Bayramiye tarikatı hakkında bilgi
Hacı Bayram Veli tarafından XIV asrın sonları ile XV asrın başlarında kurulan ve onemli bir yere sahip tarikatlardan biri Adını Hacı Bayram Veli (8331429)'den almıştır Hacı Bayram, 7531352 yılında Ankara Cubuksuyu civarında bugunku soyleyişiyle Solfasol (Zu'tFadl) koyunde doğmuştur Asıl adı Numan'dır Şeyhi ile Kurban Bayramı'nda tanıştığı ve cok mutevazi olduğundan Bayram adını almış ve bu adla un yapmıştır Babası, Koyunluca Ahmed adında bir koyludur, Safiyuddin ve Abdal Murat isminde iki kucuk kardeşi vardır (M Ali Ayni, Hacı Bayram Veli, İstanbul 1343, s 50)
Cocukluk hayatı hakkında fazla malUmat sahibi değiliz Onun meşhUr olması o zamanlarda cok buyuk bir kıymet taşıyan muderrisliğiyle başladı Gorev yeri Melike Hatun'un yaptırdığı Kara Medrese'dir
Hacı Bayram, Kayserili Şeyh Hamideddin b Musa (Somuncu Baba)'ya (8151412) intisab ederek ondan feyz aldı Şeyhinin neş'e ve kemaline olan aşkının sonucu hep onunla birlikte oldu, onunla birlikte Şam ve Mekke'ye gitti Hac gorevini yerine getirerek Aksaray'a geri geldiler Hacı Bayram şeyhinin irtihalinden sonra Ankara'ya dondu Gazali'nin (o 5051111), Bağdat Nizamiye Kulliyesi'nden ve Molla Cami'nin (8981492) gorev yaptığı medreseden ayrıldıkları gibi Hacı Bayram Veli de Kara Medrese Muderrisliği'nden cok gecmeden ayrıldı
Bu sıralar Anadolu halkı uzerinde Muhyiddin İbnu'lArabi (6381240) Celaleddini RUmi (6721273), Sadreddin Konavi (6731274) ve şeyhi Hamideddin'in nufUzları hissediliyordu Hacı Bayram'ın tasavvuf terbiyesinin yanına muderrisliği de eklenince, fikirlerini yayması cok kolay oldu İrtihalinden sonra da Bayramilik adıyla un salan bu tasavvuf ekolu (tarikatı)'nu, yetiştirdiği muridleri idame ettirdiler (Abdulbaki Golpınarlı, Melamilik ve Melamiler, İstanbul 1931, s 34)
Bayramilik, tasavvuf tarihinde gozle gorulur bir yer tutmuştur Tarikat denilen olgu bir gorunumdur Bunun hayat sahnesine cıkışı ve devamlılığı, ondaki oz'e bağlıdır Bunun yanında, başta bulunan şeyhin şahsiyeti, teslimiyeti, fedakarlığı ve kendisine intisab edenlerin kemmiyet ve keyfiyet acısından durumları da goz ardı edilemez Tabii bir diğer onemli faktor de, o sıralarda mevcUd olan ortam ve şartlardır Bunlar bir arada bulunduğunda bir tasavvuf ekolu oluşur ve sahnede gorevine başlar Tasavvuf alanında butun tarikatlarda gorulen oz, munteha nokta olan melamettir Melamet ise, bir cumleyle ifade edecek olursak nefsi kınamak ve Hakk'ı yuceltmektir Yani, Tevhidi Zat'a varmaktır Bunun tahakkuku, meşrUiyyet dairesinde olur Hacı Bayram Veli'de bunları rahatlıkla goruruz
Silsilesi: Bayramilik, bir koldan Bayezid Bestami'ye (261874) cıkar Diğeri, bilhassa Halvetiler ve Melamiler tarafından kabUl edilen silsile olup Hasan Basri'ye uzanır Birinci silsile, Ebu'lHasan Zarafani'den Nakşıbendiyye silsilesine ulaşır Bayramilik'te Aleviyye ve Sıddıkiyye nisbeti vardır
Bayramilik, kendisinde sesli ve sessiz hati ve cehri zikri toplamıştır Sesli zikri Halvetilikten, sessiz zikri de Nakşilikten aldığı kabul edilir
İhtiyari ve ıztırari olumle zevk edilen vahdeti vucUd olgusuna inanmak, bu tarikatın fikri alandaki onemli ozelliğidir Vahdete inanmak diğer tarikatlarda; sonunda varılan bir netice iken; Bayramiler'de, henuz işin başında iken bulunması gereken bir husustur Bu inanc, zamanla oluş haline gelmelidir Fenafillah mertebeleri diye de adlandırılan ve Tevhidi Ef'al (Fiillerin birlenmesi), Tevhidi Sıfat (Sıfatların birlenmesi) ve Tevhidi Zat (Zatın birlenmesi), yani sırayla; her fiilin failinin, her sıfatın mevsUfunun Allah olduğu ve Allah'tan başka gercek varlık bulunmadığı şeklinde ozetlenen Tevhid anlayışına cok onem verilir Hacı Bayram bu Tevhid mertebelerini bilmek, bulmakve olmakdiye ifade eder (Mehmet Demirci, Mezhepler ve Tarikatlar Ansiklopedisi, İstanbul 1987, s 39)
