AYASTEFANOS ANTLAŞMASI
OsmanlıRus devletleri arasında 3 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos (Yeşilkoy)'da imzalanan antlaşma
XIX yuzyılın ikinci yarısında Rusya'da Slav birliği duşuncesi ve bu duşuncenin yaygınlık kazanması calışmaları başlamıştır Panslavistler 1867'de Moskova'da yaptıkları Kongre'de Balkan ulkelerinde Slav birliği icin calışmalara hız verilmesini kararlaştırmışlardır Sırbistan, Romanya ve Karadağ'da sistemli calışmalar başlamış ve bu calışmalarda BosnaHersek ile Bulgaristan'ı da icine alan, Balkanlar'da Osmanlı Devleti 'ne karşı ayaklanma yaratmak ve Rusya'nın başkanlığı altında buyuk bir Slav İmparatorluğu kurmak yoluna girilmiştir
1875'te Hersek'te baş gosteren ayaklanma hemen bastırılamamış ve Bosnalılar da bu ayaklanmaya katılmışlardır Ayaklananlar Sırplarla Karadağlıları da kendilerine katmak istemişlerdir Osmanlı Devleti ayaklanmayı bastıramayınca araya giren Avrupa devletleri BosnaHersek'te ıslahat istemişler, Osmanlı Devleti de bunu yapmayı kabul etmiştir Bir muddet sonra, Bulgaristan'da da ayaklanma olmuş ve Bulgarlar bircok Turk koylerini yağma ederek halkını da oldurmuşlerdir Bu sırada Sırplarda da ayaklanma hazırlıkları gorulmuştur Bu arada Avrupa devletleri Berlin Memorandumu adını alan bir bildiriyi Osmanlı Devleti 'ne verilmek uzere hazırlamışlardır (30 Mayıs 1876) Bu sırada Abdulaziz tahttan indirilip, V Murad hukumdar ilan edildiğinden bu memorandumu bildirememişlerdir Sırplar, Osmanlı Devleti 'ne muracaat ile Bosna'yı işgal edeceklerini, Karadağ'ın da Hersek'e asker gondereceğini bildirmişler, cevap alamayınca devlete savaş acmışlardır Savaşta Sırplar, ağır bir yenilgiye uğrayarak Avrupa'dan yardım istemişlerdir Avrupa devletlerinin aracılığı ile savaş durmuş ve barış goruşmeleri başlamıştır Osmanlı İmparatorluğu'nda hastalığının iyi olamayacağı anlaşılan V Murad tahttan indirilmiş ve II Abdulhamit hukumdar olmuştur Sırplarla, barış temin edilemediğinden savaş yeniden başlamıştır Sırp ordusu ezilmiş ve Sırpların en onemli dayanağı olan Aleksinac Kalesi alınmıştır Bu durum karşısında Rusya, Osmanlı Devleti 'ne bir nota vererek mutareke yapılmasını istemiştir İngiltere de Şark meselesinin goruşulmesi icin İstanbul'da bir konferans toplanmasını ileri surmuş ve bu teklifler Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmiştir
İstanbul'da toplanan konferansa İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, Rusya devletleri delege gondermişlerdir Delegeler Sırbistan, Karadağ, Bulgaristan ve BosnaHersek işlerini goruşup kararlarını Osmanlı Devleti ne bildirmek istemişlerdir Konferans 23 Aralık 1876 gunu Halic'te Tersane Sarayı'nda toplanmış ve bir sonuc alınamadan dağılmıştır Bunun uzerine İngiltere Şark meselesi icin Londra'da yeni bir konferans toplanmasını teklif etmiş, toplanan bu konferansın kararlarını ve ayrıca car tarafından yapılan teklifleri de Osmanlı Devleti kabul etmemiştir (1877) Bunun uzerine Rusya, Osmanlı Devleti 'ne savaş acmıştır (24 Nisan 1877) Romanya ve Karadağ ile ayaklanan Bulgarlar da Rusya ile birlikte Osmanlı Devleti 'ne karşı savaşa katılmışlardır Plevne'de Osman Paşa'nın Anadolu Cephesi'nde Ahmed Muhtar Paşa'nın ve butun ordunun buyuk kahramanlık ve fedakarlığına rağmen, komutanın fena olmasından savaş kaybedilmiştir Bu arada II Abdulhamit cardan barış istemiştir Balkanlar'ı aşıp Edirne'yi alan Rusya'ya barış tekliflerini bildirmişlerdir Bu şartlar kabul edilmiş ve mutareke yapılmıştır İngiltere, Rusya'ya karşı bir gosteri yapmak istemiş ve donanmasını Marmara'ya gondermiştir Ruslar da buna karşılık olarak karargahlarını Ayastefanos'a taşımışlardır Antlaşma burada imzalanmıştır (3 Mart 1878)
