Asitler ve Bazlar Fizik Odevi
Asitler ve bazlar proje odevi
Asitler ve bazlar performans odevi
asitler
asitler, cozeltiye hidrojen iyonu bırakan bileşiklerdir butun asitler hidrojen (h+) icerir genelde;
1 ekşi bir tada sahiptirler
2 indikatorlerin rengini değiştirirler (asitler litmus kağıdını kırmızıya cevirirler)
3 bazlarla reaksiyona girdiklerinde tuz ve su oluştururlar bundan başka cok ceşitlilik gosteren başka ozellikleri de bulunur bu spesifik ozellikler, anyon muhtevası ve ayrılmamış molekulerden dolayı olur ceşitli asitlerin molekulleri, cozeltiye farklı miktarda serbest hidrojen bırakma eğilimindedirler
hidroklorik asit (guclu asit)
hcı h + cı –
asetik asit (zayıf asit)
c2 h4 o2 (ch3cooh)
asetik asit; (sirke) zayıf iyonize olur ve serbest oksijenden az miktarda cozeltiye bırakır guclu asit ve bazlar iyonlarına ayrılır ve ayrılmış halde bulunur bu asit olarak tek yonlu ok ile ifade edilir zayıf asit ve bazlar surekli olarak iyonizasyon prosesi altındadırlar serbest iyonlar surekli olarak tekrar kombine olurlar bu durum cift yonlu ok ile belirtilir
asidik olan bir su asit notralizerleri ile arıtılır su asidik ise gectiği yerlerde zamanla maviyeşil lekeler ortaya cıkar ph testleri ile suyun asidik olup olmadığı anlaşılabilir
asit notralizer olarak kalsit kullanıldığı zaman suya karışan cozunmuş kirec taşları su sertliğinin artmasına neden olur
soda veya sodyumhidroksit ile de phyukseltilebilir
bazlar
bazlar, hidroksit iyonu bırakan maddelerdir ornek olarak sodyum hidroksit (naoh) ve amonyum hidroksit (nh4oh) verilebilir
sodyum hidroksit,
na oh na + + oh –
amonyum hidroksit,
nh4oh nh4+ + oh –
genelde;
1 acı tada sahiptirler
2 kaygan hissiyatı verirler
3 indikatorlerin rengini değiştirirler (litmus kağıdını mavi yaparlar)
amonyum hidroksit, zayıf bir bazdır ve cokeltiye az miktarda hidroksit iyonu bırakırlar guclu baz ve zayıf baz durumu da asitlerde olduğu gibidir
ph
ph suyun asitlik veya bazlık durumunun bir olcusudur ve logaritmik bir olcudur saf su h ve oh iyonları acısından dengelidir ve ph değeri 7 ’dir
ph7 ise baziktir
ph h+ iyonlarının elektrik potansiyellerine bağlı olarak veya renk indikatorleri ile olculebilirduşuk ph ’lı sular coğunlukla, hız kısıtlayıcı reaksiyon olan katot reaksiyonunu kolaylaştırıp, korozyonu artırır bu parametre icme suyunun guvenliği hakkında direk bilgi vermez duşuk ph ve aynı zamanda duşuk tds ‘li sular korozif olduğu icin borulardaki birtakım zehirli metalleri cozebilir yuksek ph ‘a sahip sularda da ph ’ı yukselten kimyasalların zararlı olup olmadığı belirlenmelidir
ph: hidrojen iyon konsantrasyonu veya sudaki hidrojen potansiyeli
ph ’ın asitlik ve alkalilikle ilişkisi
asidite,alkalinite ve ph derecesi ayrı ayrı şeylerdir mesela hidroklorik asidin, sulfirik asidin ve hidroklorik asidin 01 normal eriyiklerinin (1 litre suda 1 litre eşdeğer gram ağırlıkta asit bulunan eriyik normal eriyiktir) asiditesi birbirinin aynıdır halbuki bu eriyiklerin ph değerleri farklı ve sırasıyla 108, 120,2889 ’dur asitlik bir yetenek faktoru olup bazları noturleştirmek kapasitesi olarak belirlenir; aynı şekilde alkalilikte bir yetenek faktorudur ve asitleri notrleştirme kapasitesidir halboki ph değeri aksine bir şiddet, yoğunluk faktoru olup hidrojen iyonlarının konsantrasyonunu gosterir ph değeri asitlik ve alkalilik aktivitesinin (faaliyet derecesinin) bir olcusudur
