Bartın Tarihi ve genel bilgiler

Bartın Tarihi ve genel bilgiler GENEL BİLGİLER Yüzölçümü: 2140 Km² Nüfus: 205834 (1990) İl Trafik No: 74 Bartın, Batı Karadeniz'de doğal güzelliği, plajları, tarihi yapıları, mağaralarıyla alaka çeken bir ildir İLÇELER: Bartın ilinin ilçeleri; Amasra, Kuruçaşile ve Kamu'tur Amasra: Büyük Kasaba merkezi, Bartın'ın kuzeyinde dik yamaçları Karadeniz'le buluşturan yedi tepecik, beş yarımada ve iki ada üstünde kurulmuşturİlçe de önemli gelir kaynaklarından biri turizm sektörüdür Eşsiz doğal yapısı, 3000 yıllık tarihi dokusu 1940 lı yıllarca Amasra yı turizm cazibe merkezi yapmıştır Son yıllar da turizm alt yapı sorumlularının da giderildiği Amasra, yaz kış turistlerin akınına uğramaktadır Kuruçaşile: Şehir Halkı Merkezi, Bartın'ın kuzey doğusunda zeytin ve filika burunları ile sınırlanan koylar üstünde kurulmuşturKaraman Meydan köyleri aralarında fok balıklarına kasten 10x10x10 ebadında kıyı mağarası vardır Kamu: Bartın'ın güneydoğu yönünde, Ulus ve Eldeş çaylarının birleştiği bir vadide kurulmuştur Ulukaya Köyü yakınında şelale ve kanyon oluşmuştur NASIL GİDİLİR? Bartın'a ulaşımın büyük bir bölümü karayolu ile sağlanır Karayolu: Bartın İlinin toplam karayolu uzunluğu 281 km olup, bunun 142 km'si devlet yolları, 139 km'si de il yolları ağında yer alır İlde otoyol yoktur Bartının şehirlerarası ulaşımını sağlayan karayolu; batıda ÇaycumaDevrek (Zonguldak) MengenYeniçağa (Bolu), güneyde de Safranbolu (Karabük)Gerede (Bolu) üzerinden E80 Otoyolu ile E5 Devlet yoluna ulaşmaktadır Doğuda Cide (Kastamonu), güneyde de yeniden Safranbolu (Karabük) üzerinden Orta ve Doğu Karadeniz ve İç Anadoluya açılmaktadır Demiryolu: Bartın'a en yakın Demiryolu istasyonu 38 kilometre uzaklıktaki Saltukova'dadır (Zonguldak) Havayolu: Bartın'a en yakın havalimanı 38 kilometre uzaklıktaki Saltukova (Zonguldak)'dadır id Denizyolu : Sahil kenti olan Bartında milletlerarası liman olarak hizmet veren Bartın limanı aynı zamanda yolcu antreçıkış kapısıdır İlde Bartın limanı ile birlikte Amasra ve Kurucaşile limanları ulusal ticari limanlar olarak hizmet vermektedir GEZİLECEK YERLER Müzeler ve Örenyerleri Amasra Müzesi Adres: Kum Mah Dereoğlu Sok No:4 Amasra Bartın Tel: (378) 315 10 06 Antik Tiyatro: Roma dönemine aittir Amasrada Aya Yorgi Tepesinin güney yamacındadır Sahne binası ve oturma sıralarının bulunduğu bölümler tahrip olmuştur Halen mezarlık olarak kullanılmakta olup, yalnızca antre kapısına ait kalıntılar görülebilmektedir Roma Dönemi Kalıntıları: Ahali arasında Bedesten olarak adlandırılan harabeler Amasraya yaklaşık 3 km uzaklıktadır Roma dönemine aittir Büyük bir yapıttır Kalıntıların, gymnasion ya da Roma hamamı olabileceği de tartışılmaktadır Geç dönemde ticari amaçlarla da kullanıldığı ve Bedesten adını da buradan aldığı sanılmaktadır Akropol: Amasrada Bedestenin güneybatısındadır Surlardan çok az bir kısmı ayaktadır Burada yer alan bir takım sütunlar Amasra Müzesinde sergilenmektedir Kaleler Amasra Kalesi: İki asıl kütleden oluşmaktadır Boztepe Adasında ve Zindan Mahallesinde bulunan kütleler Boztepe Kemeri denilen bir köprü ile bağlanmaktadır Boztepede bulunan ve Sormagir Kalesi de denilen yapı Roma dönemine