Bartravma : Basınç Değişikliği Travması
Orta kulağın hava dolu boşlukları temporal (kulak kemiği)kemikteki pnömatizasyon(havalanma) derecesine göre 25ml ile 13 ml aralarında çok öbür gaz hacmine sahiptir Orta kulaktaki hava, uçakta yükselirken genişler Basınç farkı 20 m bar ’a ulaşınca tuba (öztaki borusukulakla boğaz arasındaki kanal) pasif olarak açılır ve genişleyen gazlar nazofarenks (bogazın üstteki bölümüne) ’e geçer
Alçalış sırasında durum farklıdır Çevre basıncın artmasına tabi olarak orta kulakta bulunan gazın hacmi küçülür Bunun eşitlenmesi için nazofarenks ’den orta kulağa hava gelmesi gerekir Ama tuba ’nın tek yönü olan valf mekanizması gibi çalışması nedeniyle nazofarenks ’den orta kulağa hava gönderilmesi pasif olarak geçekleşmez Bunun için mutlaka yutkunma, esneme gibi hareketler ya da aşina basınç eşitleme (Valsalva, Frenzel, vb) manevraları yardımı ile tuba ’nın faal olarak açılması zorunluluğu vardır
Basınç değişikliğinin fazla hızlı oluştuğu hallerde (jet savaş uçakları) tuba ’nın etkin olarak açılma zorunluluğu siklet gösteren bir konudur Bu basınç eşitlemesi yapılmadığı takdirde nazofarenks ve orta kulak arasında basınç farkı artar, tuba artık açılmaz ( tuba blokajı) ve basınç farkı 80120 m bar ’a ulaştığı takdirde orta ve iç kulak barotravmaları (basınca alt travmalar) oluşabilir
Barotravmalar
Dış kulak yolu barotravması (DKYB): Uçak gürültüsünü eksilmek için kullanılan kulak tıkacı ya da buşon ile kulak zarı arasında oluşan havalı sahadan kaynaklanır Alçalış sırasında bu havalı boşluktaki gaz küçülür Bunun sonucu olarak dış kulak yolu derisi ve kulak zarının epitel tabakasında hemorajik büller meydana kazanç Dış kulak yolu osteomları(kemik çıkıntıları) ve yabancı cisimleri de DKYB ’na niçin olabilen faktörlerdir
Orta kulak barotravması (aerotitis media): Orta kulaktaki basınç azlığını tamir etmek için basınç dengeleme manevraları geç yapılacak olursa , basınç farkı 80120 cc su basıncına ulaşır ve tuba artık açılmayabilir (tuber blokaj) Tuba ’nın açılma sıklığı jet savaş uçaklarında, dalışlarda dakikada 35 kere, pike yapan uçaklarda ise 1520 kez olmalıdır
Barotravma ’ların meydana çıkışında diğer bir faktör, tuba ’nın geçirgenlik derecesi ve tuba çevresindeki epitel ile çevre dokuların durumudur Başlangıçta kulak zarında retraksiyon (gerilme) olur Böylelikle orta kulaktaki basınç azalması %10 ’a değin eşitlenebilir Basınç azalması devam ettiği takdirde önce manibrium mallei(Malleus denilen ufak kemiğin kulak zarı üzerine yapıştığı bölge) üzerinde, daha sonra tüm kulak zarında hiperemi (kızarıklık) meydana gelir sonra hemorajik büller (içi kan ile dolu kesecikler) oluşur Orta kulaktaki düşük basınç vantuz mekanizmasıyla orta kulak mukozasında ödem (şişme) yaratır, submüköz hemoraji (mukoza altı kanaması) görülür
Orta kulak boşluğunda seröz ve hemorajik eksuda(sıvı ve kan toplanması ) meydana gelir Eksuda, orta kulaktaki olumsuz basıncı dengede tutmak için damar çeperlerinin geçirgenliğinin bozulmasıyla ortaya meydana çıkan olumsuz basınç derecesine kadar eksik veya çok olabilir Bu sıralarda tuba açılır ve basınç dengelemesi olursa eksuda kaybolur Eğer tedavi edilmezse ve sık sık yinelerse timpanoskleroz ’a(kulak zarı kireçlenmesine) dönüşebilir Basınç farkı 0406 bar ’dan itibaren kulak zarının yırtılmasına neden olur Perforasyon (yırtılma)genel olarak çizgi biçiminde ve kenarları kanlıdır *
