Bamya yetiştiriciliği hakkında bilgi
Bamyanın ozellikleri
Bamya Yetiştiriciliği
Bamya Korpe meyveleri taze ya da kuru sebze ve konserve olarak yenen bamyanın (Hibiscus esculentus) anayurdu Afrika'dır Ama bu bitki butun ılıman ve tropik iklimli bolgelerde yaygın olarak yetiştirilir Ebegumecigillerden {bak ebegumeci) biryıllık otsu bir bitki olan bamyanın bazı calımsı ceşitleri 2,5 metreye kadar boylanabilirse de, sebze olarak tarımı yapılan ceşitleri genellikle 5060 cm yuksekliğindedir
Bamyanın yaprakları cınar yaprağı gibi dilimli ve tuylu, kirli sarı renkteki ciceklerinin ortası kırmızıdır Beş koşeli ve sivri uclu bir kapsul (kılıf) bicimindeki sarımsı yeşil renkli meyvelerin koyu kıvamlı, yapışkan bir salgısı vardır, icinde cok sayıda kucuk, yuvarlak tohum bulunan bu tuylu meyveler henuz sertleşmeden toplandığı icin, sebze olarak yenen korpe bamyalar ancak 35 cm uzunluğundadır Oysa, tohumlar olgunlaşıncaya kadar dalında bırakıldığında meyvelerin uzunluğu 30 santimetreyi bulur ve kuruduğu zaman kendiliğinden catlayıp yarılarak icindeki tohumları cevreye sacar Ama Turkiye'de de yetişen bazı bodur ceşitlerin meyvesi hicbir zaman bu kadar buyumez Korpe bamyalar duzenli olarak toplanırsa, don olayları baş*layıncaya kadar bitki meyve vermeyi surdurur
Turkiye'nin hemen her yerinde, ozellikle Ege ve Akdeniz bolgelerinde yetiştirilen bamyanın ulkemizde yenen tek bolumu meyveleridir Balıkesir bamyası ve sultani bamya denen irice ceşitleri taze, olgunlaşmadan toplanan kucuk Amasya bamyası ise kuru sebze olarak yenir Oysa bircok ulkede yapraklarından ve tohumlarından salata yapılır, meyvelerinin salgısı corbalara kıvam vermek icin kullanılır Ayrıca tropik ulkelerde govde liflerinden kumaş ve sicim uretilir
Bamya Yetiştiriciliği
İklim isteği
Bamya sıcak iklim sebzesidir Yuksek sıcaklık iceren bolgelerde duzenli bir gelişme gostererek yuksek verim yapar Sıcak iklim sebzesi olmasına rağmen alıştırılarak duşuk sıcaklıklara maruz bırakılırsa 56 °C gici duşuk sıcaklıklara dayanabilir Ancak verim cok duşer Gece sıcaklıkların duştuğu bolgelerde bitki bodur kalır ve duzenli urun vermez Ortalama hava sıcaklığı 1520 °C, toprak sıcaklığı en az 15 °C olunca tohum ekimi yapılmalıdır
Toprak isteği
Bamya toprak isteği yonunden cok secici değildir Her tur toprakta rahatlıkla yetiştirilebilir Diğer tur sebzelerin yetişemediği yer altı su seviyesi yuksek topraklarda da başarı ile yetişebilir Ancak ekonomik bir uretim yapmak icin derin, gecirgen ve kumlutınlı topraklar en ideal toprak tipidir Ozellikle tohum ekim doneminde aşırı toprak rutubetini sevmez Besin maddelerince ve ozellikle de azot bakımından zengin topraklarda nodyum araları uzar ve boylece meyve sayısı azalarak verim duşer Toprağın kaymak bağlama ozelliği bamya uretimi icin buyuk bir sakıncadır Killi topraklar ozellikle tohum cimlenme doneminde bu acıdan cok buyuk problemlere neden olur Bu nedenle ilkbaharda bamya tohumlarının ekimi gec yapılarak bu donemde karşılaşılan tohum cimlenme problemleri yok edilmeye calışır Bitkinin toprak uzerine cıktıktan sonraki gelişimi cok kolay olur Bitki cevre şartlarına karşı cok dayanıklıdır 5080 pH değerleri arası uygun değerlerdir
Yetiştirilme Şekli
Toprak hazırlığı ve ekim
Bakım işleri
Capalama
Sulama
Gubreleme
