BEBEKLERDE ALEV
Bebeklerin ateşinin bir tutam yüksek olduğunu görmek bir fazla anne babanın paniğe kapılmasına yol açarHemen acaba güvenli olmayan bir koşul mu söz konusu?sorusu akla gelirÖzellikle de ilk önce anne baba olmuşlarsaHatta böylece doktoru arayan yada hastaneye koşturanların sayısı epeyce fazladırOysa deneyimli anne babalar,bebeklerinin cisim ısısındaki her artışın ona hasar vermeyeceğini bilirlerNe cins yükselmelerin kolay nedenlerden(mesela ,diş çıkarma),ne cins yükselmelerin mikrobik yada viral bir enfeksiyondan kaynaklandığını tahmin edebilirlerHemen doktoru seslenmek yada hastaneye koşmak yerine önce gözler ve ilk yapılması gerekenleri yaparlarVe onlar bilirler fakat;aslında ateş hastalığa bahşedilen mücadelenin bir göstergesidirBu yönüyle de yararlıdırTabi denetim altına gücüne gitmek kaydıylaNasıl mı?Bu konuyla ilgili bilinmesi gerekenlere gelin birlikte göz atalım
ATEŞ NEDİR?
Alev,hastalık halinde gövde ısısının normalin üstünde olması durumuna deniyorTabi ’alışılagelmiş ’ kavramı değişken bir kavramBiz büyüklerde bayağı gövde ısısı 36 C ila 37 C arasında değişirken bebeklerde sıradan beden ısısı 38 C ’ye kadar çıkabiliyoryine biz yetişkinler için gövde ısısının 39 C ’nin üzerine çıkması hayati tehlike yaratan bir durumken bebeklerde bu hudut 415 CAlev dendiğinde bilinmesi gerekenlerden biri de,ateşin bir rahatsızlık değil bir hastalık belirtisi olduğu
BEBEĞİN ATEŞİ NIÇIN VE NASIL YÜKSELİR?
Ateş dağıtılmış uyaranlar tarafından ortaya çıkabiliyorBunlar arasında bakteriler ve bakterilerin parçalanmasıyla ortaya çıkan toksinler,virüsler ve mantarları saymak muhtemelBu uyaranların savunma hücreleriyle etkileşimi sonucu endojen pirojen denen bazı maddeler ortaya çıkıyorBu maddeler beyindeki ısıya hassas sinir hücrelerini etkiliyor,böylece vücut ısı üretimi artıyor ve alev yükseliyorBu da bebeğin daha çabuk nefes alıp vermesine,kalbin daha süratli çalışmasına ve deriye daha seri kan pompalamasına neden oluyorBöylece iç sıcaklık deriye de yansıyorGeriye dönüş ise ısı kaybı mekanizmalarının devreye girmesiyle ve özellikle terleme ile gerçekleşiyorVücut terleme aracılığıyla ısısını azaltma yoluna gidiyor
Kısacası ateşin yükselmesi ve beraberinde gelişen tüm bu reaksiyonlar vücudun hastalığa karşı geliştirdiği kendini savunma yöntemleriBir diğer deyişle ateşin vücudun doğal savunmasını aktive eden asistan bir sistem olarak görülmesi gerekiyorBu noktada ‘Aman ne iyi !halbu ki alev enfeksiyona aleyhinde mücadele ediyor,biz ateşle niye uğraş edelim ama?diye düşünebilirsinizKısmen haklı olmakla beraber,göz ardı etmemeniz gereken bir konu varAteşin hem arkadaş ayrıca düşman olduğunu aklınızdan çıkarmamalısınız!Çünkü denetim altına alınmayan yüksek ateş bebeğin beyin hücrelerine hasar verebiliyor
BEBEĞİN KAROSER ISISI KENDİNE ÖZGÜDÜR
Sağlıklı bir bebekte normal cisim sıcaklığı koltuk altından ölçüldüğünde 36 C ile 372 C arasında değişiyorYine bebeklerde sıradan ağız içi sıcaklığının ise sıradan 37 C olduğu kabul ediliyorBunun yanına her bebeğin kendine özgü bir beden sıcaklığı olduğunu ve cisim ısısında gündelik değişmeler olabileceğini unutmamak gerekiyor