aittir Kalenin güney surları 200 m olup, üstünde 6 burç bulunmaktadır Zindan Mahallesinde bulunan kısım ise 300 m uzunluğunda ve 50 m genişliğinde bir alan çevrelemektedir Sıradan yüksekliği 17 mdir Amasra Kalesi özellikle Cenevizliler tarafından yoğun biçimde kullanılmış, 14 ve 15 yüzyıllarda ciddi onarımlar görmüştür Camiler ve Kiliseler Halilbey Camii (Yukarı Cami): Bartın büyük kasaba merkezindedir 1872 yılında Halil Bey tarafından yaptırılmıştır Kubbesiz, dikdörtgen planlı, iki pencere ile aydınlanan kagir bir yapıdır İbrahimpaşa Camii (Orta Cami): yerleribrahimpasacamiBartın çarşısındadır Bosna Valisi İbrahim Paşa göre yaptırılmıştır Yapım yılı bilinmemekle birlikte 150 yıllık bir geçmişe sahip olduğu varsayım edilmektedir, 1864 ve 1897 yıllarında iki yangın geçirdiği, 1898 yılında her tarafta yaptırılarak 1901 yılında ibadete açıldığı bilinmektedir 1968 yılında zelzele sonrası tamir görmüştür 12'si büyük kubbenin etrafında edinmek üzere 32 pencerelidirKare planlı, tek kubbeli ve tek minarelidir Belli Başlı araç gereç; köşelerde blok kesme taş, diğer kısımları moloz taştır Aşağıda 11 adet dükkân bulunmaktadır Fatih Camii : 9 yüzyılda Amasra Kalesi içinde üretilmiş eski bir Bizans kilisesidir Amasra'nın fethi sırasında 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet kadar camiye çevrilmiştir İçkale Mescidi: Amasra Kalesi içinde, eski bir şapeldir 15 yüzyılda mescide dönüştürülmüş, 1930 yılında ibadete kapatılmıştır 9 yüzyılda fazla titiz bir tuğlataş örgü sistemi ile yapılan şapel, 11x7 m boyutlarındadır Ambon tonozunda İsa Peygamberin Göğe Yükselişi(Ascension) sahnesini andıran izler; ambon, narteks ve duvarlarının ise, renkli ve dinsel konulu duvar resimleri (fresk) ile süslü olduğu görülmektedir Ancak duvarlar ince bir sıva ile kapatıldığından, bu freskolar zamanla düşen sıva tabakaları altından yer yer ortaya çıkmakta ve tahribata uğradığı anlaşılmaktadır Avuç Içi Nikolas Kilisesi: 1319 yılında Bartın merkezinde yaptırılan ve 1936 yılından itibaren bir zaman elektrik santralı olarak kullanılan bu tarihi yapı, 1955 yılında restore edilmiş olup, kültür evi olarak hizmete açılmıştır Diğer Tarihi Yerler Amasra Küçüktepe Martyriumu: Uzun yıllar Roma ve Bizans yönetiminde kalan Amasra'nın, Ereğli ile birlikte Hıristiyanlığın el altından örgütlendiği ve MÖ 1 yüzyıl sonları ile 2 yüzyılda tüm imparatorlukta etkisi hızla yayılan Hıristiyanlığın hayli taraftar bulduğu birincil yerlerden olduğu söylenmekte, 9 yüzyılda Kırım ile ilişkisi yer alan etkili bir başpiskoposluk merkezi olduğu bilinmektedir Yeraltı Çarşısı: Amasrada bulunan ve Roma dönemine ait olduğu farzedilen çarşının en kayda değer bölümü Tomaşkuyusu mevkiindedir Bedestendeki inşa tekniklerinin tıpkı uygulandığı 17 mlik bir ana galeri ile buraya açılan yaklaşık 50 odadan oluşmaktadır Güneye ve batıya dürüst gidildikçe antik şehir alanlarında yer yer geniş kanalizasyonlara ve kanalizasyon bacalarına rastlanır Hisarkale Mahzeni: Kurucaşilede, tarihi Kromna kentinin merkezi olan Tekkeönü köyünün Hisarkale mevkiindedir Tekkeönü Kalesine ait kalıntılarla bütünleşen ve kale içinden denize değin uzanan bir dehliz ile 7 adet kaya kuyusundan oluşmaktadır Dönemi