Tarihimiz boyunca Türkçemizi ustalıkla kullanarak eserler yazmış sayısız edebiyatçımız var. Mevzu şiir olunca, Nazım Hikmet ismi Türk şiirinin tartışılmaz ustalarından biridir. Maalesef kendisi Kurtuluş Savaşı dahil ülkenin en makus vakitlerini yaşamış, hayatının büyük bir kısmını mahpusta geçirmiş, geri kalanını ise memleketin uzakta tamamlayarak hasret içinde bu dünyadan göçüp gitmiştir.
Pek çok farklı tıpta eser verse de Nazım Hikmet her vakit kendini şair olarak tanıtmış ve Türkçeyi ustalıkla kullandığı sayısız şiiri bize armağan etmiştir. Usta şairin kaleminden çıkan şiirler, yıllar içinde pek çok usta müzisyenin notalarıyla buluşmuş ve ortaya vakitsiz müzikler çıkmıştır. Gelin Nazım Hikmet şiirlerinden bestelenen kimi müziklere yakından bakalım ve bir sefer daha bu türlü bir insan öz lisanımızda şiir yazdığı için ne kadar şanslı olduğumuzu hatırlayalım.
- Bazı şiirler besteye uygun olarak düzenlendiği için müzik ile farklılık gösterebilir.
Nazım Hikmet şiirlerinden bestelenen birtakım müzikler:
- Seni Düşünmek Hoş Şey / Ezginin Günlüğü
- Sen / Yeni Türkü
- Karlı Kayın Ormanında / Zülfü Livaneli
- Ceviz Ağacı / Cem Karaca
- Bor Oteli / Hüsnü Arkan
- Geberiyorum / Athena
- Hoş Geldin Bayanım / İlhan İrem
- Aynı Kısımdaydık / Ahmet Kaya
- Seviyorum Seni / Onur Akın
- Çok Yorgunum / Cem Karaca
- Güzel Günler Göreceğiz / Edip Akbayram
- Saat Dört Mahrum / Zülfü Livaneli
- Herkes Üzeresin / Cem Karaca
- Bu Memleket Bizim / Suavi
Seni düşünmek hoş şey,
ümitli şey,
dünyanın en hoş sesinden
en hoş şarkıyı dinlemek üzere birşey...
Fakat artık ümit yetmiyor bana,
ben artık müzik dinlemek değil,
şarkı söylemek istiyorum...
Her şeyim ve daha fazlası: Sen / Yeni Türkü
Sen esirliğim ve hürriyetimsin,
Çıplak bir yaz gecesi üzere yanan etimsin,
Sen memleketimsin.
Sen ela gözlerinde yeşil hareler,
Sen büyük, hoş ve muzaffer
ve ulaşıldıkça ulaşılmaz olan hasretimsin...
Hangisi daha uzak: Karlı Kayın Ormanında / Zülfü Livaneli
Karlı kayın ormanında
yürüyorum geceleyin.
Efkârlıyım, efkârlıyım,
elini ver, nerde elin?
Ayışığı renginde kar,
keçe çizmelerim ağır.
İçimde çalınan ıslık
beni nereye çağırır?
Memleket mi, yıldızlar mı,
gençliğim mi daha uzak?
Kayınların arasında
bir pencere, sarı, sıcak.
Ben ordan geçerken biri :
"Amca, dese, gir içeri."
Girip yerden selâmlasam
hane içindekileri.
Eski takvim hesabıyle
bu sabah başladı bahar.
Geri geldi Memed'ime
yolladığım oyuncaklar.
Kurulmamış zembereği
küskün duruyor kamyonet,
yüzdüremedi leğende
beyaz kotrasını Memet.
Kar tertemiz, kar kabarık,
yürüyorum yumuşacık.
Dün gece on bir buçukta
ölmüş Berut, tanışırdık.
Bende boz bir halısı var
bir de kitabı, imzalı.
Elden ele geçer kitap,
daha yüz yıl yaşar halı.
Yedi doruklu şehrimde
bıraktım gonca gülümü.
Ne mevtten korkmak ayıp,
ne de düşünmek vefatı.
En acayip gücümüzdür,
kahramanlıktır yaşamak :
Öleceğimizi bilip
öleceğimizi mutlak.
Memleket mi, daha uzak,
gençliğim mi, yıldızlar mı?
Bayramoğlu, Bayramoğlu,
ölümden öte köy var mı?
Geceleyin, karlı kayın
ormanında yürüyorum.
Karanlıkta etrafımı
gündüz üzere görüyorum.
