Asit Yağmurlarının Toprak Kimyasına Etkisi,
Asit Yağmurları Toprak Kimyasına Nasıl Etki Eder
ASİT YAĞMURLARININ OLUŞUMU VE TOPRAK YAPISINA ETKİLERİ
Asit Yağmurları; Kukurt ve azot dioksitlerin atmosferdeki nemle birleşerek sulfirik ve nitrik asitli yağmur, kar ya da dolu oluşturması biciminde kirliliğe verilen genel ad Bu tur yağmurda tanecikler siste asılı olarak suspansiyon oluşturabilir ya da en kuru halde birikebilirler
Suspansiyon : Bir katının bir sıvı icerisinde ya da havada (sis icinde) cozunmeden dağılmasıyla oluşan heterojen karışımlardır Ayran,kahve,tebeşir tozu+su
Asit yağmurlarının verdiği ileri surulen zararın bir bolumunun aslında bazı doğal nedenlerden kaynaklandığı yapılan araştırmalar sonucunda anlaşılmışsa da, petrol ve komur yanmasından oluşan kukurt dioksit ile otomobil motorlarından cıkan azot oksidin, asit yağmuru sorununu buyuk olcude şiddetlendirdiği kesindir
Kirliliğe yol acan tanecikler, kaynaklarından binlerce kilometre uzağa ruzgarla taşınabilir Sozgelimi ABD‘nin kuzey doğusundaki asit yağmurlarına, Kanada'dan yayılanlar da katılmış, Kanada'nın doğusundaki kukurt iceren yağış, ABD 'den kaynaklanmıştır
Bilim adamlarının tumu asit yağmurlarının denetlenmesi icin bir an once yasalar cıkarılmasını istemektedirler Ne var, ki soz konusu yasaların yol acacağı harcamalar cok yuksektir, bu yuzden de sorunun cozulmesi surekli ertelenmektedir
Ekonomik faaliyet, kıtlığa karşı yapılan bir savaştır İnsan bu savaşta bir takım değerleri uretip tuketirken başka bir değer olan kaliteyi CEVRE ’yi de tuketmektedir Hava, su, yeşil ve toprak gibi Biri kirlendiği zaman beraberinde, zincirleme olarak, diğerleri ve bunlardan yararlanan insanlar da kirlenmekte ve yok olmaktadır
Gorulduğu gibi hava doğal ve yapay etmenlerce kirletilmektedir Yapay etmenlerin temelinde insan bulunmaktadır Fabrikadan, evlerden ve araclardan cıkan dumanlar tarafından atmosfer durmadan kirlenmektedir Bu kirlilik doğrudan olduğu gibi asit yağmurları yoluyla da bitkiye, insana, suya, toprağa ve taşa etki etmektedir
Termik santrallerde, ısıtmada ve endustri kurumlarında kullanılan komur atmosfere kul (kadmiyum, arcelik, kurşun) CO2 ve SO2 yaymaktadır Dunyada olduğu gibi Turkiye ’de komur ve petrol tuketimi giderek artmaktadır Artan taşıt sayısı da petrol tuketimini dolayısıyla atmosferdeki karbon monoksit gazını yukseltmektedir Yanardağlar da havadaki SO2 ve CO2 gibi gazların miktarını arttırmaktadır Bu gazlar havadaki su buharı ile birleşirlerH2O+SO2 H2SO4 (sulfirikasit) ve
H2O+NO2 HNO3 (nitrik asit) olarak yere duşerler
Hava kirliliği, ışınların yere ulaşmasını ve atmosfere yayılmasına da engelleyerek iklim uzerinde olumsuz etki yapmaktadırAsit yağışları yapraklardaki klorofilin bozulmasına ve bitkinin sararıp kurumasına neden olmaktadır
Bilindiği gibi bitkiler, fotosentez sırasında CO2 tuketir Asit yağmurları, bitkileri kurutarak, diğer yandan atmosferdeki CO2 (karbondioksit) tutarının artması icin ortam hazırlamaktadır Başka bir anlatımla, bir olumsuzluk bir başka olumsuzluğu uretmektedir
Bu asit yağışlarının etkilerini gorebilmek icin iki aşamadan oluşan deneylere girişilmiştir :
Birinci aşamada 16 saksıya kızıl cam, 20 saksıya fasulye ve nohut ekildi
Kızıl cam ve fasulyeler 4 ’er saksıdan oluşmak uzere 5 ’er gruba ayrıldı Her grup PH3, PH4,5, PH6, yağmur suyu ve ceşme suyu gibi asidik değeri farklı sularla sulandı Calışma 2 ay surdu Calışmalara ceşitli sınıflardan 15 oğrenci katıldı
Calışmalarımızda kullanılmak uzere, topladığımız yağmur suyunun asidik değeri olculdu: İlk yağış PH5,5, ikinci ve daha sonraki yağışlar PH6 olarak saptandı Bu da bize hava kirliliği ve onun oluşturduğu asit yağmurlarının cevremizde bir realite olduğunu kanıtlamaktadır
YATAĞAN ZİRAAT MD ’DEN YUKSELEN SES
Yatağanda da termik santralin yarattığı hava kirliliği ve oluşan asit yağmurları cevreye buyuk zararlar vermektedir
ONLEMLER :
Hava kirliliği ve asit yağışlarının cevreye, ozellikle bitkilere olan etkisinin kesin sonucu ve buna karşı isabetli onlemler alınmak isteniyorsa, cok sayıda bilimsel denemenin yapılması gerekir
Yakıtların (arac ve meskenlerde) kalitesi kontrol edilmeli
A ) Hava kirliliğine dayanıklı bitkiler (boğutlen, ıspanak, kızılcık,) ekilmeli
B) Kışın yaprak doken bitkiler ekilmeli
Kentlerin kurulma yerleri topografik acıdan iyi saptanmalı Başka bir anlatımla Yerleşmeleri (kent, koy,) canak şeklindeki alanlardan uzaklarda kurmalıyız
Bacalara filitre takılmalı
Aracların bakımı zamanında yapılmalı
Alternatif enerji kaynakları kullanılmalı
(Guneş, ruzğar, gelgit, akıntılar, biyokutle, end ve evsel atıklar gibi)
Tuketim toplumu olduğumuz surece yeni uretimlere yeni kirlenmelere neden olmamız kacınılmazdır Onun icin tuketim cılgınlığı yerine mevcutlardan haz almayı oğrenmeliyiz
Yakıtlardaki kukurt oranı azaltılmalı
Cevre insanlara oğretilmemeli; insanoğlu cevreyi icselleştirecek şekilde bizzat kendisi oğrenmeli
Kısaca; konunun sosyolojik, ekonomik ve politik boyutları aynı anda alınmalı ve hemen uygulamaya gecilmelidir Bunların icinde en onemli olanı ise yaşam ve eğitimi el ele tutuşturan uygulamalar olacaktır
Bu onlemler alınmadığı zaman en temiz kalan yerlerimizden biri olan Gokova Korfezi ve cevresi de son kurbanlardan biri olmaktan kurtulamayacaktır
Kirli hava ve asitik yağışlara etkileri yerel değildir Cunku ruzgar kirli hava ve yağışları cok uzaklara taşıyabilmektedir Asit yağışları, duştuğu yerde kalmayıp akarsular ve denizler yoluylada dunyaya yayılmaktadır Onun icin cozumler yerel değil, kuresel olmalıdır Ancak oncelikle yerel duşunmeyi ve yerel davranmayı oğrenerek bu felaketten kurtulabiliriz