Antlaşma şartlarına gore Osmanlı Devleti Romanya Karadağ ve Sırbistan'ın egemenliğini tanıyacaktır Bulgaristan, Osmanlı Devleti 'ne vergi veren imtiyazlı bir prenslik olacaktır Bulgaristan'ın sınırları Rus ordusu Osmanlı'nın Avrupa'daki topraklarından cekilmeden once OsmanlıRus devletleri tarafından belirtilecektir Bulgaristan'ın beyi halk tarafından secilecek ve bu secimi buyuk Avrupa devletleri tanıdıktan sonra Osmanlı Devleti onaylayacaktır Osmanlı ordusu, Bulgaristan'dan cekilecek ve eski kaleler yıkılacaktır Bulgaristan'da guvenlik ve duzenliği korumak icin sayısı OsmanlıRus devletleri tarafından belirtilecek bir Bulgar ordusu kuruluncaya kadar iki yıl muddetle 50000'i gecmemek uzere Rus askeri Bulgaristan'da kalacaktır Bulgaristan'ın Osmanlı Devleti 'ne vereceği yıllık verginin tutarı, Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri ve Rusya arasında kararlaştırılacaktır Tuna kaleleri yıkılacak ve Tuna'da savaş gemisi vb bulunmayacaktır
İstanbul Konferansı'nın ilk toplantısında Avrupa devletlerinin BosnaHersek hakkındaki teklifleri Osmanlı Devleti RusyaAvusturya arasında oy birliğiyle yapılacak değiştirmeden sonra hemen BosnaHersek'te yururluğe girecektir Bu eyaletin 1880'den sonra vergisi de uc devlet arasında kararlaştırılacaktır Girid Adası'nda 1868 buyrultusu uygulanacaktır Doğu Anadolu'dan Rus ordusu cekilince Ermenilerin guvenliğini Osmanlı Devleti kendi uzerine alacaktır Rusya'nın istediği harb tazminatını (1410000000 ruble) Osmanlı Devleti odeyecektir Rusya bu paranın 1000000000 rublesini almaktan vazgecmek karşılığında Ardahan, Kars, Batum, Bayezit başta olmak uzere Asya'da ve Avrupa'da bazı yerlerin kendisine bırakılmasını istemiş ve Osmanlı Devleti bunu kabul etmiştir Canakkale ve Karadeniz boğazları Rus gemilerine ve tarafsız devletlerin gemilerine acık kalacaktır Bu barış başlangıcı antlaşmasının onaylanmış kopyaları 15 gun icinde Petersburg'da karşılıklı olarak alınıp verilecektir Kesin barış antlaşmasının nerede ve ne zaman yapılacağı Petersburg'da kararlaştırılacaktır
Bu antlaşmayı Osmanlı Devleti adına Dışişleri Bakanı Saffet Paşa ile Berlin Buyukelcisi Sadullah Paşa, Rusya adına İgnatiev ile Nelidov imzalamışlardır Bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin Avrupa'daki topraklarını tasfiye ediyordu Romanya, Sırbistan, Karadağ, egemenliklerini ele alıyorlar ve Tuna'dan Akdeniz'e kadar Rus etkisi altında bulunan buyuk bir Bulgaristan kuruluyordu Avrupa'da Osmanlı Devleti'nin Arnavutluk, Trakya ve BosnaHersek gibi toprakları kalıyordu Fakat bu toprakların bircoğunun da devlet ile bir sınır bağlantısı bulunmuyordu Once İngiltere, sonra oteki buyuk Avrupa devletleri, hukumleri cok ağır olan bu antlaşmadan duydukları endişeyi belirtmişlerdir Sonunda, Paris Antlaşması'nı bozan Ayastefanos Antlaşması'nın Paris Antlaşması'nı imzalayan devletler tarafından Berlin'de yeniden incelenmesine karar verilmiştir
Osmanlı Devleti Rusya'nın yeni bir saldırısına karşı korunmak icin İngiltere ile de bir savunma antlaşması yapmış (4 Haziran 1878) ve bir Rus saldırısında İngiltere'nin Osmanlı Devleti 'ne gerekli yardımı yapması karşılığında Kıbrıs Adası'nı İngiltere'ye bırakmıştır
