Günah, borç ve cezadan kurtulmak gibi anlamlara gelen patent, günahlardan arınmayı ve Ulu Allah ’ın rahmet ve mağfiretine ulaşmayı ifade etmektedir
Berat Kandili, Müslümanların, sınırsız affetme ve merhamet sahibi ulu Allah ’a sığınarak günahlardan arınma, ilahi lütuf ve bereketlere erişebilme fırsatını yakalayabilecekleri müstesna zamandır
Hadislerle Berat Kandili
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuşlardı:
“Recep, Allah ’ın ayıdır Şaban, benim ayımdır Ramazan, ümmetimin ayıdır Kutsal Recep ayının ardından gelen Şaban ayı Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem ’in ayıdır Bu mübarek ayın değerini mahsus, ibadetlerimizi yapmalı, alemlerin Rabbinden bağışlama dilemeliyiz
Şaban ayının kayda değer özelliklerinden biri Temize Çıkma gecesi gibi müstesna bir gecenin bu ayın içinde bulunmasıdır
Ebu Hüreyre Radıyallahu And ’dan rivayet edildiğine göre: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuştur:
—“Şaban ayının on beşinci gecesinin ilk vaktinde Cebrail (as) bana geldi; şöyle dedi:
—“Ya Muhammed, başını semaya kaldır Sordum
—“Bu gece nasıl bir gecedir? Şöyle anlattı:
—“Bu gece, Allahu Teala, rahmet kapılarından üç yüz tanesini açar Kendisine şirk koşmayanların anında herkesi bağışlar Meğer ki, bağışlayacağı kimseler büyücü, kahin, devamlı şarap içen, faizciliğe ve zinaya devam eden kimselerden olsun Bu kimseler pişmanlık edinceye değin, Allahu Teala onları bağışlamaz
Gecenin dörtte biri geçtikten daha sonra, Cebrail yine geldi ve şöyle dedi: Ya Muhammed başını kaldır dahası baktım ancak, cennet kapıları çözülmüş
Cennetin birinci kapısında dahi bir melek durmuş şöyle sesleniyor: Ne mutlu bu gece rüku edenlere
İkinci kapıdan deha bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: Bu gece secde edenlere ne mutlu
Üçüncü kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: Bu gece dua edenlere ne mutluDördüncü kapıda duran melek zeka şöyle sesleniyordu: Bu gece, Allah'ı zikredenlere ne mutlu
Beşinci kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: Bu gece Allah korkusundan üzgün kimselere ne mutlu
Altıncı kapıda duran melek zeka, şöyle sesleniyordu: Bu gece Müslümanlara ne mutluYedinci kapıda da bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: Günahının bağışlanmasını dileyen değil mu oysa, günahları bağışlansın
Bunları gördükten sonra, Cebrail'e sordum: Bu kapılar ne zamana dek açık kalacak?
Şöyle dedi: Ya Muhammed, Allahu Teala, bu gece, Kelp kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısı kadar kimseyi cehennemden azat eder
Hz Ayşe Radıyallahu Anha anlatıyor: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdular ama: Allah Teala Hazretleri, Nıfsu Şa'ban gecesinde dünya semasına iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının tüyünün adedinden daha çok sayıda günahı affeder
Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi
Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari faaliyetler yıl sonunda o program esaslarına tarafından kontrol) ve yoklama edilir Kâr zarar hesapları yapılır Kesin hesabın tespitinden sonra da gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır
Her yıl bitmiş edilen bu teftiş ve tespit işlemleri baştan sona ekonomik hayatta kararlı ve sağlam bir ilerlemenin temini mümkün olur
Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna kadar, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de takvim muhasebeye emrindeki olması gayet tabiidir
Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir Patent Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar
Duhan Sûresinin 2, 3 ve 4 âyetlerinin Patent Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir Âyetlerin meali şöyle:
O anlaşılır biçimde kitaba and olsun fakat, biz onu aslında mübarek bir gecede indirdik Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız Tüm hikmetli işler o gecede tefrik olunur
Bu âyetler hakkında iki gösterme vardır Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne kadar, bu mübarek gece Kadir Gecesidir İkrime bin Ebi Cehil'in de dahil olduğu bir grup bilgin ise; bu gecenin Berat Gecesi olduğunu söylemişlerdir Her iki tefsiri birleştiren öteki bir görüşe göre de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta ve bu operasyon Kadir Gecesine kadar devam etmektedir Bu hikmetli işler nelerdir ve âyetin mânası nedir?