Şimdi şurdan saptım mıydı,
şose, tirenyolu, ova.
Yirmi beş kilometreden
pırıl pırıldır Moskova...
Kimse duymasın: Ceviz Ağacı / Cem Karaca
Başım köpük köpük bulut, içim dışım deniz,
ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda,
budak budak, şerham şerham ihtiyar bir ceviz.
Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında.
Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda.
Yapraklarım suda balık üzere kıvıl kıvıl.
Yapraklarım ipek mendil üzere tiril tiril,
koparıver, gözlerinin, gülüm, yaşını sil.
Yapraklarım ellerimdir, tam yüz bin elim var.
Yüz bin elle dokunurum sana, İstanbul'a.
Yapraklarım gözlerimdir, şaşarak bakarım.
Yüz bin gözle seyrederim seni, İstanbul'u.
Yüz bin yürek üzere çarpar, çarpar yapraklarım.
Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane Parkı'nda.
Ne sen bunun farkındasın, ne polis farkında.
Gurbet elde bir gece: Bor Oteli / Hüsnü Arkan
Şu Varna’da uyumanın yolu yok geceleri,
uyumanın yolu yok
yıldızların bolluğundan,
yakınlığından parlaklığından,
kumlukta hışırtısından meyyit dalgaların,
sedefleriyle,
çakıllarıyla,
tuzlu yosunların hışırtısı;
denizde bir yürek üzere atan motor sesinden,
İstanbul’dan çıkıp
Boğaz’ı geçip
odamı dolduran anıların yüzünden
kimisinin gözü yeşil,
kimisinin bilekleri kelepçeli
kimisinin bir mendil var elinde,
lavanta çiçeği kokuyor mendil.
Şu Varna’da uyumanın yolu yok, gülüm
Şu Varna’da, Bor Oteli’nde.
Geçer de gitmez birtakımı: Geberiyorum / Athena
Geçip gitmiş günler gelin
Rakı için sarhoş olun
Islıkla bir şeyler çalın
Geberiyorum kederden
İlerdeki hoş günler
Beni görmeyecek onlar
Bari selam yollasınlar
Geberiyorum kederden
Başladığım bugünkü gün
Yarıda kalabilirsin
Geceye varmadan yahut
Çok büyük olabilirsin
Ne aşk ancak: Güzel Geldin Bayanım / İlhan İrem
Hoş geldin bayanım benim güzel geldin
yorulmuşsundur;
nasıl etsemde yıkasam ayacıklarını
ne gül suyum ne gümüş leğenim var,
susamışsındır;
buzlu şerbetim yok ki ikram edeyim
acıkmışsındır;
beyaz ketenli örtülü sofralar kuramam
memleket üzere fakirdir odam.
Hoş geldin bayanım benim güzel geldin
ayağını basdın odama
kırk yıllık beton, çayır çimen şimdi
güldün,
güller açıldı penceremin demirlerinde
ağladın,
avuçlarıma döküldü inciler
gönlüm üzere zengin
hürriyet üzere aydınlık oldu odam...
Hoş geldin bayanım benim beğenilen geldin.
Yüzyılın yalnızlığı: Birebir Kısımdaydık / Ahmet Kaya
Yüz yıl oldu yüzünü görmeyeli,
belini sarmayalı,
gözünün içinde durmayalı,
aklının aydınlığına sorular sormayalı,
dokunmayalı sıcaklığına karnının.
Yüz yıldır bekler beni
bir kentte bir bayan.
Aynı kısımdaydık, tıpkı kısımdaydık.
Aynı koldan düşüp ayrıldık.
Aramızda yüz yıllık vakit,
yol yüz yıllık.
Yüz yıldır alacakaranlıkta
koşuyorum akabinde.
Bambaşka bir sevda: Seviyorum Seni / Onur Akın
Seviyorum seni
Ekmeği tuza banıp yer gibi
Geceleyin ateşler içinde uyanarak
Ağzımı dayayıp musluğa
Su içer üzere.
Ne vakit seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akşam seninle
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir modül mavi deniz alır beni.
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum ellerimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları...
Ağır posta paketini
neyin nesi belirsiz
telaşlı, sevinçli, kuşkulu açar gibi
Seviyorum seni
denizi birinci kere uçakla geçer gibi
İstanbul'da yumuşacık kararırken ortalık
içimde kımıldayan birşeyler gibi
Seviyorum seni
Yaşıyoruz çok şükür der üzere.
Yıllar süren yollar: Çok Yorgunum / Cem Karaca
Çok yorgunum, beni bekleme kaptan.
