Atom hakkında veri
Atom modelleri
Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en ufak yapı birimidir Örneğin bir demir parçasını bölmeye başlasak ilk ilk önce ikiye böldüğümüzde elimizde kalan parçalar yeniden tahta parçasıdır Daha Sonra daha bölmeye devam etsek elimizdeki parçalar daima bir tahta parçası olur, ta fakat tahtayı oluşturan en ufak parçaya yani atoma gelene değin Bir Takım maddelerin özelliklerini taşıyan en ufak parçalar aniden fazla atomun bir araya gelmesiyle oluşmuştur Bu şekilde birdenbire pozitif atomun oluşturduğu en minik parçalara da molekül denir Örneğin su maddesini oluşturan en küçük parça moleküldür Bir su molekülü iki hidrojen atomu ve bir oksijen atomunun birleşmesiyle oluşmuş bir moleküldür
Doğrusu atom da diğer parçaların birleşmesinden oluşmuştur Bu parçalar proton, nötron ve elektrondur Bu parçaların içinde en minik olan elektrondur Atomların birbirinden farklılığı da bu parçaların sayısının farklılığına göre olur Mesela 10 nötron, 15 proton, 15 de elektrona sahip olan bir atom ile 12 nötron, 15 proton ve 15 elektrona sahip bir atom aralarında çeşitlilik vardır Bunlar diğer başka maddelerin atomlarıdırlar ve isimleri de değişiktir Atomun bu parçacıklarının da birbirinden öbür öbür özellikleri vardır Protonlar pozitif(+) yüklü olarak, elektronlar olumsuz() yüklü, nötronlar ise yüksüz olarak kabul edilirler Proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde elektronlar ise atomun çevresinde bulunurlar ve elektronlar hem kendi eksenleri civarda hem de atomun çekirdeğinin etrafında (çekirdeğe emin uzaklıktaki bir yörüngede) dönerler
Bazen atomlar son yörüngelerindeki elektron sayılarını belli sayıya(oktetesoy gazların atom düzenine) bitirmek için elektron alışverişi yaparlar Ve bu parçacıklarından yalnızca elektronlarını alıp verebilirler Fakat çekirdek tepkimesi olursa diğer parçacıklarını da alıp verebilirler lakin o zaman zaten atomun kendisi de değiştirilmiş olur Bizim şu lahza incelediğimiz şart kimyasal tepkimelerde atomun elektron alışverişidir ve bu şekilde atomun adı(kendisi) ve periyodik cetveldeki yeri değişmez yalnızca kimyasal tepkimelerdeki davranışı değişir Normalde hiç elektron almamış ve vermemiş olan bir atomun elektron sayısı proton sayısına eşittir Atom bu durumdayken bu atoma nötr atom denir Fakat başka bir atomla elektron alışverişi yaparsa iyon durumuna geçer Eğer nötr bir atom elektron veriyorsa proton sayısı elektron sayısından artı ayla gelir ve bu atomlara artı iyon(katyon) denir Eğer tam tersi olup da atom elektron kaybetmek yerine elektron kazanırsa bu sefer de elektron sayısı proton sayısından artı hale kazanç ve bu atomlara da negatif iyon(anyon) denir
Thomson Atom Modeli :
(1902) üzümlü kek şeklindeki atom modeli;
Thomson atom altı parçacıklar üzerinde alıştırma*lar yaparken buluş ettiği eksi uç tüpü yardımıyla 1887 yılında elektronu keşfinden sonra kendi atom mo*delini ortaya attı Thomson'a kadar Atom dışı tamamen artı yüklü bir küre olup ve olumsuz yüklü olan elekt*ronlar ise kek içerisindeki gömülü üzümler gibi bu küre içerisine gömülmüş hâldedir
Rutherford Atom Modeli:
(1911) güneş sistemine benzeyen atom modeli;
Thomson'm mode*line öyle inanmayan Rutherford ün*lü alfa saçılması deneyi ile kimya tarihine nükleer atom kavramım so*karak yeni çığır aç*mıştır İnce altın levhayı radyoaktif atomların yayınladıkları alfa ışınlarıyla bombardımana tabii tutan Lord Ernest Rutherford gözlemlerine ve deneyle*rinin sonuçlarına dayanarak, atomun Thomson tarafından hayâl edilmiş fon durağan topluluk olamayacağına hükmetti Ve atomun yapısını, topta ge*zegenlerin Güneş'in etrafında gravitasyon kuvve*tinin etkisiyle dolandıkları gibi gibi elektronlum da pozitif yüklü bir çekirdeğin civarda elektrik*su baskını çekim kuvvetinin etkisi alanda dolanmakta ol*duğu dinamik bir model olarak açıkladı
