Bakan Özer, Bengü Türk’te Eğitim Gündemini Değerlendirdi
Millî Eğitim Bakanı Mahmut Özer, Bengü Türk’te canlı yayımlanan Gündem Özel programında eğitim gündemine ait değerlendirmelerde bulundu.
Bakan Özer’in değerlendirmelerinden öne çıkan kimi başlıklar şöyle:
Millî Eğitim Bakanlığı olarak eğitimin tüm kademelerinde kalite odaklı çok boyutlu iyileştirmeler yaptıkça ülkemiz, daha müreffeh bir ülke olacaktır. Millî Eğitim Bakanlığı olarak tüm eğitim ünitelerimizde fikrî mülkiyetle ilgili yatırımlarımızın mükafatlarını alıyor olmaktan büyük memnunluk duyuyoruz. Başarılı bir halde sonuçlanmak üzere olan LGS sürecinde öğrencilerimizin %98’inin istedikleri okullara yerleştiklerini görmekten memnunluk duyuyoruz. 2021-2022 LGS sürecinin en dramatik artışı, mesleksel teknik eğitime yönelişte gerçekleşti. 2022-2023 eğitim öğretim yılı hazırlıklarına 17 Haziran’da okulları kapatır kapatmaz başladık ve okullarımızın temizlikten kırtasiyeye her türlü gereksinimini temin etmek üzere tüm gruplarımızla ülkemizin her yerinde, alanda faal olarak çalışıyoruz. 2022-2023 eğitim öğretim devrinde birinci kere ders kitaplarıyla birlikte yardımcı kaynaklarımız da öğrencilerimizin masasında olacak. İlk kere bu yıl temel eğitime de bütçe göndermeye başladık. Eğitimde tüm kademedeki okulların temel muhtaçlıklarını karşılıyoruz. Bugün eğitim sistemimizde 1,2 milyon öğretmenimiz var ve bu sayının yüzde 70’i son 20 yılda atanmış.
Bu yıl atamalarda okul öncesine yük verdik
10 yıllık öğretmen, uzman öğretmenliğe başvurabilir. 180 saatlik eğitim alarak imtihandan başaralı olan öğretmen 1 derece alır ve artı eğitim öğretim tazminatı hakkı kazanır. Yüksek lisans yapmış olan öğretmenimiz bu imtihandan muaftır. 10 yıllık uzman öğretmen, başöğretmenliğe başvurabilir. 240 saatlik eğitim alarak imtihandan başaralı olan öğretmen başöğretmen unvanı alır. Öğretmenlik meslek basamakları, öğretmenlerin özlük haklarını güzelleştirecek bir sistem. Türkiye’de meslek sisteminde imtihan yapılmayan hiç bir alan yok. İmtihansız bir meslek sistemi inşa etmek mümkün değil. Uzman yahut başöğretmenlik imtihanımızda öğretmenlerimizin yeterliliklerini ölçmüyoruz. Bu imtihan, yalnızca alınan eğitimi pahalandıran bir imtihan. Türkiye’de öğretmenlerimiz lisansüstü eğitim konusunda istekliler. Bu isteği meslek sistemiyle birleştirme kararı aldık.
