Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, Cumhuriyet'in 100'üncü kuruluş yıl dönümünde Ay'a gönderilmesi hedeflenen insansız aracın ulusal ve özgün hibrit motorlu roketinin geliştirildiği Delta V Uzay Teknolojileri AŞ tesislerinde incelemelerde bulundu.
Varank burada yaptığı açıklamada "Türkiye'yi uzay ligine taşıyacağız" derken Türkiye Uzay Ajansı'nın 5.4 milyon dolarlık bütçesine ait tenkitlere de "Devletin işleyişinden bihaberler" yanıtını verdi:
Varank, incelemelerinin akabinde yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 9 Şubat'ta Türkiye ve dünyaya Ulusal Uzay Programı'nı ilan ettiğini anımsattı.
Ulusal Uzay Programı ile Türkiye'yi uzay ligine taşımayı ve gelişen uzay iktisadından alınan hissesi artırmayı hedeflediklerini belirten Varank, "Türkiye bir uzay ülkesi, ülkemizde uzay alanında gelişmiş çok değerli kabiliyetler var. Biz de Türkiye Uzay Ajansının hazırladığı Ulusal Uzay Programı ile bu kabiliyetleri bir ortaya getirerek tam bir uyum içinde kıymetli maksatlar belirledik." dedi.
"Ay misyonunda iki basamaklı bir amacımız var"
Varank, bu gayelerin başında Ay misyonunun geldiğine işaret ederek, şöyle konuştu:
"Ay misyonunda 2023 ve 2028 yıllarında iki kademeli bir amacımız var. 2023'te birinci defa kendi ulusal ve özgün teknolojilerimizi kullanarak Ay ile teması gerçekleştirmek istiyoruz. Misyonumuzun birinci ayağında Ay'a bir sert iniş gerçekleştireceğiz. Burada öncelikle Dünya yörüngesine çıkaracak birinci fırlatmayı milletlerarası iş birlikleriyle yapacağız fakat Dünya yörüngesinde kendi ulusal ve özgün roketimizi ateşleyerek uzay aracımızı Ay ile buluşturacağız."
Ay misyonunun en kıymetli ayaklarından biri olan ulusal ve özgün hibrit motor teknolojisini Delta V'nin geliştirdiğini belirten Varank, firmanın 2016'da kurulduğunu ve 2017'den beri uzaya erişimle ilgili çalışmalarını sürdürdüğünü anlattı.
Varank, bu yaz firmanın uzay hududunu aşacak roketini ateşleyeceğini tabir ederek, şu değerlendirmede bulundu:
"Biz burada Delta V'den bilhassa Ay misyonunda uzayda kendi ateşlememizi yapacak motorları geliştirmelerini bekliyoruz. Bu manada da TÜBİTAK UZAY ve Delta V'yi bir ortaya getirdik. Esasen birkaç aydır çalışmalarına başlamışlardı. Bu tesislerde şirketimizin kabiliyetlerini dinledik. Ay misyonuyla ilgili kritik bir toplantı gerçekleştirdik. Bütün taraflarla birlikte adeta bir ön tasarım toplantısı yaptık ve Delta V'nin bilhassa dünyada yeni gelişen hibrit roket teknolojilerinde nerede bulunduğunu, önümüzdeki devir planlamalarını kendilerinden dinledik. İnşallah Ulusal Uzay Programı'mızın en değerli misyonu olan Ay misyonunun da birinci evresini 2023'te muvaffakiyetle tamamlayarak Ay ile birinci teması kendi ulusal ve özgün roketimizi ateşleyerek, kendi ulusal ve özgün uzay aracımızla başarmak istiyoruz ve ay yıldızlı al bayrağımızı inşallah Ay'a göndermeyi düşünüyoruz."
"Devletin işleyişinden bihaberler"
Ulusal Uzay Programı’nın ilan edilmesinin akabinde Türkiye Uzay Ajansının (TUA) bütçesine ait tenkitler yapıldığını anımsatan Varank, "Bu tenkitleri yapanlar hem devletin işleyişinden hem de bu projeler nasıl yapılıyor, bundan bihaberler." ifadelerini kullandı.
Varank, TUA'nın bütçesinin kendi teşkilat yapısı ve operasyonel gereksinimleriyle ilgili olduğuna işaret ederek, "Bunun yanında öteki kaynaklardan da halihazırda bilhassa Ar-Ge manasında bir bütçe öbür kurumlardan aktarılıyor. Bunun yanında bu projeyi gerçekleştirecek firmalarımızın yani Delta V'nin ya da TÜBİTAK UZAY'ın aslında kendi projeleri, yetişmiş insan kaynağı var." dedi.
Ay misyonuyla ilgili projenin de bütçesini oluşturacaklarını ve firmalara kullandıracaklarını vurgulayan Varank, şöyle devam etti:
"TUA'nın diğer bütçe kaynakları da bulunuyor. Şu anda İMECE uydusunun üretimini TÜBİTAK UZAY yapıyor, 70 milyon doların üstünde bir proje. Bunun yanında Türksat 6A haberleşme uydusu projesini yeniden TÜBİTAK UZAY yürütüyor, 200 milyon doların üzerinde bir bütçesi var. Münasebetiyle bizim burada bir bütçe derdimiz yok. Bir proje bütçesiyle, bir Ar-Ge bütçesiyle kurumun kendi günlük gereksinimleriyle ilgili bütçesini karıştırmamak lazım."