Bilgiyi İşleme Teorisi

Bilgiyi İşleme Teorisi, bilginin insan beyninde nasıl edinildiğini, işlendiğini, kaydedildiğini ve hatırlandığını tanımlar Bu teorinin ilginçliği, insanın bilgiyi işleme şeklinin bilgisayarlara benzetilmesidir*1956 ’da Amerikalı psikolog George A Miller bilgiyi işleme teorisini geliştirmiş ve zihnin dış uyaranları algılayıp sırasıyla işlediğini, kaydettiğini, istiflediğini ve ardından bunlara yanıt verdiğini düşünmüştür Hem insan zihninin belli bir anda yalnızca 59 adet bilgi kümesini tutabildiğini ifade etmiştir
Bilgiyi işleme teorisi, yeni bir bilgi edinirken, insan zihninde oluşan olaylar zinciri üstünde alıştırma ve analiz yapan bilişsel bir yaklaşımdır Teori doğrusu George Miller tarafından yaratılmamış, sadece geliştirilmiştir*Miller, insan zihnindeki data işlemeyi bilgisayar modeline benzetmiştir Öğrenmenin basitçe, hafızada kayıtlı bir bilginin değişime uğraması olduğunu söylemiştir Kısacası bu kuram, insanoğlunun yeni bir şeyi öğrenme sürecini tahlil eder Bu aşamada değişik olay zincirleri meydana gelmektedir
Bilgiyi İşleme ve Bilgisayarlar
Teori, bilgiyi işleme ve tahlil açısından insanın hafıza yapısının, bilgisayara fazla benzediğini bahis eder Hem beyine giren yeni bir bilginin düşünce odalarında depolanmadan önce, başlangıçta tahlil edildiğini, sonrasında çeşitli kriterler üzerinden test edildiğini belirtir Bu işlemler fazla yüksek bir hızda yapıldığından bizler bunları farketmemekteyiz İnsanın duyusal algıları, bir bilgisayar donanımının çalışması gibi işlem yapar ve kişinin öğrenme esnasında kullandığı kurallar ve stratejiler de bilgisayarın kullandığı yazılımlara aynı Kişinin bilgiyi işleme sistemi, algılar ve kurallar düzenlenerek geliştirilebilir
Bilgiyi İşleme Modeli
Kayıt Modeli
Dışardan alınan bir bilginin zihindeki yolculuğu sırasında emin bir işlem biriminde veya kanalda kaydedildiği öne sürülen bir modeldir Bahsedilen kanallar, duyusal arşiv, kısasüreli bellek ve uzunsüreli hafıza olarak üç sınıfa ayrılır
Duyusal Kayıt
Tüm bilgileri alıp geçici ya da daimi olarak depolayan zihinsel işlem birimlerinin bir parçasıdır İnsan bedeni beş duyu organına sahiptir ve bu duyu organlarındaki bazı herif hücreler, dış enerjiyi alıp, beyin için belli mesajlara dönüştürür Bu dönüştürme işlemi kısasüreli us yaratır Bu aşamada bilginin dürüst algılanması, öteki aşamalar için fazla önemlidir Eğer dış uyaran, acayip özelliklere sahipse ya da mevcut bir prototipi aktive etmişse geçerli bir yanıt oluşturulur Data ne kadar kayda değer, hissedilebilir veya uyarıcı nitelikte ise, duyularla algılanıp kaydedilmesi öyle mükemmel olur
KısasüreliAktif Bellek
Bilginin geçici olarak ambar edildiği, duyusal kayıt isteminin bir parçasıdır Bilgiye alt olarak verilecek karara tarafından, bu bilgiler ya silinir ya da uzunsüreli belleğe transfer edilir Bu, 1520 saniye içinde sonuçlanan bir işlemdir Organizasyon ve yineleme adlı yordamlar, bilgiyi kalıcı olarak koruma biçimini belirler Organizasyon, esas olarak bilginin bileşenleri, yerleştirme şekli, ilgi ve dönüştürülebilirliğine tarafından değişebilir Veri derleme eser mekanizması yoluyla önemli bilgiler uzunsüreli belleğe yollanmak üzere belli kodlara dönüştürülür Beynimiz, yeni şeyler öğrenme aşamasında iken tekrar yordamını kullanır