“Öğretmenlerimiz eğitim sistemimizin biricik varlıklarıdır”
Uzman yahut başöğretmenlik imtihanında biz öğretmenlerimizin öğretmenlik yeterliliklerini ölçmüyoruz. Bu imtihan, yalnızca uzman öğretmenlikte 180, başöğretmenlikte 240 saat alınan eğitimi pahalandıran bir imtihan. Türkiye’deki öğretmenlerimizin lisansüstü eğitimi tamamlama oranları OECD ülkelerine nazaran çok düşük. Türkiye’deki öğretmenlerimiz bu hususta istekliler. Bu isteği meslek sistemiyle birleştirelim ve master yapan öğretmenimizi uzman öğretmen, doktora yapan öğretmenlerimizi de başöğretmen yapalım istedik. Milletin iradesinin tecelligâhı Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir. 1 Ekim’de açıldıktan sonra ekler gelir. Ek iyileştirmeler yapılır. Bize düşen, Ulusal Eğitim Bakanlığı olarak onları uygulamaktır. Sınavı geçemeyen, öğretmen olarak çalışmaya devam edecek. Rastgele bir sorun yok. Zati her yıl bu imtihan tekrarlanacak. Münasebetiyle öğretmenimiz bir daha imtihana girmek istemiyorsa önümüzdeki yıla kadar tezsiz yüksek lisans yapabilecek rastgele bir alanda. Kariyer sisteminin gerektirdiği biçimde süreçle ilgili işleyen bir sistem var, sonuçta her öğretmen öğretmendir. Başöğretmen de öğretmen, uzman öğretmen de öğretmendir. Şu an prestijiyle eğitim sisteminde, yani bu kanun 14 Şubat 2022 yılında yayınlanmadan evvel eğitim sistemimizin içinde 75 bin 701 uzman öğretmen var, birebir vakitte başöğretmen de vardı. Öğretmenlerimize yardımcı olmak için çalışıyoruz. Mesela, örnek kitapçıkla ilgili bir çalışmamız yoktu. Örnek kitapçık yayımlayarak öğretmenlerimizin tedirginliğinin ortadan kalkmasıyla ilgili bir çalışma başlattığımızı da kamuoyuna duyurduk. Öğretmenlerimiz eğitim sistemimizin biricik varlıklarıdır. Öğretmenlerimiz ne kadar güçlü olurlarsa eğitim sistemimiz o kadar güçlü olur. Türkiye Cumhuriyeti devleti de o kadar güçlü olur.
“12 Eylül’de okullarımızı açacağız”
1 Eylül’de öğretmenlerimiz olağanda okula gelecekti. 1-2 Eylül’de okullarda eğitimler başlayacaktı. Buradan tüm öğretmenlerimize muştuyu verelim. Öğretmenlerimiz 1-2 Eylül’de idari müsaadeli sayılarak 5 Eylül’de okula gelerek hazırlık süreçlerine dâhil olacaklar. Öğretmenlerimizin mesleksel gelişimlerini, şahsî gelişimlerini desteklemek için çok önemli yatırım yapıyoruz. Öğretmenimizi ne kadar desteklersek eğitim sistemimiz o kadar güçlü olur. Bu şuurla birinci kere öğretmenlerin mesleksel gelişimlerinde paradigma değişimine gittik. Yani Bakanlık olarak merkezî bir planlamadan uzaklaştık. Büsbütün okul temelli mesleksel gelişim programına odaklandık. 2020 yılında Bakanlığın düzenlemiş olduğu merkezî ve mahallindeki eğitimlere katılan öğretmenlerin sertifika sayısı 1.2 milyon. Öğretmen başına düşen eğitim saati, 44 saat. 6 Ağustos’ta ben vazifeye başladım ve süratli bir biçimde öğretmenlerle ilgili önceliklerimizi belirleyerek süreçleri süratli bir formda yeniledik ve 2.9 milyon öğretmene ulaştık. Düzenlemiş olduğumuz eğitimler sayesinde öğretmen başına düşen eğitim saati, 94’e çıkarak son on yılın en