Bohr Atom Modeli :
(1913) kuvantum teorisinin sahneye çıkışı;
Rutherford atom modeli üzerinde kafa yoran Dani*markalı fizikçi Niels Bohr, herzamanki fi*zik gereği çekir*değin etrafında dolanan elektronların ivmeli hare*ketlerinden dola*yı, enerji kaybederek çekirdeğe düşmeleri gerektiğini düşündü Fakat hiç de böyle olmamakta ve atom kararlılığını muhafaza etmektedir Bohr atomun bu karalılığını;
1 Elektron hareketlerinin oysa belirtilen yörüngeler (enerji seviyeleri) üstünde muhtemel olmasıyla,
2 Elektronun, bir yörüngeden bir başkasına geçişini ise belirtilen bir miktarda (bir kuvantum miktarında) bir enerji kazanması*na (ya da kaybetmesine) ast olduğuna, ve
3 Bir atomda, elektronların daha da alana düşme*yecekleri bir en alt enerji düzeyinin var olmasıy*la açıklamaktadır
De Broglie'un Atom Modeli:
(1923) Broglie'un dalga modeli;
Bohr ’n atom modeli elektronların yörüngeler arası geçişlerin olası kılan “enerji (kuvantum) sıçramaları açıklamakta yetkisiz kalmaktaydı Bunun çözümü Fransız fizikçisi Prens Victor De Broglie kadar öneri edildi De Broglie bilinen bazı taneciklerin uygun şartlar altında tıpkı elektromanyetik radyasyonlar gibi, ara sıra de elektromanyetik radyasyonların yerinde şartlarda tıpatıp birer tanecik gibi davranabileceklerini düşünerek elektronlara bir sanal dalganın eşlik ettiği öne sürerek bir model teklif etti Bu modele kadar bambaşka elektron yörüngelerini çekirdeğin etrafında kapalı dalga halkaları oluşturmaktaydılar
irsizlik prensip katlamakla beraber bazı ihtimal ve istatistiki hesap*lar neticesinde bir elektronun uzaydaki yerini neredeyse hesap etmenin muhtemel olabileceğini öne sürdü Born Schrödinger'in dalga denklemini olanak açısından yorumlayarak dalga mekaniği ile kuvantum teorisi aralarında bir bağıntı kurdu Bu Nedenle elektronun uzayın bir noktasında bulunması ihtimalinin hesaplanabileceğini göstermiş oldu *
Atom modelleri
Atom, elementlerin özelliklerini taşıyan en ufak yapı birimidir Örneğin bir demir parçasını bölmeye başlasak ilk ilk önce ikiye böldüğümüzde elimizde kalan parçalar yeniden tahta parçasıdır Daha Sonra daha bölmeye devam etsek elimizdeki parçalar daima bir tahta parçası olur, ta fakat tahtayı oluşturan en ufak parçaya yani atoma gelene değin Bir Takım maddelerin özelliklerini taşıyan en ufak parçalar aniden fazla atomun bir araya gelmesiyle oluşmuştur Bu şekilde birdenbire pozitif atomun oluşturduğu en minik parçalara da molekül denir Örneğin su maddesini oluşturan en küçük parça moleküldür Bir su molekülü iki hidrojen atomu ve bir oksijen atomunun birleşmesiyle oluşmuş bir moleküldür
Doğrusu atom da diğer parçaların birleşmesinden oluşmuştur Bu parçalar proton, nötron ve elektrondur Bu parçaların içinde en minik olan elektrondur Atomların birbirinden farklılığı da bu parçaların sayısının farklılığına göre olur Mesela 10 nötron, 15 proton, 15 de elektrona sahip olan bir atom ile 12 nötron, 15 proton ve 15 elektrona sahip bir atom aralarında çeşitlilik vardır Bunlar diğer başka maddelerin atomlarıdırlar ve isimleri de değişiktir Atomun bu parçacıklarının da birbirinden öbür öbür özellikleri vardır Protonlar pozitif(+) yüklü olarak, elektronlar olumsuz() yüklü, nötronlar ise yüksüz olarak kabul edilirler Proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde elektronlar ise atomun çevresinde bulunurlar ve elektronlar hem kendi eksenleri civarda hem de atomun çekirdeğinin etrafında (çekirdeğe emin uzaklıktaki bir yörüngede) dönerler
