Beyin Hastalıkları
Beyin hastalıklarında genlerin rolunun kesin olarak bilinmediğini soyleyen Florance Nightingale Hastanesi doktorlarından, beyin hastalıkları cerrahı Prof Dr Orhan Barlas, hastalığın turune gore tedavi olanaklarının ceşitli olduğunu da acıklıyor
Beyin hastalıkları'nın ceşitlerine gelince,
Kalıtsal (gelişimsel)
Tumoral
Vaskuler (damar)
Enfeksiyon
Travma
Dejeneratif
Metabolik
Psikiyatrik
olmak uzere 8 bolumde toplanıyor
Turkiye'de en cok goruleni ise damar hastalıkları Kalıtsal hastalıklar icinde en sık rastlananlar arasında kafadaki şekil bozuklukları var Orneğin, cocuğun kafası enlemesine ya da boylamasına normal olculerden farklılık gosteriyor Ustelik şekil olarak da bariz bir bicimde anormallik oluyor
Tumoral hastalıklar ise, 100 bin kişiden 25'inde goruluyor Tumorler ya beyin hucrelerinden (noron) ya da beyin kılıfından cıkıyor İyi huylu olduğu takdirde sorun yok Ancak kotu huylu ise cerrahi mudahale gerekiyor Peki tumor hangi belirtilerle ortaya cıkıyor?
Ozellikle sabahları uyanıldığında şiddetli başağrıları ve mide bulantısı ile kusma oluyor Dolayısıyla bu tip durumlarda hemen bir doktora gitmek gerekiyor Ayrıca beyin tumorleri vucutta oluşan diğer tumorlere benzemiyor Cunku beyin icinde buyuyen tumor, kafa sert olduğu icin icerde sıkıştırma yapıyor Sıkışan bolge işe yaramaz hale geliyor Daha sonra da beyin icindeki bolgeler yavaş yavaş zedeleniyor ve hareket, konuşma yetisi gibi fonksiyonları etkileyen merkezler sakatlanıyor
Bir sure sonra ise kişi elini, ayağını oynatamıyor, felc oluyor Bu durumda yani beyin fıtıklanmalarında solunum merkezi sıkışıyor ve hasta oluyor Kısacası kotu huylu tumorler icin cerrahi mudahale şart oluyor Ama bu mudahaleden sonra da tumor tekrarlayabiliyor
Damar hastalıkları, tıkanma ve kanama şeklinde meydana geliyor Orneğin, birdenbire beyin damarlarında tıkanma olabiliyor Ya boyunda şah damarı ya da kucuk damarlar tıkanıyor ve kişi felc oluyor Damar hastalıkları, daha cok ileri yaştaki kişilerde goruluyor Tabii kolesterol, sigara gibi faktorler de damar tıkanıklığına yol acıyor
Beyin ici kanamaya gelince, bir nedeni yuksek tansiyon Bir de anevrizma denilen rahatsızlık var Damarların kenarında kucuk baloncukların oluşmasıyla meydana geliyor Anevrizma, doğumsal bir rahatsızlık yani cocuğun doğumu esnasında gelişen olaylardan kaynaklanıyor Kısacası anevrizma, damar yapısındaki bozukluktan kaynaklanıyor Oldurucu olabiliyor
Beyin apseleri, menenjit ve ensefalit ise enfeksiyon hastalıkları arasında en sık gorulenler Menenjit, beyin kılıflarının, ensefalit ise beyin dokusunun iltihaplanmasından oluşuyor
Beyin travmaları, herhangi bir kazada beynin yaralanmasından kaynaklanıyor Beyin yaralanınca, kanama beynin calışmasını engelliyor Hasta bitkisel hayata giriyor
Tabii tum bunların arasında bir de Sara (Epilepsi) hastalığı var ki, bir grup beyin hucresinin kontrolsuz anormal deşarjları sonucunda ortaya cıkıyor Cocuklarda olduğunda, beyin hucrelerinin iyi calışmadığı anlaşılıyor İlac tedavisi yapılıyor Genelde ya doğum sırasında ya da doğum sonrasındaki durumlarda cocuk saraya yakalanabiliyor