Yıllık felek programı
İbni Abbas'tan söylenti edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde eğilim etmektedir:
Bu seneden gelecek seneye değin meydana gelecek olayların tümü ayrı olarak melekler kadar defterlere yazılır Rızıklar, eceller, zenginlik, yoksulluk, ölümler, doğumlar defalarca bu esnada kaydedilir O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur Herkesin ve herşeyin o yıl içindeki mukadderatı kaydedilir
Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir
Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil'e verilir ki bu büyük bir melektir
Vefat ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir
Fahreddin erRâzînin açıklamasına tarafından bu defterlerin düzenlenmesi Patent Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir1
Patent Kandilinin tüm senede bir kudsi çekirdek hükmünde ve beşer mukadderatının programı nev'inden olması cihetiyle Leylei Kadrin kudsiyetindeolması bu manalara dayanmaktadır2
Kur'ân'ın bu gecede indirilmesi meselesine ise şöyle bir izah etme getirilmektedir:
Berat gecesi, Kuranı Kerimin Levhi Mahfuzdan dünya semasına toptan indirildiği gecedir Buna inzal denir Kadir gecesinde ise Peygamberimize ilk olarak ve parça parça indirilmeye başlanmıştır Buna da tenzil denir
Patent Gecesinin özellikleri
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Aidat ödendiği süre nasıl fakat ödenti borçlusuna borcundan kurtulduğunu bildiren bir belge veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Patent Gecesinde mü'min kullarına patent yazan Zaten bu gecenin dört adı vardır: Kutsal Gece, Berae Gecesi, Sakk Gecesi Evrak ve senet (Allah Teala bu gece mü'min kullarına beraet yazar), Rahmet Gecesi
Berat, beraetkelimesi elberâekelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir Beri elde etmek, aklanmak, pak ve suçsuz çıkmak demektir
Berâetiki şey aralarında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir
Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs'teki Mescidi Aksâ'dan Mekke'deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir yük kazandırmaktadır3
Berat Gecesinin beş öbür özelliği vardır
1 Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması
2 Bu gecede yapılacak ibadetlerin öteki vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması
3 İlâhi rahmetin tüm âlemi kuşatması
4 Allah'ın af ve bağışlamasının coşması
5 Peygamberimize bütün bir şefaat yetkisinin verilmiş olması
Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi Onbeşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi Fakat Allah'tan devenin kaçması gibi kaçanlar diğer
Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir dikkat çekici olarak yorumlanmaktadır4
Peygamber Efendimiz bir hadisi şeriflerinde Berat Gecesinin feyiz ve bereketini dağıtılmış şekillerde nazara vermektedir
Şâban'ın 15 gecesi geldiğinde geceyi açıkgöz ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin O gece güneş battıktan daha sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:
İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım Rızık isteyen yok mu, derhal rızık vereyim
Başına bir musibet gelen yok mu, derhal afiyet ve sıhhat vereyim
Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eders
