AYAK BAŞPARMAK CIKINTISI
PARMAK CIKINTISI TEDAVİSİ
Ayak başparmağınızın başladığı yerde (tarak kemiği ile parmağın başlağı eklemde) şişlik, cıkıntı varsa halluks valgus'unuz var demektir Kadınların neredeyse % 40 ında bu yakınma vardır Bu hastalıkta %70 oranında genetik bir eğilim vardır Genetik olarak 12 tarak kemikleri arasındaki acı fazla olduğunda zamanla başparmak diğer parmaklara yaklaşır ve bu keskin acılanma bir cıkıntı olarak gorulur Genetik eğilimliler dışında uzun yıllar topuklu, sivri burunlu ayakkabı giyenlerde de meydana gelebilir Bu nedenle bu rahatsızlığı olan her 10 hastadan 9 u kadındır
Bu cıkıntı ayakkabı icinde sıkışınca ciltte kızarıklık ve ağrı olur Zaman icinde cilt altındaki bursa denilen kesecik su toplar ve ağrışişlik artar, yakınmalar daha belirgin hale gelir Uzun zaman devam eden eklemdeki kotu pozisyon kireclenmeye neden olur Bu aşamadan sonra yakınmalar iyice artar, ilac ve diğer tedavi yontemleri başarısız olur Tedavinin kireclenme başlamadan yapılması, ilerideki tedavi başarısını belirleyen ana faktorlerden biridir
Başparmak zamanla 2 parmağın altına veya ustune doğru ilerleyebilir Bu tur mekanik sorunlara nasırlar eşlik eder
Adolesan halluks valgus
10 lu yaşlarda, ozelliklede 1015 yaş arası kızlarda gorulur Bu yetişkinlerinkinden farklı olarak ağrısızdır Ağrı oluşursa aşağıda anlatılan koruyucu onlemleri almak gerekir Bu şekil bozukluğu ileri yaşlarda artacağı icin buyume tamamlanınca cerrahi tedavi onerilir
Koruyucu tedavi
Bu rahatsızlığa sahip kişilerin buyuk kısmı cerrahi olmayan bir bicimde rahatlatılabilir Oncelikle belirtileri arttıran ayakkabılar bir daha giyilmemelidir Ozellikle dar, sivri burunlu, 5 cm den yuksek topuklu ayakkabılar giyilmemelidir Ayakkabı alırken başparmak ustunde baskı olmayacak kadar rahat olmalarına dikkat edilmelidir Ayakkabı icinde başparmak ile 2 parmak arasında makara biciminde destekler (parmak arası makarası) kullanılması da yardımcıdır Ağrı kesici ve odem giderici ilaclar yakınmaların azaltılmasında yardımcıdır
Bu tur tedaviler yakınmaları giderir, hastalığın meydana gelmesine neden olan anatomik rahatsızlığı ortadan kaldırmaz Bu durum yukarıda anlatılan onlemler bırakıldığında yakınmalar devam edecek demektir
Size cerrahi gerekiyor mu?
Cerrahi olamayan onlemler sizi tatmin eden bir sonuc vermediyse size cerrahi gerekir denilebilir Gunumuzde cerrahi taleplerinde estetik kaygılar ve moda ayakkabıları giyme zorlukları daha fazla yer almaya başlamışsa da asıl cerrahi kararına aşağıdaki gereksinimlerde varmak daha doğru bir yaklaşım olur
Gunluk aktiviteleri kısıtlayan ağrı
Uzun sureli, dinlenme ve ilacla gecmeyen baş parmak şişlik ve kızarıklığı
Yandaki parmağın yonunu değiştirecek kadar yon değişikliği
Baş parmakta sertlik Bukulme ve esneme zorlukları
Unutulmamalıdır ki operasyon sonrası ayak numarası asla kuculmez
Cerrahi tipleri
Halluks valgusta yuzlerce tip operasyon vardır Bunlardan hangisinin yapılacağına doktorunuz karar vermektedir
Başparmak cevresi tendon ve bağlara yonelik girişimler: Nadiren tek başına kullanılırlar Tek başına uygulandıklarında genellikle nuks sıktır Genellikle operasyon sonrası alcı gerekir