Sebebi bilinmeden, beyinde bir bolgenin calışmasının durması ile birlikte dejeneratif hastalıklar meydana geliyor Orneğin parkinson ya da alzheimer hastalığı ile karşılaşılıyor Metabolik hastalıklar ise kalıtımsal ve coğunlukla da tedavisi mumkun olamıyor
Yaşamımızın bağlı bulunduğu organ beyin, bazı psikiyatrik hastalıkların da nedeni olabiliyor Şizofreni, nevroz depresyon ve lityum tuzunun eksikliğinden kaynaklanan manikdepresif bunlardan birkacı Coğuna ilac tedavisi veriliyor
Dyscalculia
Bazı cocuklar, matematik ve aritmetik dersinde başarısız oluyorlar ve bu cocukların coğu zaman zekalarından şuphe ediliyor Ancak işin aslı hic de boyle değil Yani metametik ve aritmetiği algılamama gibi bir sorundan kaynaklanan Dyscalculiadenilen rahatsızlık tedavi edilebiliyor
012 aylar arasında bir bebeğin buyume ve gelişmesi fetal (anne karnındaki) hayattaki gibi hızla devam ediyor Bu donemde merkezi sinir sisteminin ve beyin fonksiyonlarının tam gelişememesinden dolayı da Dyscalculiameydana geliyor Okul cocuklarının yaklaşık %610'unda goruluyor aritmetik bozukluğu
Bununla birlikte cocukta algılama, dikkat ve hafıza fonksiyonlarında bozukluklar, yetersizlikler on planda Bu sorunu taşıyan bir cocuk, sayıları ve sembolleri karıştırıyor, sağsol, yon ve mesafeyi şaşırıyor, once ve sonra gibi sıralı işlerde gucluk cekiyor Problemleri okuma, anlama ve cozmede zorlanıyor İşlemleri soldan yapıyor, carpım tablosunu oğrenemiyor, geometrik şekilleri isimlendiremiyor
Dyscalculiakonusunda bilgi veren İstanbul Tıp Fakultesi'den Cocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Başkanı PedagogDanışman Dr Umran Korkmazlar, bu sorunla ilgili cok cocuk hastası olduğunu soyledi
Dyscalculianın risk faktorlerinin başında ise genetik hastalıklar, yakın akraba evlilikleri, yetersiz cevre koşulları, 16 yaşından kucuk, 35 yaşından buyuk gebelik, hamilelikte gecirilen bazı hastalıklar, kanama, kan uyuşmazlığı, hamilelikte rontgene girmek, ilac, sigara, alkol ve kahve kullanımı, annecocuk ilişkisindeki yetersizlik gibi olumsuzluklar yer alıyor Cocuğun durumu eğer okula başlamadan once saptanırsa psikopedagojik yaklaşımla tedavi edilebiliyor
Son gelişmeler
Beyin hastalıkları tedavisinde Dunya'da ve Turkiye'deki en son gelişmeleri Amerikan Hastanesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakultesi doktorlarından Beyin Cerrahisi Uzmanı Prof Dr Ali Cetin Sarıoğlu anlattı: Beyin cerrahisi, Turkiye'de cok gelişmiş ve genc bir bolum Avrupa'nın da cok ustunde başarılar elde ediliyor ulkemizde Dunya'da beyin cerrahisi ile ilgili olarak geliştirilen yeni bir yontem yok Ancak, tumorun cinsini belirleyen bir alet uzerinde calışmalar devam ediyor
Şu anda beyin hastalıklarının teşhişinde tomografi, MR (manyetik rezonans sistemi) ve anjiyografi uygulanıyor Hastalığın ceşidine gore bu yontemlerden birisi seciliyor Orneğin tumorlerde MR, damar hastalıklarında da anjiyografi kullanılıyor
Peki tomografi olmadan once ne yapılıyordu, yani teşhis nasıl koyuluyordu sorusunun yanıtı ise: Boyundan şah damarına bir iğne sokularak tanı koyulmasına calışılıyordu Ama tabii bu cok ilkel bir yontemdi Ustelik yanlış kararlar ve hatalar da cok fazla oluyordu 1975 yılından itibaren, tomografinin ulkemize gelmesiyle birlikte, beyin cerrahisi de gelişmeye başladı