Çünkü o gece İlâhi rahmet coşmuştur Patent Gecesi beşer mukadderatının programı çizilirken insanlara bahşedilen özgün bir fırsattır Bu fırsatı değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini bütün samimiyetiyle Cenabı Hakka iletip isteklerini Ondan istek eden ve belalardan Ona sığınan bir insan ne değin bahtiyardır Buna karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen bir insan ne dek bedbahttır
Bu gece bağışlama dışı kalanlar
Peygamber Efendimiz bu gecede bağışlama dışı kalanları şu hadisleri ile bildirmektedir:
Belirli ama, Allah Azze ve Celle Şâban'ın onbeşinci gecesinde rahmetiyle yetişip herşeyi kuşatır Tüm mahlukatına mağfiret eder Yalnızca müşrikler ve kalbleri düşmanlık hissiyle dolu olup insanlarla zıtlaşmaktan başka bir şey düşünmeyenler müstesna6 Ulu Allah bu gece bütün Müslümanlara mağfiret buyurur, ancak kâhin, büyücü yoksa müşahin (fazla kin güden) veya içkiye düşkün olan ya da belli başlı babasını inciten yoksa zinaya ısrarla aralıksız müstesna7
Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesi tecelli eder ve esasbabasına asi olanlarla Allah'a müşterek koşanlar açık havada kalan bütün kullarını bağışlar8
Üç aylara bambaşka bir ruh ve mâna içinde giren Peygamber Efendimiz bilhassa Şaban ayına özel bir itina gösterir, başka zamanlarda görülmemiş bir derecede ibadete ve âhiret işlerine yönelirdi Bu ayın birçok günlerini oruçlu geçirirken, geceleri de diğer gecelerden çok öbür bir şekilde ihya ederdi
Bir Berat Gecesinde uyanıp da Resulullah Aleyhissalâtü Vesselamı yanına bulamayan Hz Âişe kalkarak Efendimizi aramaya başladı Sonunda Peygamberimizi Cennetü'1Bakî mezarlığında başını semaya kaldırmış halde buldu
Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam kutsal hanımına Berat Gecesinin faziletini şöyle anlattı:
Muhakkak ama, Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesinde dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve Benî Kelb Kabilesinin koyunlarının kılları sayısınca insanları mağfiret eder5
Tüm mahlukatına mağfiret eder Yalnızca müşrikler ve kalbleri düşmanlık hissiyle doymuş olup insanlarla zıtlaşmaktan diğer bir şey düşünmeyenler müstesna6 Ulu Allah bu gece bütün Müslümanlara mağfiret buyurur, ama kâhin, sihirbaz yahut müşahin (çok kin güden) ya da içkiye düşkün olan ya da asıl babasını inciten yoksa zinaya ısrarla devam eden müstesna7
Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesi tecelli eder ve başlıcababasına asi olanlarla Allah'a ortak koşanlar dışında kalan tüm kullarını bağışlar8
Üç aylara farklı bir ruh ve mâna içinde giren Peygamber Efendimiz bilhassa Şaban ayına özel bir itina gösterir, diğer zamanlarda görülmemiş bir derecede ibadete ve âhiret işlerine yönelirdi Bu ayın çoğu günlerini oruçlu geçirirken, geceleri de diğer gecelerden fazla bambaşka bir şekilde ihya ederdi
Bir Patent Gecesinde uyanıp da Resulullah Aleyhissalâtü Vesselamı yanında bulamayan Hz Âişe kalkarak Efendimizi aramaya başladı Sonunda Peygamberimizi Cennetü'1Bakî mezarlığında başını semaya kaldırmış halde buldu
Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam kutsal hanımına Patent Gecesinin faziletini şöyle anlattı:
Belli oysa, Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesinde dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve Benî Kelb Kabilesinin koyunlarının kılları sayısınca insanları mağfiret eder9
