Ayasofya Muzesi Mimari olarak incelendiğinde, buyuk bir orta mekan, iki yan mekanlar (nef), absis, ic ve dış nartekslerden (on cephedeki giriş bolumu) meydana gelmiştir İc mekan 100 x 70 m olcusunde olup dort buyuk fil ayak payeler ile taşınan 55 m yuksekliğinde, yaklaşık 31 m capında merkezi bir kubbe ile ortulmuştur Alt katta ve galerilerde toplam 107 sutun vardır
Bizans susleme orneklerinden olan sutun başlıkları, yapının en karakteristik ozelliğidir Ayasofya, mozaikleriyle de onem taşımaktadır En eski mozaikler ic narteks ve yan neflerde bulunan altın yaldızlı geometrik ve bitki motifleri olan mozaiklerdir İmparator kapısı uzerinde, absiste, cıkış kapısı uzerinde ve ust kat galerilerinde gorulen diğer figurlu mozaikler ise IX ve XII yuzyıllara aittir Ortacağa ait olan derin oyulmuş mermerler de guzel bir ışık golge oyunu sunar
Mihrap cevresi, Turk cini sanatı ve Turk hat sanatının en guzel orneklerini icerir Bunlardan Hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendinin kubbede, Kuranı Kerimden alınma bir suresi ile deri uzerine yapılmış 7,5 m capındaki duvarlara asılı buyuk yuvarlak levhalar en onemlileridir Yuvarlak levhalarda, Lafzatullah, Efendimiz Muhammed (asm)ın, Ciharı yarı Guzin Efendilerimiz ve Hz Hasan ve Huseyin efendilerimizin ismi şerifleri yazılıdır
Ayasofyadaki Osmanlı donemi orneklerinden; Sultan III Selim, Sultan III Mehmed, Sultan III Murat ve şehzadelerin turbeleri, Sultan I Mahmudun şadırvanı, sıbyan mektebi, imareti, kutuphanesi, Sultan Abdulmecidin hunkar mahfeli, muvakkithanesi sayılabilir
Ayasofya, Osmanlı camilerine de ilham kaynağı olmuştur Kubbe yapısı, Suleymaniye başta olmak uzere, belli başlı camilerle ortak ozellikler gostermektedir Hatta butun Osmanlı camilerinde Ayasofya etkisi vardır diyen uzmanlar da olmuştur Bazı tarihcilerin ifadesiyle Mimar Sinan, Ayasofyayı en cok anlayan kişidir Uzun zaman hayranlıkla incelediği Ayasofya planına yakın bir denemeyi, İstanbul, Tophanedeki Kılıc Ali Paşa Camiinde uygulamıştır
Bizans susleme orneklerinden olan sutun başlıkları, yapının en karakteristik ozelliğidir Ayasofya, mozaikleriyle de onem taşımaktadır En eski mozaikler ic narteks ve yan neflerde bulunan altın yaldızlı geometrik ve bitki motifleri olan mozaiklerdir İmparator kapısı uzerinde, absiste, cıkış kapısı uzerinde ve ust kat galerilerinde gorulen diğer figurlu mozaikler ise IX ve XII yuzyıllara aittir Ortacağa ait olan derin oyulmuş mermerler de guzel bir ışık golge oyunu sunar
Mihrap cevresi, Turk cini sanatı ve Turk hat sanatının en guzel orneklerini icerir Bunlardan Hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendinin kubbede, Kuranı Kerimden alınma bir suresi ile deri uzerine yapılmış 7,5 m capındaki duvarlara asılı buyuk yuvarlak levhalar en onemlileridir Yuvarlak levhalarda, Lafzatullah, Efendimiz Muhammed (asm)ın, Ciharı yarı Guzin Efendilerimiz ve Hz Hasan ve Huseyin efendilerimizin ismi şerifleri yazılıdır
Ayasofyadaki Osmanlı donemi orneklerinden; Sultan III Selim, Sultan III Mehmed, Sultan III Murat ve şehzadelerin turbeleri, Sultan I Mahmudun şadırvanı, sıbyan mektebi, imareti, kutuphanesi, Sultan Abdulmecidin hunkar mahfeli, muvakkithanesi sayılabilir
Ayasofya, Osmanlı camilerine de ilham kaynağı olmuştur Kubbe yapısı, Suleymaniye başta olmak uzere, belli başlı camilerle ortak ozellikler gostermektedir Hatta butun Osmanlı camilerinde Ayasofya etkisi vardır diyen uzmanlar da olmuştur Bazı tarihcilerin ifadesiyle Mimar Sinan, Ayasofyayı en cok anlayan kişidir Uzun zaman hayranlıkla incelediği Ayasofya planına yakın bir denemeyi, İstanbul, Tophanedeki Kılıc Ali Paşa Camiinde uygulamıştır