Orta kulağın hava dolu boşlukları temporal (kulak kemiği)kemikteki pnömatizasyon(havalanma) derecesine göre 25ml ile 13 ml aralarında çok öbür gaz hacmine sahiptir Orta kulaktaki hava, uçakta yükselirken genişler Basınç farkı 20 m bar ’a ulaşınca tuba (öztaki borusukulakla boğaz arasındaki kanal) pasif olarak açılır ve genişleyen gazlar nazofarenks (bogazın üstteki bölümüne) ’e geçer
Alçalış sırasında durum farklıdır Çevre basıncın artmasına tabi olarak orta kulakta bulunan gazın hacmi küçülür Bunun eşitlenmesi için nazofarenks ’den orta kulağa hava gelmesi gerekir Ama tuba ’nın tek yönü olan valf mekanizması gibi çalışması nedeniyle nazofarenks ’den orta kulağa hava gönderilmesi pasif olarak geçekleşmez Bunun için mutlaka yutkunma, esneme gibi hareketler ya da aşina basınç eşitleme (Valsalva, Frenzel, vb) manevraları yardımı ile tuba ’nın faal olarak açılması zorunluluğu vardır
Basınç değişikliğinin fazla hızlı oluştuğu hallerde (jet savaş uçakları) tuba ’nın etkin olarak açılma zorunluluğu siklet gösteren bir konudur Bu basınç eşitlemesi yapılmadığı takdirde nazofarenks ve orta kulak arasında basınç farkı artar, tuba artık açılmaz ( tuba blokajı) ve basınç farkı 80120 m bar ’a ulaştığı takdirde orta ve iç kulak barotravmaları (basınca alt travmalar) oluşabilir
Barotravmalar
Dış kulak yolu barotravması (DKYB): Uçak gürültüsünü eksilmek için kullanılan kulak tıkacı ya da buşon ile kulak zarı arasında oluşan havalı sahadan kaynaklanır Alçalış sırasında bu havalı boşluktaki gaz küçülür Bunun sonucu olarak dış kulak yolu derisi ve kulak zarının epitel tabakasında hemorajik büller meydana kazanç Dış kulak yolu osteomları(kemik çıkıntıları) ve yabancı cisimleri de DKYB ’na niçin olabilen faktörlerdir
Orta kulak barotravması (aerotitis media): Orta kulaktaki basınç azlığını tamir etmek için basınç dengeleme manevraları geç yapılacak olursa , basınç farkı 80120 cc su basıncına ulaşır ve tuba artık açılmayabilir (tuber blokaj) Tuba ’nın açılma sıklığı jet savaş uçaklarında, dalışlarda dakikada 35 kere, pike yapan uçaklarda ise 1520 kez olmalıdır
Barotravma ’ların meydana çıkışında diğer bir faktör, tuba ’nın geçirgenlik derecesi ve tuba çevresindeki epitel ile çevre dokuların durumudur Başlangıçta kulak zarında retraksiyon (gerilme) olur Böylelikle orta kulaktaki basınç azalması %10 ’a değin eşitlenebilir Basınç azalması devam ettiği takdirde önce manibrium mallei(Malleus denilen ufak kemiğin kulak zarı üzerine yapıştığı bölge) üzerinde, daha sonra tüm kulak zarında hiperemi (kızarıklık) meydana gelir sonra hemorajik büller (içi kan ile dolu kesecikler) oluşur Orta kulaktaki düşük basınç vantuz mekanizmasıyla orta kulak mukozasında ödem (şişme) yaratır, submüköz hemoraji (mukoza altı kanaması) görülür
Orta kulak boşluğunda seröz ve hemorajik eksuda(sıvı ve kan toplanması ) meydana gelir Eksuda, orta kulaktaki olumsuz basıncı dengede tutmak için damar çeperlerinin geçirgenliğinin bozulmasıyla ortaya meydana çıkan olumsuz basınç derecesine kadar eksik veya çok olabilir Bu sıralarda tuba açılır ve basınç dengelemesi olursa eksuda kaybolur Eğer tedavi edilmezse ve sık sık yinelerse timpanoskleroz ’a(kulak zarı kireçlenmesine) dönüşebilir Basınç farkı 0406 bar ’dan itibaren kulak zarının yırtılmasına neden olur Perforasyon (yırtılma)genel olarak çizgi biçiminde ve kenarları kanlıdır *