yüksek sayısına ulaştı. Bu yılki maksadımız, her öğretmenin en az 120 saat mesleksel gelişim eğitiminden yararlanması. Gerçekten öğretmenlerimiz yalnızca eğitim, öğretimde değil, Kovid sürecindeki vefa çalışma kümelerinden öteki alanlardaki dayanaklarına kadar vilayetlerimizde, ilçelerimizde, mahallelerimizde, köylerimizde ülkenin yüz akı. Biz de Bakanlık olarak onların çalışma şartlarını güzelleştirmek, daha düzgün noktaya taşıyabilmek ve bilhassa bu süreçte ferdî gelişimlerini desteklemek için istedikleri eğitim ile ilgili de her türlü takviyesi verdik vermeye de devam edeceğiz. Geçen sene 2021-2022 eğitim öğretim yılı 6 Eylül’de başladı, biliyorsunuz. Bölüm teslim merasiminde açıkça bir şey söyledim: Dedim ki okulları açmamız için olayların sıfırlanmasını beklemeyeceğiz. Beklemeye tahammülümüz yok zira bir buçuk yıl okullar kapalı kaldı. Okullar yalnızca eğitim öğretim yapılan yerleri değil. Eğitim sistemini düşünün… 18,9 milyon öğrenci, 1,2 milyon öğretmen… Şayet siz bu devasa ölçeğe sahip olan bir eğitim sistemini Kovid sürecinde normalleştiremezseniz Türkiye’nin olağanlaşmasını bekleyemezsiniz. Biz bir taraftan gençlerimizi yetiştirmekle ilgili bu İnisiyatif alarak süreci kararlı bir halde götürdük. Tıpkı vakitte Türkiye’nin de olağanlaşmasını hızlandırdık. Onun için ben tüm öğretmenlerimize, en içten şükranlarımı sunuyorum. Bu şükranın da teşekkürün de bir nişanesi olarak kelam verdiğim üzere tüm öğretmenlerimize ve idari çalışanımıza hem birinci devir sonunda hem de ikinci devir sonunda muvaffakiyet evrakı verdim. Birinci sefer Ulusal Eğitim tarihimizde birinci kez, bir Bakan tüm öğretmenlere ve idari çalışanına yılda iki sefer muvaffakiyet evrakı vermiş oldu. Vakalar artıyor lakin grip düzeyinde geçiriliyor. Yeni oluşan durumlara nazaran, yeni değerlendirmeler yaparız ancak mümkün olduğu kadar okulları açık tutmak… Bizim irademiz bu tarafta. Millî Eğitim Bakanlığı olarak yaz okullarını devreye soktuk. Yaz okullarını devreye sokmamızın iki hedefi vardı: Birinci maksadı, bizim öncelik verdiğimiz yerlerde eğitim öğretim başlamadan süreçleri hızlandırmak. İkinci maksadı da öğrencilerimizin toplumsallaşmasını artırarak Kovid’den kaynaklanan dezavantajlı durumlarını telafi etmek ve onları daha sağlıklı bireyler olma yolunda desteklemek. Bakanlık olarak lisan eğitimini önemsiyoruz. Yani ana lisan Türkçe eğitimini, matematiği de bir lisan olarak görüyoruz. Hepimizin malumu, tüm dünyada göç var, kırsal bölgelerden kentlere hakikat lakin bilhassa Kovid-19 salgınından sonra yavaş yavaş göçün aksine döndüğünü gördük. Köylerimizde şu anda kullanılmayan okullarımızı vatandaşımızın hizmetine açalım istedik. ilkokul olarak kullanma imkânı varsa ilkokul olarak… Bunun için çabucak yönetmelik değişikliği yaptık ve köy okullarına öğrenci sayısına bakılmaksızın açılabilme imkânı getirdik. Anaokullarında bir ana sınıfının açılması için 10 olan öğrenci sayısını 5’e düşürdük. Yalnızca bu düzenlemeyle 1.800 köyde yaklaşık 20 bin öğrencimiz ana sınıflarıyla buluştu.