Bazen atomlar son yörüngelerindeki elektron sayılarını belli sayıya(oktetesoy gazların atom düzenine) bitirmek için elektron alışverişi yaparlar Ve bu parçacıklarından yalnızca elektronlarını alıp verebilirler Fakat çekirdek tepkimesi olursa diğer parçacıklarını da alıp verebilirler lakin o zaman zaten atomun kendisi de değiştirilmiş olur Bizim şu lahza incelediğimiz şart kimyasal tepkimelerde atomun elektron alışverişidir ve bu şekilde atomun adı(kendisi) ve periyodik cetveldeki yeri değişmez yalnızca kimyasal tepkimelerdeki davranışı değişir Normalde hiç elektron almamış ve vermemiş olan bir atomun elektron sayısı proton sayısına eşittir Atom bu durumdayken bu atoma nötr atom denir Fakat başka bir atomla elektron alışverişi yaparsa iyon durumuna geçer Eğer nötr bir atom elektron veriyorsa proton sayısı elektron sayısından artı ayla gelir ve bu atomlara artı iyon(katyon) denir Eğer tam tersi olup da atom elektron kaybetmek yerine elektron kazanırsa bu sefer de elektron sayısı proton sayısından artı hale kazanç ve bu atomlara da negatif iyon(anyon) denir
Thomson Atom Modeli :
(1902) üzümlü kek şeklindeki atom modeli;
Thomson atom altı parçacıklar üzerinde alıştırma*lar yaparken buluş ettiği eksi uç tüpü yardımıyla 1887 yılında elektronu keşfinden sonra kendi atom mo*delini ortaya attı Thomson'a kadar Atom dışı tamamen artı yüklü bir küre olup ve olumsuz yüklü olan elekt*ronlar ise kek içerisindeki gömülü üzümler gibi bu küre içerisine gömülmüş hâldedir
Rutherford Atom Modeli:
(1911) güneş sistemine benzeyen atom modeli;
Thomson'm mode*line öyle inanmayan Rutherford ün*lü alfa saçılması deneyi ile kimya tarihine nükleer atom kavramım so*karak yeni çığır aç*mıştır İnce altın levhayı radyoaktif atomların yayınladıkları alfa ışınlarıyla bombardımana tabii tutan Lord Ernest Rutherford gözlemlerine ve deneyle*rinin sonuçlarına dayanarak, atomun Thomson tarafından hayâl edilmiş fon durağan topluluk olamayacağına hükmetti Ve atomun yapısını, topta ge*zegenlerin Güneş'in etrafında gravitasyon kuvve*tinin etkisiyle dolandıkları gibi gibi elektronlum da pozitif yüklü bir çekirdeğin civarda elektrik*su baskını çekim kuvvetinin etkisi alanda dolanmakta ol*duğu dinamik bir model olarak açıkladı
Bohr Atom Modeli :
(1913) kuvantum teorisinin sahneye çıkışı;
Rutherford atom modeli üzerinde kafa yoran Dani*markalı fizikçi Niels Bohr, herzamanki fi*zik gereği çekir*değin etrafında dolanan elektronların ivmeli hare*ketlerinden dola*yı, enerji kaybederek çekirdeğe düşmeleri gerektiğini düşündü Fakat hiç de böyle olmamakta ve atom kararlılığını muhafaza etmektedir Bohr atomun bu karalılığını;
1 Elektron hareketlerinin oysa belirtilen yörüngeler (enerji seviyeleri) üstünde muhtemel olmasıyla,
2 Elektronun, bir yörüngeden bir başkasına geçişini ise belirtilen bir miktarda (bir kuvantum miktarında) bir enerji kazanması*na (ya da kaybetmesine) ast olduğuna, ve
3 Bir atomda, elektronların daha da alana düşme*yecekleri bir en alt enerji düzeyinin var olmasıy*la açıklamaktadır
De Broglie'un Atom Modeli:
(1923) Broglie'un dalga modeli;
Bohr ’n atom modeli elektronların yörüngeler arası geçişlerin olası kılan “enerji (kuvantum) sıçramaları açıklamakta yetkisiz kalmaktaydı Bunun çözümü Fransız fizikçisi Prens Victor De Broglie kadar öneri edildi De Broglie bilinen bazı taneciklerin uygun şartlar altında tıpkı elektromanyetik radyasyonlar gibi, ara sıra de elektromanyetik radyasyonların yerinde şartlarda tıpatıp birer tanecik gibi davranabileceklerini düşünerek elektronlara bir sanal dalganın eşlik ettiği öne sürerek bir model teklif etti Bu modele kadar bambaşka elektron yörüngelerini çekirdeğin etrafında kapalı dalga halkaları oluşturmaktaydılar
irsizlik prensip katlamakla beraber bazı ihtimal ve istatistiki hesap*lar neticesinde bir elektronun uzaydaki yerini neredeyse hesap etmenin muhtemel olabileceğini öne sürdü Born Schrödinger'in dalga denklemini olanak açısından yorumlayarak dalga mekaniği ile kuvantum teorisi aralarında bir bağıntı kurdu Bu Nedenle elektronun uzayın bir noktasında bulunması ihtimalinin hesaplanabileceğini göstermiş oldu *