Atasozleri ve Deyimler İkilemler konu anlatımı
ATASOZLERİ
Mutlaka kesin yargılıdır Yani cumle şeklindedir İyi insan sozunun ustune gelir
Mutlaka ders, oğut vermek ya da yol gostermek amacıyla kullanılır Her zaman ve herkes icin gecerliliği olan genel anlamlı sozlerdir Deli ile cıkma yola, getirir başa bela
Kalıplaşmış sozlerdir ve hicbir değişiklik yapılamaz Sakla samanı gelir zamanı
Oğut ve ders vermek ya da yol gosterme amaclı olduğu icin ya geniş zamanlıdır ya da emir kipindedir
DEYİMLER
En az iki sozcukten oluşan soz obekleridir Dili uzun
Anlatımımızı daha ilginc yapmak icin kullanırız Belli, ozel bir durumu, olayı ya da olguyu belirtmek amacıyla kullanırız Yani her zaman ve herkes icin gecerliliği yoktur Ozel anlamlıdır O bir dalda duramadığı icin başarılı olamıyor
Kalıplaşmış sozcuklerdir Ancak sozcukler arasına başka sozcukler de girebilir Kip, zaman, kişi ekleri gibi eklerle bicimlendirilebilir Son gunlerde canımı cok fazla sıktım
Geniş zamanlı ya da emir kipli olma zorunlulukları yoktur Bazılarında hic yargı yoktur Etli butlu, enine boyuna
Bazıları yarım yargılıdır Eziyet cekmek, kulağına kupe olmak
Bazıları ise atasozleri gibi kesin yargılıdır, yani cumle şeklindedir Atı alan Uskudar’ı gecti
Atasozleri ve Deyimler Ornekleri
Gecti Bor’un pazarı sur eşeği Niğde’ye (Deyim)
Armut piş ağzıma duş (Deyim)
Armut dibine duşer (Atasozu)
Kedi olalı bir fare tuttu (Deyim)
Atasozleri ve deyimler bazen sadece temel anlamlı olarak kullanılır Bazıları sadece mecaz anlamlıdır Bazıları da hem gercek hem de mecaz anlamlıdır, yani kinayelidir
Korle yatan şaşı kalkar (Mecaz anlam)
Bugunun işini yarına bırakma (Gercek anlam)
Damlaya damlaya gol olur (Hem gercek hem de mecaz anlam)
Olur iş değil (Gercek anlam)
Kuplere binmek (Mecaz anlam)
El etek opmek (Hem gercek hem de mecaz anlam)
İkilemler
Soz obekleri icinde atasozleri ve deyimler konusundan sonra işleyeceğimiz son başlık ikilemlerdir İkilemler, anlatımı guclendirmek, pekiştirmek icin kurulmuş soz obekleridir
* İkilemlerin oluşum ve kuruluş yolları:
Uslu uslu, yavaş yavaş Tekrar, yineleme ile oluşan Takır tukur, şırıl şırıl Yansıma sozcuklerle ile oluşan Yalan yanlış, eş dost Eş ya da yakın anlamlı, ilgili sozcuklerle oluşan Aşağı yukarı, enine boyuna Zıt anlamlı sozcuklerle oluşan Ev mev, cer cop Biri anlamlı, biri anlamsız sozcuklerden oluşan Abuk subuk, ıvır zıvır Her ikisi de anlamsız sozcuklerle oluşan Guzel mi guzel, soğuk mu soğuk mi edatı ile oluşan
ATASOZLERİ
Mutlaka kesin yargılıdır Yani cumle şeklindedir İyi insan sozunun ustune gelir
Mutlaka ders, oğut vermek ya da yol gostermek amacıyla kullanılır Her zaman ve herkes icin gecerliliği olan genel anlamlı sozlerdir Deli ile cıkma yola, getirir başa bela
Kalıplaşmış sozlerdir ve hicbir değişiklik yapılamaz Sakla samanı gelir zamanı
Oğut ve ders vermek ya da yol gosterme amaclı olduğu icin ya geniş zamanlıdır ya da emir kipindedir
DEYİMLER
En az iki sozcukten oluşan soz obekleridir Dili uzun
Anlatımımızı daha ilginc yapmak icin kullanırız Belli, ozel bir durumu, olayı ya da olguyu belirtmek amacıyla kullanırız Yani her zaman ve herkes icin gecerliliği yoktur Ozel anlamlıdır O bir dalda duramadığı icin başarılı olamıyor
Kalıplaşmış sozcuklerdir Ancak sozcukler arasına başka sozcukler de girebilir Kip, zaman, kişi ekleri gibi eklerle bicimlendirilebilir Son gunlerde canımı cok fazla sıktım
Geniş zamanlı ya da emir kipli olma zorunlulukları yoktur Bazılarında hic yargı yoktur Etli butlu, enine boyuna
Bazıları yarım yargılıdır Eziyet cekmek, kulağına kupe olmak
Bazıları ise atasozleri gibi kesin yargılıdır, yani cumle şeklindedir Atı alan Uskudar’ı gecti
Atasozleri ve Deyimler Ornekleri
Gecti Bor’un pazarı sur eşeği Niğde’ye (Deyim)
Armut piş ağzıma duş (Deyim)
Armut dibine duşer (Atasozu)
Kedi olalı bir fare tuttu (Deyim)
Atasozleri ve deyimler bazen sadece temel anlamlı olarak kullanılır Bazıları sadece mecaz anlamlıdır Bazıları da hem gercek hem de mecaz anlamlıdır, yani kinayelidir
Korle yatan şaşı kalkar (Mecaz anlam)
Bugunun işini yarına bırakma (Gercek anlam)
Damlaya damlaya gol olur (Hem gercek hem de mecaz anlam)
Olur iş değil (Gercek anlam)
Kuplere binmek (Mecaz anlam)
El etek opmek (Hem gercek hem de mecaz anlam)
İkilemler
Soz obekleri icinde atasozleri ve deyimler konusundan sonra işleyeceğimiz son başlık ikilemlerdir İkilemler, anlatımı guclendirmek, pekiştirmek icin kurulmuş soz obekleridir
* İkilemlerin oluşum ve kuruluş yolları:
Uslu uslu, yavaş yavaş Tekrar, yineleme ile oluşan Takır tukur, şırıl şırıl Yansıma sozcuklerle ile oluşan Yalan yanlış, eş dost Eş ya da yakın anlamlı, ilgili sozcuklerle oluşan Aşağı yukarı, enine boyuna Zıt anlamlı sozcuklerle oluşan Ev mev, cer cop Biri anlamlı, biri anlamsız sozcuklerden oluşan Abuk subuk, ıvır zıvır Her ikisi de anlamsız sozcuklerle oluşan Guzel mi guzel, soğuk mu soğuk mi edatı ile oluşan