Bir diğer bilinmesi gereken de bebeklerin karoser ısısının gün içinde istikrarsızlık gösterebileceğiÖrneğin;sağlıklı bir bebeğin adi cisim sıcaklığı sabah saatlerinde 36 C iken öğleden sonra 378 C ye çıkabiliyorYine makat sıcaklığı sabahtan saatlerinde 378 C iken öğleden daha sonra 383 C civarında oluyorBu çerçevede bir bebeğin ateşini içten değerlendirebilmek için onun kendine özgü beden sıcaklığını anlayışlı olmak en iyisiİyisimi siz bir zaman her tarafında her sabahtan ve her öğleden daha sonra bebeğinizin gövde sıcaklığını makattan ölçün ve bu sıcaklıkları tek tek not edinElde edeceğiniz sıradan sıcaklık bebeğinizin kendine özgü sıradan ceset sıcaklığıdırİleride yapacağınız sıcaklık ölçümü sonucunun normalölçümlerden fazla olmasını yüksek ateş belirtisi olarak değerlendirebilirsiniz
BEBEĞİNİZİN ATEŞİNİ NASIL ÖLÇERSİNİZ?
Bebeklerde ateş ölçümü özellikle birincil iki yıl rektal(mzkattan)yoldan öneriliyorÇünkü koltuk altı ölçümleri çevre ısısıyla ve terlemeyle değiştirme gösterebiliyorAyrıca ağızdan,kulaktan veya cilt üzerinden de ölçüm yapılabiliyorBunun için kulak ve ciltten ölçen özel elektronik derecelerin yanında ağızdan ölçüm için emzik şeklinde derecelerde piyasada mevcutAslına bakacak olursanız,ısı ölümü teknolojisi öylesine seri gelişiyor fakat,cam termometrelerin yakın bir gelecekte tarihe karışacaklarını söylemek olası
Ateşli olan bir bebek şu durumlarda mutlaka uzmana gösterilmelidir:
*Bebek iki ile altı aylıksa(daha minik olanların acil müdahaleye gereksinimleri vardır)
*Bebeğin kalp,böbrek,nörolojik rahatsızlık,anemi vsgibi kronik bir hastalığı varsa
*Bebeğin geçmişinde ateşli havale öyküsü varsa,
*Bebekte susuz kalma belirtileri varsa (aralıklı idrar,koyu sarı idrar,tükürük ve gözyaşı azalması,dudak ve ciltte kuruma,gözlerin ve bıngıldağın içeri çökmesi)
*Bebeğin davranışları farklılık gösteriyorsa,(aşırı huysuzsa ,uyuyamıyorsa,ışığa duyarlıysa,her zamankinden daha artı ağlıyorsa,yemeyi reddediyorsa,kulaklarını çekiştiriyorsa)
*Birkaç gün hafif seyreden ateşi aniden bire yükselirse,yada birkaç gündür soğuk algınlığı olan bebeğin ateşi ansızın bire yükselmeye başlarsa(Bu durum orta kulak iltihabı yada bademcik iltihabı gibi ikincil bir enfeksiyonun belirtisi olabilir
*Bebeğin ateşi rektal olarak 39 C den yüksekse (ateşin bu derecelerde olması kimsesiz önemli bir rahatsızlık belirtisi sayılmazBazı hafif hastalıklarda bile bebeklerin ateşi 40541 C ’ ye kadar çıkabilirFakat ,yinede belli edinmek için doktorunuza danışın
*Ateşli ilaçlarla düşmüyorsa,
*Hafif nezle ve soğuk algınlığına eşlik eden 39 C nin altındaki rektal alev üç günden daha uzun bir süre devam ediyorsa,
*Herhangi başka bir hastalık belirtisi olmaksızın bebeğin ateşi 24 saatten fazladır devam ediyorsa,bir uzmana başvurulması gerekir
Kaynak: DRGÜNAY ERMERGEN *
Bebeklerin ateşinin bir tutam yüksek olduğunu görmek bir fazla anne babanın paniğe kapılmasına yol açarHemen acaba güvenli olmayan bir koşul mu söz konusu?sorusu akla gelirÖzellikle de ilk önce anne baba olmuşlarsaHatta böylece doktoru arayan yada hastaneye koşturanların sayısı epeyce fazladırOysa deneyimli anne babalar,bebeklerinin cisim ısısındaki her artışın ona hasar vermeyeceğini bilirlerNe cins yükselmelerin kolay nedenlerden(mesela ,diş çıkarma),ne cins yükselmelerin mikrobik yada viral bir enfeksiyondan kaynaklandığını tahmin edebilirlerHemen doktoru seslenmek yada hastaneye koşmak yerine önce gözler ve ilk yapılması gerekenleri yaparlarVe onlar bilirler fakat;aslında ateş hastalığa bahşedilen mücadelenin bir göstergesidirBu yönüyle de yararlıdırTabi denetim altına gücüne gitmek kaydıylaNasıl mı?Bu konuyla ilgili bilinmesi gerekenlere gelin birlikte göz atalım
ATEŞ NEDİR?
