TEDAVI YÖNTEMİ SEÇİMİ
Primer (bir nedene tabi olmayan) fazla terlemede uygulanan temel tedaviler:
Hap tedavileri
Terleme önleyici pomad ve losyonlar
İyontoforez
Botox enjeksiyonu
Cerrahi tedavi (sempatektomi)'dir
Ilaç Tedavileri
Terlemeyi etkileyen birçok ilaç mevcuttur
Psikotrop (sedatif) ve antikolinerjik (atropin) gibi ilaçlar bir süreliğine faydalı olabilirler Ama bunların sedasyon, ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, üriner problemler ve hatta yürek krizi riskini artırma gibi ast etkileri bulunduğundan genel olarak önerilmezler
Özellikle strese alt aşırı terlemelerde sedatifler (rahatlatıcı ilaçlar) ve sinir sistemini etkileyen ilaç tedavileri kullanılabilir
Psikoterapi genelde bu durumda pozitif muavin değildir
Terleme Önleyiciler
Terleme önleyici merhemler ve spreyler ilk önerilen kolay tedavi şeklidir
En sık kullanılan Aluminum chloride ’li ajanlardır
Bilhassa koltuk altı terlemelerinde ilk seçilen ilaçlardan biridir
El ve bacak terlemelerinde hafif ve orta şiddetteki olgularda kullanılabilir
Sıkıştırma etkisi ile ter kanalının ağzını fiziksel olarak tıkar ve ter bezlerinden ter atılımını önler Tedavide ilaç gece kuru deriye uygulanır ve 68 saat dek burada kalır
Ertesi sabahtan en ince ayrıntısına kadar yıkanarak temizlenir Önce hergün, durum düzeldikçe daha seyrek uygulanırTedavinin tekrarlanması gerekir Uygulamadan sonra kapama ile tesir artırılabilir Erken dönemde hastaların yarısında deri irritasyonu gelişebilir
Deri irritasyonu yapması ve cevabın gecikmesi nedeniyle uzun süreli tedaviler bıktırıcıdır
Terleme önleyici pomad ve losyon başvuru formu uyarıları !
Tatbik öncesinde:
Kullanımdan hemencecik önce banyo yapmayın
Zedelenmiş veya irritasyonlu deride kullanmayın
Tatbik sırasında:
Gözler ya da mukoza ile temas ettirmeyin
Başvuru Formu ardından:
Koltuk altları 1224 saat dek tıraş etmeyin
Tüy dökücü kullanılmayın
Giysilerle bağlantı ettirmeyin
İYONOFOREZ TEDAVİSİ
Aşırı el ve but terlemesinde kullanılır
Eller veya da ayaklar içinde elektrolit solüsyonu ya da metal plaka yer alan küvete konulur Solüsyon ya da plakadan insanı rahatsız etmeyen düşük şiddette elektrik akımı verilir
Tesir şekli elektrik akımının oluşturduğu iyonlarının ter kanallarını (basit olarak su musluğunu) belirtilmiş bir vakit kapatılması olarak tanımlanabilir
Her seansın dilekçe süresi 2030 dakika kadardır
Başlangıçta 3 günde bir, daha sonra haftada bir tedavi yapılır
Durumun şiddetine tabi olarak tedavi gerekebilir
47 haftalık bir tedaviden sonra terleme en ince ayrıntısına kadar kesilebilir
Terleme tamamiyle kesilemezse banyo içine hap (Glycopyromium Bromide) eklendiğinde iyi sonuçlar alınabilir
Tedavi sonrası terleme olmayan dönem 212 hafta kadar devam eder
böylece tedavinin tekrarı gerekir
Vakit tip ve toplamda pahalı bir yöntemdir
Başvuru ağrısız olup hafif iğne batması biçiminde duyum alınabilir
Emniyetli bir tedavi yöntemidir Cihaz satın alındığı takdirde evde uygulanabilir
Gebelikte, kalp pili ve metal ortopedik implant olanlarda uygulanmaz
BOTULİNUM TOKSİN TEDAVİSİ (BOTOX)
Özellikle koltuk altı terlemelerinde kullanılır El ve etap terlemelerinde de uygulanabilir
