Her yaştan kişide görülebilen bel kayması, omurga kemiklerimizin öne ya da arkaya doğru kayması sonucu omurga düzenimizin bozulması ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Sağlıklı bir omurga yapısında, omuriliğimizi koruyan ve hareket edebilmemizi sağlayan omur kemiklerimiz mükemmel bir düzen içerisinde dizilidir. Ancak bel kayması olarak tanımladığımız durum meydana geldiğinde omur kemiklerimizin düzeni bozulduğu için çeşitli şikayetlerle karşılaşabiliriz. Bu yazımda sizler için “bel kayması nedir?”, “bel kayması belirtileri nelerdir?”, “bel kayması neden olur?”, “bel kayması nasıl tedavi edilir?” gibi çok önemli soruların yanıtlarını paylaşacağım.
Dikkat Edin: Sevgili hastalarım bel kayması genç yaştaki kişilerde de ortaya çıkabilir. Bu nedenle az sonra sayacağım bel kayması belirtileri şikayetlerini yaşadığınız takdirde ihmalkâr davranmamanızı öneriyorum.
Bel Kayması Nedir?
Tıp dilinde “spondilolistezis”, halk arasında ise bel kayması olarak ifade edilen rahatsızlıkta omurga kemikleri öne ya da arkaya doğru kayarak omurga dizilimini bozar.
Farklı nedenlerle omurlarda meydana gelen bu kayma hareketine bağlı olarak yalnızca omurganın dizilimi bozulmaz; omurlar arasındaki dokularda, omurların koruduğu sinirlerde ve omurilik bölgelerinde de sıkışmalar meydana gelir.
Bel kayması büyük çoğunlukla L4 omurunun L5 üzerinde kayması ile gerçekleşir ve dar kanal sorunu ile eş zamanlı görülebilir. Bel bölgesindeki omurların fonksiyonları düşünüldüğünde bu koruyucu özelliğe sahip bir düzen içerisinde sıralanan kemiklerin kaymalarının yol açabileceği sağlık sorunlarının çeşitliliği ön plana çıkar.
Bu nedenledir ki bel kayması belirtileri yalnızca bel ağrısı şikayetinden ibaret olmayacaktır. Bel ağrılarına ek olarak kalça ağrısı, bacaklarda kramp oluşumu, uyluk ağrısı ve bel hassasiyeti gibi farklı şikayetler bel kayması neticesinde ortaya çıkabilir.
Dikkat Edin: Değerli hastalarım bel kayması omurga yapınızda değişikliğe neden olarak omuriliğinizin ve bölgedeki sinirlerin baskı altında kalmasına neden olabilir. Bölgenin hassasiyeti ve bölgede meydana gelen sorunların vücudun büyük bir kısmını etkileyebileceği gerçeklerini unutmamalısınız. Bel kayması belirtileri yaşadığınız takdirde mutlaka uzman doktorlara muayene olmanız ve gerekli tetkikleri yaptırmanız gerekecektir.
Bel Kayması Belirtileri Nelerdir?
Az sonra açıklayacağım, bel kayması doğuştan ya da sonradan meydana gelebilen; farklı türleri olabilen bir omurga rahatsızlığıdır. Dolayısıyla bel kayması belirtileri ve bel kayması belirtileri şiddeti kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Doğuştan bel kayması sorunu olan kişiler bazen hiçbir belirti hissetmezler, yaşları ilerledikçe şikayetleri artabilir. Bazı kişilerde belirtiler başlangıçta hafif olup zaman geçtikçe şiddetlenebilir. Bazı kişilerde bel kayması belirtileri sürekli ortaya çıkabilirken bazılarında öne ya da arkaya dönme, eğilme ve hareket esnasında belirtiler hissedilebilir.
En sık görülen bel kayması belirtilerini şu şekilde sıralayabilirim:
-
Yürürken ya da koşarken zorlanma -
Kalçada veya bel bölgesinde ağrı -
Bacaklarda ağrı -
Bacakların tekinde ya da her ikisinde zayıflık -
Bel ve bacaklarda hareket etmeye ya da bükülmeye bağlı şiddetlenen ağrı -
Omurga iç eğrisinde artış
Dikkat Edin: Bel kayması sorunu yaşayan kişilerin birçoğu bel ağrısı şikayeti yaşarlar. Ancak bel kayması olan kişilerin hepsi bel ağrısı yaşayacak diye bir şey söylemek doğru olmayacaktır. Bazı kişilerde bel ağrısı yalnızca yataktan doğrulurken, otururken, ayağa kalkmaya çalışırken veya eğilme sürecinde görülebilir.
Bel Kayması Türleri ve Bel Kayması Nedenleri
Yazımın “bel kayması belirtileri” kısmında farklı bel kayması türlerinin varlığı hakkında kısa bir giriş yaptım. Şimdi değerli okurlarım en sık görülen bel kayması türleri hakkında sizlere biraz daha detay vermek istiyorum.
