Atuturk'un ailesi
Ataturk'un annesi Zubeyde Hanım, Hacı Sofu ailesinden Feyzullah Ağa'nın kızıdır Zeki, sağduyulu, dine ve geleneklere bağlı bir kadındı Oğlunun mahalle mektebine gelenekten olan ilahilerle başlamasını istemişti Ancak aşağıda goreceğimiz gibi oğlunun zamanın gerektirdiği bicimde yetişmesini engellememiş, hele kocası oldukten sonra onun iyi oğretim gormesine elinden geldiği kadar calışmıştır
Onun sağduyusu ve taşıdığı yuksek onur duygularının bir orneği aşağıdaki olayda gorulur O, daha Selanik'te bulundukları sırada oğlunun, kendi evinde, II inci Abdulhamit yonetimine karşı calışan bir takım arkadaşlariyle yaptığı toplantıda nelerle uğraşıldığını oğrenince, padişaha karşı calışmanın sonuclarından urkmuş, ancak Mustafa Kemal'in işi kendisine anlatması uzerine sorunu kavrayıp gizli şeyleriniz varsa ben saklayayım, muvaffak olmak zordur, mahvolmak daha tabiidirdedikten sonra şoyle konuşmuştur: evladım bir gun bu işler olduktan sonra seni namus ve haysiyet sahibi olanlarla gormezsem işte o zaman meyus olurum Ben senin kadar okumadım, senin kadar bilmem, seni gorduğun, anladığın şeyleri yapmaktan menetmiye kalkışmam, yalnız dikkat et, esas muvaffak olmaktır, muvaffak olmaya calış
Selanik Yunanlıların eline duştukten sonra kızı Bayan Makbule (Ata'dan) ile İstanbul'a gelen Zubeyde Hanım milli mucadele sırasında binbir merak ve heyecan, ancak buyuk kıvanc duyguları icinde İstanbul'da kalmış ve Ankara'ya gitmiştir Kalbinden hasta bulunduğu icin Ankara'da kalması uygun gorulmemiş ve zaferden sonra İzmir'e gonderilmiştir Orada 1923 yılında vefat etmiştir
Ataturk'un babası Ali Rıza Efendi, Selanik yerlilerindendi Uzak dedeleri Vidin'den ayrılarak Serez'de yerleşmişler, oradan da Selanik'e gelmişlerdi Ali Rıza Efendi, once Selanik'te evkaf katipliği yapmıştır Ataturk, onu az hatırladığını soylemekle birlikte zeka ve azmini anar, modern duşunceli bir kimse olduğunu soylerdi
1876 da Sırbistan'la savaş başladıktan sonra Selanik'te gonullulerden bir Asakiri Milliyetaburu kurulmuş ve Ali Efendi orada mulazımı evvel (Usteğmen) olmuştur
II Abdulhamid'in vehmi uzerine bu ve buna benzer birlikler dağıtıldıktan az sonra Ali Efendi'nin evkaftan cekilip rusumat memuru olduğu anlaşılıyor Daha sonra ozel hayata atılıp kereste tuccarlığı yapmıştır
Ataturk'un Selanik'te doğduğu evden ailenin orta halli, hatta bundan az ustun durumda olduğu anlaşılmaktadır
XIX uncu yuzyılda hele taşralarda kayıtlar pek eksik olduğundan onun doğum gunu bilinmemektedir O, Rumi 1286 yılında doğmuş olarak kayıtlı olduğuna gore 1880 veya 1881 de doğmuş demektir Adı Mustafa idi
19 Mayıs 1932 de Bay Reşit Saffet Atabinen'in kendisine Doğum gununuzu kutlarımyollu bir telgraf cekmesi, Ataturk'un hoşuna gitmişti Bundan az sonra Temmuz 1932 de Turk Tarih Kurumu'nun ilk kongresi sırasında Aydın Halkevi'nin tarih, dil, edebiyat komitesinin bir Gazi Gunukabul etmek istediğini soyleyip ona doğum gununu soran oğretmene Ataturk: Bana onu sormayınız, ben doğduğum gunu bilmiyorumder ve Gazi Gunuolarak da : Samsun'a cıktığım gunuyapınız sozunu eklemiştir