Basınç Ölçer ve Atmosfer Basıncının İcadı
Halkın Nabzını Ölçen Kimse İcadı
Atmosfer Basıncının İcadı
Basınç Ölçer ve Atmosfer Basıncı
İnce bir kamışla su içtiğimiz zaman kamışın içindeki havayı ağzımızla içimize çekeriz Bu Nedenle yaratılan aylaklık hemencecik yukarı doğru meydana çıkan sıvıyla dolar Bu olay bize doğal gibi kazanç; ama bunu nasıl açıklamalı? Eskiçağ bilginleri bu soruya şöyle karşılık verirlerdi: «Doğa boşluktan nefret eder» yani boşaltılan havanın yerini mutlaka bir şey doldurmalıdır Lakin bu bir tanımlama değildir
Atmosfer her şeyi bastırır sıkıştırır; tıpatıp bulunduğu kabın çeperlerine ve içinde yüzen nesnelerin tümüne basınç yapan bir istikrarsız gibi Dalgıçlar birkaç metre derine dalar dalmaz hemen su basıncını duyarlar Hava için de öyle ya da böyle benzer şey laf konusudur: stratosferin en yüksek katmanlarına oranla biz havanın «dibinde» fazla derinde sayılırız ve sıfır düzeyde (deniz düzeyi) havanın ağırlığı sm2'ye l 033 gramlık bir basınç yapar
Bir kuyuya daldırılan borudaki hava tulumba ile emilince atmosfer borunun içindeki suya basınç yapmaz olur fakat kuyunun içindeki suya basınç yapmağa devam eder Bu Nedenle sıvı borudan yukarıya doğru itilir Ve su 1030 metrelik bir yüksekliğe ulaşınca bu akışkan sütununun ağırlığı havanın kuyu yüzeyine yaptığı basınca eşit ayla kazanç Bu iki güç arasında denge kurulur ve su bundan böyle yükselmez
BAROMETRENİN İCADI
Bu acayip olayı başlangıçta 1643 yılında İtalyan bilgini Evangelista Torricelli açıkladı Torricelli suyun yerine ondan on üç buçuk kere daha ağır olan civayı (sıvı maden) koymayı düşünce etti bu sayede sütunun yüksekliği aynı oranda kısalmış oldu Bu Nedenle Torricelli ilk barometreyi gerçekleştirdi: bir ucu tıkalı ve içi civa dolu sırça bir boru Bu boru başaşağı çevrilip açık ucu yine civayla dolu bir küvete daldırılır Borudaki civanın bir kısmı küvete akar ve civa sütunu borunun içinde az çok 760 milimetreye kadar iner O süre civanın ağırlığı atmosfer basıncı ile eşdeğer olur
YÜKSEKLİĞİN ÖLÇÜLMESİ VE HAVA TAHMİNİ
Benzer dönemde Blaise Pascal yükselti'yi değerlendirmek için barometreden yararlanmayı düşündü Atmosferin ağırlığı borunun içindeki civanın yüksekliğini belirlediğine tarafından bu doruk bir dağın tepesinde azalacaktır; dağın tepesinde hava tabakasının yüksekliği deniz düzeyine tarafından daha az olduğundan ağırlığı da daha eksik olacaktır Buna kadar civa sütununun yüksekliği hangi yükseltide bulunduğumuzu gösterir: altimetre'nin (yükseltiölçer) esası budur
daha sonra atmosferdeki değişmelerin atmosfer ağırlığını azaltıp çoğaltmakla civa sütununun yüksekliğini değiştirdiği anlaşıldı Bu Nedenle basınç ölçer işaretlerine bakılarak hava değişikliği'nin tahmini öğrenilmiş oldu; buna kadar deniz düzeyinde 760 milimetre yükseklikteki civa «güzel hava» belirtisidir Atmosfer basıncı havası boşaltılmış kutular olan madeni barometre'lerle de ölçülebilir *
Halkın Nabzını Ölçen Kimse İcadı
Atmosfer Basıncının İcadı
Basınç Ölçer ve Atmosfer Basıncı
İnce bir kamışla su içtiğimiz zaman kamışın içindeki havayı ağzımızla içimize çekeriz Bu Nedenle yaratılan aylaklık hemencecik yukarı doğru meydana çıkan sıvıyla dolar Bu olay bize doğal gibi kazanç; ama bunu nasıl açıklamalı? Eskiçağ bilginleri bu soruya şöyle karşılık verirlerdi: «Doğa boşluktan nefret eder» yani boşaltılan havanın yerini mutlaka bir şey doldurmalıdır Lakin bu bir tanımlama değildir
Atmosfer her şeyi bastırır sıkıştırır; tıpatıp bulunduğu kabın çeperlerine ve içinde yüzen nesnelerin tümüne basınç yapan bir istikrarsız gibi Dalgıçlar birkaç metre derine dalar dalmaz hemen su basıncını duyarlar Hava için de öyle ya da böyle benzer şey laf konusudur: stratosferin en yüksek katmanlarına oranla biz havanın «dibinde» fazla derinde sayılırız ve sıfır düzeyde (deniz düzeyi) havanın ağırlığı sm2'ye l 033 gramlık bir basınç yapar
Bir kuyuya daldırılan borudaki hava tulumba ile emilince atmosfer borunun içindeki suya basınç yapmaz olur fakat kuyunun içindeki suya basınç yapmağa devam eder Bu Nedenle sıvı borudan yukarıya doğru itilir Ve su 1030 metrelik bir yüksekliğe ulaşınca bu akışkan sütununun ağırlığı havanın kuyu yüzeyine yaptığı basınca eşit ayla kazanç Bu iki güç arasında denge kurulur ve su bundan böyle yükselmez
BAROMETRENİN İCADI
Bu acayip olayı başlangıçta 1643 yılında İtalyan bilgini Evangelista Torricelli açıkladı Torricelli suyun yerine ondan on üç buçuk kere daha ağır olan civayı (sıvı maden) koymayı düşünce etti bu sayede sütunun yüksekliği aynı oranda kısalmış oldu Bu Nedenle Torricelli ilk barometreyi gerçekleştirdi: bir ucu tıkalı ve içi civa dolu sırça bir boru Bu boru başaşağı çevrilip açık ucu yine civayla dolu bir küvete daldırılır Borudaki civanın bir kısmı küvete akar ve civa sütunu borunun içinde az çok 760 milimetreye kadar iner O süre civanın ağırlığı atmosfer basıncı ile eşdeğer olur
YÜKSEKLİĞİN ÖLÇÜLMESİ VE HAVA TAHMİNİ
Benzer dönemde Blaise Pascal yükselti'yi değerlendirmek için barometreden yararlanmayı düşündü Atmosferin ağırlığı borunun içindeki civanın yüksekliğini belirlediğine tarafından bu doruk bir dağın tepesinde azalacaktır; dağın tepesinde hava tabakasının yüksekliği deniz düzeyine tarafından daha az olduğundan ağırlığı da daha eksik olacaktır Buna kadar civa sütununun yüksekliği hangi yükseltide bulunduğumuzu gösterir: altimetre'nin (yükseltiölçer) esası budur
daha sonra atmosferdeki değişmelerin atmosfer ağırlığını azaltıp çoğaltmakla civa sütununun yüksekliğini değiştirdiği anlaşıldı Bu Nedenle basınç ölçer işaretlerine bakılarak hava değişikliği'nin tahmini öğrenilmiş oldu; buna kadar deniz düzeyinde 760 milimetre yükseklikteki civa «güzel hava» belirtisidir Atmosfer basıncı havası boşaltılmış kutular olan madeni barometre'lerle de ölçülebilir *