alkalilik bir sudaki hco3, co3 ve oh koklerinin toplamının melt veya mglt cinsinden eşdeğeri kalsiyum karbonat olarak verilmektedir asitlik de aynı şekilde sudaki so4,cı,no3 ve diğer asit koklerinin toplamına karşı gelen eşdeğer caco3 miktarını melt veya mglt cinsinden gostermektedir
yani alkalilik ve asitlik terimleri eriyikte mevcut hco3 ve so4 gibi bircok koklerin ağırlığını gostermekte fakat bunların hicbiri eriyiğin kimyasal aktivitesi hakkında fikir vermemektedir halbuki ph , eriyiğin kimyasal aktivitesinin bir ifadesidir; zira eriyik ne kadar aktif ise o kadar cok iyonize olacak ve icindeki h+ iyonu miktarıda ona gore artacaktır
onemli asit ve bazların ozellikleri ve kullanıldığı alanları aşağıda bulabilirsiniz
formik asit(hcooh):
bakterilere kuf ve mayalara etki eder
mikrobik bozunmayı onlemek icin gıdalarda koruyucu olarak kulanılır ( karınca salgısında bol miktarda bulunur)
asetik asit(ch3cooh):
sirke asidi olarak bilinir asetik asitin %58 likcozeltisi sirke olarak kullanılır asetik asit bircok ilac endustri maddesinin kullanılmasında kullanılırtahriş edici bir kokouya sahip bir sıvıdır aluminyum asetat tuzu,taze kesilmiş yaralarda kan dindirici olarak kullanılır
sorbik asit(hc6h7o2):
kuf ve mayaların gelişmesine engel olurbu ozelliğinden dolayı yiyeceklerde antimikrobik koruyucu olarak kullanılır kokusu lezzeti yoktur
sulfurik asit(h2so4):
endusturide kullanılan en onemli asit ve dunyada en cok uretilen kimyasallardan biridir so2 gazı kullanılarak kontakt metodu denilen bir metotla uretilir endustride bircok alanda kullanılan bu asit,ozellikle gubre uretiminde,amonyum sulfat uretiminde,patlayıcı yapımında,boya sanayinde,petrokimya sanayinde kullanılmaktadır
benzoik asit(c6h5coooh):
beyaz renkli iğne ve yaprakcık gorunumunde bir maddedirgıdalarda mikrobik bozunmayı onlemek icin kullanılır en cok kullanıldığı alanlar,meyva suyu,marmelat,recel,gazlı ,icecekler,turşular ,ketcap ve benzeri urunlerdir benzoik asit, bir cok bitkinin yaprak ,kabuk ve meyvelerinde bulunurbenzoik asit genellikle sodyum tuzu olarak (sodyum benzoat) kullanılır ilave edildiği bitkinin tadını etkiler
folik asit :
folik asit dokularında az da olsa bulunurfolik asit en cok koyu yeşil yapraklı sebzeler ve gıda olarak kullanılan hayvanların bobrek ve karaciğerlerinde bulunur biftek, huhubat, sebzeler,domates,peynir ve sutte az miktarda bulunurfolik asit eksikliğinde vucutta anemi (kansızlık )ortaya cıkar
hidrojen sulfur(h2s):
renksiz bir gazdır kokmuş yumurtayı andıran bir kokusu vardır cok zehirlidir uzun zaman solunduğunda insanı oldurebilir havada seyreltik olarak bulunduğunda yorgunluk ve baş ağrısı yapar
nitrik asıt(hno3):
nitrik asit,dinamit yapımında kullanılır nitrik asitin gliserin ile reaksiyonundan nitrogliserin meydana gelir ayrıca nitrik asit nh4no3 iceren gubrelerin uretiminde kullanılır
fosforik asit(h3po4):
saf fosforik asit,renksiz kristaller halinde bir katıdır fosforik asit,en cok fosfatlı gubrelerin yapımında ve ilac endustrisinde kullanılır
hidroflorik asit(hf):
hidroflorik asit yuksek oktanlı benzin yapımında ,sentetik kriyolit (na3alf6) imalatında kullanılır ayrıca hidroflorik asit camların uzerine şekiller yapmak icin kullanılır bu iş icin,once cam eşya yuzeyi bir parafin tabakası ile kaplanır
sonra parafinin uzerine bir celik kalem ile istenen şekil cizilir bu cizgilere hidrojen florur gazı veya cozeltisi tatbik edilir camdaki parafin temizlendikten sonra camda yalnız sabit şekiller kalır
sodyum hidroksit(naoh):