Botox düşük dozlarda enjekte edilerek yüz ya da boyunda kırışıklıkları önlemek için lokal kasların felç edilmesi için kozmetik amaçla veya adale spazmlarını çözmek için kullanılan bir maddedir
Aynı etki sebebiyle terlemeye neden olan sempatik sinirleri felç ederek ter bezlerinden ter üretimini durdurmak için kullanılmaktadır
Uygulamada Botox olarak tanıdık Botulinum Toksin ’i terleme olan bölgede deri içine enjekte edilir ve asap uçlarında 612 hafta süre ile geçici blok yapar
Etkisi geçici (16 ay) olduğundan tedavinin tekrarı gerekir
Ayaktan uygulanabilir
Dilekçe yaklaşık 30 dakika dek sürer
Lokal anestezik krem uygulandıktan sonra bölgeye enjeksiyonlar yapılır
Tedavinin etkisi birkaç saat veya gün daha sonra ortaya çıkar
Birincil uygulamadan sonra ikinci seans 23 hafta sonradan yapılır ve tedaviye 6 ay aralıklarla devam edilir
Epeyce pahalı bir yöntemdir
Tedaviden sonradan enjeksiyon yerinde birkaç gün devamlı ağrılar olabilir
Ara Sıra yapılan enjeksiyon kaslara giden sinirleri de etkileyebilir ve kolda geçici zor kaybına neden olabilir
Botox ’un bu ilaca karşı allerjisi olanlarda, gebelerde ve adale problemi olanlarda kullanılması uygun değildir Antibiyotikler ya da adale gevşetici ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır
CERRAHİ TEDAVI
Endoskopik Torakal Sempatektomi
Bilhassa el ve koltuk altı terlemelerinde uygulanmaktadır
Daimi çözüm sağlar
Cerrahi tedavinin esası aşırı çalışarak fazla terlemeye niçin olan cana yakın sinirlerin kesilmesi ya da çıkarılmasıdır Bazen sempatik zincir ve dalları klips ile sıkıştırılabilir veya koter ile yakılabilir
Bu sinirlerin terleme açık havada fonksiyonu olmadığı için; ameliyatın felç oluşturma, his kaybı, istemsiz hareket azalması gibi etkileri olmaz
Koltuk altından açılan 1 cm değin minik 12 delikten sokulan kamera ve ufak aletlerle operasyon gerçekleştirilmektedir Diz artroskopisi ya da laparoskopi gibi bir yöntemdir
Hastaya genel hissizlik verilir
Operasyon süresi bir saatin altındadır
Ameliyatın etkisi anında ortaya çıkar
Hasta uyandığında elleri kuru ve sıcaktır
Operasyon sonrası hasta 1224 saat değin hastanede kalınır
Ameliyat sonrası çok az rahatsızlık verir
Deri kıvrımları içinde kaybolacak değin çok ufak bir iz bırakır
İyileşme bir veya birkaç gün gibi kısa bir sürede olur
Hastaların birçok 1 haftada normal çalışma düzenlerine dönerler
Ağır yürekakciğer hastalığı olan, plevral hastalık veya akciğer ameliyatı geçiren, çare edilemeyen tiroid hastalığı olanlar cerrahi çare için yerinde değildir
Etkili, daimi, emniyetli ve çok eksik hastalık veren bir çare yöntemidir
Vücudun başka bölgelerinde (sırt, kalça) terlemenin artması (%2050) en sık görülen yan etkidir Ama hastaların çok azında (%2) manâlı olur Nadir görülen diğer bir bağlı etki de yemek esnasında terleme olmasıdır
Komplikasyonlar %1 civarında, çok eksik görülür
Arada Bir veya her cerrahi işlemde görülebilen anestezik maddelere ve ilaçlara karşı allerjik reaksiyonlar, kanama, enfeksiyon ve komşu organ yaralanması oluşabilir
Ara Sıra göğüs boşluğunda hava kalması (pnömotoraks) gelişebilir Ancak çoğunda kendiliğinden kaybolur ve böylece problem yaratmaz