Eklemin dondurulması: Aşınmış eklem yuzeyinin ortadan kaldırılarak başparmak tabanındaki eklemi oluşturan tarak kemiğiparmak kemiği uygun pozisyonda birbirine kaynatılır Ozellikle ilerlemiş kireclenmenin on planda olduğu vakalarda tercih edilir
Cıkıntının alınması: Başparmak dibindeki cıkıntının alınmasıdır Nuks sıktır Operasyon sonrası alcı gerektirmez
Eklemin kesilmesi: Aşınmış ve bicimi bozulan eklemin kesilerek cıkarılmasıdır İleri yaşlarda en sık tercih edilen prosedurlerdendir Alcı gerektirmez Ancak parmakta kısalmaya neden olur
Osteotomi: Tarak kemiğinin değişik seviyelerden kesilerek yeniden yonlendirilmesidir Gunumuzde en populer cerrahi yontemlerdir Hastalığa neden olan anatomik bozukluğun duzeltilmesini sağlarlar Kullanılan kesme ve tesbit yontemine gore alcı gerekebilir veya gerekmeyebilir
Cerrahi sonrası muhtemel problemler
Ameliyat sonrası %10 oranında komplikasyon gorulmektedir Bunlardan en sık olanı enfeksiyondur Erken farkedilen ve onlem alınan enfeksiyonlar sorunsuz tedavi edilebilir Gec kalan vakalarda yeni bir cerrahi gerekebilir
Diğer komplikasyonlar cerrahi sırasında sinir kesilmesi sonucu başparmakta kalıcı his kaybı, devam eden ağrı, cıkıntının nuksu, eklemde kısıtlılık, cerrahi tesbit yonteminde yetersizlik olaraksayılabilir
Genelde yeni teknikler, iyi ellerde yapılmış cerrahi, cerrahi sonrası iyi doktorhasta iletişimi ile % 98 civarında tatmin edici sonuclar alınmaktadır
Cerrahi sonrası problemlerden korunma
Aşağıdaki durumlarla karşılaşırsanız derhal doktorunuzu arayın;
Pansumanınız duşerse, ıslanırsa
Pansumanınız kan veya sızıntı ile kirlenirse
Kullanılan ilaclara karşı yan etkiler ortaya cıkarsa
Ateşiniz cıkarsa
Titreme olursa
Yara cevresinde ısı artışı veya kızarıklık durumunda
Artan veya azalmayan ağrı durumunda
Dizaltındaayak uzerinde belirginbir şişlik
Evde bakım
Cerrahinin başarısı buyuk olcude sizin doktorununzun onerilerini ne olcude uyguladığınıza bağlıdır Ozellikle ameliyat sonrası ilk uc hafta cok onemlidir
Pansuman ve bandajlar: Hastaneden parmağınızı doğru pozisyonda tutan bir bandajla cıkarsınızDoktorunuz size ozel bir ayakkabı vermiş veya alcı yapılmış olabilir Bunları genellikle 67 hafta korumanız gerekir
Dikişler alınana kadar pansuman malzemesini korumalı doktorunuz dışında kesinlikle actırmamalısınız Kesinlikle ıslatmamalısınız Yaranızda koku, ıslanma, pansumanın kirlendiğini hissederseniz zaman gecirmeden doktorunuza başvurunuz
Ayağa basma: Doktorunuzun sectiği ameliyat tipine gore, ayağa değişik yuk verme onerileri olabilir Bunlara mutlaka uymalısınız Bazı ameliyat tiplerinde mutlaka koltuk değneği kullanmak gerekirken bir kısmında gerek yoktur
Şişme: Hangi ameliyat tipi secilirse secilsin ilk hafta hatta 15 gun mumkun olduğu kadar ayağın yukarıda tutulması cok onemlidir Bu odemin hızla azalmasına ve daha iyi bir yara iyileşmesine neden olur İlk gunler her saat başı 15 dakika buz uygulaması şişlik ve ağrının kontrolunde onenlidir Yalnız buz su sızdırmayan bir torba icinde olmalı ve bir havlu uzerinden uygulanmalıdır
Ayakkabı giyimi: Dikişler alındıktan, alcı ve bandajlar kaldırıldıktan sonra hastalar spor ayakkabılar, ucu geniş topuksuz ayakkabıları giymeye başlarlar Topuklu ve sivri burunlu ayakkabılara 6 ay sonra izin verilir
İlaclar: Ameliyat sonrası antibiotik kullanımı genellikle rutindir Ağrı kesicilere ilk gunlerde ihtiyac olmaktadır
Kaynak: İstanbul Ortopedi Grubu
