Ana ve pederlerin bebekleriyle ilgili en çok merak ettiği mevzulardan biri de, onların ne vakit konuşabilecekleridir. Pekala, bebeğin erken konuşması mümkün mü? Bebeklerde konuşmayı hızlandırmak için neler yapılabilir? Bebekler birinci ne devir konuşur? Bebeklerde aylara nazaran konuşma evreleri neler? Bebeklere konuşma nasıl öğretilir? Kız evlatları mı yoksa erkek evlatları mı daha erken konuşur? Ana ve pederlerin bebek üzere konuşması gerçek mu? İşte bebeklerde lisan gelişim süreci...
Ana ve pederlerin bebekleriyle ilgili en çok merak ettiği ve sabırsızlıkla gelmesini istediği periyottan birisi de bebeklerinin 'anne' mi yoksa 'baba' mı diyeceği günlerdir. Neredeyse her anne-baba zahir bir yaş aralığına gelen bebeklerinin anlamsız çıkan seslerini duymak istedikleri sözlere benzeterek agulamalarını bile o sözlerle bağdaştırabilir. Bebeğin doğduğu devrandan itibaren ki birinci üç yıl dimağ gelişimin olgunluk gösterdiği, konuşma ve lisan gelişiminin en ağır ilerlediği bir süreçtir. Bebekli ve çocukluk periyodunda lisan gelişiminin sağlanması için çok kıymetli bir aralık vardır, bu aralık boyunca lisan gelişimi olması gerektiği üzere ilerlemezse lisan tahsilinde güçlükler görülebilir. Bebeklerin birinci olarak ne vakit konuşacağını merak eden ana ve pederlerin bebeklerdeki lisan gelişimi ile ilgili bilmesi gereken noktaları sizlere derledik. Bebeğin konuşmaya yönelik birinci sinyalleri alması ile konuşma evresi sonrasında dikkat edilmesi gereken kimi hususları metnimizde okuyabilirsiniz...
BEBEKLERDE KONUŞMA EVRELERİ NELER?
9 ay kadar bir hamilelik sürecinden sonra bebekleriyle bir an evvel laflı muhaberede olmak isteyen ana ve pederler, bebeklerin gelişimini yakından takip etmelidir. Aydan aya değişebilen lisan gelişiminde, 0-2 aylık olan bebekler gereksinimlerini bedensel yani ağlayarak karşı tarafa geçirebilir iken ya da jest mimiklerini kullanırken kendilerini tabir edebilir. Evet bebeklerdeki öteki konuşma evreleri neler? İşte karşılığı...
Birinci 3 aylık periyotlarda bebekler ses çok ziyade çıkarmaz lakin mütemadi göz teması ile muhabereye girerler. Yalnız unutulmamalıdır ki bebeğin ağlarken çıkardığı sesin tonu bile karnının acıktığını yahut bir şeylere sinirlendiklerini bile görünür edebilir. 6-9 aylık evrede ise birtakım temel seslerin çıkartabilen bebekler, yavaş yavaş sesli oyuncaklarla tanıştırılmaya başlanmalıdır. 9-12 aylık bebekler ağızlarından çıkan sesleri denetim ederek daha da vurgu yapmaya başlarlar. 12-18 aylık bebeklerde ise artık ana lisanlarına hakim olmaya başlarlar ve anlamsız da olsa kendi lisanından sözler çıkabilir.
0-3 AY
Ses duyunca korkarlar.
Duydukları sese gülerler ya da sessizleşirler.
Validesinin seni bilir, tanırlar.
Agulamalar başlar.
Muhtaçlıklarını söz etmek için ağlarlar.
4-6 AY
Gözleriyle sesin çıktığı yanı takip ederler.
Sesli oyuncakları fark ederler
Müziğe ilgilidirler.
Oyun sırasında agularlar.
Hece tekrarlarına başlar
7 AY-1 YAŞ
Konuşulduğu vakit dinlemeyi bilirler.
Olağan nesnelerin isimlerini bilirler.
Sorulara karşılık verirler.
Heceler tekrarlanır.
Muhabere hedefli hareketler kullanılır.
Birinci tevellüt gününde kimi sözler söylenebilir.
BEBEKLER NE VAKIT KONUŞABİLİR? BEBEKLER EN GEÇ NE DEVIR KONUŞUR?
Bebeklerde birinci 1 yaştan sonra büyük ihtimalle “anne”, “baba”, “kitap”, “top”, “araba”, “merhaba” üzere birtakım seçili sözler zaten gelecektir. Bebeklerde konuşma süreciyle ilgili yaygın olarak merak edilen hususlardan birisi cinsiyetin bebeklerde lisan gelişimi üzerinde tesirli olup olmadığıdır. Gündelik yaşantımızda da gördüğümüz üzere bıcır bıcır konuşan kız evlatları erkek evlatlarına nazaran daha çok ve süratli konuşmaya başlar.