beyaz renkte nem cekici bir maddedir suda kolaylıkla cozunur ve yumuşak kaygan ve sabun hissi veren bir cozelti oluşturur sodyum hidroksit,laboratuvarlarda co2 gibi asidik gazları yakalamak icin kullanılır endustride bir cok kimyasal maddenin yapımında ,yapay ipek,sabun,kağıt,tekstil,boya,deterjan endustrisinde ve petrol rafinerilerinde kullanılır
potasyum hidroksit(koh):
endustride arap sabunu uretiminde,pillerde elektrolit olarak ve gubre yapımında kullanılır
kalsiyum hidroksit(ca(oh)2):
beyaz bir toz olup,suda hamurumsu bir gorunuş alır sonmemiş kirece su ilave edilmesi ile elde edilir kalsiyum hidroksit asidik gazların uzaklaştırılması (hava gazından hidrojen sulfurun uzaklaştırılması gibi),kirec ve cimento yapımı alanlarında kullanılır
amonyak(nh3):
renksiz,kendine ozgu keskin kokusu olan bir gazdır sıvı amonyak ozellikleri bakımından suya benzer, polar yapıdadır,hidrojen bağı yapar ve su gibi iyonlarına ayrışır amonyak endustride en cok azotlu gubrelerin ve nitrik asitin uretiminde başlangıc maddesi olarak kullanılır zayıf baz olarak ve bircok laboratuvarlarda ise amonyak ,zayıf baz olarak ve bircok kimyasal maddenin elde edilmesinde kullanılır amonyak bilhassa nitrik asit ve amonyum tuzları imalatında,ure,boya,ilac ve plastik gibi organik madde imalatında kullanılır amonyak gazı normal sıcaklıkta basınc uygulandığında kolaylıkla sıvılaşır oluşan bu sıvının buharlaşma ısısı yuksektir (327 kcalg ) bundan dolayı amonyak endustride soğutucu olarak kullanılır
hidrosiyanik asit(hcn):
tabiatta bulunan zehirlerin en kuvvetlisidir hcn ’nin kokusu şeftali cekirdeği ici kokusuna benzer metrekupte 34 miligram hcn varlığında kokusu hissedilir oldurucu dozu konsantrasyonuna bağlıdır mesala,200 mgm3 konsantrasyonda oldurucu doz 2000 mg dkm3 ’tur
Asitler ve bazlar proje odevi
Asitler ve bazlar performans odevi
asitler
asitler, cozeltiye hidrojen iyonu bırakan bileşiklerdir butun asitler hidrojen (h+) icerir genelde;
1 ekşi bir tada sahiptirler
2 indikatorlerin rengini değiştirirler (asitler litmus kağıdını kırmızıya cevirirler)
3 bazlarla reaksiyona girdiklerinde tuz ve su oluştururlar bundan başka cok ceşitlilik gosteren başka ozellikleri de bulunur bu spesifik ozellikler, anyon muhtevası ve ayrılmamış molekulerden dolayı olur ceşitli asitlerin molekulleri, cozeltiye farklı miktarda serbest hidrojen bırakma eğilimindedirler
hidroklorik asit (guclu asit)
hcı h + cı –
asetik asit (zayıf asit)
c2 h4 o2 (ch3cooh)
asetik asit; (sirke) zayıf iyonize olur ve serbest oksijenden az miktarda cozeltiye bırakır guclu asit ve bazlar iyonlarına ayrılır ve ayrılmış halde bulunur bu asit olarak tek yonlu ok ile ifade edilir zayıf asit ve bazlar surekli olarak iyonizasyon prosesi altındadırlar serbest iyonlar surekli olarak tekrar kombine olurlar bu durum cift yonlu ok ile belirtilir
asidik olan bir su asit notralizerleri ile arıtılır su asidik ise gectiği yerlerde zamanla maviyeşil lekeler ortaya cıkar ph testleri ile suyun asidik olup olmadığı anlaşılabilir
asit notralizer olarak kalsit kullanıldığı zaman suya karışan cozunmuş kirec taşları su sertliğinin artmasına neden olur
soda veya sodyumhidroksit ile de phyukseltilebilir
bazlar
bazlar, hidroksit iyonu bırakan maddelerdir ornek olarak sodyum hidroksit (naoh) ve amonyum hidroksit (nh4oh) verilebilir
sodyum hidroksit,
na oh na + + oh –
amonyum hidroksit,
nh4oh nh4+ + oh –
genelde;
1 acı tada sahiptirler
2 kaygan hissiyatı verirler
3 indikatorlerin rengini değiştirirler (litmus kağıdını mavi yaparlar)
