Avrupa Birliği'nde tek kullanımlık plastik eserlerin kullanımını yasaklayan kanun yürürlüğe girdi. Böylece, plastikten yapılan ve tek kullanımlık, tabak, çatal, bıçak üzere eserler AB pazarına giremeyecek.
Avrupa Birliği'nde (AB) tek kullanımlık plastik tabak, bardak üzere eserlerin kullanımını yasaklayan kanun yürürlüğe girdi.
AB Kurulundan yapılan açıklamaya nazaran, plastikten yapılan ve kullanıp atılan tabak, çatal, bıçak, bardak, kulak çubuğu ve pipet üzere eserler AB pazarına giremeyecek.
Ayrıyeten polistirenden yapılmış yiyecek ve içecek kutuları da bu kapsamda bulunacak. Yeni kanunla alternatifi bulunan tek kullanımlık plastik eserlerin kullanımının azaltılması hedefleniyor.
"Denizlerdeki çöpün yüzde 80'i plastik"
Fotoğraf: Blue Marlin Dive / Facebook
AB Kurulunun açıklamasına nazaran dünyada denizlerdeki çöpün yüzde 80'ini plastik eserler oluşturuyor. Plastik kalıntıları deniz canlılarının yanı sıra insanların kullandığı besinlere da bulaşabiliyor. AB, plastik eserlerin yine kullanılabilir ve dönüştürülebilir olmasını amaçlıyor.
Maliyeti 22 milyar euro azalacak"
Avrupa Parlamentosu Frédérique Ries, bu yasa ile 2030'a kadar Avrupa'daki plastik kirliliğin varsayımı maliyetinin 22 milyar euro azalacağını söyledi. Ries, "Plastiklerin yarattığı deniz kirliliği sıkıntısını göz önüne alındığında, Avrupa'nın artık memleketler arası seviyede savunmak ve teşvik etmek için bir yasal modeli var. Bu gezegen için gereklidir." dedi.
AB'de iki yılı aşkın müddettir alınan tedbirlerle plastik ambalajların geri dönüşüm oranları yüzde 41.5 oranında yükselmişti. Avrupa'da plastik ambalaj geri dönüşümü, halihazırda ABD'nin üç katı ve bu oranın büyümeye devam etmesi bekleniyor.
AB'ye nazaran, birlik içindeki plastik ambalajların yüzde 50'si 2025 yılına kadar geri dönüştürülebilir olacak. Ayrıyeten AB, 2025 yılına kadar tüm plastik şişe atıklarının yüzde 77'sini, 2029 yılına kadar bu tıp atıkların yüzde 90'ını toplama maksadı belirtti.
Greenpeace'e nazaran, global olarak, plastik ambalajların sadece yüzde 14 ila yüzde 18'i geri dönüştürülmekte. Bu Avrupa ortalamasının yarısından daha az, ABD'de ise plastik atıklarının yüzde 10'undan daha azı geri dönüştürülüyor.
Yasağa ait bilinmesi gereken kimi ayrıntılar
Birtakım AB üyesi ülkeler, tek kullanımlık plastik eserlerinin kullanımına kısıtlama kademeli olarak kısıtlama getirmişti.
Örneğin Fransa'da kabul edilen atıkla gayret maddesine nazaran, birçok meyve zerzevat ambalajı, çocuk menülerinin yanında verilen plastik oyuncaklar yasaklandı. Lüksemburg’da 3 Temmuz’da itibaren tek kullanımlık plastik eserlerin şenliklerde satılması yasaklandı. Yunanistan da şubat ayından bu yana devlet kurumlarında bu eserlerin kullanımına yasak getirdi. İtalya ve Belçika üzere öbür ülkeler de plastik kullanımını azaltmak için plastik vergisi getiriyor.
Öte yandan AB'de yürürlüğe giren yasakla birlikte plastik içeçek şişelerinin kullanımına sınırlama getirilmedi. Dünya çapında her gün satılan 1,3 milyar plastik içecek şişeler yasaklanmadı.
AB'nin kabul ettiği maddede sigara izmaritleri de listede. İzmaritler, etrafta çok yavaş parçalanan bir polimer olan selüloz asetattan yapılıyor. Yılda yaklaşık 4,5 trilyon izmarit atılıyor.
Lakin AB, direkt izmaritlere yasak getirmektense farkındalık yaratmak için izmaritleri ve paketleri etiketlemeye zorluyor. Aktivistler ise plastik izmaritlerin yasaklanmasını istiyor.
Tek kullanımlık plastik yasağı, pandemi sırasında çok yaygın hale gelen maskeler ve eldivenler de dahil olmak üzere tıbbi ile ilgili plastikleri muaf tutuyor. Avrupa Etraf Ajansı'na (EEA) nazaran, bu pandemi ile uğraşta kullanılan uzun ömürlü tek kullanımlık tıbbi eserler hem karaya hem de denize atıldı, bunun da ekosistemler üzerinde zararlı tesirleri oldu