Horner sendromu denilen (göz kapağında düşme, göz bebeğinde küçülme ve yüzde terleme azalması) komplikasyon; fazla arada bir daimi olsada birkaç ay içinde normale dönebilir
Bu yöntemle: el terlemesinde: %98, koltuk altı terlemesinde: %80 üstünde, ayak terlemesi için yapılmasa da but terlemesinde: %25 civarında başarılı netice alınmaktadır *
Terleme: alıştırma esnasında, sıcak veya soğuk havalarda cisim sıcaklığını hazırlamak için gerekli fizyolojik bir mekanizmadır Bunların dışında stres ve heyecan nedeniyle terlemede artma olabilir
İnsan vücudunda bulunan iki sinir sisteminden biri olan somatik (istemli) asap sistemi bize sancı, ısı ve dokunma gibi duyuları hissetmemizi ve vücudun öbür bölümlerinin hareketlerini sağlayan kaslarımızı teftiş etmemizi sağlar
Otonom (istemsiz) asap sistemi ise solunum hızı, kalp atışı ve ceset ısısının ayarlanmasında kayda değer olan ter üretimi gibi maddesel fonksiyonların şuur dışı yoklama edilmesini sağlar Otonom asap sistemi sempatik ve parasempatik sistem adı verilen iki bölümden oluşur
Sempatik sinir sistemi vücudun her uygun ter salgılanmasını kontrol eden sistemdir Bu sistemin bazen hiçbir nedene ast olmadan kendiliğinden çok yüksek seviyede çalışması açıklanmış bölgelerde aşırı terlemeye neden olur
Günlük hayatı etkileyen aşırı terleme durumuna hiperhidrozis adı verilmektedir
Nedenleri
Hiperhidrozis insanların %1 ’inde görülen bir rahatsızlıktır
Birkaç özel durum dışarıya aşırı terlemenin nedeni bilinmemektedir
Fazla terleme genellikle adolesan (ergenlik) döneminde başlar ve hayat boyu sürer
Geçici bir şart değildir, ama kesik kesik veya aralıksız olabilir
Küplere Binme ve endişe terlemeyi artırır
Hipertiroidi, psikiyatrik hastalıklar, menapoz ve şişmanlık, diyabet, böbreküstü bezi hastalıkları ve vücutta oluşan enfeksiyonlar kendini fazla terleme ile gösterebilir
TEDAVI ZAMANLAMASI
Fazla terleme normalde sağlığa zarar vermeyen bir rahatsızlıktır
Ama kişilerin sosyal yaşantısını, öğrenimini, iş hayatını, psikolojik durumunu etkiliyorsa çare edilmelidir
Nasıl hareket etmeliyim?
Aşırı terleme olan kişiler başta Pratisyen Hekime başvurmalıdır
Pratisyen doktor fazla terlemeye neden olabilecek sistemik rahatsızlık düşünürse ilgili uzmana yönlendirmeli ve başta bu rahatsızlık tedavi edilmelidir
Anksiyete bozukluğu gibi psikiyatrik hastalık varsa bu durum düzeltilmelidir
Fazla terlemeye niçin olabilecek bir hastalık yoksa hasta Cildiye Uzmanına yönlendirilmelidir Dermatoloji uzmanı hafif ve orta derecede şikayeti olan hastalara başta terlemeyi önleyen pomad ve spreyler önerebilir
Bu tedaviden fayda görmeyen ve ileri derecede şikayeti olan hastalarda diğer çare yöntemleri uygulanmalıdır
TEDAVI YÖNTEMİ SEÇİMİ
Primer (bir nedene tabi olmayan) fazla terlemede uygulanan temel tedaviler:
Hap tedavileri
Terleme önleyici pomad ve losyonlar
İyontoforez
Botox enjeksiyonu
Cerrahi tedavi (sempatektomi)'dir
Ilaç Tedavileri
Terlemeyi etkileyen birçok ilaç mevcuttur