OsmanlıRus devletleri arasında 3 Mart 1878 tarihinde Ayastefanos (Yeşilkoy)'da imzalanan antlaşma
XIX yuzyılın ikinci yarısında Rusya'da Slav birliği duşuncesi ve bu duşuncenin yaygınlık kazanması calışmaları başlamıştır Panslavistler 1867'de Moskova'da yaptıkları Kongre'de Balkan ulkelerinde Slav birliği icin calışmalara hız verilmesini kararlaştırmışlardır Sırbistan, Romanya ve Karadağ'da sistemli calışmalar başlamış ve bu calışmalarda BosnaHersek ile Bulgaristan'ı da icine alan, Balkanlar'da Osmanlı Devleti 'ne karşı ayaklanma yaratmak ve Rusya'nın başkanlığı altında buyuk bir Slav İmparatorluğu kurmak yoluna girilmiştir
1875'te Hersek'te baş gosteren ayaklanma hemen bastırılamamış ve Bosnalılar da bu ayaklanmaya katılmışlardır Ayaklananlar Sırplarla Karadağlıları da kendilerine katmak istemişlerdir Osmanlı Devleti ayaklanmayı bastıramayınca araya giren Avrupa devletleri BosnaHersek'te ıslahat istemişler, Osmanlı Devleti de bunu yapmayı kabul etmiştir Bir muddet sonra, Bulgaristan'da da ayaklanma olmuş ve Bulgarlar bircok Turk koylerini yağma ederek halkını da oldurmuşlerdir Bu sırada Sırplarda da ayaklanma hazırlıkları gorulmuştur Bu arada Avrupa devletleri Berlin Memorandumu adını alan bir bildiriyi Osmanlı Devleti 'ne verilmek uzere hazırlamışlardır (30 Mayıs 1876) Bu sırada Abdulaziz tahttan indirilip, V Murad hukumdar ilan edildiğinden bu memorandumu bildirememişlerdir Sırplar, Osmanlı Devleti 'ne muracaat ile Bosna'yı işgal edeceklerini, Karadağ'ın da Hersek'e asker gondereceğini bildirmişler, cevap alamayınca devlete savaş acmışlardır Savaşta Sırplar, ağır bir yenilgiye uğrayarak Avrupa'dan yardım istemişlerdir Avrupa devletlerinin aracılığı ile savaş durmuş ve barış goruşmeleri başlamıştır Osmanlı İmparatorluğu'nda hastalığının iyi olamayacağı anlaşılan V Murad tahttan indirilmiş ve II Abdulhamit hukumdar olmuştur Sırplarla, barış temin edilemediğinden savaş yeniden başlamıştır Sırp ordusu ezilmiş ve Sırpların en onemli dayanağı olan Aleksinac Kalesi alınmıştır Bu durum karşısında Rusya, Osmanlı Devleti 'ne bir nota vererek mutareke yapılmasını istemiştir İngiltere de Şark meselesinin goruşulmesi icin İstanbul'da bir konferans toplanmasını ileri surmuş ve bu teklifler Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmiştir
İstanbul'da toplanan konferansa İngiltere, Fransa, İtalya, Almanya, Rusya devletleri delege gondermişlerdir Delegeler Sırbistan, Karadağ, Bulgaristan ve BosnaHersek işlerini goruşup kararlarını Osmanlı Devleti ne bildirmek istemişlerdir Konferans 23 Aralık 1876 gunu Halic'te Tersane Sarayı'nda toplanmış ve bir sonuc alınamadan dağılmıştır Bunun uzerine İngiltere Şark meselesi icin Londra'da yeni bir konferans toplanmasını teklif etmiş, toplanan bu konferansın kararlarını ve ayrıca car tarafından yapılan teklifleri de Osmanlı Devleti kabul etmemiştir (1877) Bunun uzerine Rusya, Osmanlı Devleti 'ne savaş acmıştır (24 Nisan 1877) Romanya ve Karadağ ile ayaklanan Bulgarlar da Rusya ile birlikte Osmanlı Devleti 'ne karşı savaşa katılmışlardır Plevne'de Osman Paşa'nın Anadolu Cephesi'nde Ahmed Muhtar Paşa'nın ve butun ordunun buyuk kahramanlık ve fedakarlığına rağmen, komutanın fena olmasından savaş kaybedilmiştir Bu arada II Abdulhamit cardan barış istemiştir Balkanlar'ı aşıp Edirne'yi alan Rusya'ya barış tekliflerini bildirmişlerdir Bu şartlar kabul edilmiş ve mutareke yapılmıştır İngiltere, Rusya'ya karşı bir gosteri yapmak istemiş ve donanmasını Marmara'ya gondermiştir Ruslar da buna karşılık olarak karargahlarını Ayastefanos'a taşımışlardır Antlaşma burada imzalanmıştır (3 Mart 1878)