Alev,hastalık halinde gövde ısısının normalin üstünde olması durumuna deniyorTabi ’alışılagelmiş ’ kavramı değişken bir kavramBiz büyüklerde bayağı gövde ısısı 36 C ila 37 C arasında değişirken bebeklerde sıradan beden ısısı 38 C ’ye kadar çıkabiliyoryine biz yetişkinler için gövde ısısının 39 C ’nin üzerine çıkması hayati tehlike yaratan bir durumken bebeklerde bu hudut 415 CAlev dendiğinde bilinmesi gerekenlerden biri de,ateşin bir rahatsızlık değil bir hastalık belirtisi olduğu
BEBEĞİN ATEŞİ NIÇIN VE NASIL YÜKSELİR?
Ateş dağıtılmış uyaranlar tarafından ortaya çıkabiliyorBunlar arasında bakteriler ve bakterilerin parçalanmasıyla ortaya çıkan toksinler,virüsler ve mantarları saymak muhtemelBu uyaranların savunma hücreleriyle etkileşimi sonucu endojen pirojen denen bazı maddeler ortaya çıkıyorBu maddeler beyindeki ısıya hassas sinir hücrelerini etkiliyor,böylece vücut ısı üretimi artıyor ve alev yükseliyorBu da bebeğin daha çabuk nefes alıp vermesine,kalbin daha süratli çalışmasına ve deriye daha seri kan pompalamasına neden oluyorBöylece iç sıcaklık deriye de yansıyorGeriye dönüş ise ısı kaybı mekanizmalarının devreye girmesiyle ve özellikle terleme ile gerçekleşiyorVücut terleme aracılığıyla ısısını azaltma yoluna gidiyor
Kısacası ateşin yükselmesi ve beraberinde gelişen tüm bu reaksiyonlar vücudun hastalığa karşı geliştirdiği kendini savunma yöntemleriBir diğer deyişle ateşin vücudun doğal savunmasını aktive eden asistan bir sistem olarak görülmesi gerekiyorBu noktada ‘Aman ne iyi !halbu ki alev enfeksiyona aleyhinde mücadele ediyor,biz ateşle niye uğraş edelim ama?diye düşünebilirsinizKısmen haklı olmakla beraber,göz ardı etmemeniz gereken bir konu varAteşin hem arkadaş ayrıca düşman olduğunu aklınızdan çıkarmamalısınız!Çünkü denetim altına alınmayan yüksek ateş bebeğin beyin hücrelerine hasar verebiliyor
BEBEĞİN KAROSER ISISI KENDİNE ÖZGÜDÜR
Sağlıklı bir bebekte normal cisim sıcaklığı koltuk altından ölçüldüğünde 36 C ile 372 C arasında değişiyorYine bebeklerde sıradan ağız içi sıcaklığının ise sıradan 37 C olduğu kabul ediliyorBunun yanına her bebeğin kendine özgü bir beden sıcaklığı olduğunu ve cisim ısısında gündelik değişmeler olabileceğini unutmamak gerekiyor