Dejeneratif Spondilolistezis (Yaşa Bağlı Oluşan Bel Kayması): Lomber dejeneratif spondilolistezis olarak da adlandırılan bel kayması türünde bir omur diğerinin üzerinde yer değiştirir. Bel kayması sorunu yaşayanlarda en sık görülen bel kayması türüdür. Yaşlanmayla birlikte omur kemikleri arasındaki disklerin içerisindeki su azalır ve disklerin yapısı değişerek omur hareketlerine daha az direnç gösterir hale gelir. Bu tip bel kayması genellikle 40 yaş ve üzerindeki kişilerde ortaya çıkar. Yaşa bağlı olarak oluşan bel kayması sorunu yaşayan kişilerde yürüme ve ayakta durma gibi fiziksel aktiviteler sırasında şikayetler artış gösterir.
Konjenital Bel Kayması (Doğuştan Bel Kayması): Kişinin omurgasında anomalilerle doğmuş olması, omurların diziliminde sorun bulunması gibi nedenlerle oluşan bel kayması türüdür.
Spondilolizis (Stres Kırıklarına Bağlı Bel Kayması): Genellikle bu tür bel kayması olan kişilerde istirahat ederken herhangi bir bel kayması belirtisi gözlenmez. Bu tür bel kaymasına bel bölgesinin alt kısmında yer alan omur kemiklerine aşırı yüklenme sonucu stres kırıkları oluşumu öncülük eder. Spondilolizis olarak adlandırılan bu küçük stres kırıkları bel omurlarında kaymaya neden olabilir. Bel bölgesi oldukça hareketli olduğundan ve vücut yükünü taşıyan bölgeler arasında yer aldığından stres kırıkları kemikleri zayıflattığında bel kayması şikayeti ortaya çıkabilir.
Travmatik Spondilolistezis (Travmalara Bağlı Bel Kayması): Geçirdiğimiz kazalar, düşmeler vb. durumlar bel omurlarımızın travmalara maruz kalmasına neden olabilir. Alınan travmalara bağlı olarak bel kayması sorunu yaşanabilir. Bu tür bel kayması rahatsızlığında yaşanan şikayetlerin şiddeti kayma derecesine ve omurlar arasındaki disklerin ne kadar zarar görüp sinirlere baskı yapıp yapmadığına göre değişir.
Bel kayması türleri hakkında bilgi verirken aynı zamanda bel kayması nedenleri hakkında da bilgi sunmuş oldum değerli okurlarım. Toparlamam gerekirse bel kaymasının yaşlanma, travmaya maruz kalınması, stres kırıklarına bağlı olarak omur kemiklerinin zayıflaması, bel bölgesinin çok fazla zorlanması gibi farklı nedenlerle ortaya çıktığını ifade edebilirim.
Bel Kayması Tanısı
Bel kayması belirtileri yaşayan kişilerin zaman kaybetmeden doktorlara muayene olmaları gerekir. Bel kayması tedavisi başarısında doktorların gerçekleştirdiği detaylı fiziksel muayene ve hasta öyküsünün dinlenmesi oldukça etkili faktörlerdir.
-
Bel kayması tanısı kapsamında röntgen çekilebilir. -
Bel kayması tanısında bilgisayarlı tomografi incelemesi kayma nedeninin belirlenmesine yardımcı olur. -
Bel kayması tanısında MR yani manyetik rezonans görüntüleme sayesinde bel kayması nedeniyle omurilik ve sinirlerin durumu incelenebilir.
Bel Kayması Tedavisi: Bel Kayması Tedavi Yöntemleri
Değerli hastalarım birçok defa vurguladığım gibi “hastalık yoktur, hasta vardır” ilkesi bel kayması tedavisi için de geçerlidir. Bel kaymasının ne kadar olduğu, kişinin yaşadığı semptomlar, kişinin genel sağlık durumu gibi faktörler bel kayması tedavi yöntemleri belirlenirken muhakkak dikkate alınmalıdır.
Bel kayması veya stres kırıkları kişide herhangi bir şikayet oluşturmadığında hastanın takip edilmesi ve istirahat önerilmesi yeterli olabilir. Hafif dereceli bel kayması sorunu yaşayan ve buna bağlı olarak yönetilebilen ağrı şikayetleri olan hastalara anti enflamatuar etkisi olan ilaçlar ve ağrı kesiciler önerilebilir. Bunlara ek olarak kişilerin geçici korse kullanması gerekebilir veya fizik tedavi yöntemlerinin denenmesi önerilebilir. Fizik tedavi ağrının hafifletmesi ve esnekliğin arttırılması adına büyük katkı sınan bir tedavi yöntemidir.
Sevgili hastalarım bel kayması sorunu yaşayan hastada bel ağrısı yaşanıyor ve aynı zamanda sinir sıkışması görülüyorsa enjeksiyon tedavilerinin de uygulanması gerekebilir.
Bel kayması cerrahi tedavisi farklı tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen ve bel kayması nedeniyle ciddi sıkıntılar yaşayan hastalara önerilir. Bel kayması ameliyatı oldukça korkulan bir cerrahi türü olmaya devam etmektedir. Operasyon bölgesinde birçok sinirin bulunduğu gerçeğinin yanı sıra hastalar operasyondan sonra uzunca bir süre yürüyemeyebilir. Hastalar evlerinden çıkamayabilir ya da bulundukları yerden kalkamaz hale gelebilir. İlerleyen safhalarda idrar kaçırma başta olmak üzere cinsel fonksiyon kayıpları gibi yan etkiler ortaya çıkabilir. Günümüzde gelişen tıbbi teknolojiler sayesinde bu riskler minimize edilse de belirli bir oranda devam ettiği unutulmamalıdır.