Antlaşma şartlarına gore Osmanlı Devleti Romanya Karadağ ve Sırbistan'ın egemenliğini tanıyacaktır Bulgaristan, Osmanlı Devleti 'ne vergi veren imtiyazlı bir prenslik olacaktır Bulgaristan'ın sınırları Rus ordusu Osmanlı'nın Avrupa'daki topraklarından cekilmeden once OsmanlıRus devletleri tarafından belirtilecektir Bulgaristan'ın beyi halk tarafından secilecek ve bu secimi buyuk Avrupa devletleri tanıdıktan sonra Osmanlı Devleti onaylayacaktır Osmanlı ordusu, Bulgaristan'dan cekilecek ve eski kaleler yıkılacaktır Bulgaristan'da guvenlik ve duzenliği korumak icin sayısı OsmanlıRus devletleri tarafından belirtilecek bir Bulgar ordusu kuruluncaya kadar iki yıl muddetle 50000'i gecmemek uzere Rus askeri Bulgaristan'da kalacaktır Bulgaristan'ın Osmanlı Devleti 'ne vereceği yıllık verginin tutarı, Osmanlı Devleti ile Avrupa devletleri ve Rusya arasında kararlaştırılacaktır Tuna kaleleri yıkılacak ve Tuna'da savaş gemisi vb bulunmayacaktır
İstanbul Konferansı'nın ilk toplantısında Avrupa devletlerinin BosnaHersek hakkındaki teklifleri Osmanlı Devleti RusyaAvusturya arasında oy birliğiyle yapılacak değiştirmeden sonra hemen BosnaHersek'te yururluğe girecektir Bu eyaletin 1880'den sonra vergisi de uc devlet arasında kararlaştırılacaktır Girid Adası'nda 1868 buyrultusu uygulanacaktır Doğu Anadolu'dan Rus ordusu cekilince Ermenilerin guvenliğini Osmanlı Devleti kendi uzerine alacaktır Rusya'nın istediği harb tazminatını (1410000000 ruble) Osmanlı Devleti odeyecektir Rusya bu paranın 1000000000 rublesini almaktan vazgecmek karşılığında Ardahan, Kars, Batum, Bayezit başta olmak uzere Asya'da ve Avrupa'da bazı yerlerin kendisine bırakılmasını istemiş ve Osmanlı Devleti bunu kabul etmiştir Canakkale ve Karadeniz boğazları Rus gemilerine ve tarafsız devletlerin gemilerine acık kalacaktır Bu barış başlangıcı antlaşmasının onaylanmış kopyaları 15 gun icinde Petersburg'da karşılıklı olarak alınıp verilecektir Kesin barış antlaşmasının nerede ve ne zaman yapılacağı Petersburg'da kararlaştırılacaktır
Bu antlaşmayı Osmanlı Devleti adına Dışişleri Bakanı Saffet Paşa ile Berlin Buyukelcisi Sadullah Paşa, Rusya adına İgnatiev ile Nelidov imzalamışlardır Bu antlaşma Osmanlı Devleti'nin Avrupa'daki topraklarını tasfiye ediyordu Romanya, Sırbistan, Karadağ, egemenliklerini ele alıyorlar ve Tuna'dan Akdeniz'e kadar Rus etkisi altında bulunan buyuk bir Bulgaristan kuruluyordu Avrupa'da Osmanlı Devleti'nin Arnavutluk, Trakya ve BosnaHersek gibi toprakları kalıyordu Fakat bu toprakların bircoğunun da devlet ile bir sınır bağlantısı bulunmuyordu Once İngiltere, sonra oteki buyuk Avrupa devletleri, hukumleri cok ağır olan bu antlaşmadan duydukları endişeyi belirtmişlerdir Sonunda, Paris Antlaşması'nı bozan Ayastefanos Antlaşması'nın Paris Antlaşması'nı imzalayan devletler tarafından Berlin'de yeniden incelenmesine karar verilmiştir
Osmanlı Devleti Rusya'nın yeni bir saldırısına karşı korunmak icin İngiltere ile de bir savunma antlaşması yapmış (4 Haziran 1878) ve bir Rus saldırısında İngiltere'nin Osmanlı Devleti 'ne gerekli yardımı yapması karşılığında Kıbrıs Adası'nı İngiltere'ye bırakmıştır