İşlenen sevaplı amellerin değeri başka zamanlarda on ise, Berat Kandilinde yirmi bindir Meselâ başka zamanlarda okuduğumuz bir tek Kur'ân harfine on sevap veriliyorsa, bu gecede her bir harfine yirmi bin sevap verilmektedir
Bu bakımdan bütün bir ihlâsla çalışıp ihyasına gayret gösterebildiğimiz takdirde Patent Kandili elli bin yıllık bir ibadet hayatının sevabını bir gece içinde bize kazandırabilir
Onun için elden geldiği dek Kur'ân ve istiğfar ve salavatla meşgul olmak büyük bir kârdır10
Tek kişinin alıştırma ve kazanma gücü maddi hayatta olduğu gibi manevi hayatta da sınırlıdır diyorsak, bunun çaresi vardır Benzer gayeyi paylaşan ve dünyada aynı maksatla yaşamış mü'min kardeşlerimizle birlikte teşkil ettiğimiz manevi şirket; bize hesabından âciz kalacağımız sonsuz bir manevi serveti kazandırabilir Üstelik maddesel kazançlarda kâr, ortaklar aralarında bölünerek küçüldüğü halde mânevi kârda böyle bir şey elbette söz konusu değildir Çünkü manevi faaliyetler nurludur Nur ise somut eşya gibi küçülmez ve bölünmez
*
Berat Kandili, Müslümanların, sınırsız affetme ve merhamet sahibi ulu Allah ’a sığınarak günahlardan arınma, ilahi lütuf ve bereketlere erişebilme fırsatını yakalayabilecekleri müstesna zamandır
Hadislerle Berat Kandili
Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuşlardı:
“Recep, Allah ’ın ayıdır Şaban, benim ayımdır Ramazan, ümmetimin ayıdır Kutsal Recep ayının ardından gelen Şaban ayı Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem ’in ayıdır Bu mübarek ayın değerini mahsus, ibadetlerimizi yapmalı, alemlerin Rabbinden bağışlama dilemeliyiz
Şaban ayının kayda değer özelliklerinden biri Temize Çıkma gecesi gibi müstesna bir gecenin bu ayın içinde bulunmasıdır
Ebu Hüreyre Radıyallahu And ’dan rivayet edildiğine göre: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem efendimiz şöyle buyurmuştur:
—“Şaban ayının on beşinci gecesinin ilk vaktinde Cebrail (as) bana geldi; şöyle dedi:
—“Ya Muhammed, başını semaya kaldır Sordum
—“Bu gece nasıl bir gecedir? Şöyle anlattı:
—“Bu gece, Allahu Teala, rahmet kapılarından üç yüz tanesini açar Kendisine şirk koşmayanların anında herkesi bağışlar Meğer ki, bağışlayacağı kimseler büyücü, kahin, devamlı şarap içen, faizciliğe ve zinaya devam eden kimselerden olsun Bu kimseler pişmanlık edinceye değin, Allahu Teala onları bağışlamaz
Gecenin dörtte biri geçtikten daha sonra, Cebrail yine geldi ve şöyle dedi: Ya Muhammed başını kaldır dahası baktım ancak, cennet kapıları çözülmüş
Cennetin birinci kapısında dahi bir melek durmuş şöyle sesleniyor: Ne mutlu bu gece rüku edenlere
İkinci kapıdan deha bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: Bu gece secde edenlere ne mutlu
Üçüncü kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: Bu gece dua edenlere ne mutluDördüncü kapıda duran melek zeka şöyle sesleniyordu: Bu gece, Allah'ı zikredenlere ne mutlu
Beşinci kapıda duran melek dahi, şöyle sesleniyordu: Bu gece Allah korkusundan üzgün kimselere ne mutlu
Altıncı kapıda duran melek zeka, şöyle sesleniyordu: Bu gece Müslümanlara ne mutluYedinci kapıda da bir melek durmuş şöyle sesleniyordu: Günahının bağışlanmasını dileyen değil mu oysa, günahları bağışlansın
Bunları gördükten sonra, Cebrail'e sordum: Bu kapılar ne zamana dek açık kalacak?
Şöyle dedi: Ya Muhammed, Allahu Teala, bu gece, Kelp kabilesinin koyunlarının tüyleri sayısı kadar kimseyi cehennemden azat eder
Hz Ayşe Radıyallahu Anha anlatıyor: Resulullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdular ama: Allah Teala Hazretleri, Nıfsu Şa'ban gecesinde dünya semasına iner ve Kelb kabilesinin koyunlarının tüyünün adedinden daha çok sayıda günahı affeder
Berat Gecesinin Mahiyeti ve Önemi
Yıllık bir program çerçevesinde yürütülen ticari faaliyetler yıl sonunda o program esaslarına tarafından kontrol) ve yoklama edilir Kâr zarar hesapları yapılır Kesin hesabın tespitinden sonra da gelecek yılın programı hazırlanarak şeklini alır
Her yıl bitmiş edilen bu teftiş ve tespit işlemleri baştan sona ekonomik hayatta kararlı ve sağlam bir ilerlemenin temini mümkün olur
Bu misalin ışığında manevi hayatımıza ve faaliyetlerimize bakalım Dünya, âhiret hayatının kazanılması için yaratılmış bir manevi ticaret yeri olduğuna kadar, o ticaretle ilgili faaliyetlerin de takvim muhasebeye emrindeki olması gayet tabiidir
Bu muhasebenin vakti üç ayların içindedir Patent Kandili ile başlayıp Kadir Gecesiyle biten devreye rastlar
Duhan Sûresinin 2, 3 ve 4 âyetlerinin Patent Gecesinden bahsettiği bildirilmektedir Âyetlerin meali şöyle:
O anlaşılır biçimde kitaba and olsun fakat, biz onu aslında mübarek bir gecede indirdik Çünkü biz onunla insanları uyarmaktayız Tüm hikmetli işler o gecede tefrik olunur
Bu âyetler hakkında iki gösterme vardır Çoğu tefsir bilginlerinin görüşüne kadar, bu mübarek gece Kadir Gecesidir İkrime bin Ebi Cehil'in de dahil olduğu bir grup bilgin ise; bu gecenin Berat Gecesi olduğunu söylemişlerdir Her iki tefsiri birleştiren öteki bir görüşe göre de, hikmetli işlerin ayırımının yapılmasına Berat Gecesinde başlanmakta ve bu operasyon Kadir Gecesine kadar devam etmektedir Bu hikmetli işler nelerdir ve âyetin mânası nedir?
Yıllık felek programı
İbni Abbas'tan söylenti edildiğine göre, hikmetli işlerin birbirinden ayırd edilmesi şu şekilde eğilim etmektedir:
Bu seneden gelecek seneye değin meydana gelecek olayların tümü ayrı olarak melekler kadar defterlere yazılır Rızıklar, eceller, zenginlik, yoksulluk, ölümler, doğumlar defalarca bu esnada kaydedilir O yılki hacıların sayısı bile bu devrede takdir olunur Herkesin ve herşeyin o yıl içindeki mukadderatı kaydedilir
Rızıkla alakalı defterler Mikail Aleyhisselâma verilir
Savaşlarla ilgili defterler Cebrail Aleyhissalama verilir
Ameller nüshası dünya semasında görevli melek olan İsrafil'e verilir ki bu büyük bir melektir
Vefat ve musibetlerle ilgili defter de Azrail Aleyhisselâma teslim edilir
Fahreddin erRâzînin açıklamasına tarafından bu defterlerin düzenlenmesi Patent Gecesinde başlar, Kadir Gecesinde tamamlanarak her defter sahibine teslim edilir1
Patent Kandilinin tüm senede bir kudsi çekirdek hükmünde ve beşer mukadderatının programı nev'inden olması cihetiyle Leylei Kadrin kudsiyetindeolması bu manalara dayanmaktadır2
Kur'ân'ın bu gecede indirilmesi meselesine ise şöyle bir izah etme getirilmektedir:
Berat gecesi, Kuranı Kerimin Levhi Mahfuzdan dünya semasına toptan indirildiği gecedir Buna inzal denir Kadir gecesinde ise Peygamberimize ilk olarak ve parça parça indirilmeye başlanmıştır Buna da tenzil denir
Patent Gecesinin özellikleri
