Bel fıtığı nedir, ne üzere bulgularla ortaya çıkar ?
Bel fıtığı kabaca omurların arasında yan alan ve bir cins süspansiyon tedavisi gören kıkırdak diskin iç kısmının sert dış kapsülünü yırtarak dışarı çıkması ve hadlere bastırarak ağrıya yol açmasıdır. Ani başlangıçlı fıtıklarda ekseriyetle ağır kaldırma, travma yada ona emsal bir sebep vardır. Bir küme hastada ise birkaç ayda bir olan kısa vadede kendiliğindengeçen ağrılı bel tutulmasıatakları vardır. Hastalar her keresinde düzeldiklerinden bunu önemsemezler ancak en ahir bu hastalardaşiddetli bel tutulması ve ağrı başlar. Hafif noktalı bel fıtıklarında hasta ağrıyı umumide belinde hisseder. Şiddetli fıtıklarda ise ağrı umumide belden başlar ve bir bacağa yayılır. Ağrı ile birlikte bacakta uyuşma, güç kaybı, refleks kayıpları ortaya çıkabilir.
Bel fıtığında ameliyat dışı hangi tedaviler uygulanır ?
Yavaş yavaş gelişen hafif bir ağrılı bel tutulması ile aniden şiddetli ağrı ile başlayan bir bel fıtığının tedavisi bir ölçü değişiklik arzeder. Fakat umumiyetle istirahat, ilaç tedavisi birinci seçilecek tedavidir. Burada istirahatten kasdedilen faal istirahattir. Katiyen yatak istirahati değildir. Evvelce ve hala kimi tabipler tarafından hastaya önerilen 10 gün- 20 gün sırt üstü sert tabanda yatacaksın hiç kalkmayacaksın stilindeki yaklaşımların asrî tıpta konumu yoktur. Bu hastaya yarar değil zarar verir.Eğer hasta kalkıp dolaşabiliyorsa, oturabiliyorsa bu aktiviteleri yapabilir. Ancak münhasıran uzun müddetli oturmadan kaçınması söylenir. İlaç ve etkin istirahat tedavisi ile düzelmeyen hastalarda fizik tedavi birinci seçilecek tedavi olmalıdır. Umumide 15 seanslık fizik tedavi programı hastaların çoğunluğunda muvaffakiyet sağlamaktadır. Son yıllarda belden yapılan ozon enjeksiyonunu da başarılı bir halde kullanmaktayız. Fizik tedaviye eklenen haftada 2-3 seans ozon enjeksiyonu ile tedavi muvaffakiyet orantıları %80-90'lara çıkmaktadır. Bu tedavilerle güzelleşmeyen hastalara belden kortizon enjeksiyonu uygulanabilir.
Bel fıtığında ameliyat, şahsi durumlar hariç her devir en son seçenek olmalıdır !
Pekala hasta tüm bu tedavilere cevap vermezse ameliyat mı olmalıdır? Altın kuralımız; Bel fıtığında ameliyat kişisel durumlar hariç her hengam en son seçenek olmalıdır. Lakin devletimizde durum bu ilmî gerçeğe pek münasebetli değildir. Zira ani ve şiddetli bir bel ağrısı gelişen hastaya çekilen MR ile bel fıtığı tanısı konup çabucak ameliyat önerilmektedir. Devletimizde bel fıtığından ameliyat olanların orantısının öteki garp devletlerine nazaran nispeten yüksek olduğu düşünülmektedir. Ilmî olarak bel fıtığında ameliyat gerektiren durumlardan birincisi ilerleyen kas gücü kaybıdır. Yani hastada bel fıtığının siyatik had köklerine baskısı sonucu had zedelenir ve bunun sonucu olarak ayak-bacak kaslarında güçsüzlük oluşur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bu güç kaybının gerisi sıra yapılan denetimlerde berbata gitmesidir. Yani yalnızca güç kaybının olması operasyon gerektirmeyebilir. Maatteessüf hafif bir güç kaybı olan hastalara bile felç tehlikesi var derhal ameliyat olmanız gerekiyor denebilmektedir. Bu vakalarda kas güçsüzlüğünün ehemmiyet raddesini