Bir diğer bilinmesi gereken de bebeklerin karoser ısısının gün içinde istikrarsızlık gösterebileceğiÖrneğin;sağlıklı bir bebeğin adi cisim sıcaklığı sabah saatlerinde 36 C iken öğleden sonra 378 C ye çıkabiliyorYine makat sıcaklığı sabahtan saatlerinde 378 C iken öğleden daha sonra 383 C civarında oluyorBu çerçevede bir bebeğin ateşini içten değerlendirebilmek için onun kendine özgü beden sıcaklığını anlayışlı olmak en iyisiİyisimi siz bir zaman her tarafında her sabahtan ve her öğleden daha sonra bebeğinizin gövde sıcaklığını makattan ölçün ve bu sıcaklıkları tek tek not edinElde edeceğiniz sıradan sıcaklık bebeğinizin kendine özgü sıradan ceset sıcaklığıdırİleride yapacağınız sıcaklık ölçümü sonucunun normalölçümlerden fazla olmasını yüksek ateş belirtisi olarak değerlendirebilirsiniz
BEBEĞİNİZİN ATEŞİNİ NASIL ÖLÇERSİNİZ?
Bebeklerde ateş ölçümü özellikle birincil iki yıl rektal(mzkattan)yoldan öneriliyorÇünkü koltuk altı ölçümleri çevre ısısıyla ve terlemeyle değiştirme gösterebiliyorAyrıca ağızdan,kulaktan veya cilt üzerinden de ölçüm yapılabiliyorBunun için kulak ve ciltten ölçen özel elektronik derecelerin yanında ağızdan ölçüm için emzik şeklinde derecelerde piyasada mevcutAslına bakacak olursanız,ısı ölümü teknolojisi öylesine seri gelişiyor fakat,cam termometrelerin yakın bir gelecekte tarihe karışacaklarını söylemek olası
Ateşli olan bir bebek şu durumlarda mutlaka uzmana gösterilmelidir:
*Bebek iki ile altı aylıksa(daha minik olanların acil müdahaleye gereksinimleri vardır)
*Bebeğin kalp,böbrek,nörolojik rahatsızlık,anemi vsgibi kronik bir hastalığı varsa
*Bebeğin geçmişinde ateşli havale öyküsü varsa,
*Bebekte susuz kalma belirtileri varsa (aralıklı idrar,koyu sarı idrar,tükürük ve gözyaşı azalması,dudak ve ciltte kuruma,gözlerin ve bıngıldağın içeri çökmesi)
*Bebeğin davranışları farklılık gösteriyorsa,(aşırı huysuzsa ,uyuyamıyorsa,ışığa duyarlıysa,her zamankinden daha artı ağlıyorsa,yemeyi reddediyorsa,kulaklarını çekiştiriyorsa)
*Birkaç gün hafif seyreden ateşi aniden bire yükselirse,yada birkaç gündür soğuk algınlığı olan bebeğin ateşi ansızın bire yükselmeye başlarsa(Bu durum orta kulak iltihabı yada bademcik iltihabı gibi ikincil bir enfeksiyonun belirtisi olabilir
*Bebeğin ateşi rektal olarak 39 C den yüksekse (ateşin bu derecelerde olması kimsesiz önemli bir rahatsızlık belirtisi sayılmazBazı hafif hastalıklarda bile bebeklerin ateşi 40541 C ’ ye kadar çıkabilirFakat ,yinede belli edinmek için doktorunuza danışın
*Ateşli ilaçlarla düşmüyorsa,
*Hafif nezle ve soğuk algınlığına eşlik eden 39 C nin altındaki rektal alev üç günden daha uzun bir süre devam ediyorsa,
*Herhangi başka bir hastalık belirtisi olmaksızın bebeğin ateşi 24 saatten fazladır devam ediyorsa,bir uzmana başvurulması gerekir
Kaynak: DRGÜNAY ERMERGEN *