bilinmemekle birlikte kuyuların, Kromna halkınca savaşta erzaklarını gizlemek için kullanıldığı, dehlizin gerektiğinde kaleden denize kaçış dehlizi olduğu ve denize açılan kapısının liman yapımı esnasında doldurulduğu söylenmektedir Yat Limanları Amasra ve Kurucaşile limanları, yat gecelemelerine müsaittir Kurucaşile, dağların suya değdiği ve dünyada yapılan birincil ahşap teknenin yüzdürüldüğü yer olarak bilinir Şöhretini bugünde Türkiye'nin güzel ahşap guletlerinin yapıldığı yer olarak devam ettiriyor Mağaralar Çakraz'daki Gürcüoluk mağarası ile Kayadibi'ndeki Sipahiler mağarası dikit, sarkıt, traverten ve soğan oluşumlarla mükemmel manzaralar sergilemektedir Gürcüoluk Mağarası Plajlar Bartının dik ve ağaçlık yamaçlarını deniz ile buluşturan 59 kmlik sahil şeridi ve plajları yerli ve tanıdık olmayan turistlerin ilgisini çekmektedir Bilhassa İnkumu Plajı deniz mevsiminin kısa olmasına rağmen (HaziranEkim arası) yoğun ilgi görmektedir Bunun yanına Amasra, Çakraz, Kızılkum, Mogada, Güzelcehisar ve Bozköy bölgenin manâlı öteki plajlarıdır Sportif Etkinlikler Doğa Yürüyüşü : Bartın yayları, sıradan 1000 metre yükseklikte yeşile bürünmüş ormanlar ve ortasında benek misali geçici ikamet yerleri, zengin flora ve fauna ve mükemmel manzaralar ile birer çekim alanıdır Bartın, yeni parkurlar arayan doğa yürüyüşçülerine varlıklı seçenekler sunmaktadır Avcılık : Bartın, zengin bir av ve yaban hayatına sahiptir Yalnızca BartınKastamonu Küre dağları Ulusal Parkı içerisinde, 40 memeli hayvan türü ile 129 kuş türüne rastlanmıştır Bartın'da sezon boyunca kara avcılığına Uluyayla, Kurucaşile kırsal kesimi, Kayabaşı, Kayadibi, Büyükdüz, Sarıçicek, Kokurdan, Turanlar gibi yöreler ihtimal verir Bölgede mevsimine tarafından ördek, kaz, bıldırcın, toy, üveyik, çulluk, geyik, tavşan ve yaban keçisi gibi av hayvanlarını bulmak mümkündür Olta Balıkçılığı : Bartın sahillerinde çokça bulunan mezgit, istavrit, çinakop, lüfer, kefal, kalkan, palamut, zargana, karagöz gibi balık türlerinin, değişik olta teknikleriyle yakalamak mümkündür Sualtı Dalış Merkezleri : Karadeniz'in Bartın'a ait bölümü kristal duruluğunda ve turkuvaz renkli suların da, batık zenginlikler bulundurur Ulusal Parklar BartınKastamonu Küre Dağları Milli Parkı COĞRAFYA Sıradan yüksekliğin 2500 metre olduğu Bartın'da, sahilden iç kısma dürüst izafi yükseltilerden Küre dağları en önemlisidir Bartın'a ismini veren Bartın nehri (Parthenious) 14 kilometre uzunluktadır Uluyayla, Ardıç, Kalkanlı ve Zoni (Arıt) ilin kayda değer yaylalarıdır Bartın'ın yüzde 46'sını ormanlar oluşturur Bartın'da kışları yağışlı, yazları ılıman geçen Karadeniz iklimi hüküm sürmektedir TARİHÇE Bartın, Karadeniz Bölgesinin batı bölümünde yer almaktadır Bartın ve çevresine ilk yerleşenler hakkında muhakkak bilgiler bulunmamakla beraber, yörenin ilk yerleşenlerinin yöreye MÖ 14 yüzyılda gelen Gaşkalar olduğu düşünülmektedir Hitit İmparatorluğunun kayda değer bir kuvvet haline gelmeye başlamasıyla beraber bölgedeki Gaşka hâkimiyeti sona ermiştir Hitit İmparatorluğunun yıkılmasından daha sonra Lydialılar, Persler, Makedonyalılar, Bithynia Krallığı ve Romalılar yöreye hâkim olmuşlardır Roma döneminde, Bartının askeri ve idareli