Astım nasıl bir hastalıktır?
Astım, çocukluk çağının en sık kronik hastalığıdır. Astımda bronş adı verilen akciğer
havayollarında kronik bir iltihabi reaksiyon mevcuttur. Ülkemizde astım sıklığı erişkinlerde %2-
11, çocuklarda ise %8-18 oranındadır.
Astım gelişiminde genetik ve çevresel faktörler birlikte rol oynar. Astım şikayetleri çeşitli
tetikleyici (sigara dumanı, hava kirliliği, soğuk hava, egzersiz, üst solunum yolu enfeksiyonları) ve
duyarlı olunan alerjenlere (örneğin, ev tozu akarları, hayvan tüyleri, polenler, küf mantarları,
hamam böceği, besinler) maruziyet ile kötüleşebilir. Bu durum, öksürük, nefes darlığı ve hışıltı
gibi şikayetler ile kendini gösterir. Ailesinde alerji olan kişiler astım gelişimine daha yatkındır.
Çocukluk çağı astımında alerji erişkinlere oranla daha fazla görülür.
Astım belirtileri nelerdir?
Ataklar halinde tekrarlayan öksürük, hırıltı ve hışıltı, nefes darlığı yakınmları astımı düşündürür.
Gece uykudan kaldıran öksürük astım için tipiktir. Ataklar arasında hastanın şikayeti olmaz ve
muayenesi normaldir. Hırıltı ve hışıltı olmakzısın sadece öksürük ile seyreden astım tipleri de
mevcuttur.
Astım tanısı nasıl konulur?
Astım tanısı için iyi bir hikaye çoğu zaman yeterlidir. Ancak solunum fonksiyon testlerinden de
faydalanılması gerekebilir. Solunum fonkisyon testleri spirometri cihazları ile yapılır ve hastanın
havayollarındaki daralma ve nefes açıcı ilaçlar ile olan değişim ölçülür. Astımın alerjenlerle
tetiklenip tetiklenmediği deri testleri ile araştırılır. Astımda solunum yolu ile ev akarları, küf
mantarları hayvan tüy/epitelleri, hamamböceği ve dış ortam alerjenlerinden çayır, çimen, ağaç ve
yabani ot polenleri araştırılmalıdır. Bebeklerde ve erken çocukluk döneminde besin alerjenleri de
astım tetikleyicisi olarak araştırılmalıdır.
Astımın tedavisi var mı?
Evet. Astımda kontrol edici ilaçlar ile ataksız, öksürük ve nefes darlığı yakınmaları olmadan bir
hayat mümkündür ve ilaçların dozları bu amaç doğrultusunda düzenlenir.
Alerji saptanmış ise alerjen spesifik immunoterapi tedavisi (alerji aşısı) ile ilgili alerjene
duyarsızlaştırma tedavisi uygulanır. Tedavi en az 3 yıl sürmelidir. Alerjene duyarsızlaştırma
tedavisi ile ilgili hastalığın (alerjik rinit,astım) belirtileri de düzelir. Çocuklarda alerji aşısı mutlaka
çocuk alerji uzmanı tarafından yapılmalıdır.
Astım geçer mi?
Astım belirti ve bulguları yaş ile azalma gösterir ve bazı hastalarda tamamen kaybolabilir.
Hastanın alerjisinin olup olmadığı, sigara dumanına maruz kalıp kalmadığı hastalık seyrinin
önemli belirleyicilerindendir.
Sağlıklı günler dileklerimle,
Doç.Dr.Zeynep Arıkan Ayyıldız
Çocuk Alerji ve İmmunoloji Uzmanı
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı