Bebeklerde baş çevresi ölçümü, her ne kadar basit bir kontrolmüş gibi görünse de aslında bizlere bebeklerin beyin fonksiyonları yani gelişimiyle ilgili çok önemli ipuçları veriyor. Gelişim dönemine göre olması gereken değerden daha küçük ya da büyük çıktığı tespit edilirse iki önemli hastalık bebeğinizi bekliyor olabilir! Peki bu iki hastalık nedir? Bebeklerde baş ölçümü doğru nasıl yapılır? Bebeklerde baş çevresi ölçümü neden önemli? Bebeklerde baş çevresi kaç cm olmalı? İşte tablosu...
Bebeklerde en az boy ve kilo takibi kadar baş çevresinin ölçümü de önemlidir. Bebeğin fiziksel sağlığının yerinde olup olmadığını boy ve kilo ölçümüne bakarak anladığımız gibi, beyin gelişiminini de baş çevresinin uzunluğuna bakarak anlayabiliriz. Beyin gelişiminde birtakım problemlerin görüldüğünü ele veren baş çevresi büyüklüğü, olması gereken ölçünün daha dışında bir rakam sonucunda ortaya çıkar. Bunun için illa doktora gitmek şart mı derseniz de, elbette değil. Sizde gayet kolay bir şekilde bebeğinizin başını evinizde kendiniz ölçebilirsiniz. Bunun için yapmanız gerekenler; bebeğin baş arka çıkıntısı ile kaşların hemen üzerinden bir ölçüm almak olacaktır. Bebeklerin ilk altı aylık evrelerinden 18. aylarına kadar düzenli olarak baş çevresi ölçülmelidir. Bebeklerin kafalarının üst kısmında bulunan bıngıldağın erkenden kapanması baş büyüklüğünü olumsuz etkileyebilmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ideal ölçünün aşağısında ya da yukarısında bir büyüklük elde edilmemesidir.
BEBEKLERDE KAFA ŞEKİLLENMESİ NASIL DÜZELİR? BEBEKLERİN KAFA ŞEKLİ NASIL OLMALI?
Anne karnından bu yana doğum esnasında iken bile kafa kemikleri bir türlü kaynaşmayan bebeklerin kafasında bazı boşluklar vardır. Yaklaşık 1 yaş civarından sonra şekil almaya başlayan kafa yapısında duruş pozisyonuna yönelik baş eğriliği ile karşılaşılabilir. Özellikle de çoğul gebeliklerde rastlanılan bu durumda kafasının üst tarafında şişliğe benzer görünüm olabilir.
Bu gibi durumlarla karşılaşmamak ya da düzelmesi için yapabileceğiniz şeylerden birisi de bebeğinizi yatırış şeklidir. Peki bebeğinizin kafa şekli için nasıl yatırılmalı? Bebeğinizi yatırırken dikkat edilmesi gerekenler...
Günümüzde adını pek sık duyduğumuz ani bebek ölümü sendromu çoğunlukla yüzüstü yatırılan bebeklerde daha çok rastlanmaktadır. Devamlı sırt üstü yatırılan bebeklerin kafalarında ise arka tarafta düzleşme görülebilir. Bebeklerin kafasındaki bu düzleşmenin önüne geçebilmek için ara ara yana çevrilerek yatılması gerekir.
Her bebekte olmasa da yalnızca bir tarafa doğru dönme yani her iki yana dönmeyi reddetmesi görülebilir. Bu durum da bebeklerde kafa eğriliğini beraberinde getirmektedir.
Dönülmeyen tarafa dikkatini çekebileceği renkte uzakta olmak kaydı ile bir oyuncak ya da sesli oyuncak konularak dönüşü teşvik edilebilir. Egzersizler karşısında herhangi bir olumlu tepki görülmeyen kafa eğriliklerinde göz sinir felci riskine karşılık göz muayenesi edilmelidir.
BEBEKLERDE YASTIK KULLANILMALI MI? BEBEKLERDE YASTIK ZARARLI MI?
Hamilelik döneminin en eğlenceli aktivitelerinden birisi de aileye yeni katılacak üye için alışveriştir. Yeni doğan bebeğin bakımında ya da beslenmesinde olsun ihtiyacı olabilecek nesneler arasında süslü püslü yatak-yastık takımları da gelmektedir. Görüntü açısından her ne kadar şık dursa da boğulma riskinden dolayı en erken 1 yaşından önce yastık kullanımı önerilmemektedir.