Beyin hastalıklarında genlerin rolunun kesin olarak bilinmediğini soyleyen Florance Nightingale Hastanesi doktorlarından, beyin hastalıkları cerrahı Prof Dr Orhan Barlas, hastalığın turune gore tedavi olanaklarının ceşitli olduğunu da acıklıyor
Beyin hastalıkları'nın ceşitlerine gelince,
Kalıtsal (gelişimsel)
Tumoral
Vaskuler (damar)
Enfeksiyon
Travma
Dejeneratif
Metabolik
Psikiyatrik
olmak uzere 8 bolumde toplanıyor
Turkiye'de en cok goruleni ise damar hastalıkları Kalıtsal hastalıklar icinde en sık rastlananlar arasında kafadaki şekil bozuklukları var Orneğin, cocuğun kafası enlemesine ya da boylamasına normal olculerden farklılık gosteriyor Ustelik şekil olarak da bariz bir bicimde anormallik oluyor
Tumoral hastalıklar ise, 100 bin kişiden 25'inde goruluyor Tumorler ya beyin hucrelerinden (noron) ya da beyin kılıfından cıkıyor İyi huylu olduğu takdirde sorun yok Ancak kotu huylu ise cerrahi mudahale gerekiyor Peki tumor hangi belirtilerle ortaya cıkıyor?
Ozellikle sabahları uyanıldığında şiddetli başağrıları ve mide bulantısı ile kusma oluyor Dolayısıyla bu tip durumlarda hemen bir doktora gitmek gerekiyor Ayrıca beyin tumorleri vucutta oluşan diğer tumorlere benzemiyor Cunku beyin icinde buyuyen tumor, kafa sert olduğu icin icerde sıkıştırma yapıyor Sıkışan bolge işe yaramaz hale geliyor Daha sonra da beyin icindeki bolgeler yavaş yavaş zedeleniyor ve hareket, konuşma yetisi gibi fonksiyonları etkileyen merkezler sakatlanıyor
Bir sure sonra ise kişi elini, ayağını oynatamıyor, felc oluyor Bu durumda yani beyin fıtıklanmalarında solunum merkezi sıkışıyor ve hasta oluyor Kısacası kotu huylu tumorler icin cerrahi mudahale şart oluyor Ama bu mudahaleden sonra da tumor tekrarlayabiliyor
Damar hastalıkları, tıkanma ve kanama şeklinde meydana geliyor Orneğin, birdenbire beyin damarlarında tıkanma olabiliyor Ya boyunda şah damarı ya da kucuk damarlar tıkanıyor ve kişi felc oluyor Damar hastalıkları, daha cok ileri yaştaki kişilerde goruluyor Tabii kolesterol, sigara gibi faktorler de damar tıkanıklığına yol acıyor
Beyin ici kanamaya gelince, bir nedeni yuksek tansiyon Bir de anevrizma denilen rahatsızlık var Damarların kenarında kucuk baloncukların oluşmasıyla meydana geliyor Anevrizma, doğumsal bir rahatsızlık yani cocuğun doğumu esnasında gelişen olaylardan kaynaklanıyor Kısacası anevrizma, damar yapısındaki bozukluktan kaynaklanıyor Oldurucu olabiliyor
Beyin apseleri, menenjit ve ensefalit ise enfeksiyon hastalıkları arasında en sık gorulenler Menenjit, beyin kılıflarının, ensefalit ise beyin dokusunun iltihaplanmasından oluşuyor
Beyin travmaları, herhangi bir kazada beynin yaralanmasından kaynaklanıyor Beyin yaralanınca, kanama beynin calışmasını engelliyor Hasta bitkisel hayata giriyor
Tabii tum bunların arasında bir de Sara (Epilepsi) hastalığı var ki, bir grup beyin hucresinin kontrolsuz anormal deşarjları sonucunda ortaya cıkıyor Cocuklarda olduğunda, beyin hucrelerinin iyi calışmadığı anlaşılıyor İlac tedavisi yapılıyor Genelde ya doğum sırasında ya da doğum sonrasındaki durumlarda cocuk saraya yakalanabiliyor