Tarımsal savaşım
Bamyanın ozellikleri
Bamya Yetiştiriciliği
Bamya Korpe meyveleri taze ya da kuru sebze ve konserve olarak yenen bamyanın (Hibiscus esculentus) anayurdu Afrika'dır Ama bu bitki butun ılıman ve tropik iklimli bolgelerde yaygın olarak yetiştirilir Ebegumecigillerden {bak ebegumeci) biryıllık otsu bir bitki olan bamyanın bazı calımsı ceşitleri 2,5 metreye kadar boylanabilirse de, sebze olarak tarımı yapılan ceşitleri genellikle 5060 cm yuksekliğindedir
Bamyanın yaprakları cınar yaprağı gibi dilimli ve tuylu, kirli sarı renkteki ciceklerinin ortası kırmızıdır Beş koşeli ve sivri uclu bir kapsul (kılıf) bicimindeki sarımsı yeşil renkli meyvelerin koyu kıvamlı, yapışkan bir salgısı vardır, icinde cok sayıda kucuk, yuvarlak tohum bulunan bu tuylu meyveler henuz sertleşmeden toplandığı icin, sebze olarak yenen korpe bamyalar ancak 35 cm uzunluğundadır Oysa, tohumlar olgunlaşıncaya kadar dalında bırakıldığında meyvelerin uzunluğu 30 santimetreyi bulur ve kuruduğu zaman kendiliğinden catlayıp yarılarak icindeki tohumları cevreye sacar Ama Turkiye'de de yetişen bazı bodur ceşitlerin meyvesi hicbir zaman bu kadar buyumez Korpe bamyalar duzenli olarak toplanırsa, don olayları baş*layıncaya kadar bitki meyve vermeyi surdurur
Turkiye'nin hemen her yerinde, ozellikle Ege ve Akdeniz bolgelerinde yetiştirilen bamyanın ulkemizde yenen tek bolumu meyveleridir Balıkesir bamyası ve sultani bamya denen irice ceşitleri taze, olgunlaşmadan toplanan kucuk Amasya bamyası ise kuru sebze olarak yenir Oysa bircok ulkede yapraklarından ve tohumlarından salata yapılır, meyvelerinin salgısı corbalara kıvam vermek icin kullanılır Ayrıca tropik ulkelerde govde liflerinden kumaş ve sicim uretilir
Bamya Yetiştiriciliği
İklim isteği
Bamya sıcak iklim sebzesidir Yuksek sıcaklık iceren bolgelerde duzenli bir gelişme gostererek yuksek verim yapar Sıcak iklim sebzesi olmasına rağmen alıştırılarak duşuk sıcaklıklara maruz bırakılırsa 56 °C gici duşuk sıcaklıklara dayanabilir Ancak verim cok duşer Gece sıcaklıkların duştuğu bolgelerde bitki bodur kalır ve duzenli urun vermez Ortalama hava sıcaklığı 1520 °C, toprak sıcaklığı en az 15 °C olunca tohum ekimi yapılmalıdır
Toprak isteği
Bamya toprak isteği yonunden cok secici değildir Her tur toprakta rahatlıkla yetiştirilebilir Diğer tur sebzelerin yetişemediği yer altı su seviyesi yuksek topraklarda da başarı ile yetişebilir Ancak ekonomik bir uretim yapmak icin derin, gecirgen ve kumlutınlı topraklar en ideal toprak tipidir Ozellikle tohum ekim doneminde aşırı toprak rutubetini sevmez Besin maddelerince ve ozellikle de azot bakımından zengin topraklarda nodyum araları uzar ve boylece meyve sayısı azalarak verim duşer Toprağın kaymak bağlama ozelliği bamya uretimi icin buyuk bir sakıncadır Killi topraklar ozellikle tohum cimlenme doneminde bu acıdan cok buyuk problemlere neden olur Bu nedenle ilkbaharda bamya tohumlarının ekimi gec yapılarak bu donemde karşılaşılan tohum cimlenme problemleri yok edilmeye calışır Bitkinin toprak uzerine cıktıktan sonraki gelişimi cok kolay olur Bitki cevre şartlarına karşı cok dayanıklıdır 5080 pH değerleri arası uygun değerlerdir
Yetiştirilme Şekli
Toprak hazırlığı ve ekim
Bakım işleri
Capalama
Sulama
Gubreleme
Tarımsal savaşım