amonyum hidroksit, zayıf bir bazdır ve cokeltiye az miktarda hidroksit iyonu bırakırlar guclu baz ve zayıf baz durumu da asitlerde olduğu gibidir
ph
ph suyun asitlik veya bazlık durumunun bir olcusudur ve logaritmik bir olcudur saf su h ve oh iyonları acısından dengelidir ve ph değeri 7 ’dir
ph7 ise baziktir
ph h+ iyonlarının elektrik potansiyellerine bağlı olarak veya renk indikatorleri ile olculebilirduşuk ph ’lı sular coğunlukla, hız kısıtlayıcı reaksiyon olan katot reaksiyonunu kolaylaştırıp, korozyonu artırır bu parametre icme suyunun guvenliği hakkında direk bilgi vermez duşuk ph ve aynı zamanda duşuk tds ‘li sular korozif olduğu icin borulardaki birtakım zehirli metalleri cozebilir yuksek ph ‘a sahip sularda da ph ’ı yukselten kimyasalların zararlı olup olmadığı belirlenmelidir
ph: hidrojen iyon konsantrasyonu veya sudaki hidrojen potansiyeli
ph ’ın asitlik ve alkalilikle ilişkisi
asidite,alkalinite ve ph derecesi ayrı ayrı şeylerdir mesela hidroklorik asidin, sulfirik asidin ve hidroklorik asidin 01 normal eriyiklerinin (1 litre suda 1 litre eşdeğer gram ağırlıkta asit bulunan eriyik normal eriyiktir) asiditesi birbirinin aynıdır halbuki bu eriyiklerin ph değerleri farklı ve sırasıyla 108, 120,2889 ’dur asitlik bir yetenek faktoru olup bazları noturleştirmek kapasitesi olarak belirlenir; aynı şekilde alkalilikte bir yetenek faktorudur ve asitleri notrleştirme kapasitesidir halboki ph değeri aksine bir şiddet, yoğunluk faktoru olup hidrojen iyonlarının konsantrasyonunu gosterir ph değeri asitlik ve alkalilik aktivitesinin (faaliyet derecesinin) bir olcusudur
alkalilik bir sudaki hco3, co3 ve oh koklerinin toplamının melt veya mglt cinsinden eşdeğeri kalsiyum karbonat olarak verilmektedir asitlik de aynı şekilde sudaki so4,cı,no3 ve diğer asit koklerinin toplamına karşı gelen eşdeğer caco3 miktarını melt veya mglt cinsinden gostermektedir
yani alkalilik ve asitlik terimleri eriyikte mevcut hco3 ve so4 gibi bircok koklerin ağırlığını gostermekte fakat bunların hicbiri eriyiğin kimyasal aktivitesi hakkında fikir vermemektedir halbuki ph , eriyiğin kimyasal aktivitesinin bir ifadesidir; zira eriyik ne kadar aktif ise o kadar cok iyonize olacak ve icindeki h+ iyonu miktarıda ona gore artacaktır
onemli asit ve bazların ozellikleri ve kullanıldığı alanları aşağıda bulabilirsiniz
formik asit(hcooh):
bakterilere kuf ve mayalara etki eder
mikrobik bozunmayı onlemek icin gıdalarda koruyucu olarak kulanılır ( karınca salgısında bol miktarda bulunur)
asetik asit(ch3cooh):
sirke asidi olarak bilinir asetik asitin %58 likcozeltisi sirke olarak kullanılır asetik asit bircok ilac endustri maddesinin kullanılmasında kullanılırtahriş edici bir kokouya sahip bir sıvıdır aluminyum asetat tuzu,taze kesilmiş yaralarda kan dindirici olarak kullanılır
sorbik asit(hc6h7o2):
kuf ve mayaların gelişmesine engel olurbu ozelliğinden dolayı yiyeceklerde antimikrobik koruyucu olarak kullanılır kokusu lezzeti yoktur
sulfurik asit(h2so4):
endusturide kullanılan en onemli asit ve dunyada en cok uretilen kimyasallardan biridir so2 gazı kullanılarak kontakt metodu denilen bir metotla uretilir endustride bircok alanda kullanılan bu asit,ozellikle gubre uretiminde,amonyum sulfat uretiminde,patlayıcı yapımında,boya sanayinde,petrokimya sanayinde kullanılmaktadır
benzoik asit(c6h5coooh):
