Babıali Baskını Nedenleri Babıali Baskını Sonucları Babıali Baskını Hakkında
Babı Ali baskını, İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından 23 Ocak 1913 gunu duzenlenen askeri darbedir
Arka plan
Arnavutluk'ta cıkan isyan bastırılırken İttihatcılara muhalif Halaskar Zabitan grubu dağa cıktı Bu kesimin İstanbul'daki yandaşları hukUmete verdikleri muhtırada meclisin dağılmasını, Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa başkanlığında yeni bir hukUmet kurulmasını istediler İttihatcılar boyun eğdi 22 Temmuz 1912'de Gazi Ahmet Muhtar Paşa başkanlığında yeni bir kabine kuruldu, ancak guvenoyu alamadı Sadrazamın isteği uzerine Padişah meclisi fesh etti
O sırada Balkan Savaşı başlamıştı (8 Ekim 1912) Osmanlı Ordusu subaylarının siyasete karışıp cephelere ayrıldığı ve siyasi istikrarsızlığın hukum surduğu bir donemde ordu savaşa hazır değildi Rumeli'nin buyuk bir kesimi Osmanlı Devleti'nin elinden cıktı Alınan yenilgiler Gazi Ahmet Muhtar Paşa'yı istifaya zorladı Bunun uzerine 29 Ekim 1912'de Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa kabinesi kuruldu
Bulgar ordusu Trakya'da ilerleyerek, Catalca onlerine vardı Osmanlı ordusunda şiddetli bir kolera salgının başlaması ve Rumeli'den kacan binlerce gocmenin İstanbul sokaklarında sersefil bir duruma duşmesi, her gun aclıktan ve hastalıktan bircok insanın olmesine neden oluyordu
Osmanlı hukumeti Balkan devletleriyle Londra'da masaya oturdu 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'nın 23 maddesini one suren buyuk devletler, bir Osmanlı eyaleti olan Bulgaristan'ın işlerine acıktan acığa karışmayı hak goruyorlardı Buyuk devletler Babı Ali'ye bir nota vererek Edirne'nin Bulgaristan'a ve Ege adalarının kendilerine bırakılmasını istediler Dolmabahce Sarayı'nda toplanan ve ileri gelen devlet adamlarının katıldığı Şurayı Umumi durumu goruştu Balkan Savaşı'nın ilk evresinde alınan yenilgiler ertesi Kamil Paşa hukumeti Londra Konferansı'nda onerilen MidyeEnez sınırını kabule yanaşıyordu Osmanlı ordusunun Luleburgaz ve Kırklareli'nde de yenilişi hukumeti busbutun cıkmaza sokmuştu
Bu sırada İttihatcılar iktidarı tekrar ele gecirmek icin harekete gectiler Balkan Savaşı'ndaki yenilgileri ve Edirne'nin Bulgaristan'a terk edilişini fırsat bilerek hukumete karşı darbe planladılar Baskın cemiyet merkezinde hazırlandı Enver Paşa, Talat Paşa, Filibeli Hilmi, Sapancalı Hakkı, Mithat Şukru Bleda, Yakup Cemil, Mustafa Necip, Kara Kemal, Doktor Nazım, İzmitli Mumtaz, Silahcı Tahsin, Samuel Israel ve Omer Naci baskını duzenleyen onde gelen kişilerdi
Harekat
23 Ocak 1913 gunu Enver Paşa ve İttihatcı fedailerden Yakub Cemil'in başı cektiği grup, cemiyetin Nuruosmaniye'deki merkezinden ata binerek Babıali'ye yoneldi Bu arada Talat Paşa da bir grup ittihatcıyla Babıali'ye gitmişti Ayrıca Babı Ali binası civarındaki onemli noktalara altmış kadar İttihatcı yerleştirilmişti Yol boyunca toplanan halkın da katılımyla ellerinde bayraklarla tekbir getiren kalabalık Babıali'ye vardı
Kabine toplantı halindeyken Enver Paşa ve yanındakiler Babıali'ye girdiler Sadaret (Başbakanlık) yaveri Ohrili Nafiz Bey mudahale etmek istediyse de olduruldu Harbiye nazırının yaveri Kıbrıslızade Tevfik Bey de vuruldu Bu arada Tevfik Bey'in tabancasından cıkan kurşunla ittihatcılardan Mustafa Necip oldu Vurulanlar arasında kapıyı bekleyen polis komiseri Celal Bey de vardı Harbiye Nazırı Muşir Nazım Paşa gurultu uzerine kabine toplantısından balkona cıkıp baskıncılara karşı direnip ne oluyor demeye kalmadan Yakub Cemil tarafından