ataturkun geometri kitabının ozeti
Ataturk bu kitabı olumunden birbucuk yıl once III Turk Dil Kurultayından hemen sonra 19361937 yılı kış aylarında Dolmabahce Sarayı'nda kendi eliyle yazmıştır Ataturk Arapca ve Farsca terimlerle dolu ders kitaplarının oğrenciler acısından oğrenimi geciktireceğini duşunmuştu
Ataturk, Sivas Kongresinin toplandığı Sivas Lisesine, Lise Muduru ve Matematik oğretmeni Omer Beygo ve Başyardımcısı Felsefe oğretmeni Faik Dranaz ve oteki ilgililerle Kongre salonuna geldiler Burada once, 4 Eylul 1919'da tarihi kongrenin toplandığı Kongre salonunu ve ozel odasını gezdi ve o gunku dekoru aynen korunan bu oda ve salonda o gune ait hatıralarını anlattı Sonra topluluk halinde Lisenin 9A sınıfında programdaki Hendese (Geometri) dersine girdi Bu derste bir kız oğrenciyi tahtaya kaldırdı Oğrenci tahtada cizdiği koşut iki cizginin başka iki koşut cizginin kesişmesinden oluşan acıların Arapca adlarını soylemekte zorluk cekiyor ve yanlışlıklar yapıyordu Bu durumdan etkilenen Ataturk, tepkisini, Bu anlaşılmaz Arapca terimlerle, oğrencilere bilgi verilemez Dersler, Turkce, yeni terimlerle anlatılmalıdır dedi ve tebeşiri eline alıp, tahtada cizimlerle zaviyenin karşılığı olarak acı, dılı nın karşılığı olarak kenar, muselles'in karşılığı olarak da ucgen gibi Turkce yeni terimler kullanarak, bir takım Geometri konularını ve bu arada Pythagoras teoremini anlattı
Ataturk, dilimize karşılığı koşut olan muvazi kelimesinin yerine kullandığı paralel teriminin kokenini acıklarken Orta Asyadaki Turklerin, kağnının iki tekerleğinin bir dingile bağlı olarak duruş bicimine para adını verdiklerini anlattı Ataturk, bu derste aynı zamanda ders kitaplarının birkac ay icinde Turkce terimlerle yazdırılıp butun okullara ulaştırılmasını emir buyurdu
İkinci Kısım; Duzeylerin Olculmesine ayrılmıştır Birinci kısımda tanımı yapılan geometrik şekillerin alan hesaplarının nasıl yapılacağı yazılı olarak ifade edilirken, matematik işlemleriyle de bu anlatım misallendirilmiştir Bazı duzeylerin alan hesaplarının işlemlerinde değişik cozumler de gosterilmiş ve buna ait ornek de eserde yer almıştır Ayrıca, imsel şekillerin cevreleri ile alanları arasında oran hesaplamaları işlem olarak orneklerle gosterilmiştir
Ucuncu Kısım ise Katıylar başlığı altında; silindir, puruzma, koni, piramet ve yurenin anlatımları yanında, alan ve hacım işlemlerinin nasıl yapılacağı verilen misallelerle ifade edilmiştir
Eserin son kısmında yer alan Ataturkun geometri kitabında kullandığı ve tanımladığı terimler başlığı altında bir dizin verilmiştir Ataturkun kullandığı ve tanımladığı terimlerin sayısının yuz yirmi dokuz olduğu, bu terimlerin abece sırasıyla verildiği, terimlerin tanımları Ataturkun uslubuna ve yazımına olabildiğince sadık kalınarak yapıldığı ifade edilmiştir Ancak bazı tanımların sozluk duzeni icerisinde verilebilmesi icin yalnızca soz diziminde kucuk değişikliklere gidildiği belirtilmiştir
Ataturk bu kitabı olumunden birbucuk yıl once III Turk Dil Kurultayından hemen sonra 19361937 yılı kış aylarında Dolmabahce Sarayı'nda kendi eliyle yazmıştır Ataturk Arapca ve Farsca terimlerle dolu ders kitaplarının oğrenciler acısından oğrenimi geciktireceğini duşunmuştu
Ataturk, Sivas Kongresinin toplandığı Sivas Lisesine, Lise Muduru ve Matematik oğretmeni Omer Beygo ve Başyardımcısı Felsefe oğretmeni Faik Dranaz ve oteki ilgililerle Kongre salonuna geldiler Burada once, 4 Eylul 1919'da tarihi kongrenin toplandığı Kongre salonunu ve ozel odasını gezdi ve o gunku dekoru aynen korunan bu oda ve salonda o gune ait hatıralarını anlattı Sonra topluluk halinde Lisenin 9A sınıfında programdaki Hendese (Geometri) dersine girdi Bu derste bir kız oğrenciyi tahtaya kaldırdı Oğrenci tahtada cizdiği koşut iki cizginin başka iki koşut cizginin kesişmesinden oluşan acıların Arapca adlarını soylemekte zorluk cekiyor ve yanlışlıklar yapıyordu Bu durumdan etkilenen Ataturk, tepkisini, Bu anlaşılmaz Arapca terimlerle, oğrencilere bilgi verilemez Dersler, Turkce, yeni terimlerle anlatılmalıdır dedi ve tebeşiri eline alıp, tahtada cizimlerle zaviyenin karşılığı olarak acı, dılı nın karşılığı olarak kenar, muselles'in karşılığı olarak da ucgen gibi Turkce yeni terimler kullanarak, bir takım Geometri konularını ve bu arada Pythagoras teoremini anlattı
Ataturk, dilimize karşılığı koşut olan muvazi kelimesinin yerine kullandığı paralel teriminin kokenini acıklarken Orta Asyadaki Turklerin, kağnının iki tekerleğinin bir dingile bağlı olarak duruş bicimine para adını verdiklerini anlattı Ataturk, bu derste aynı zamanda ders kitaplarının birkac ay icinde Turkce terimlerle yazdırılıp butun okullara ulaştırılmasını emir buyurdu
İkinci Kısım; Duzeylerin Olculmesine ayrılmıştır Birinci kısımda tanımı yapılan geometrik şekillerin alan hesaplarının nasıl yapılacağı yazılı olarak ifade edilirken, matematik işlemleriyle de bu anlatım misallendirilmiştir Bazı duzeylerin alan hesaplarının işlemlerinde değişik cozumler de gosterilmiş ve buna ait ornek de eserde yer almıştır Ayrıca, imsel şekillerin cevreleri ile alanları arasında oran hesaplamaları işlem olarak orneklerle gosterilmiştir
Ucuncu Kısım ise Katıylar başlığı altında; silindir, puruzma, koni, piramet ve yurenin anlatımları yanında, alan ve hacım işlemlerinin nasıl yapılacağı verilen misallelerle ifade edilmiştir
Eserin son kısmında yer alan Ataturkun geometri kitabında kullandığı ve tanımladığı terimler başlığı altında bir dizin verilmiştir Ataturkun kullandığı ve tanımladığı terimlerin sayısının yuz yirmi dokuz olduğu, bu terimlerin abece sırasıyla verildiği, terimlerin tanımları Ataturkun uslubuna ve yazımına olabildiğince sadık kalınarak yapıldığı ifade edilmiştir Ancak bazı tanımların sozluk duzeni icerisinde verilebilmesi icin yalnızca soz diziminde kucuk değişikliklere gidildiği belirtilmiştir