Boyun kısmı kısa kalan bebeklerde boyun kaslarının gelişimi ve omurilik gelişimi için yastık kullanılmamalıdır. Bebeklerin düz, yastıksız yatması önemlidir. Genel anlamda bakıldığında yastık kullanımı tavsiye edilmese de bazı istisnai durumlarda bebeğin başının yüksekte kalması daha iyidir.
Örneğin; bazı nörogelişimsel hastalıkları olan ve buna bağlı olarak da aşırı miktarda salya akışı görülen bebeklerde, reflü sıkıntısı çeken ya da emzirme sırasında oluşabilecek reflüyü önlemek için başın biraz üstte kalması işe yarayabilir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta yastın bebeğin başının altında olmayıp, yatağın eğimi için yastığın altına koymak olacaktır.
BEBEKLERİN BEYİN GELİŞİMİNİ DESTEKLEYEN BESİNLER NELER?
Beslenme sırasında tüketilen yiyecekler fiziksel gelişimi olumlu yönde etkilediği gibi zeka gelişimini de pozitif etkileyecektir. 6. ayını doldurduktan sonra bebeğinize verebileceğini bu besinlerle beyin gelişimi sağlığını koruyabilirsiniz...
ANNE SÜTÜ: Omega-3 bakımından zengin olan anne sütü mucizesi bebeğin zekasında önemli bir rol oynar. Emzirme döneminin olabildiğince uzatılması gerektiğini vurgulayan uzmanlar ilk altı ayda yalnızca anne sütü içmelerini öneriyor.
YUMURTA: Vitamin, mineral ve protein değerleri bakımından yararlı olan tavuk yumurtası bebeklerde hafıza gelişiminde önemli rol oynar. Ek gıda evresinde bebeğin alerji durumu yoksa kahvaltı için yumurta sarısından yapılan besinler verilebilir.
YOĞURT: Sindirim sistemi üzerinde etkisi büyük olan yoğurt, bunun dışında beyin dokusunu olumlu etkiler. Sinir sisteminin daha da kuvvetlenmesini sağlayan yoğurt beyin kabiliyetlerini geliştirir.
BEBEKLERİN BAŞ ÖLÇÜM TAKİBİ NEDEN YAPILMALI?
Bebeklerde baş çevresi ölçüm yöntemi beyin gelişiminin yolunda gidip gitmediğini anlamak amacıyla yapılan dolaylı ve pratik bir ölçümdür. Normal yani olması gereken ölçüden fazla ya da az çıkması her ne kadar kesin bir tanıyı ortaya koymasa da beyin gelişiminde bir problem olup olmadığını anlayabilmek açısından önemlidir. Bebeklerin beyin baş çevresinin ölçümü sık sık yapılmalı ya da persentil tabloları ile kıyaslanmalıdır. İşte erkek ve kız çocukları için baş çevresi gelişim değerleri...
BAŞ ÇEVRESİ ÖLÇÜM PERSENTİL TABLOSU
BEBEĞİNİZİN BAŞI BÜYÜK ÇIKTIYSA...
Başı büyük olan bebeklerin bu durumu tıp dilinde Makrosefali olarak geçmektedir. Nedeni ise baş bölgesinde sıvı (ödem) birikmesi yani hidrosefali ya da genetik bozukluklar olabilir.
BEBEĞİNİZİN BAŞI KÜÇÜK ÇIKTIYSA...
Bebeğinizin aylık gelişimine baktığınızda baş ölçümü olması gereken değerden daha az ise 'Mikrosefali' ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu durumdan şüphelenildiği zaman derhal bebeğinizi doktora götürmelisiniz.
MİKROSEFALİ NEDENLERİ
- Bebeklerde kafatasının erken kapanması,
- Kemiklerin beyne basınç uygulaması,
- Beyne yeterli oksijen gitmemesi
- Hamilelikte geçirilen enfeksiyonlar (su çiçeği, kızamık, toksoplazma, kızamıkçık)
- Anne adayının yetersiz beslenmesi