alnından vuruldu Silah sesleri uzerine kabine uyeleri dağılmıştı Enver Paşa, Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa'nın makamına zorla girip, kafasına tabanca dayayıp, sert bir ifadeyle milletin kendisini istemediğini ve istifa etmesi gerektiğini bildirdi Kamil Paşa asker tarafından gelen teklif uzerine isitifaya mecbur kaldığını padişaha hitaben yazdı İttihatcılar buna ahali sozcuğunu de ilave ettirdiler Boylece istifa gerekcesi ahali ve asker tarafındanOmer Naci ve Omer Seyfettin Babıali onunde toplanan kalabalığı coşturuyorYaşasın Millet! Yaşasın İttihat ve Terakki! diye bağırtıyordu
Kısa surede İstanbul İttihatcıların denetimine gecti Padişah V Mehmet (Reşad) İttihatcıların isteği uzerine Mahmut Şevket Paşa'yı kabineyi kurmakla gorevlendirdi Boylece iktidar tekrar İttihatcılara gecti Aynı gece Cemal Paşa İstanbul muhafızlığını, Azmi Bey polis mudurluğunu ve Halil Kut merkez kumandanlığını ele gecirdiler Talat Paşa dahiliye nazırı vekili unvanını kullanarak vilayetlere cektiği telgrafta Kamil Paşa hukumetinin, Edirne vilayetini tamamen ve Ege adalarını kısmen duşmana bıraktığını ve bu kararını sorumsuz bir meclise tasdik ettirdiğini kaydediyor ve bu nedenle milli galeyan sonucu devrildiğini bildiriyordu
Darbe sonrası
Kurulan yeni hukumet Ali Kemal ve Rıza Nur gibi muhalifleri tutukladı Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa, Şeyhulislam Cemaleddin Efendi, Maliye Nazırı Abdurrahman Bey ve Dahiliye Nazırı Reşid Bey ulke dışına cıkarıldılar Savaşa girmek ve savaşı beceriksizce yonetmek gerekcesiyle Gazi Ahmet Muhtar Paşa ve Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa kabineleri aleyhine soruşturma acıldı
Darbe cephede pek değişikliğe neden olmadı 30 Mayıs 1913 gunlu Londra Antlaşması'yla Edirne Bulgaristan'a gecti Ağır barış koşulları kabul edildi
Babı Ali baskını, İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından 23 Ocak 1913 gunu duzenlenen askeri darbedir
Arka plan
Arnavutluk'ta cıkan isyan bastırılırken İttihatcılara muhalif Halaskar Zabitan grubu dağa cıktı Bu kesimin İstanbul'daki yandaşları hukUmete verdikleri muhtırada meclisin dağılmasını, Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa başkanlığında yeni bir hukUmet kurulmasını istediler İttihatcılar boyun eğdi 22 Temmuz 1912'de Gazi Ahmet Muhtar Paşa başkanlığında yeni bir kabine kuruldu, ancak guvenoyu alamadı Sadrazamın isteği uzerine Padişah meclisi fesh etti
O sırada Balkan Savaşı başlamıştı (8 Ekim 1912) Osmanlı Ordusu subaylarının siyasete karışıp cephelere ayrıldığı ve siyasi istikrarsızlığın hukum surduğu bir donemde ordu savaşa hazır değildi Rumeli'nin buyuk bir kesimi Osmanlı Devleti'nin elinden cıktı Alınan yenilgiler Gazi Ahmet Muhtar Paşa'yı istifaya zorladı Bunun uzerine 29 Ekim 1912'de Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa kabinesi kuruldu
Bulgar ordusu Trakya'da ilerleyerek, Catalca onlerine vardı Osmanlı ordusunda şiddetli bir kolera salgının başlaması ve Rumeli'den kacan binlerce gocmenin İstanbul sokaklarında sersefil bir duruma duşmesi, her gun aclıktan ve hastalıktan bircok insanın olmesine neden oluyordu
Osmanlı hukumeti Balkan devletleriyle Londra'da masaya oturdu 1878'de imzalanan Berlin Antlaşması'nın 23 maddesini one suren buyuk devletler, bir Osmanlı eyaleti olan Bulgaristan'ın işlerine acıktan acığa karışmayı hak goruyorlardı Buyuk devletler Babı Ali'ye bir nota vererek Edirne'nin Bulgaristan'a ve Ege adalarının kendilerine bırakılmasını istediler Dolmabahce Sarayı'nda toplanan ve ileri gelen devlet adamlarının katıldığı Şurayı Umumi durumu goruştu Balkan Savaşı'nın ilk evresinde alınan yenilgiler ertesi Kamil Paşa hukumeti Londra Konferansı'nda onerilen MidyeEnez sınırını kabule yanaşıyordu Osmanlı ordusunun Luleburgaz ve Kırklareli'nde de yenilişi hukumeti busbutun cıkmaza sokmuştu