BEBEKLER NE HENGAM SÖZLERI VE CÜMLELERİ SÖYLER?
Birkaç farklı sözün peş peşe gelmesi sonucunda oluşan cümleleri birinci etapta çıkarmak neredeyse imkansızdır. 2 yaş civarında olan birtakım bebekler sıfat, fiil ve kimi zarfları kullanarak cümleler kurabiliyorken kimileri yalnızca sözlerle muhabere kurar. Lisan gelişimini desteklemek için fotoğraflı kitaplardan hikayeler okunabilir, fotoğraflar üzerine konuşmalar yapılabilir. Gün içerisinde yaşanan kısa hadiseler bile betimlenebilir. Geçmiş ve geleceğe dair konuşmakta bir vesair aşama olacaktır.
Bebeklerin daha kolay konuşmasını sağlayacak sözler:
1-Anne
2-Baba
3-Bebek
4-Süt
5-Su
6-Güle güle
7-Top
8-Evet
9-Hayır
10-Köpek
11-Kedi
12-Burun
13-Göz
14-Muz
15-Daha
BEBEKLERİN LISAN GELİŞİMİ NASIL DESTEKLENİR?
Eksperler, bebeklerin çıkardığı garip seslerde, ebeveynlerin de bebekleriyle birlikte sesleri taklit etmesinin lisan gelişimi açısından yararlı olacağını savunuyor. Bu nedenle bebeğinizin sıradandan daha erken bir devirde konuşma sürecini hızlandırmak istiyorsanız, onunla tane tane konuşmaya itina göstermelisiniz.
Ninni söylediğinizde ya da onunla konuştuğunuzda, kullandığınız sözleri akıllıca bir halde telafuz edebilmek, bebeğiniz için manalı bir hale geldiği vakit lisan gelişimini destekler nitelikte olacaktır. Bu yüzden bebeksi sözlerle cümle kurmak tarafına, gerçekçi konuşarak, lisan gelişimine tutarlı koşullar oluşturmalısınız. Pekala, bunun dışında neler yapılabilir?
BEBEKLERLE NASIL KONUŞULMALI? BEBEKLERDE LISAN GELİŞİMİNİ UYARMANIN YOLLARI
1- Bebeğinizin daha çabuk konuşabilmesi için göz teması kurarak, onunla sık sık konuşun.
2- Cümle kurduktan sonra bir müddet bekleyin ki, söyleyeceklerinize reaksiyon verebilecek fırsatı olsun.
3- Daima tıpkı ses tonunda konuşmak mekanına farklı sesler çıkartarak konuşun. Sonunda bebeğiniz farklı sesleri de taklit edebilecektir.
4- Abartılı mimiklerle konuşarak bebeğinizin dikkatini kendinizde toplayabilirsiniz
5- Aşkım, canım, cicim üzere sözler kullanmamaya dikkat etmelisiniz. Bunun mahalline ismiyle hitap etmelisiniz.
BEBEKLERİN KONUŞMASI İÇİN NE YAPILMALI?
Yerküreye geldiklerinden beri isteklerini ve şikayetlerini ağlama yoluyla belirten bebekler, vakitle etrafındakilere bakarak onları taklit etmeye çalışır. Bu taklit periyodunda ebeveynlerin gözlerinden kaçan en kıymetli detay ise bebeklerin kendisiyle konuşulmasını ve göz teması kurulmasını beklemeleridir. Sonunda ebeveyniyle daha yakın temasta bulunan bebekler, konuşma sürecine daha kolay geçiş yaparlar. Konuşmaya yönelik atılan birinci belirtiler ise damak, lisan ve dudak hareketlerini kapsayan baloncuk çıkarma, emme ve çiğneme üzere hareketlerdir. Bu hareketlerin sonucunda ortaya çıkan agulamalar konuşmanın birinci adımları olarak görülmektedir.
BEBEK ÜZERE KONUŞMAK AKILLICA MU? BEBEKSİ KONUŞMALAR...
Bebeklerde dimağ gelişimin devam ettiği birinci üç yılda ana ve pederin desteği çok değerlidir. Bu periyotta ana ve pederler, bebeklerinin konuşması için teşvik edici çalışmalar yaparak pratik yapmalıdır. Fakat bu pratikleri uygularken ailelerin bebek üzere konuşmaya çalışmaları lisan gelişimi açısından hiç hakikat değildir.