UzunSüreli Hafıza
Tüm bilgilerin daimi olarak ambar edildiği kısımdır Gereksinim duyulduğunda bu bilgiler sonradan hatırlanabilir Bilgiyi kodlama işlemi kısasüreli bellekte oluşur Detaylandırma ve derecelendirme adlı iki operasyon yardımıyla uzunsüreli belleğe aktarılır Mükemmel şekilde tasarlanmış ve organize edilmiş veri kümleri basit bir şekilde kodlanır ve kaydedilir Detaylandırma işlemi görsellik, konum, numaralar ve kafiye gibi şeylerle alakalıdır Sınıflandırılma işlemi ise tanıtım, veri verme ve görsel yapılar gibi dağıtılmış şekillerde olur
AnımsamaBilgiyi Geri Çağırma
Bilgilerin hatırlanabilmesi için ilk kez kısasüreli bellekte bitmiş olması gerekir bundan başka, data, çevresel işaretler yoluyla zahmetsizce hatırlanabilmektedir
Bilgiyi İşlemenin Temelleri
Bilgiyi işleme teorisini ayakta tutan dört temel yapı vardır
Düşünme
Herhangi bir anda, bireyin bilgiyi algılaması, zihnine kaydetmesi, kodlaması ya da zihninden geri çağırması ve sunması işlemlerini gerçekleştirebilmesi, düşünme olarak adlandırılır
Uyaran Analizi
Bu işlemde, karar vermek için, kodlanmış bilginin yorumlanması ve anlaşılır ayla getirilmesi gerçekleştirilir Bu aşamada dört daha aşağıoperasyon olan kodlama, strateji oluşturma, genelleştirme ve otomasyon, kodlanmış bilgiler veya dış uyaran hakkında kanaat getirmeye yardımcı olur
Durumların Düzenlenmesi
Bir problem ya da ikileme düşüldüğünde bireylerin, problemi çözmek için, bu problem hakkındaki kritik bilgileri bitmiş kodlaması ve evvelden kaydedilmiş bilgileri kullanması gerekir Zihnimiz bu durumla baş etmek için deneyimlerden ve kaydedilmiş anılardan faydalanır Bir Takım durumlarda şaşırtan bir değişiklik olmuşsa, önceki deneyimler ele alınarak ileride bu stil uyuşmazlıklarla her tarafta uğraşmamak ve benzer hataya düşmemek için bilgiler her yerde düzene sokulur Bu operasyon, koşul düzenlemesi olarak bilinir
Engelleri Değer Biçme
Bu aşamada, bireyin gelişmişlik düzeyi farketmeksizin, bir problemin kompleksliği ve karmaşıklığı, bireyin algı, zeka ve problem çözme yetenekleri açısından ele alınır Bu işlem, engel değerlendirmesi olarak adlandırılmaktadır Edinilmiş bazı aldatıcı bilgiler bu aşamada ikilem ve kafa karışıklığına sebep olabilir Bu durum, fiilen kolayca araştırmak mümkünken bireyi koşullarla başarılı şekilde baş etme konusunda umutsuzluğa düşürebilmektedir
Hafızanın bilgiyi işleme modeli çok geniş ve kompleks bir çalışma alanı olup bu anlatılan şeyler aslında buzdağının sadece görünen bir kısmıdır Bu kuram bununla beraber yapay zeka, iş ve organizasyon yaşamı, aile yapıları vs gibi çalışmalara uyarlanabilir
Litaratür:
http:wwwbuzzlecomarticlesinformationprocessingtheoryhtml