PARMAK CIKINTISI TEDAVİSİ
Ayak başparmağınızın başladığı yerde (tarak kemiği ile parmağın başlağı eklemde) şişlik, cıkıntı varsa halluks valgus'unuz var demektir Kadınların neredeyse % 40 ında bu yakınma vardır Bu hastalıkta %70 oranında genetik bir eğilim vardır Genetik olarak 12 tarak kemikleri arasındaki acı fazla olduğunda zamanla başparmak diğer parmaklara yaklaşır ve bu keskin acılanma bir cıkıntı olarak gorulur Genetik eğilimliler dışında uzun yıllar topuklu, sivri burunlu ayakkabı giyenlerde de meydana gelebilir Bu nedenle bu rahatsızlığı olan her 10 hastadan 9 u kadındır
Bu cıkıntı ayakkabı icinde sıkışınca ciltte kızarıklık ve ağrı olur Zaman icinde cilt altındaki bursa denilen kesecik su toplar ve ağrışişlik artar, yakınmalar daha belirgin hale gelir Uzun zaman devam eden eklemdeki kotu pozisyon kireclenmeye neden olur Bu aşamadan sonra yakınmalar iyice artar, ilac ve diğer tedavi yontemleri başarısız olur Tedavinin kireclenme başlamadan yapılması, ilerideki tedavi başarısını belirleyen ana faktorlerden biridir
Başparmak zamanla 2 parmağın altına veya ustune doğru ilerleyebilir Bu tur mekanik sorunlara nasırlar eşlik eder
Adolesan halluks valgus
10 lu yaşlarda, ozelliklede 1015 yaş arası kızlarda gorulur Bu yetişkinlerinkinden farklı olarak ağrısızdır Ağrı oluşursa aşağıda anlatılan koruyucu onlemleri almak gerekir Bu şekil bozukluğu ileri yaşlarda artacağı icin buyume tamamlanınca cerrahi tedavi onerilir
Koruyucu tedavi
Bu rahatsızlığa sahip kişilerin buyuk kısmı cerrahi olmayan bir bicimde rahatlatılabilir Oncelikle belirtileri arttıran ayakkabılar bir daha giyilmemelidir Ozellikle dar, sivri burunlu, 5 cm den yuksek topuklu ayakkabılar giyilmemelidir Ayakkabı alırken başparmak ustunde baskı olmayacak kadar rahat olmalarına dikkat edilmelidir Ayakkabı icinde başparmak ile 2 parmak arasında makara biciminde destekler (parmak arası makarası) kullanılması da yardımcıdır Ağrı kesici ve odem giderici ilaclar yakınmaların azaltılmasında yardımcıdır
Bu tur tedaviler yakınmaları giderir, hastalığın meydana gelmesine neden olan anatomik rahatsızlığı ortadan kaldırmaz Bu durum yukarıda anlatılan onlemler bırakıldığında yakınmalar devam edecek demektir
Size cerrahi gerekiyor mu?
Cerrahi olamayan onlemler sizi tatmin eden bir sonuc vermediyse size cerrahi gerekir denilebilir Gunumuzde cerrahi taleplerinde estetik kaygılar ve moda ayakkabıları giyme zorlukları daha fazla yer almaya başlamışsa da asıl cerrahi kararına aşağıdaki gereksinimlerde varmak daha doğru bir yaklaşım olur
Gunluk aktiviteleri kısıtlayan ağrı
Uzun sureli, dinlenme ve ilacla gecmeyen baş parmak şişlik ve kızarıklığı
Yandaki parmağın yonunu değiştirecek kadar yon değişikliği
Baş parmakta sertlik Bukulme ve esneme zorlukları
Unutulmamalıdır ki operasyon sonrası ayak numarası asla kuculmez
Cerrahi tipleri
Halluks valgusta yuzlerce tip operasyon vardır Bunlardan hangisinin yapılacağına doktorunuz karar vermektedir
Başparmak cevresi tendon ve bağlara yonelik girişimler: Nadiren tek başına kullanılırlar Tek başına uygulandıklarında genellikle nuks sıktır Genellikle operasyon sonrası alcı gerekir
Eklemin dondurulması: Aşınmış eklem yuzeyinin ortadan kaldırılarak başparmak tabanındaki eklemi oluşturan tarak kemiğiparmak kemiği uygun pozisyonda birbirine kaynatılır Ozellikle ilerlemiş kireclenmenin on planda olduğu vakalarda tercih edilir
