Obezite, organizmada normal olmayan ve aşırı yağ birikmesi olarak tanımlanan bir sağlık sorunudur. Genetik, kültürel, sosyoekonomik, fizyolojik, psikolojik ve yaşam tarzından (beslenme düzeni ve fiziksel aktivite azlığı) kaynaklanan birçok nedeni bulunmaktadır.
Belli kilodaki ve çeşitli hastağı olan kişilere tedavi amaçlı uygulanan cerrahi girişimlere “Bariatrik Cerrahi” ya da Obezite Cerrahisi adı verilmektedir. Obezite tedavisinde önemli bir yere sahip olan obezite (bariatrik) ameliyatlar ile hastalar normal kilolarına dönebildiği gibi bu kişilerde obeziteyle ilişkili hastalıkların görülme sıklığı da azalmaktadır.
Kimler ameliyat olabilir?
İnsanların sağlıklı ağırlıklarının ne olduğunu belirlemek için ise ağırlık ve boy arasındaki ilişkinin basit bir ölçümü olan Beden Kitle İndeksi (BKİ) kullanılmaktadır. BKİ doktorlar ve diğer sağlık personeli tarafından yetişkinlerde zayıflık, fazla kiloluluk ve obezite prevelansını belirlemek için yaygın olarak kullanılan bir indekstir. Boyun metre cinsinden karesinin, kilogram cinsinden vücut ağırlığına bölünmesi ile tanımlanır (kg/m²).
BKİ’ si 35 kg/m2 üzerinde olması veya yandaş hastalıklar olmaksızın BKİ’ nin 40 kg/m2 ’ nin üstünde olması morbid obezite olarak tanımlanır. Morbid obezite hastaların yaşam kalitesini düşürmektedir. Tedavide birçok medikal ve cerrahi yöntem kullanılmaktadır.
Obezite tedavisinde ilk basamak her zaman yaşam tedavileri (diyet, egzersiz, davranış değişikliği) olmalıdır. Cerrahi genellikle geleneksel yöntemlerle kilo kaybı başarısız olan bireylerde uygulanmasına rağmen bariatrik cerrahi sonrası komorbidite ve hastalık risk faktörlerindeki düşüşler ile uzun süreli kilo kaybına ulaşmada daha başarılı olduğunu kanıtlamıştır.Yapılan araştırmalarda; cerrahi olmayan metodlarla kilo ve komorbidite de önemli ve sürekli gelişim gösterememiş, BKİ değeri 30-35 kg/m2 olan uygun hastalarda bariatrik cerrahi yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Obezitenin cerrahi tedavisinde hangi ameliyatlar uygulanmaktadır?
Günümüzde obezite ameliyatları kapalı yöntem ile yapılmakta ve böylelikle hastanın iyileşme süreci kısalmaktadır. Şu an en çok yapılsn ameliyat ve işlemler;
-
Mide Botulinusmus A Toksini Uygulaması (Mide botoksu) -
Gastrik Bant -
Mideye balon -
Roux en-gastrik bypass -
Tüp mide ameliyatı
Ameliyat sonrası doku iyileşmesinin ve aşırı kilo kaybı sırasında yağsız kas kitlesinin korunmasının desteklenmesi için yeterli enerji ve besin öğelerinin sağlanmasıdır. Bariatrik cerrahi sonrası hastalar, dört aşamalı diyetleri kullanmak durumundadırlar.
Aşama 1: Berrak sıvı diyet
Berrak sıvı diyet, ameliyat sonrası beslenmenin ilk basamağı olarak ilk günler verilir. Diyeti destekleyici içecekler, dengeli beslenmeyi sağlamak için eklenmelidir. Sıvıları, küçük miktarlarda ( 30 ml/15 dk) tüm güne yayarak almak oldukça önemlidir. Berrak sıvı diyetleri sıvı, elektrolit ve enerjinin bir kısmını ve ameliyat sonrası bağırsak aktivitesinin restorasyonunu sağlarlar
-
Ayran, -
Yağsız ve laktoz içermeyen süt -
Su -
Ev yapımı posasız meyve suları içilebilir.
Şekersiz ve az şekerli tam sıvı diyetler, berrak sıvı diyet aşamasını takip ederler.Berrak sıvı diyetten sonra bir süre bu diyet yapılır.
-
Süt, süt ürünleri, süt alternatifleri -
Sebze suları, -
Yapay tatlandırılmış yoğurt, -
Süzülmüş çorbalar, -
Kaynatılıp çırpılmış ve süzülmüş tahıllar -
Şekersiz pudinglerden tüketilebilir.
Ameliyat sonrası dönemde sıvı diyetler sonrası, hastaya iki hafta süreyle, püre edilmiş yumuşak yiyecekler verilir. Hastalar bu evrede, katı yiyecekleri blenderize/püre edilmiş olarak tüketebilirler. Yumuşak yiyecekler kolay tolere edilmektedir. Katı yiyeceklerin ise yumuşatılması önerilmektedir.
Ameliyat sonrası komplikasyonların önlenmesi ve başarılı bir kilo kaybı için, yeme alışkanlıklarının uygun şekilde düzeltilmesine ihtiyaç vardır. Hastalar aşırı yemekten sakınmalı, önerilen porsiyon hacimlerine dikkat etmelidirler. Yiyecekler iyice çiğnenmeli ve çok yavaş bitirilmelidir. Sıvılar, katı yiyecekler ile birlikte alınmamalıdır. Su/sıvıyı yemekle beraber değil, yemek aralarında içmelidirler. Sıvılar, düzenli aralıklarla ve her defasında 100-200 ml şeklinde alınmalıdır. Günlük püreli besin alınımı 500 gramda tutulmalıdır. Yemek her zaman azar azar ve yavaşça yenmelidir.
Aşama 4: Katı yiyecekler diyeti
Bu evrede, hastanın diyetine uygun katı yiyecekler (iyi pişmiş et ve et ürünleri vb.) eklenerek, beslenme ve diyet uzmanı tarafından düzenlenen diyet programına devam edilmelidir. Öğünlerde yiyeceklerin miktarı yarım su bardağını geçmemeli ve sıvılara az yer verilmelidir. Su ve sıvılar da yemeklerle birlikte alınmamalı aksi takdirde bulantı ve kusmaya neden olabilirler.