Bu sırada İttihatcılar iktidarı tekrar ele gecirmek icin harekete gectiler Balkan Savaşı'ndaki yenilgileri ve Edirne'nin Bulgaristan'a terk edilişini fırsat bilerek hukumete karşı darbe planladılar Baskın cemiyet merkezinde hazırlandı Enver Paşa, Talat Paşa, Filibeli Hilmi, Sapancalı Hakkı, Mithat Şukru Bleda, Yakup Cemil, Mustafa Necip, Kara Kemal, Doktor Nazım, İzmitli Mumtaz, Silahcı Tahsin, Samuel Israel ve Omer Naci baskını duzenleyen onde gelen kişilerdi
Harekat
23 Ocak 1913 gunu Enver Paşa ve İttihatcı fedailerden Yakub Cemil'in başı cektiği grup, cemiyetin Nuruosmaniye'deki merkezinden ata binerek Babıali'ye yoneldi Bu arada Talat Paşa da bir grup ittihatcıyla Babıali'ye gitmişti Ayrıca Babı Ali binası civarındaki onemli noktalara altmış kadar İttihatcı yerleştirilmişti Yol boyunca toplanan halkın da katılımyla ellerinde bayraklarla tekbir getiren kalabalık Babıali'ye vardı
Kabine toplantı halindeyken Enver Paşa ve yanındakiler Babıali'ye girdiler Sadaret (Başbakanlık) yaveri Ohrili Nafiz Bey mudahale etmek istediyse de olduruldu Harbiye nazırının yaveri Kıbrıslızade Tevfik Bey de vuruldu Bu arada Tevfik Bey'in tabancasından cıkan kurşunla ittihatcılardan Mustafa Necip oldu Vurulanlar arasında kapıyı bekleyen polis komiseri Celal Bey de vardı Harbiye Nazırı Muşir Nazım Paşa gurultu uzerine kabine toplantısından balkona cıkıp baskıncılara karşı direnip ne oluyor demeye kalmadan Yakub Cemil tarafından alnından vuruldu Silah sesleri uzerine kabine uyeleri dağılmıştı Enver Paşa, Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa'nın makamına zorla girip, kafasına tabanca dayayıp, sert bir ifadeyle milletin kendisini istemediğini ve istifa etmesi gerektiğini bildirdi Kamil Paşa asker tarafından gelen teklif uzerine isitifaya mecbur kaldığını padişaha hitaben yazdı İttihatcılar buna ahali sozcuğunu de ilave ettirdiler Boylece istifa gerekcesi ahali ve asker tarafındanOmer Naci ve Omer Seyfettin Babıali onunde toplanan kalabalığı coşturuyorYaşasın Millet! Yaşasın İttihat ve Terakki! diye bağırtıyordu
Kısa surede İstanbul İttihatcıların denetimine gecti Padişah V Mehmet (Reşad) İttihatcıların isteği uzerine Mahmut Şevket Paşa'yı kabineyi kurmakla gorevlendirdi Boylece iktidar tekrar İttihatcılara gecti Aynı gece Cemal Paşa İstanbul muhafızlığını, Azmi Bey polis mudurluğunu ve Halil Kut merkez kumandanlığını ele gecirdiler Talat Paşa dahiliye nazırı vekili unvanını kullanarak vilayetlere cektiği telgrafta Kamil Paşa hukumetinin, Edirne vilayetini tamamen ve Ege adalarını kısmen duşmana bıraktığını ve bu kararını sorumsuz bir meclise tasdik ettirdiğini kaydediyor ve bu nedenle milli galeyan sonucu devrildiğini bildiriyordu
Darbe sonrası
Kurulan yeni hukumet Ali Kemal ve Rıza Nur gibi muhalifleri tutukladı Sadrazam Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa, Şeyhulislam Cemaleddin Efendi, Maliye Nazırı Abdurrahman Bey ve Dahiliye Nazırı Reşid Bey ulke dışına cıkarıldılar Savaşa girmek ve savaşı beceriksizce yonetmek gerekcesiyle Gazi Ahmet Muhtar Paşa ve Kıbrıslı Mehmet Kamil Paşa kabineleri aleyhine soruşturma acıldı
Darbe cephede pek değişikliğe neden olmadı 30 Mayıs 1913 gunlu Londra Antlaşması'yla Edirne Bulgaristan'a gecti Ağır barış koşulları kabul edildi