Yeni doğan her bebekte sıhhat açısından yapılması gereken tarama testleri sonucunda bir rahatsızlık görülürse bu hastalık erkenden önlenebileceği için nispeten değerlidir. Tevellüt sonrasında her bebekten muhakkak yapılması istenen topuk kanı testiyle ilgili merak ettiklerinizi sizler için derledik. Bebeklerden topuk kanı testi neden alınır? Topuk kanı testi ne işe yarar? Topuk kanı testi ile ortaya çıkan illetler neler? Bebeklerde topuk kanı kaç sefer alınır? Topuk kanı testi sonuçları ne vakit çıkar? Topuk kanı testi ile ilgili tüm detaylar yalnızca Yasemin.com'da!
Bebeğin yerküreye gelmesinden sonraki 24 saatte ya da 3 gün içerisinde yapılması beklenen topuk kanı testi, yeni doğan bebeğin ayağından alınan ufak ölçüdeki kan ile gerçekleşmektedir. Bebeğin veladeti sağlıklı bir formda gerçekleşse bile oluşabilecek kimi önemli meseleler birinci etapta kendini ebeveynlere göstermeyebilir. Gelgelelim yerkürenin dört bir yanındaki devletlerde uygulandığı üzere Türkiye'de de yapılan yeni doğan taraması ile bebeklerin marazları ileri aşamalı hale gelmeden sıkıntılar erkenden tespit edilebiliyor ve erken tanı sayesinde büyük nispette güzelleşme sağlanabiliyor. Anne ve pederleri tarafından fark edilmeyen ya da duygusal hassasiyetlerinden ötürü kanın alınmasına müsaade edilmediği hengam dimağ hasarı, gelişim geriliği, tiroit bozuklukları ve enzim eksiklikleri üzere önemli dertlerin tedavisi için geç kalınmış olabilir. Yeni doğan bir bebek için kan alınması kulağa her ne kadar lâtif gelmese de aslında küçücük bir süreçten ibaret olan bu topuk kanı testi, sadece ufak bir iğne batırılıp kanın incelenmesi ile oluşuyor. İşte anne-babaların topuk kanı testi ile ilgili en çok merak ettikleri malumatlar...
TOPUK KANI TESTİ NEDİR? BEBEKLERDEN TOPUK KANI NEDEN ALINIR?
Tabiplerin her yeni doğan bebekten istedikleri topuk kanı testi, validelerin kulağına ne kadar fecî gelse de sıhhat için yapılması gereken bir pratiktir. Topuk kanı testinin yapılmasındaki asıl emel, bebekte rastgele bir genetik rahatsızlığın var olup olmadığını belirlemektir. Yapılan topuk kanı testi ile fenilketonüri, doğuştan hipotroidi, biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis üzere rahatsızlıkların olup olmadığı ortaya çıkar. Çıkan test sonuçlarının olumlu olması sıhhat sıkıntılarının habercisi iken negatiflik durum bebeğin sağlıklı olduğunu gösterir.
BEBEKLERDE TOPUK KANI NE HENGAM ALINIR?
Yeni doğan tarama testleri arasında olan topuk kanı bebeklerde hastalık belirtisi fark edilmeden doğumdan sonraki birinci 3-5 gün içinde yapılan bir testtir. Topuk kanının en erken alınan devri veladet gününden 1 gün sonrası yani sonraki gündür. Bilirkişiler bebeğin meskene taşınmasından evvel muhakkak topuk kanı testinin yaptırılması gerektiği konusunda ikazlar yaparken, tevellüt sonrasındaki birinci 1 hafta-10 gün içerisinde testin yenilenmesini istemektedir.
2. TOPUK KANI NEDEN ALINIR? BEBEKTEN TOPUK KANI KAÇ KERE ALINIR?
Birinci defa uygulanan topuk kanı örneğinde görünür olmayan hastalık belirtilerinin net bir biçimde tanımlanabilmesi için tabip, tevellüt sonrasındaki birinci 1 hafta içinde tekrardan topuk kanı testi isteyebilir. Bebekten gerekli devranda ve ölçüde topuk kanı alınamazsa yahut bebekte topuk kanı yüksek çıkarsa sonucun kesin olarak doğrulanması için yine kan örneğinin alınması gerekebilir. Umumi olarak bakacak olursak bebeklerde 2. topuk kanı nedenlerini şu formda sıralayabiliriz:
- Bebekten birinci sefer kan alındığında gereğince doymadıysa,
- Kan 24 saatten evvel alındıysa,
- Bebeğe antibiyotik verilmesiyse,
- Prematüre veladet üzere durumlarda net bir sonuç için 2. topuk kanı gerekebilir.
TOPUK KANI TESTİ NASIL YAPILIR? TOPUK KANI TESTİ SONUÇLARI
Yeni doğan bebeğin ayağından alınacak olan bir damla kan örneği, iğne ile minik bir delik açılmasıyla gerçekleşir. Şırınganın içinde kalan kan öncesinde hazırlanan kartlara damlatılır. Yapılan testten hakikat sonucun alınması için bebeğin ehil ölçüde beslenmesi gerektiği unutulmamalıdır. Testte yanılma hakkının olmaması için birinci iki hafta içinde 2. bir topuk testi alınabilir.
Şayet bebeğin sıhhati konumundaysa rastgele bir hastalık tespit edilmemiş ise sonuç için aranmanız gerekmez. Şayet olumsuz ya da kuşkulu bir durum varsa bağlı olunan tabip sizi arayacak bilgilendirmede bulunacaktır.
BEBEKLERDE TOPUK KANI YÜKSEK ÇIKARSA...
Yeni doğan bebeğe uygulanacak olan topuk kanı testi bedelleri yüksek çıkarsa nedeni rahatsızlıktan ötürü olabileceği üzere testin gerçek olmamasından da kaynaklanabilir. Topuk kanının yüksek çıkması durumunda tabip sonuca nazaran bir değerlendirmede bulunacaktır.
TOPUK KAN TESTİ OLUMLU ÇIKMASI NE MEALE GELİR?
Metabolik illetlerin olmamasında karşın test sonuçları olumlu çıkabilen testte bebeğin illetinden emin olmak için daha detaylı ve hususî testler uygulanabilmektedir. Topuk kanı testi müspet çıktıysa en yakın devirde hastalık teşhisi konularak tedaviye başlanır.
YENİ DOĞAN BEBEKLERDE YAPILAN TARAMA TESTLERİ
1- FENİLKETONÜRİ TESTİ
2- HİPOTİROİDİ TARAMASI
3- GALAKTOZEMİ TARAMASI
4- KİSTİK FİBROZ TARAMASI
5- YENİ DOĞAN İŞİTME TARAMASI
6- YENİ DOĞAN GÖZ TARAMASI
7- KALÇA ÇIKIĞI ULTRASONU