Bebeklerde baş etrafı ölçümü, her ne kadar yalın bir kontrolmüş üzere görünse de aslında bizlere bebeklerin dimağ fonksiyonları yani gelişimiyle ilgili çok kıymetli ipuçları veriyor. Gelişim periyoduna nazaran olması gereken pahadan daha küçük ya da büyük çıktığı tespit edilirse iki değerli hastalık bebeğinizi bekliyor olabilir! Pekala bu iki hastalık nedir? Bebeklerde baş ölçümü akıllıca nasıl yapılır? Bebeklerde baş etrafı ölçümü neden kıymetli? Bebeklerde baş muhiti kaç cm olmalı? İşte tablosu...
Bebeklerde en az uzunluk ve kilo takibi kadar baş etrafının ölçümü de kıymetlidir. Bebeğin fizikî sıhhatinin konumunda olup olmadığını uzunluk ve kilo ölçümüne bakarak anladığımız üzere, dimağ gelişiminini de baş muhitinin uzunluğuna bakarak anlayabiliriz. Dimağ gelişiminde birtakım sorunların görüldüğünü ele veren baş muhiti büyüklüğü, olması gereken ölçünün daha dışında bir rakam sonucunda ortaya çıkar. Bunun için illa doktora gitmek koşul mı derseniz de, elbette değil. Sizde çok kolay bir formda bebeğinizin başını konutunuzda kendiniz ölçebilirsiniz. Bunun için yapmanız gerekenler; bebeğin baş art çıkıntısı ile kaşların derhal üzerinden bir ölçüm almak olacaktır. Bebeklerin birinci altı aylık evrelerinden 18. aylarına kadar nizamlı olarak baş etrafı ölçülmelidir. Bebeklerin başlarının üst kısmında bulunan bıngıldağın erkenden kapanması baş büyüklüğünü olumsuz etkileyebilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en kıymetli nokta ülkü ölçünün aşağısında ya da yukarısında bir büyüklük elde edilmemesidir.
BEBEKLERDE BAŞ ŞEKİLLENMESİ NASIL DÜZELİR? BEBEKLERİN BAŞ HALI NASIL OLMALI?
Ana karnından bu yana veladet esnasında iken bile baş kemikleri bir türlü kaynaşmayan bebeklerin başında kimi boşluklar vardır. Yaklaşık 1 yaş civarından sonra biçim almaya başlayan kafa yapısında duruş durumuna yönelik baş eğriliği ile karşılaşılabilir. Münhasıran de çoğul gebeliklerde rastlanılan bu durumda başının üst tarafında şişliğe emsal görünüm olabilir.
Bu üzere durumlarla karşılaşmamak ya da düzelmesi için yapabileceğiniz şeylerden birisi de bebeğinizi yatırış formudur. Evet bebeğinizin baş biçimi için nasıl yatırılmalı? Bebeğinizi yatırırken dikkat edilmesi gerekenler...
Günümüzde ismini pek sık duyduğumuz ani bebek mevti sendromu çoğunlukla yüzüstü yatırılan bebeklerde daha çok rastlanmaktadır. Devamlı sırt üstü yatırılan bebeklerin başlarında ise art tarafta düzleşme görülebilir. Bebeklerin başındaki bu düzleşmenin önüne geçebilmek için ara ara yana çevrilerek yatılması gerekir.
Her bebekte olmasa da sadece bir tarafa gerçek dönme yani her iki yana dönmeyi reddetmesi görülebilir. Bu durum da bebeklerde baş eğriliğini beraberinde getirmektedir.
Dönülmeyen tarafa dikkatini çekebileceği renkte uzakta olmak kaydı ile bir oyuncak ya da sesli oyuncak konularak dönüşü teşvik edilebilir. Egzersizler önünde rastgele bir olumlu reaksiyon görülmeyen baş eğriliklerinde göz had felci riskine karşılık göz muayenesi edilmelidir.
BEBEKLERDE YASTIK KULLANILMALI MI? BEBEKLERDE YASTIK ZARARLI MI?
Hamilelik periyodunun en sefalı aktivitelerinden birisi de aileye yeni katılacak üye için alışveriştir. Yeni doğan bebeğin bakımında ya da beslenmesinde olsun muhtaçlığı olabilecek nesneler arasında süslü püslü yatak-yastık grupları da gelmektedir. Manzara açısından her ne kadar şık dursa da boğulma riskinden dolayı en erken 1 yaşından evvel yastık tasarrufu önerilmemektedir.