Psikotrop (sedatif) ve antikolinerjik (atropin) gibi ilaçlar bir süreliğine faydalı olabilirler Ama bunların sedasyon, ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, üriner problemler ve hatta yürek krizi riskini artırma gibi ast etkileri bulunduğundan genel olarak önerilmezler
Özellikle strese alt aşırı terlemelerde sedatifler (rahatlatıcı ilaçlar) ve sinir sistemini etkileyen ilaç tedavileri kullanılabilir
Psikoterapi genelde bu durumda pozitif muavin değildir
Terleme Önleyiciler
Terleme önleyici merhemler ve spreyler ilk önerilen kolay tedavi şeklidir
En sık kullanılan Aluminum chloride ’li ajanlardır
Bilhassa koltuk altı terlemelerinde ilk seçilen ilaçlardan biridir
El ve bacak terlemelerinde hafif ve orta şiddetteki olgularda kullanılabilir
Sıkıştırma etkisi ile ter kanalının ağzını fiziksel olarak tıkar ve ter bezlerinden ter atılımını önler Tedavide ilaç gece kuru deriye uygulanır ve 68 saat dek burada kalır
Ertesi sabahtan en ince ayrıntısına kadar yıkanarak temizlenir Önce hergün, durum düzeldikçe daha seyrek uygulanırTedavinin tekrarlanması gerekir Uygulamadan sonra kapama ile tesir artırılabilir Erken dönemde hastaların yarısında deri irritasyonu gelişebilir
Deri irritasyonu yapması ve cevabın gecikmesi nedeniyle uzun süreli tedaviler bıktırıcıdır
Terleme önleyici pomad ve losyon başvuru formu uyarıları !
Tatbik öncesinde:
Kullanımdan hemencecik önce banyo yapmayın
Zedelenmiş veya irritasyonlu deride kullanmayın
Tatbik sırasında:
Gözler ya da mukoza ile temas ettirmeyin
Başvuru Formu ardından:
Koltuk altları 1224 saat dek tıraş etmeyin
Tüy dökücü kullanılmayın
Giysilerle bağlantı ettirmeyin
İYONOFOREZ TEDAVİSİ
Aşırı el ve but terlemesinde kullanılır
Eller veya da ayaklar içinde elektrolit solüsyonu ya da metal plaka yer alan küvete konulur Solüsyon ya da plakadan insanı rahatsız etmeyen düşük şiddette elektrik akımı verilir
Tesir şekli elektrik akımının oluşturduğu iyonlarının ter kanallarını (basit olarak su musluğunu) belirtilmiş bir vakit kapatılması olarak tanımlanabilir
Her seansın dilekçe süresi 2030 dakika kadardır
Başlangıçta 3 günde bir, daha sonra haftada bir tedavi yapılır
Durumun şiddetine tabi olarak tedavi gerekebilir
47 haftalık bir tedaviden sonra terleme en ince ayrıntısına kadar kesilebilir
Terleme tamamiyle kesilemezse banyo içine hap (Glycopyromium Bromide) eklendiğinde iyi sonuçlar alınabilir
Tedavi sonrası terleme olmayan dönem 212 hafta kadar devam eder
böylece tedavinin tekrarı gerekir
Vakit tip ve toplamda pahalı bir yöntemdir
Başvuru ağrısız olup hafif iğne batması biçiminde duyum alınabilir
Emniyetli bir tedavi yöntemidir Cihaz satın alındığı takdirde evde uygulanabilir
Gebelikte, kalp pili ve metal ortopedik implant olanlarda uygulanmaz
BOTULİNUM TOKSİN TEDAVİSİ (BOTOX)
Özellikle koltuk altı terlemelerinde kullanılır El ve etap terlemelerinde de uygulanabilir
Botox düşük dozlarda enjekte edilerek yüz ya da boyunda kırışıklıkları önlemek için lokal kasların felç edilmesi için kozmetik amaçla veya adale spazmlarını çözmek için kullanılan bir maddedir
Aynı etki sebebiyle terlemeye neden olan sempatik sinirleri felç ederek ter bezlerinden ter üretimini durdurmak için kullanılmaktadır