anlamada elektromyografi (EMG) testi çok yardımcıdır. EMG testi kişisel bir cihaz ile hekim tarafından minik elektrik akımları ve bacak kaslarına ince iğneler batırılarak yapılan şahsi bir kıymetlendirme tekniğidir. Hastadaki kas güçsüzlüğünün operasyon gerektirip gerektirmediği hakkında pahalı haberler verir. Unutulmaması gereken, bel fıtıklarında ayakta kimi kaslarda güçsüzlük olabileceği fakat yürümeyi engelleyecek biçimde bir felcin çok nadir bir durum olan kauda ekina sendromu dışında olamayacağıdır ki bu da bel fıtıklarında ameliyat gerektiren 2. durumdur. Bu sendrom çok büyük fıtıklarda nadiren ortaya çıkan tüm bacak kaslarında güçsüzlük ve idrar yapmada-tutmada zorluk üzere bulgularla ortaya çıkan önemli bir durumdur. Bu hastalar aslında acil servis hastalarıdır ve acilen ameliyat edilirler. Operasyon gerektiren üçüncü durum ise tüm tedavilere karşın geçmeyen ağrıdır. Burada tüm tedavilerden kasıt ilaç, istirahat, fizik tedavi, ozon enjeksiyonu, kortizon enjeksiyonu üzere tedavilerin denenmiş olmasıdır. Bütün bu tedavilere karşın ağrı geçmezse hasta ameliyat olabilir. Lakin burada karar verici tabip değil hastadır. Şayet ağrı kişinin alışılagelmiş hayatını etkilemiyorsa, hasta işini gücünü yapabiliyorsa ameliyat önerilmez. Zira operasyonun o ağrıyı geçireceğinin garantisi yoktur. Ancak ağrı hastanın günlük hayatını olumsuz etkiliyor ve ömür kalitesini düşürüyorsa o hengam operasyon önerilir. Burada hasta operasyonun riskini almak zorundadır aksi takdirde olağan bir biçimde hayatını yaşayamayacaktır.
Bel fıtığı operasyonlarınında başarı-başarısızlık nispeti nedir? Ne üzere aksilikler olabilir? Ne üzere riskler göze alınmalıdır ?
Araştırmalarda bel fıtığı operasyonlardaki başarısızlık orantısı % 10 ile 40 arasında bildirilmektedir. Kullanılan ameliyat teknikleri arasında başarısızlık orantısı bakımından besbelli fark yoktur. Evet bu yüksek başarısızlık orantısı ne manaya gelmektedir. Başarısız bir operasyon ağrıların motamot devam etmesi mealine gelebileceği üzere ömür uzunluğu sürecek tedavisi imkansız ve eskisinden daha şiddetli ağrılar mealine da gelebilir. Bu son durum tıpta başarısız bel cerrahisi sendromu olarak anılmaktadır. Başarısız bel cerrahisi sendromu cerrahi tekniğin güzel olmamasından kaynaklanabileceği üzere cerrahi müdahaleye bağlı olarak ameliyat nahiyesinde çok skar dokusu yapılmasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Bu oluşan skar dokusu sonların etrafını sararak tedaviyi imkansız hale getirebilir. Bu durumu evvelce öngörmek mümkün olmayıpçok tecrübeli cerrahların ameliyatlarından sonra da ortaya çıkabilir. Başarısız bel cerrahi sendromu ortaya çıktığında ise 2. bir müdahale ile bunu düzeltmek daha da riskli olmaktadır. Araştırmalar uzun vadede ameliyat olanlarla olmayanlar arasında klinik düzgünlük manasında bir fark olmadığını göstermektedir. Bu nedenle bel fıtığında ameliyat kararı çok dikkatli alınmalıdır. Hastalarımıza tavsiyemiz ameliyat kararınısadece cerrahın görüşü ile değil kesinlikle bir fizik tedavi eksperinin da görüşüne nazaran almalarıdır.
Hipokrat'ın dediği üzere primum vilayet nocere yani önce zarar vermeilkesi her hengam rehberimiz olmalıdır.