nedenlerden nedeniyle ağırlık kazandığı bilinmektedir Roma İmparatorluğu MS 395te ikiye ayrıldığında yörenin Doğu Roma toprakları içerisinde kaldığı görülür Bu dönemden sonra yörede Bizans etkinliğinin sürdüğü, 13 yüzyılda Türklerin Anadoluya gelmesinden daha sonra Bartın ve çevresinin Candaroğulları Beyliğinin hâkimiyetine girdiği bilinmektedir 1395te Şimşek Bayezid, Bartını Candaroğulları Beyliğinden almakla beraber Amasrada bulunan Ceneviz kolonisi tesirini sürdürmüş, Amasra 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet döneminde Osmanlı hâkimiyetine geçmiştir Bartın, 1924te Zonguldakın ilçesi, 1991de ise il olmuştur NE YENİR? Bartın yemekleri etli, sebzeli, sütlü, hamur işli ve zeytinyağlı yemekler ile pilav, çorba ve tatlı çeşitlerinden oluşur Dikkati çeken diğer bir husus ise aynı türe ait yiyeceklerden pek fazla çeşidin olmasıdır Örneğin, ondan artı dolma ve pilav çeşidine rastlanır Bartın mutfağı ile ilgili yapılan araştırmalarda, yüzden fazla çeşide rastlanmıştır ve bu şart açık açık yöre mutfağının zenginliğini ortaya koymaktadır Bartın'dan Yemek Tarifleri Pum Pum Çorbası Malzemeler: 10 yemek yemek kaşığı darı unu, 150 gr margarin ya da 1 fincan zeytinyağı, 50 gr kıyma, pastırma ya da sucuk, 2 dilim ekmek, 6 su bardağı su, 1 yemek kaşığı salça, 1 yemek yemek kaşığı rendelenmiş kaşar peyniri, 1 tatlı kaşığı tuz ve karabiber Hazırlanışı: Bir tencereye mısır unu ve su konularak karıştırılır Ateşe konulup bir vakit kaynatılmaya devam edilir Farklı bir tavada da kıyma ile küp biçiminde doğranmış 1 dilim ekmek yağda kavrulur ve kaynamakta olan çorbanın içine katılır (Özlem edilirse bir su bardağı süt ek edilebilir Süt ilave edilecekse un bir kaşık artırılır) Tuzlu ve karabiber konulup bir süre daha kaynatıldıktan daha sonra ateşten alınır Üzerine, küp küp doğranıp yağda kızartılan ekmek ile salçayla yapılan sos ve rendelenmiş kaşar peyniri serpilerek sıcak servis yapılır Yumurtalı Isput Malzemeler: 1 kg ısbut, 100 gr margarin, 34 adet yumurta, 2 baş soğan, 50 gr kıyma ya da pastırma, yeterince tuzlu ve karabiber Hazırlanışı: Isbutlar iyice yıkanır, atık kısımları kesilip ayıklandıktan sonradan 2 cm uzunluğunda olabilecek şekilde doğranır Tencereye konulan ısbutların üzerini örtecek dek su konularak ateşte pişirilir Haşlana ısbutlar ılıyınca avuç içinde sıkılarak başka bir kaba alınır Ayrı bir tencerede de yağ eritilerek önce doğranan soğanlar kızarıncaya değin birlikte kavrulur Bu kere öteki kaptaki ısbutlar soğan veya kıyma tenceresine konularak birkaç dakika daha kavrulduktan sonradan içine yumurtalar kırılıp yeterince tuz ve karabiber ilave edilerek karıştırılırYumurtalar pişince yemek yemek ateşten indirilir Sıcak olarak servis yapılır NE ALINIR? Bartın'da el tekstil ürünleri, özellikle tel kırma yazmaları ve ahşap baskı yazmaları ülke çapında ün yapmıştır Amasra ilçesi ahşap ve dokuma hediyelik eşya yönünden fazla gelişmiştir Kurucaşile, ülkede en özenli gulet üretim yeri olarak bilinir YAPMADAN DÖNME Amasra'da balık ve salata yemeden Bozköy ve Çakraz'da denize girmeden Doğa yürüyüşlerine katılmadan Eşsiz bir Bartın evi görmeden, Bartın Çilek Festivali Kültür ve Turizm Etkinliklerini görmeden, Dönmeyin