Cıkıntının alınması: Başparmak dibindeki cıkıntının alınmasıdır Nuks sıktır Operasyon sonrası alcı gerektirmez
Eklemin kesilmesi: Aşınmış ve bicimi bozulan eklemin kesilerek cıkarılmasıdır İleri yaşlarda en sık tercih edilen prosedurlerdendir Alcı gerektirmez Ancak parmakta kısalmaya neden olur
Osteotomi: Tarak kemiğinin değişik seviyelerden kesilerek yeniden yonlendirilmesidir Gunumuzde en populer cerrahi yontemlerdir Hastalığa neden olan anatomik bozukluğun duzeltilmesini sağlarlar Kullanılan kesme ve tesbit yontemine gore alcı gerekebilir veya gerekmeyebilir
Cerrahi sonrası muhtemel problemler
Ameliyat sonrası %10 oranında komplikasyon gorulmektedir Bunlardan en sık olanı enfeksiyondur Erken farkedilen ve onlem alınan enfeksiyonlar sorunsuz tedavi edilebilir Gec kalan vakalarda yeni bir cerrahi gerekebilir
Diğer komplikasyonlar cerrahi sırasında sinir kesilmesi sonucu başparmakta kalıcı his kaybı, devam eden ağrı, cıkıntının nuksu, eklemde kısıtlılık, cerrahi tesbit yonteminde yetersizlik olaraksayılabilir
Genelde yeni teknikler, iyi ellerde yapılmış cerrahi, cerrahi sonrası iyi doktorhasta iletişimi ile % 98 civarında tatmin edici sonuclar alınmaktadır
Cerrahi sonrası problemlerden korunma
Aşağıdaki durumlarla karşılaşırsanız derhal doktorunuzu arayın;
Pansumanınız duşerse, ıslanırsa
Pansumanınız kan veya sızıntı ile kirlenirse
Kullanılan ilaclara karşı yan etkiler ortaya cıkarsa
Ateşiniz cıkarsa
Titreme olursa
Yara cevresinde ısı artışı veya kızarıklık durumunda
Artan veya azalmayan ağrı durumunda
Dizaltındaayak uzerinde belirginbir şişlik
Evde bakım
Cerrahinin başarısı buyuk olcude sizin doktorununzun onerilerini ne olcude uyguladığınıza bağlıdır Ozellikle ameliyat sonrası ilk uc hafta cok onemlidir
Pansuman ve bandajlar: Hastaneden parmağınızı doğru pozisyonda tutan bir bandajla cıkarsınızDoktorunuz size ozel bir ayakkabı vermiş veya alcı yapılmış olabilir Bunları genellikle 67 hafta korumanız gerekir
Dikişler alınana kadar pansuman malzemesini korumalı doktorunuz dışında kesinlikle actırmamalısınız Kesinlikle ıslatmamalısınız Yaranızda koku, ıslanma, pansumanın kirlendiğini hissederseniz zaman gecirmeden doktorunuza başvurunuz
Ayağa basma: Doktorunuzun sectiği ameliyat tipine gore, ayağa değişik yuk verme onerileri olabilir Bunlara mutlaka uymalısınız Bazı ameliyat tiplerinde mutlaka koltuk değneği kullanmak gerekirken bir kısmında gerek yoktur
Şişme: Hangi ameliyat tipi secilirse secilsin ilk hafta hatta 15 gun mumkun olduğu kadar ayağın yukarıda tutulması cok onemlidir Bu odemin hızla azalmasına ve daha iyi bir yara iyileşmesine neden olur İlk gunler her saat başı 15 dakika buz uygulaması şişlik ve ağrının kontrolunde onenlidir Yalnız buz su sızdırmayan bir torba icinde olmalı ve bir havlu uzerinden uygulanmalıdır
Ayakkabı giyimi: Dikişler alındıktan, alcı ve bandajlar kaldırıldıktan sonra hastalar spor ayakkabılar, ucu geniş topuksuz ayakkabıları giymeye başlarlar Topuklu ve sivri burunlu ayakkabılara 6 ay sonra izin verilir
İlaclar: Ameliyat sonrası antibiotik kullanımı genellikle rutindir Ağrı kesicilere ilk gunlerde ihtiyac olmaktadır
Kaynak: İstanbul Ortopedi Grubu