Uygulamada Botox olarak tanıdık Botulinum Toksin ’i terleme olan bölgede deri içine enjekte edilir ve asap uçlarında 612 hafta süre ile geçici blok yapar
Etkisi geçici (16 ay) olduğundan tedavinin tekrarı gerekir
Ayaktan uygulanabilir
Dilekçe yaklaşık 30 dakika dek sürer
Lokal anestezik krem uygulandıktan sonra bölgeye enjeksiyonlar yapılır
Tedavinin etkisi birkaç saat veya gün daha sonra ortaya çıkar
Birincil uygulamadan sonra ikinci seans 23 hafta sonradan yapılır ve tedaviye 6 ay aralıklarla devam edilir
Epeyce pahalı bir yöntemdir
Tedaviden sonradan enjeksiyon yerinde birkaç gün devamlı ağrılar olabilir
Ara Sıra yapılan enjeksiyon kaslara giden sinirleri de etkileyebilir ve kolda geçici zor kaybına neden olabilir
Botox ’un bu ilaca karşı allerjisi olanlarda, gebelerde ve adale problemi olanlarda kullanılması uygun değildir Antibiyotikler ya da adale gevşetici ilaçlarla birlikte kullanılmamalıdır
CERRAHİ TEDAVI
Endoskopik Torakal Sempatektomi
Bilhassa el ve koltuk altı terlemelerinde uygulanmaktadır
Daimi çözüm sağlar
Cerrahi tedavinin esası aşırı çalışarak fazla terlemeye niçin olan cana yakın sinirlerin kesilmesi ya da çıkarılmasıdır Bazen sempatik zincir ve dalları klips ile sıkıştırılabilir veya koter ile yakılabilir
Bu sinirlerin terleme açık havada fonksiyonu olmadığı için; ameliyatın felç oluşturma, his kaybı, istemsiz hareket azalması gibi etkileri olmaz
Koltuk altından açılan 1 cm değin minik 12 delikten sokulan kamera ve ufak aletlerle operasyon gerçekleştirilmektedir Diz artroskopisi ya da laparoskopi gibi bir yöntemdir
Hastaya genel hissizlik verilir
Operasyon süresi bir saatin altındadır
Ameliyatın etkisi anında ortaya çıkar
Hasta uyandığında elleri kuru ve sıcaktır
Operasyon sonrası hasta 1224 saat değin hastanede kalınır
Ameliyat sonrası çok az rahatsızlık verir
Deri kıvrımları içinde kaybolacak değin çok ufak bir iz bırakır
İyileşme bir veya birkaç gün gibi kısa bir sürede olur
Hastaların birçok 1 haftada normal çalışma düzenlerine dönerler
Ağır yürekakciğer hastalığı olan, plevral hastalık veya akciğer ameliyatı geçiren, çare edilemeyen tiroid hastalığı olanlar cerrahi çare için yerinde değildir
Etkili, daimi, emniyetli ve çok eksik hastalık veren bir çare yöntemidir
Vücudun başka bölgelerinde (sırt, kalça) terlemenin artması (%2050) en sık görülen yan etkidir Ama hastaların çok azında (%2) manâlı olur Nadir görülen diğer bir bağlı etki de yemek esnasında terleme olmasıdır
Komplikasyonlar %1 civarında, çok eksik görülür
Arada Bir veya her cerrahi işlemde görülebilen anestezik maddelere ve ilaçlara karşı allerjik reaksiyonlar, kanama, enfeksiyon ve komşu organ yaralanması oluşabilir
Ara Sıra göğüs boşluğunda hava kalması (pnömotoraks) gelişebilir Ancak çoğunda kendiliğinden kaybolur ve böylece problem yaratmaz
Horner sendromu denilen (göz kapağında düşme, göz bebeğinde küçülme ve yüzde terleme azalması) komplikasyon; fazla arada bir daimi olsada birkaç ay içinde normale dönebilir
Bu yöntemle: el terlemesinde: %98, koltuk altı terlemesinde: %80 üstünde, ayak terlemesi için yapılmasa da but terlemesinde: %25 civarında başarılı netice alınmaktadır *