Sağlıcakla kalın,
Bel fıtığı kabaca omurların arasında yan alan ve bir cins süspansiyon tedavisi gören kıkırdak diskin iç kısmının sert dış kapsülünü yırtarak dışarı çıkması ve hadlere bastırarak ağrıya yol açmasıdır. Ani başlangıçlı fıtıklarda ekseriyetle ağır kaldırma, travma yada ona emsal bir sebep vardır. Bir küme hastada ise birkaç ayda bir olan kısa vadede kendiliğindengeçen ağrılı bel tutulmasıatakları vardır. Hastalar her keresinde düzeldiklerinden bunu önemsemezler ancak en ahir bu hastalardaşiddetli bel tutulması ve ağrı başlar. Hafif noktalı bel fıtıklarında hasta ağrıyı umumide belinde hisseder. Şiddetli fıtıklarda ise ağrı umumide belden başlar ve bir bacağa yayılır. Ağrı ile birlikte bacakta uyuşma, güç kaybı, refleks kayıpları ortaya çıkabilir.
Bel fıtığında ameliyat dışı hangi tedaviler uygulanır ?
Yavaş yavaş gelişen hafif bir ağrılı bel tutulması ile aniden şiddetli ağrı ile başlayan bir bel fıtığının tedavisi bir ölçü değişiklik arzeder. Fakat umumiyetle istirahat, ilaç tedavisi birinci seçilecek tedavidir. Burada istirahatten kasdedilen faal istirahattir. Katiyen yatak istirahati değildir. Evvelce ve hala kimi tabipler tarafından hastaya önerilen 10 gün- 20 gün sırt üstü sert tabanda yatacaksın hiç kalkmayacaksın stilindeki yaklaşımların asrî tıpta konumu yoktur. Bu hastaya yarar değil zarar verir.Eğer hasta kalkıp dolaşabiliyorsa, oturabiliyorsa bu aktiviteleri yapabilir. Ancak münhasıran uzun müddetli oturmadan kaçınması söylenir. İlaç ve etkin istirahat tedavisi ile düzelmeyen hastalarda fizik tedavi birinci seçilecek tedavi olmalıdır. Umumide 15 seanslık fizik tedavi programı hastaların çoğunluğunda muvaffakiyet sağlamaktadır. Son yıllarda belden yapılan ozon enjeksiyonunu da başarılı bir halde kullanmaktayız. Fizik tedaviye eklenen haftada 2-3 seans ozon enjeksiyonu ile tedavi muvaffakiyet orantıları %80-90'lara çıkmaktadır. Bu tedavilerle güzelleşmeyen hastalara belden kortizon enjeksiyonu uygulanabilir.
Bel fıtığında ameliyat, şahsi durumlar hariç her devir en son seçenek olmalıdır !
Pekala hasta tüm bu tedavilere cevap vermezse ameliyat mı olmalıdır? Altın kuralımız; Bel fıtığında ameliyat kişisel durumlar hariç her hengam en son seçenek olmalıdır. Lakin devletimizde durum bu ilmî gerçeğe pek münasebetli değildir. Zira ani ve şiddetli bir bel ağrısı gelişen hastaya çekilen MR ile bel fıtığı tanısı konup çabucak ameliyat önerilmektedir. Devletimizde bel fıtığından ameliyat olanların orantısının öteki garp devletlerine nazaran nispeten yüksek olduğu düşünülmektedir. Ilmî olarak bel fıtığında ameliyat gerektiren durumlardan birincisi ilerleyen kas gücü kaybıdır. Yani hastada bel fıtığının siyatik had köklerine baskısı sonucu had zedelenir ve bunun sonucu olarak ayak-bacak kaslarında güçsüzlük oluşur. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bu güç kaybının gerisi sıra yapılan denetimlerde berbata gitmesidir. Yani yalnızca güç kaybının olması operasyon gerektirmeyebilir. Maatteessüf hafif bir güç kaybı olan hastalara bile felç tehlikesi var derhal ameliyat olmanız gerekiyor denebilmektedir. Bu vakalarda kas güçsüzlüğünün ehemmiyet raddesini anlamada elektromyografi (EMG) testi çok yardımcıdır. EMG testi kişisel bir cihaz ile hekim tarafından minik elektrik akımları ve bacak kaslarına ince iğneler batırılarak yapılan şahsi bir kıymetlendirme tekniğidir. Hastadaki kas güçsüzlüğünün operasyon gerektirip gerektirmediği hakkında pahalı haberler verir. Unutulmaması gereken, bel fıtıklarında ayakta kimi kaslarda güçsüzlük olabileceği fakat yürümeyi engelleyecek biçimde bir felcin çok nadir bir durum olan kauda ekina sendromu dışında olamayacağıdır ki bu da bel fıtıklarında ameliyat gerektiren 2. durumdur. Bu sendrom çok büyük fıtıklarda nadiren ortaya çıkan tüm bacak kaslarında güçsüzlük ve idrar yapmada-tutmada zorluk üzere bulgularla ortaya çıkan önemli bir durumdur. Bu hastalar aslında acil servis hastalarıdır ve acilen ameliyat edilirler. Operasyon gerektiren üçüncü durum ise tüm tedavilere karşın geçmeyen ağrıdır. Burada tüm tedavilerden kasıt ilaç, istirahat, fizik tedavi, ozon enjeksiyonu, kortizon enjeksiyonu üzere tedavilerin denenmiş olmasıdır. Bütün bu tedavilere karşın ağrı geçmezse hasta ameliyat olabilir. Lakin burada karar verici tabip değil hastadır. Şayet ağrı kişinin alışılagelmiş hayatını etkilemiyorsa, hasta işini gücünü yapabiliyorsa ameliyat önerilmez. Zira operasyonun o ağrıyı geçireceğinin garantisi yoktur. Ancak ağrı hastanın günlük hayatını olumsuz etkiliyor ve ömür kalitesini düşürüyorsa o hengam operasyon önerilir. Burada hasta operasyonun riskini almak zorundadır aksi takdirde olağan bir biçimde hayatını yaşayamayacaktır.
Bel fıtığı operasyonlarınında başarı-başarısızlık nispeti nedir? Ne üzere aksilikler olabilir? Ne üzere riskler göze alınmalıdır ?
Araştırmalarda bel fıtığı operasyonlardaki başarısızlık orantısı % 10 ile 40 arasında bildirilmektedir. Kullanılan ameliyat teknikleri arasında başarısızlık orantısı bakımından besbelli fark yoktur. Evet bu yüksek başarısızlık orantısı ne manaya gelmektedir. Başarısız bir operasyon ağrıların motamot devam etmesi mealine gelebileceği üzere ömür uzunluğu sürecek tedavisi imkansız ve eskisinden daha şiddetli ağrılar mealine da gelebilir. Bu son durum tıpta başarısız bel cerrahisi sendromu olarak anılmaktadır. Başarısız bel cerrahisi sendromu cerrahi tekniğin güzel olmamasından kaynaklanabileceği üzere cerrahi müdahaleye bağlı olarak ameliyat nahiyesinde çok skar dokusu yapılmasına bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Bu oluşan skar dokusu sonların etrafını sararak tedaviyi imkansız hale getirebilir. Bu durumu evvelce öngörmek mümkün olmayıpçok tecrübeli cerrahların ameliyatlarından sonra da ortaya çıkabilir. Başarısız bel cerrahi sendromu ortaya çıktığında ise 2. bir müdahale ile bunu düzeltmek daha da riskli olmaktadır. Araştırmalar uzun vadede ameliyat olanlarla olmayanlar arasında klinik düzgünlük manasında bir fark olmadığını göstermektedir. Bu nedenle bel fıtığında ameliyat kararı çok dikkatli alınmalıdır. Hastalarımıza tavsiyemiz ameliyat kararınısadece cerrahın görüşü ile değil kesinlikle bir fizik tedavi eksperinin da görüşüne nazaran almalarıdır.
Hipokrat'ın dediği üzere primum vilayet nocere yani önce zarar vermeilkesi her hengam rehberimiz olmalıdır.
Sağlıcakla kalın,