Hacı Bayram Veli tarafından XIV asrın sonları ile XV asrın başlarında kurulan ve onemli bir yere sahip tarikatlardan biri Adını Hacı Bayram Veli (8331429)'den almıştır Hacı Bayram, 7531352 yılında Ankara Cubuksuyu civarında bugunku soyleyişiyle Solfasol (Zu'tFadl) koyunde doğmuştur Asıl adı Numan'dır Şeyhi ile Kurban Bayramı'nda tanıştığı ve cok mutevazi olduğundan Bayram adını almış ve bu adla un yapmıştır Babası, Koyunluca Ahmed adında bir koyludur, Safiyuddin ve Abdal Murat isminde iki kucuk kardeşi vardır (M Ali Ayni, Hacı Bayram Veli, İstanbul 1343, s 50)
Cocukluk hayatı hakkında fazla malUmat sahibi değiliz Onun meşhUr olması o zamanlarda cok buyuk bir kıymet taşıyan muderrisliğiyle başladı Gorev yeri Melike Hatun'un yaptırdığı Kara Medrese'dir
Hacı Bayram, Kayserili Şeyh Hamideddin b Musa (Somuncu Baba)'ya (8151412) intisab ederek ondan feyz aldı Şeyhinin neş'e ve kemaline olan aşkının sonucu hep onunla birlikte oldu, onunla birlikte Şam ve Mekke'ye gitti Hac gorevini yerine getirerek Aksaray'a geri geldiler Hacı Bayram şeyhinin irtihalinden sonra Ankara'ya dondu Gazali'nin (o 5051111), Bağdat Nizamiye Kulliyesi'nden ve Molla Cami'nin (8981492) gorev yaptığı medreseden ayrıldıkları gibi Hacı Bayram Veli de Kara Medrese Muderrisliği'nden cok gecmeden ayrıldı
Bu sıralar Anadolu halkı uzerinde Muhyiddin İbnu'lArabi (6381240) Celaleddini RUmi (6721273), Sadreddin Konavi (6731274) ve şeyhi Hamideddin'in nufUzları hissediliyordu Hacı Bayram'ın tasavvuf terbiyesinin yanına muderrisliği de eklenince, fikirlerini yayması cok kolay oldu İrtihalinden sonra da Bayramilik adıyla un salan bu tasavvuf ekolu (tarikatı)'nu, yetiştirdiği muridleri idame ettirdiler (Abdulbaki Golpınarlı, Melamilik ve Melamiler, İstanbul 1931, s 34)
Bayramilik, tasavvuf tarihinde gozle gorulur bir yer tutmuştur Tarikat denilen olgu bir gorunumdur Bunun hayat sahnesine cıkışı ve devamlılığı, ondaki oz'e bağlıdır Bunun yanında, başta bulunan şeyhin şahsiyeti, teslimiyeti, fedakarlığı ve kendisine intisab edenlerin kemmiyet ve keyfiyet acısından durumları da goz ardı edilemez Tabii bir diğer onemli faktor de, o sıralarda mevcUd olan ortam ve şartlardır Bunlar bir arada bulunduğunda bir tasavvuf ekolu oluşur ve sahnede gorevine başlar Tasavvuf alanında butun tarikatlarda gorulen oz, munteha nokta olan melamettir Melamet ise, bir cumleyle ifade edecek olursak nefsi kınamak ve Hakk'ı yuceltmektir Yani, Tevhidi Zat'a varmaktır Bunun tahakkuku, meşrUiyyet dairesinde olur Hacı Bayram Veli'de bunları rahatlıkla goruruz
Silsilesi: Bayramilik, bir koldan Bayezid Bestami'ye (261874) cıkar Diğeri, bilhassa Halvetiler ve Melamiler tarafından kabUl edilen silsile olup Hasan Basri'ye uzanır Birinci silsile, Ebu'lHasan Zarafani'den Nakşıbendiyye silsilesine ulaşır Bayramilik'te Aleviyye ve Sıddıkiyye nisbeti vardır
Bayramilik, kendisinde sesli ve sessiz hati ve cehri zikri toplamıştır Sesli zikri Halvetilikten, sessiz zikri de Nakşilikten aldığı kabul edilir
İhtiyari ve ıztırari olumle zevk edilen vahdeti vucUd olgusuna inanmak, bu tarikatın fikri alandaki onemli ozelliğidir Vahdete inanmak diğer tarikatlarda; sonunda varılan bir netice iken; Bayramiler'de, henuz işin başında iken bulunması gereken bir husustur Bu inanc, zamanla oluş haline gelmelidir Fenafillah mertebeleri diye de adlandırılan ve Tevhidi Ef'al (Fiillerin birlenmesi), Tevhidi Sıfat (Sıfatların birlenmesi) ve Tevhidi Zat (Zatın birlenmesi), yani sırayla; her fiilin failinin, her sıfatın mevsUfunun Allah olduğu ve Allah'tan başka gercek varlık bulunmadığı şeklinde ozetlenen Tevhid anlayışına cok onem verilir Hacı Bayram bu Tevhid mertebelerini bilmek, bulmakve olmakdiye ifade eder (Mehmet Demirci, Mezhepler ve Tarikatlar Ansiklopedisi, İstanbul 1987, s 39)