Sebebi bilinmeden, beyinde bir bolgenin calışmasının durması ile birlikte dejeneratif hastalıklar meydana geliyor Orneğin parkinson ya da alzheimer hastalığı ile karşılaşılıyor Metabolik hastalıklar ise kalıtımsal ve coğunlukla da tedavisi mumkun olamıyor
Yaşamımızın bağlı bulunduğu organ beyin, bazı psikiyatrik hastalıkların da nedeni olabiliyor Şizofreni, nevroz depresyon ve lityum tuzunun eksikliğinden kaynaklanan manikdepresif bunlardan birkacı Coğuna ilac tedavisi veriliyor
Dyscalculia
Bazı cocuklar, matematik ve aritmetik dersinde başarısız oluyorlar ve bu cocukların coğu zaman zekalarından şuphe ediliyor Ancak işin aslı hic de boyle değil Yani metametik ve aritmetiği algılamama gibi bir sorundan kaynaklanan Dyscalculiadenilen rahatsızlık tedavi edilebiliyor
012 aylar arasında bir bebeğin buyume ve gelişmesi fetal (anne karnındaki) hayattaki gibi hızla devam ediyor Bu donemde merkezi sinir sisteminin ve beyin fonksiyonlarının tam gelişememesinden dolayı da Dyscalculiameydana geliyor Okul cocuklarının yaklaşık %610'unda goruluyor aritmetik bozukluğu
Bununla birlikte cocukta algılama, dikkat ve hafıza fonksiyonlarında bozukluklar, yetersizlikler on planda Bu sorunu taşıyan bir cocuk, sayıları ve sembolleri karıştırıyor, sağsol, yon ve mesafeyi şaşırıyor, once ve sonra gibi sıralı işlerde gucluk cekiyor Problemleri okuma, anlama ve cozmede zorlanıyor İşlemleri soldan yapıyor, carpım tablosunu oğrenemiyor, geometrik şekilleri isimlendiremiyor
Dyscalculiakonusunda bilgi veren İstanbul Tıp Fakultesi'den Cocuk Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Başkanı PedagogDanışman Dr Umran Korkmazlar, bu sorunla ilgili cok cocuk hastası olduğunu soyledi
Dyscalculianın risk faktorlerinin başında ise genetik hastalıklar, yakın akraba evlilikleri, yetersiz cevre koşulları, 16 yaşından kucuk, 35 yaşından buyuk gebelik, hamilelikte gecirilen bazı hastalıklar, kanama, kan uyuşmazlığı, hamilelikte rontgene girmek, ilac, sigara, alkol ve kahve kullanımı, annecocuk ilişkisindeki yetersizlik gibi olumsuzluklar yer alıyor Cocuğun durumu eğer okula başlamadan once saptanırsa psikopedagojik yaklaşımla tedavi edilebiliyor
Son gelişmeler
Beyin hastalıkları tedavisinde Dunya'da ve Turkiye'deki en son gelişmeleri Amerikan Hastanesi ve Cerrahpaşa Tıp Fakultesi doktorlarından Beyin Cerrahisi Uzmanı Prof Dr Ali Cetin Sarıoğlu anlattı: Beyin cerrahisi, Turkiye'de cok gelişmiş ve genc bir bolum Avrupa'nın da cok ustunde başarılar elde ediliyor ulkemizde Dunya'da beyin cerrahisi ile ilgili olarak geliştirilen yeni bir yontem yok Ancak, tumorun cinsini belirleyen bir alet uzerinde calışmalar devam ediyor
Şu anda beyin hastalıklarının teşhişinde tomografi, MR (manyetik rezonans sistemi) ve anjiyografi uygulanıyor Hastalığın ceşidine gore bu yontemlerden birisi seciliyor Orneğin tumorlerde MR, damar hastalıklarında da anjiyografi kullanılıyor
Peki tomografi olmadan once ne yapılıyordu, yani teşhis nasıl koyuluyordu sorusunun yanıtı ise: Boyundan şah damarına bir iğne sokularak tanı koyulmasına calışılıyordu Ama tabii bu cok ilkel bir yontemdi Ustelik yanlış kararlar ve hatalar da cok fazla oluyordu 1975 yılından itibaren, tomografinin ulkemize gelmesiyle birlikte, beyin cerrahisi de gelişmeye başladı