ÖSYM Başkanlığının disiplin amiri YÖK Başkanlığıdır
Aynı vakitte köy okullarına halk eğitimi merkezleri kuralım istedik. Dolayısıyla biz halk eğitimi merkezleriyle kentlerde değil, bu köy okullarıyla bütünleştirerek köyde yaşayan vatandaşlarımızın rastgele bir yere gitmeden rahat bir formda erişilebilecekleri fiziki yerlerde istedikleri kursları alabilme imkânı getirdik. Aslında çok farklı bir modele yanlışsız evlenmeye başladı zira bir köyde çocuğuyla ebeveyni tıpkı eğitim kurumunda bütünleştirme imkânı oldu. Bir taraftan halk eğitimi merkezlerinde bayanlarımız dikiş nakıştan tarım ve hayvancılığa çeşitli kurslar aldı. Yan tarafta da torunu yahut kızı, oğlu anaokulunda yahut ilkokulda eğitim almaya başladı. Hasebiyle bir merkez olma potansiyelini güçlendirdik. Amacımız, yeni eğitim öğretim başlayana kadar tüm Türkiye’de 1000 köy okulunu hayat merkezine dönüştürmek. Bununla ilgili çalışmalar da çok başarılı bir biçimde devam ediyor. Yakında kamuoyuyla da paylaşacağız. Uğraşımız, yılın sonuna kadar da tüm köy okullarını köy ömür merkezlerine dönüştürebilmek. Sanki Ulusal Eğitim Bakanlığı, KPSS sürecinden sorumluymuş üzere bir algı oluştu. ÖSYM idari, mali olarak özerk bir kurumdur. ÖSYM Başkanlığının disiplin amiri YÖK Başkanlığıdır. Hasebiyle YÖK’le bağlantısı vardır. Aslında biliyorsunuz o süreçte YÖK, inceleme başlattı. Bizim yaptığımız imtihanlar da kontrole açıktır. Bir sorun olduğu vakit esasen biz Bakanlık olarak teftişimizi, tüm inceleme sistematiğimizi kendimiz yaparız zira Ölçme, Kıymetlendirme ve İmtihan Hizmetleri Genel Müdürlüğümüz çeşitli imtihanlar yapıyor, yalnızca LGS’yi yapmıyor. Kamu kurum ve kuruluşlarına da hizmet veriyor. Biz gerekli incelemeleri yapıyoruz. Hasebiyle bir sorun olduğu vakit da deriz ki burada bir sorun var, bununla ilgili şunları yaptık deriz açık yüreklilikle.Öğretmenlerimizi mağdur etmeyecek biçimde, mümkün olduğu kadar da özürlerini kabul edecek halde süreçleri yöneteceğiz.
Özel Eğitim Kurumları
Okullarımızın paklık ve güvenliğiyle ilgili daha evvelden toplum faydasına çalışma programıyla ilgili çalışmalar oldu, biz bu süreci de takip ediyoruz inşallah yakın vakitte okullarımızın öncelikli olarak temizliğiyle ilgili destekleyecek sistemlerle okullarımızı da destekleyeceğiz. Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğümüz kesim temsilcileriyle, öğretmenlerimizle müzakerelerini hala devam ettiriyor. Özel öğretim kurumlarında sınıf mevcut sayısını 24’ten 30’a çıkarttık. Bunun üzere hem öğretmenlerimizin fiyatlarıyla ilgili hem SGK kayıtlarıyla ilgili bahislerdeki tüm talepleri arkadaşlarımız alıyorlar, süreçleri de suhuletli bir formda yönetmeye çalışıyorlar. Kitap hayatımız… Yıllardan beri şikâyet ettiğimiz mevzu; çocuklarımızın, gençlerimizin, vatandaşlarımızın kitap okuma kapasitesini artırmayla ilgili yıllardan beri hasret var. Biz Emine Erdoğan Hanımefendi’nin himayesinde 26 Ekim’de bir kampanya yaptık. 16 bin 361 adet kütüphane yaptık. İkinci adım olarak kitap sayısını artırmaya çalıştık. 28 milyon kitap vardı eğitim sistemimizde, şu anda 75 milyon. İstanbul’dan başladık, geçen gün de Ankara’da devam ettik; yaşayan insan hazinelerimizin isimlerini kütüphaneye vermeye başladık.
Mesleki Eğitimler Her Ülke İçin Kritik Eğitim Türü
Yani nihayetinde varmak istediğimiz şey şu: Kütüphanelerimiz okullarımızın kalbi olsun, kültür-sanat aktiflikleri kütüphanede olsun, öğrencilerimiz daima kitapla temas etsinler. Bu eğitimde fırsat eşitliği için de çok kritik bir şey. Kimi okullarda kütüphane var, kimilerinde yoksa bu eğitimde fırsat eşitliği için sorunlu bir durumdur. Çok memnunuz, çok başarılı bir süreç oldu. Mesleki eğitim her ülke için kritik bir eğitim çeşidi. İş gücü piyasasına çok hassas bir eğitim, münasebetiyle iş gücü piyasasının talep etmiş olduğu becerileri-yetenekleri olan insan yetiştirmesi lazım ki o iş gücü piyasası da ekonomik kalkınmada kâfi insan kaynağıyla desteklenerek atılım yapabilsin, ülkenin refahını artırabilirsin. Mesleki eğitimle ilgili kronik sorun, 28 Şubat sürecinin bir eseridir. 1999’daki katsayı uygulaması, bu ülkeye inanılmaz maliyetler üretti. Başarılı öğrencileri meslek liselerinden uzaklaştırdı, tıpkı imam hatip liselerinden uzaklaştırdığı üzere. Okullar ortası muvaffakiyet farkını çok derinleştirdi, eğitimde fırsat eşitliğini zayıflattı, bir sürü sorun. Biz Bakanlık olarak şunu yapmaya çalıştık: Biz, işgücü piyasasına eleman yetiştiriyorsak mesleksel eğitimle, kesimin mezun vermesini beklemeyelim, dalı tüm süreçlerimize katalım.