Seyir defterini diğeri yazsın.
Çınarlı, kubbeli, mavi bir liman.
Beni o limana çıkaramazsın...
Elbet bir gün: Hoş Günler Göreceğiz / Edip Akbayram
Güzel günler göreceğiz çocuklar
Motorları maviliklere süreceğiz
Çocuklar inanın inanın çocuklar
Güzel günler göreceğiz güneşli günler
Hani artık bize
Cumaları, pazarları çiçekli bahçeler vardır,
Yalnız cumaları,yalnız pazarları
Hani artık biz
Bir peri masalı dinler üzere seyrederiz
Işıklı caddelerde mağazaları,
Hani bunlar
77 katlı yekpare camdan mağazalardır.
Hani artık biz haykırırız
Cevap:
Açılır kara kaplı kitap:Zindan
Kayış kapar kolumuzu
Kırılan kemik, kan
Hani artık bizim soframıza
Haftada bir et gelir
Ve
Çocuklarımız işten eve
Sapsarı iskelet gelir
Hani artık biz
İnanın hoş günler göreceğiz çocuklar
Güneşli günler göreceğiz
Motorları maviliklere süreceğiz çocuklar
Işıklı maviliklere süreceğiz
Tik tak, tik tak, tik tak: Saat Dört Mahrum / Zülfü Livaneli
Saat dört, yoksun
Saat beş, yok.
Altı, yedi, sonraki gün, daha sonraki ve tahminen kimbilir?
Kitap okurum
İçinde sen varsın
Şarkı dinlerim İçinde sen
Oturdum ekmeğimi yerim
Karşımda sen oturursun
Çalışırım, Karşımda sen
En hoş deniz,
Henüz gidilmemiş olandır
En hoş çocuk
Henüz büyümedi
En hoş günlerimiz
Henüz yaşamadıklarımız
Ve sana söylemek istediğim
En hoş söz
Henüz söylememiş olduğum sözdür
O artık ne yapıyor?
Şu anda artık, artık, şimdi
Evde mi, sokakta mı?
Çalışıyor mu, uzanmış mı, ayakta mı?
Kolunu kaldırmış olabilir, hey gülüm
Beyaz kalın bileğini nasıl da çırçıplak eder bu hareketi
O artık ne yapıyor
Şu anda artık, artık, şimdi
Belki dizinde bir kedi yavrusu var, okşuyor
Belki de yürüyordur, adımını atmak üzeredir
Her kara günümde onu bana
Tıpış tıpış getiren sevgili
Canımın içi ayaklar
Ve ne düşünüyor, beni mi?
Yoksa ne bileyim
Fasulyenin neden
Bir türlü pişmediğini mi?
Yahut insanların birçoklarının neden böyle
Bedbaht olduğunu mu?
O artık ne düşünüyor
Şu anda artık, şimdi
Saat dört, yoksun
Saat beş, yok.
Altı, yedi, sonraki gün, daha sonraki ve tahminen kimbilir?
Eskisi üzere değil: Herkes Üzeresin / Cem Karaca
GözIerim gözünde aşkı seçmiyor
OnIardan kaIbime sevda geçmiyor
Ben yordum ruhumu biraz da sen yor
Çünkü bence artık herkes üzeresin
YoIunu bekIerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizIice
KaIbime baktım da işte güzelce
AnIadım ki sen de herkes üzeresin
Büsbütün unuttum seni eminim
Maziye karıştı artık yeminim
KaIbimde senin için yok biIe kinim
Bence sen de artık herkes gibisin
İnadına bağırmak için: Bu Memleket Bizim / Suavi
Dörtnala gelip Uzak Asya'dan
Akdeniz'e bir kısrak başı üzere uzanan
bu memleket, bizim.
Bilekler kan içinde, dişler kenetli, ayaklar çıplak
ve ipek bir halıya benziyen toprak,
bu cehennem, bu cennet bizim.
Kapansın el kapıları, bir daha açılmasın,
yok edin insanın beşere kulluğunu,
bu dâvet bizim....
Yaşamak bir ağaç üzere tek ve hür
ve bir orman üzere kardeşçesine,
bu hasret bizim...
Türkçenin en hoş şiirlerine imza atan Türk şairi Nazım Hikmet’in şiirlerinden bestelenmiş en hoş müziklerden kimilerini listeledik ve bu şiirlere yer verdik. Elbette daha pek çok Nazım müziği var. Listemizde olmayan öteki Nazım Hikmet şiirlerinden bestelenmiş müzikleri yorumlarda paylaşabilirsiniz.