Bel Kayması Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?

Sağlıklı her insanın omurgası aşağıdan yukarıya doğru belirli bir düzen içindedir. Omur kemiklerinin her bir köşesi bir diğeriyle aynıdır. Bu dizilimin korunmasında ve oluşmasında rol oynayan disk ve faset eklemleri, omurgadaki esnekliği korumaya yarar. Üst taraftaki omur kemiğinin alt taraftaki omura kayması ve baskı uygulamasıyla bel kayması oluşur.

Bel Kayması Nasıl Oluşur?​

Tıbbi olarak spondilolistezis adı verilen bel kaymasının varlığında omurlardan biri öne doğru hareket ederek yer değiştirir ve omurların düzenini bozar. Omurların bu kayma hareketi nedeniyle omurgadan geçen omurilik sıkışır ve sinir köklerine baskı uygular. Bel kayması bel, kalça ve bacaklarda ağrı, yanma ve uyuşmaya neden olabilir. Kayma hareketinin şiddetine göre daha ciddi sorunlar görülür. Bel kaymasının birçok çeşidi ve nedeni bulunabilir.

Bel Kayması Çeşitleri Nelerdir?​

Bel kayması durumu doğuştan ve sonradan olarak iki farklıgrupta sıralanabilir.

• Dejeneratif Spondilolistezis
• Spondilolizis
• Travmatik Spondilolistezis

Doğuştan meydana gelen bel kaymalarında omur gelişim bozukluğu görülür. Omur gelişimi doğuştan itibaren zarar görmüştür ve tedavi edilmelidir. Tedavi geciktiği takdirde hareket kabiliyeti kısıtlanabilir ve geri döndürülemez zararlar ortaya çıkabilir. Sonradan ortaya çıkan bel kaymalarında yaş veya kaza faktörü yer alır.

Dejeneratif Spondilolistezis​

Yaşlandıkça, omurganın içinde ve çevresinde var olan dokuların yer değiştirmesiyle oluşur. Yaşlanma nedeniyle omurganın etrafındaki bağ dokusunun aşınması ve yıpranması özellikle 40 yaş üstü kişilerdebelirgindir. Dejeneratif spondilolistezis vakalarına genellikle spinal stenoz eşlik eder. Bel ve bacak ağrılarının yanı sıra bacaklarda uyuşma ve güçsüzlük, yürümede zorluk, bel eğiminde artış gibi belirtiler de hastalığın en sık görülen şikayetleridir. Ayakta durma, yürüme gibi fiziksel aktiviteler sırasında şikayetlerde artış gözlenebilir.

Spondilolizis​

Vücudun üst kısmına göre daha esnek olan lomber omurga bölgesinde aşırı yüklenmeye bağlı olarak kırık oluşur. Stres kırığı olarak da adlandırılan bu durumda üst omurlar aşağı doğru kayar. Dinlenme sırasında herhangi bir belirti vermeyen stres kırıklarının neden olduğu bel kaymasının ilk belirtileri bel ağrısı ve kalça ağrısıdır. Bazı durumlarda kaslarda sıkışma, güçsüzlük, bacaklarda uyuşma, yürümede zorluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Ancak genellikle klinik belirti vermeyen stres kırıkları genellikle farklı nedenlerle yapılan radyografik görüntülemelerde ortaya çıkar.

Travmatik Spondilolistezis

Bir kazaya bağlı akut travmatik spondilolistezis durumunda fiziksel aktivitelerde şiddetli ağrı hissedilir. Travmatik bölgedeki ağrının şiddeti ve sergilediği diğer nörolojik semptomlar travmanın şiddetine göre değişir. Ağrının nedeni çoğunlukla omurlar arasındaki intervertebral diskin dejenerasyonudur, yani intervertebral diskin yapısı dejenerasyona bağlı olarak işlevsizdir. Diğer bir neden ise omurlar arasındaki faset eklemlerinde travma sonucu hasar meydana gelmesidir.

Bel Kayması Nasıl Tedavi Edilir?​

Bir hasta bel ağrısıyla doktora başvurduğunda ayrıntılı bir tıbbi öykü kaydedilecek ve ardından fizik muayene yapılacaktır. Lomber spondilolistezis, doktorun isteği üzerine radyografik görüntüleme ile teşhis edilir. Bazı durumlarda karın ve sırt kaslarını güçlendiren bir dinlenme veya egzersiz programı tedavi için yeterli olabilir. Bel kaymasının şiddetine göre doktor hastayı fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümüne yönlendirmek için özel bir plan yürütülür. İlerlemiş vakalarda omurgayı orijinal yapısına döndürmek için ameliyat gerekebilir.

Bel Kayması Ameliyatı​

Hastalık belli bir noktaya geldiğinde doktor ameliyata karar verebilir. Bu aşamada hastaya spondilolistezise neden olan omurları düzleştirencerrahi tedavi uygulanır. Bel kayması ameliyatından sonra hasta odaya alınarak takip altında tutulur. Herhangi bir komplikasyon saptanmazsa 1 veya 2 günlük gözlemden sonra taburcu edilir.

Ameliyattan sonra hasta günlük yaşama azami dikkat göstermelidir. Operasyon omurga üzerinde yapıldığından, otururken ve ayakta dururken ani hareketlerden kaçınılmalıdır. Ayrıca yorucu ve ani fiziksel aktivitelerde bulunmamaya özen gösterilmelidir.