Tefsirlerde bu gece ile ilgili olarak şu şekilde izahlar yer almaktadır: Aidat ödendiği süre nasıl fakat ödenti borçlusuna borcundan kurtulduğunu bildiren bir belge veriliyorsa, Allah Azze ve Celle de Patent Gecesinde mü'min kullarına patent yazan Zaten bu gecenin dört adı vardır: Kutsal Gece, Berae Gecesi, Sakk Gecesi Evrak ve senet (Allah Teala bu gece mü'min kullarına beraet yazar), Rahmet Gecesi
Berat, beraetkelimesi elberâekelimesinin Türkçedeki kullanılış şeklidir Beri elde etmek, aklanmak, pak ve suçsuz çıkmak demektir
Berâetiki şey aralarında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması veya yükümlülüğünün bulunmaması anlamına gelmektedir Mü'minlerin bu gece günah yüklerinden kurtulup İlâhî bağışa ermeleri umulduğu için de Berat Gecesi denmiştir
Bir kısım âlimlerin, kıblenin Kudüs'teki Mescidi Aksâ'dan Mekke'deki Kabe istikametine çevrilmesinin Hicretin ikinci yılında Berat Gecesinde gerçekleştiğini kabul etmeleri de geceye ayrı bir yük kazandırmaktadır3
Berat Gecesinin beş öbür özelliği vardır
1 Bütün hikmetli işlerin ayırımına başlanması
2 Bu gecede yapılacak ibadetlerin öteki vakitlere nispetle kat kat sevaplı olması
3 İlâhi rahmetin tüm âlemi kuşatması
4 Allah'ın af ve bağışlamasının coşması
5 Peygamberimize bütün bir şefaat yetkisinin verilmiş olması
Bir rivayette bildirildiğine göre Resulullah Aleyhissalâtü Vesselam Şâban'ın onüçüncü gecesi ümmeti hakkında şefaat niyaz etti, üçte biri verildi Ondördüncü gecesi niyaz etti üçte ikisi verildi Onbeşinci gecesi niyaz etti, hepsi verildi Fakat Allah'tan devenin kaçması gibi kaçanlar diğer
Zemzem kuyusunun bu gecede açık bir şekilde coşup çoğalması da bu manaları kuvvetlendiren kutsal bir dikkat çekici olarak yorumlanmaktadır4
Peygamber Efendimiz bir hadisi şeriflerinde Berat Gecesinin feyiz ve bereketini dağıtılmış şekillerde nazara vermektedir
Şâban'ın 15 gecesi geldiğinde geceyi açıkgöz ibadetle, gündüzü de oruçlu olarak geçirin O gece güneş battıktan daha sonra Allah rahmetiyle dünya semasına tecelli eder ve şöyle seslenir:
İstiğfar eden yok mu, affedeyim ve bağışlayayım Rızık isteyen yok mu, derhal rızık vereyim
Başına bir musibet gelen yok mu, derhal afiyet ve sıhhat vereyim
Böylece tan yerinin ağarmasına kadar bu şekilde devam eders
Çünkü o gece İlâhi rahmet coşmuştur Patent Gecesi beşer mukadderatının programı çizilirken insanlara bahşedilen özgün bir fırsattır Bu fırsatı değerlendirip günahlarını affettirebilen, gönlünden geçirdiklerini bütün samimiyetiyle Cenabı Hakka iletip isteklerini Ondan istek eden ve belalardan Ona sığınan bir insan ne değin bahtiyardır Buna karşılık, her tarafı kuşatan rahmet tecellisinden istifade edemeyen bir insan ne dek bedbahttır
Bu gece bağışlama dışı kalanlar
Peygamber Efendimiz bu gecede bağışlama dışı kalanları şu hadisleri ile bildirmektedir:
Belirli ama, Allah Azze ve Celle Şâban'ın onbeşinci gecesinde rahmetiyle yetişip herşeyi kuşatır Tüm mahlukatına mağfiret eder Yalnızca müşrikler ve kalbleri düşmanlık hissiyle dolu olup insanlarla zıtlaşmaktan başka bir şey düşünmeyenler müstesna6 Ulu Allah bu gece bütün Müslümanlara mağfiret buyurur, ancak kâhin, büyücü yoksa müşahin (fazla kin güden) veya içkiye düşkün olan ya da belli başlı babasını inciten yoksa zinaya ısrarla aralıksız müstesna7
Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesi tecelli eder ve esasbabasına asi olanlarla Allah'a müşterek koşanlar açık havada kalan bütün kullarını bağışlar8
Üç aylara bambaşka bir ruh ve mâna içinde giren Peygamber Efendimiz bilhassa Şaban ayına özel bir itina gösterir, başka zamanlarda görülmemiş bir derecede ibadete ve âhiret işlerine yönelirdi Bu ayın birçok günlerini oruçlu geçirirken, geceleri de diğer gecelerden çok öbür bir şekilde ihya ederdi
Bir Berat Gecesinde uyanıp da Resulullah Aleyhissalâtü Vesselamı yanına bulamayan Hz Âişe kalkarak Efendimizi aramaya başladı Sonunda Peygamberimizi Cennetü'1Bakî mezarlığında başını semaya kaldırmış halde buldu
Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam kutsal hanımına Berat Gecesinin faziletini şöyle anlattı:
Muhakkak ama, Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesinde dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve Benî Kelb Kabilesinin koyunlarının kılları sayısınca insanları mağfiret eder5
Tüm mahlukatına mağfiret eder Yalnızca müşrikler ve kalbleri düşmanlık hissiyle doymuş olup insanlarla zıtlaşmaktan diğer bir şey düşünmeyenler müstesna6 Ulu Allah bu gece bütün Müslümanlara mağfiret buyurur, ama kâhin, sihirbaz yahut müşahin (çok kin güden) ya da içkiye düşkün olan ya da asıl babasını inciten yoksa zinaya ısrarla devam eden müstesna7
Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesi tecelli eder ve başlıcababasına asi olanlarla Allah'a ortak koşanlar dışında kalan tüm kullarını bağışlar8
Üç aylara farklı bir ruh ve mâna içinde giren Peygamber Efendimiz bilhassa Şaban ayına özel bir itina gösterir, diğer zamanlarda görülmemiş bir derecede ibadete ve âhiret işlerine yönelirdi Bu ayın çoğu günlerini oruçlu geçirirken, geceleri de diğer gecelerden fazla bambaşka bir şekilde ihya ederdi
Bir Patent Gecesinde uyanıp da Resulullah Aleyhissalâtü Vesselamı yanında bulamayan Hz Âişe kalkarak Efendimizi aramaya başladı Sonunda Peygamberimizi Cennetü'1Bakî mezarlığında başını semaya kaldırmış halde buldu
Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselam kutsal hanımına Patent Gecesinin faziletini şöyle anlattı:
Belli oysa, Allah Teâlâ Şâban'ın onbeşinci gecesinde dünya semasına rahmetiyle tecelli eder ve Benî Kelb Kabilesinin koyunlarının kılları sayısınca insanları mağfiret eder9
İşlenen sevaplı amellerin değeri başka zamanlarda on ise, Berat Kandilinde yirmi bindir Meselâ başka zamanlarda okuduğumuz bir tek Kur'ân harfine on sevap veriliyorsa, bu gecede her bir harfine yirmi bin sevap verilmektedir
Bu bakımdan bütün bir ihlâsla çalışıp ihyasına gayret gösterebildiğimiz takdirde Patent Kandili elli bin yıllık bir ibadet hayatının sevabını bir gece içinde bize kazandırabilir
Onun için elden geldiği dek Kur'ân ve istiğfar ve salavatla meşgul olmak büyük bir kârdır10
Tek kişinin alıştırma ve kazanma gücü maddi hayatta olduğu gibi manevi hayatta da sınırlıdır diyorsak, bunun çaresi vardır Benzer gayeyi paylaşan ve dünyada aynı maksatla yaşamış mü'min kardeşlerimizle birlikte teşkil ettiğimiz manevi şirket; bize hesabından âciz kalacağımız sonsuz bir manevi serveti kazandırabilir Üstelik maddesel kazançlarda kâr, ortaklar aralarında bölünerek küçüldüğü halde mânevi kârda böyle bir şey elbette söz konusu değildir Çünkü manevi faaliyetler nurludur Nur ise somut eşya gibi küçülmez ve bölünmez
*