Mesleki Eğitime Yönelme Artmaya Başladı
Giderek mesleksel eğitime yönelme artmaya başladı. Lakin en kritik şey, akademik olarak başarılı öğrenciler mesleksel eğitimi tercih etmeye başladı. Artık meslek liseleri yüzde 1’lik muvaffakiyet diliminden öğrenci almaya başladılar. Meslek liseleri artık üretiyor, ürettiğini de inovatif bir halde geliştiriyor. Meslek liseleri artık yurt dışına ihracat yapıyor. Mesleki eğitim merkezleriyle ilgili 25 Aralık 2021 tarihinde 3308 Sayılı Mesleksel Eğitim Kanununda çok kıymetli düzenlemeler yapıldı. Haftada 1 gün okula gidiyor, 4 gün işletmede maharet eğitimi alıyor. Düzenlemeden evvel Türkiye’de 159 bin çırak, kalfa, usta vardı, şu anda 600 bin. Yılın sonuna kadar Sayın Cumhurbaşkanımız açıkladı, gayemiz 1 milyon gencimizi mesleksel eğitim merkezleriyle buluşturmak. Bilim ve sanat merkezlerinin erişilebilirliğini artırmak için sayısını artırdık, evvel 185’e çıkardık 2021 yılı itibariyle. 2022’de de amacımız 350 tane BİLSEM olmasıydı, 360’lara ulaştık şu anda. Hasebiyle bilim sanat merkezlerimizde sağlamış olduğumuz eğitim programlarıyla beşeri sermayemizin niteliğini artırmak, işte bahsettiğiniz robotik kodlamadan işte uzay teknolojilerine kadar tüm alanlarda, bilim alanında, birebir vakitte sanat alanında da, görsel sanatlarda, fotoğrafta, başka alanlarda öğrencilerimizi desteklemeye devam ediyoruz.
“Bizim biricik sermayemiz var, o da gençlerimiz”
Çünkü bizim biricik sermayemiz var, o da gençlerimiz, beşeri sermayemiz. Onun niteliğini ne kadar artırabilirsek, o kadar güçlü olacağız. İşte bilim sanat merkezlerindeki bu aslında Ulusal Eğitim Bakanlığının yapmış olduğu fikri mülkiyet çalışmaları bilim sanat merkezlerinde süratli karşılık buldu. Öğrenci muvaffakiyet araştırmalarıyla ilgili bir PISA çalışması var, bir de TIMSS var. PISA, 15 yaşındaki anadil okuryazarlığı, matematik ve fen okuryazarlığını ölçüyor, muhakkak yıllarda döngülerle; 3 yıl, 4 yıl PISA-TIMSS değişiyor. TIMSS’de de 4. ve 8. sınıfta matematik ve fen okuryazarlığı. Ulusal Eğitim Bakanlığı son 20 yılda öğrenci sayısını bu kadar artırmasına karşın PISA ve TIMSS’in her döngüsünde bir evvelki döngüsünden daha yüksek performans sergiliyor. Artık bundan sonraki gayemiz yalnızca puanı artırmak değil, OECD ortalamasını da PISA sonuçlarında yakalamak, onunla ilgili de süreçlerimizi düzgünleştirmeye çalışıyoruz. (BSHA)