beyaz renkli iğne ve yaprakcık gorunumunde bir maddedirgıdalarda mikrobik bozunmayı onlemek icin kullanılır en cok kullanıldığı alanlar,meyva suyu,marmelat,recel,gazlı ,icecekler,turşular ,ketcap ve benzeri urunlerdir benzoik asit, bir cok bitkinin yaprak ,kabuk ve meyvelerinde bulunurbenzoik asit genellikle sodyum tuzu olarak (sodyum benzoat) kullanılır ilave edildiği bitkinin tadını etkiler
folik asit :
folik asit dokularında az da olsa bulunurfolik asit en cok koyu yeşil yapraklı sebzeler ve gıda olarak kullanılan hayvanların bobrek ve karaciğerlerinde bulunur biftek, huhubat, sebzeler,domates,peynir ve sutte az miktarda bulunurfolik asit eksikliğinde vucutta anemi (kansızlık )ortaya cıkar
hidrojen sulfur(h2s):
renksiz bir gazdır kokmuş yumurtayı andıran bir kokusu vardır cok zehirlidir uzun zaman solunduğunda insanı oldurebilir havada seyreltik olarak bulunduğunda yorgunluk ve baş ağrısı yapar
nitrik asıt(hno3):
nitrik asit,dinamit yapımında kullanılır nitrik asitin gliserin ile reaksiyonundan nitrogliserin meydana gelir ayrıca nitrik asit nh4no3 iceren gubrelerin uretiminde kullanılır
fosforik asit(h3po4):
saf fosforik asit,renksiz kristaller halinde bir katıdır fosforik asit,en cok fosfatlı gubrelerin yapımında ve ilac endustrisinde kullanılır
hidroflorik asit(hf):
hidroflorik asit yuksek oktanlı benzin yapımında ,sentetik kriyolit (na3alf6) imalatında kullanılır ayrıca hidroflorik asit camların uzerine şekiller yapmak icin kullanılır bu iş icin,once cam eşya yuzeyi bir parafin tabakası ile kaplanır
sonra parafinin uzerine bir celik kalem ile istenen şekil cizilir bu cizgilere hidrojen florur gazı veya cozeltisi tatbik edilir camdaki parafin temizlendikten sonra camda yalnız sabit şekiller kalır
sodyum hidroksit(naoh):
beyaz renkte nem cekici bir maddedir suda kolaylıkla cozunur ve yumuşak kaygan ve sabun hissi veren bir cozelti oluşturur sodyum hidroksit,laboratuvarlarda co2 gibi asidik gazları yakalamak icin kullanılır endustride bir cok kimyasal maddenin yapımında ,yapay ipek,sabun,kağıt,tekstil,boya,deterjan endustrisinde ve petrol rafinerilerinde kullanılır
potasyum hidroksit(koh):
endustride arap sabunu uretiminde,pillerde elektrolit olarak ve gubre yapımında kullanılır
kalsiyum hidroksit(ca(oh)2):
beyaz bir toz olup,suda hamurumsu bir gorunuş alır sonmemiş kirece su ilave edilmesi ile elde edilir kalsiyum hidroksit asidik gazların uzaklaştırılması (hava gazından hidrojen sulfurun uzaklaştırılması gibi),kirec ve cimento yapımı alanlarında kullanılır
amonyak(nh3):
renksiz,kendine ozgu keskin kokusu olan bir gazdır sıvı amonyak ozellikleri bakımından suya benzer, polar yapıdadır,hidrojen bağı yapar ve su gibi iyonlarına ayrışır amonyak endustride en cok azotlu gubrelerin ve nitrik asitin uretiminde başlangıc maddesi olarak kullanılır zayıf baz olarak ve bircok laboratuvarlarda ise amonyak ,zayıf baz olarak ve bircok kimyasal maddenin elde edilmesinde kullanılır amonyak bilhassa nitrik asit ve amonyum tuzları imalatında,ure,boya,ilac ve plastik gibi organik madde imalatında kullanılır amonyak gazı normal sıcaklıkta basınc uygulandığında kolaylıkla sıvılaşır oluşan bu sıvının buharlaşma ısısı yuksektir (327 kcalg ) bundan dolayı amonyak endustride soğutucu olarak kullanılır
hidrosiyanik asit(hcn):
tabiatta bulunan zehirlerin en kuvvetlisidir hcn ’nin kokusu şeftali cekirdeği ici kokusuna benzer metrekupte 34 miligram hcn varlığında kokusu hissedilir oldurucu dozu konsantrasyonuna bağlıdır mesala,200 mgm3 konsantrasyonda oldurucu doz 2000 mg dkm3 ’tur