Boyun kısmı kısa kalan bebeklerde boyun kaslarının gelişimi ve omurilik gelişimi için yastık kullanılmamalıdır. Bebeklerin düz, yastıksız yatması kıymetlidir. Umumî manada bakıldığında yastık tasarrufu tavsiye edilmese de birtakım istisnai durumlarda bebeğin başının yüksekte kalması daha uygundur.
Örneğin; birtakım nörogelişimsel marazları olan ve buna bağlı olarak da ölçüsüz ölçüde salya akışı görülen bebeklerde, reflü düşüncesi çeken ya da emzirme sırasında oluşabilecek reflüyü önlemek için başın biraz üstte kalması işe yarayabilir. Burada dikkat edilmesi gereken en kıymetli nokta yastın bebeğin başının altında olmayıp, yatağın eğimi için yastığın altına koymak olacaktır.
BEBEKLERİN DIMAĞ GELİŞİMİNİ DESTEKLEYEN BESİNLER NELER?
Beslenme sırasında tüketilen yiyecekler fizikî gelişimi olumlu tarafta etkilediği üzere zeka gelişimini de müspet etkileyecektir. 6. ayını doldurduktan sonra bebeğinize verebileceğini bu besinlerle dimağ gelişimi sıhhatini koruyabilirsiniz...
ANA SÜTÜ: Omega-3 bakımından varlıklı olan ana sütü mucizesi bebeğin zekasında değerli bir rol oynar. Emzirme devrinin olabildiğince uzatılması gerektiğini vurgulayan bilirkişiler birinci altı ayda sırf ana sütü içmelerini öneriyor.
YUMURTA: Vitamin, mineral ve protein pahaları bakımından yararlı olan tavuk yumurtası bebeklerde hafıza gelişiminde değerli rol oynar. Ek azık evresinde bebeğin alerji durumu yoksa kahvaltı için yumurta sarısından yapılan besinler verilebilir.
YOĞURT: Sindirim sistemi üzerinde tesiri büyük olan yoğurt, bunun dışında dimağ dokusunu olumlu tesirler. Hudut sisteminin daha da kuvvetlenmesini sağlayan yoğurt dimağ kabiliyetlerini geliştirir.
BEBEKLERİN BAŞ ÖLÇÜM TAKİBİ NEDEN YAPILMALI?
Bebeklerde baş etrafı ölçüm metodu dimağ gelişiminin yolunda gidip gitmediğini anlamak hedefiyle yapılan dolaylı ve pratik bir ölçümdür. Olağan yani olması gereken ölçüden çokça ya da az çıkması her ne kadar kesin bir tanıyı ortaya koymasa da dimağ gelişiminde bir sorun olup olmadığını anlayabilmek açısından değerlidir. Bebeklerin dimağ baş etrafının ölçümü sık sık yapılmalı ya da persentil tabloları ile kıyaslanmalıdır. İşte erkek ve kız evlatları için baş muhiti gelişim bedelleri...
BAŞ ETRAFI ÖLÇÜM PERSENTİL TABLOSU
BEBEĞİNİZİN BAŞI BÜYÜK ÇIKTIYSA...
Başı büyük olan bebeklerin bu durumu tıp lisanında Makrosefali olarak geçmektedir. Nedeni ise baş yerinde likit (ödem) birikmesi yani hidrosefali ya da genetik bozukluklar olabilir.
BEBEĞİNİZİN BAŞI KÜÇÜK ÇIKTIYSA...
Bebeğinizin aylık gelişimine baktığınızda baş ölçümü olması gereken kıymetten daha az ise 'Mikrosefali' ile karşı zıdda kalabilirsiniz. Bu durumdan şüphelenildiği devir derhal bebeğinizi doktora götürmelisiniz.
MİKROSEFALİ NEDENLERİ
- Bebeklerde kafatasının erken kapanması,
- Kemiklerin dimağa basınç pratiği,
- Dimağa yerinde oksijen gitmemesi
- Hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar (su çiçeği, kızamık, toksoplazma, kızamıkçık)
- Ana adayının gayrikâfi beslenmesi